برنامه ریزی و توسعه گردشگری

توسعه گردشگری و اثر مثبت آن بر رشد تولید و اشتغال در سطوح ملی و منطقه ای همواره به لحاظ اقتصادی مورد توجه برنامه ریزان اقتصادی بوده است. شهر قم به دلیل برخورداری از جاذبه های فرهنگی و مذهبی یکی از مهمترین مقصدهای گردشگری ایران محسوب می شود. براساس گزارش مرکز آمار ایران، این شهر از نظر تعداد سفر انجام شده، در میان بیست شهرستان مهم کشور در فصل بهار و تابستان 1390 با تعداد 3333834 سفر، بعد از مشهد، دومین رتبه را دارا بوده است. در همین راستا، هدف اصلی این پژوهش سنجش میزان اثربخشی گردشگری داخلی به استان قم بر اقتصاد استان قم و اقتصاد ملی با استفاده از رویکرد داده ستانده دو منطقه ای است. پایه های آماری تحقیق عبارتند از: جدول داده ستانده ملی سال 1390، هزینه گردشگران داخلی استان قم و اشتغال بخشی استان قم. برای این منظور اولین مرحله تحقیق برآورد ضرایب داده ستانده دو منطقه ای (استان قم و سایر اقتصاد ملی) است که با استفاده از روش غیر آماری AFLQ محاسبه شده است. یافته های این پژوهش نشان می دهند با ورود گردشگران داخلی به استان قم در سال 1390، تولید استان به میزان 5625 میلیارد ریال (معادل 16/5 درصد ستانده استان قم) و اشتغال استان 22969 نفر (معادل 08/8 درصد کل اشتغال استان قم) افزایش یافته است. همچنین ورود گردشگران فوق در اقتصاد ملی به میزان 7532 میلیارد ریال تولید و 26163 نفر شغل ایجاد کرده است.

امنیت و گردشگری، پارامترهای یک معادله هستند که نسبتی مستقیم با هم دارند. در واقع همان طور که یکی از عوامل مهم توسعه گردشگری وجود امنیت است، رونق گردشگری در یک منطقه و تردد گردشگران در یک مقصد، موجب به وجود آمدن امنیت می شود. هدف پژوهش حاضر، شناخت میزان عوامل موثر بر احساس امنیت اجتماعی گردشگران (مطالعه موردی:گردشگران بابلسر) است. روش پژوهش این مقاله توصیفی- تحلیلی و نوع پژوهش کاربردی می باشد. برای جمع آوری داده ها از روش کتابخانه ای و میدانی استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق حاضر را کلیه گردشگران شهر بابلسر در سال 1395 می باشد که با استفاده از فرمول جامعه نامحدود 384 نفر به عنوان نمونه انتخاب گردید. در تحقیق حاضر متغیرهای مستقل عبارتند از اعتماد اجتماعی، عملکرد پلیس، مصرف رسانه ای و تحصیلات و متغیر وابسته احساس امنیت اجتماعی گردشگران می باشد. نتایج پژوهش نشان می دهد که بین احساس امنیت که خود از دو بعد احساس امنیت فردی و اجتماعی ساخته شده است، و اعتمادکل، اعتماد شخصی، اعتماد اجتماعی و مصرف رسانه ای رابطه ی معناداری وجود دارد. هم چنین بین سن و سطح تحصیلات با احساس امنیت، رابطه ی معنی داری وجود دارد. ودر نهایت نتایج به دست آمده از آزمون رگرسیون حاکی از آن است که ضریب رگرسیون با سطح معنی داری 000/0=α برابر با 482/0 R= معنی دار است. یعنی به ازای تغییر در یک واحد انحراف استاندارد اعتماد اجتماعی، عملکرد پلیس، مصرف رسانه ای و تحصیلات میزان احساس امنیت فردی و اجتماعی به ترتیب به اندازه 125/0، 227/0، 205/0، 305/0 قابل پیش بینی می باشد.

هدف اساسی تحقیق حاضر، بررسی رابطه علی بین سرمایه اجتماعی و توسعه پایدار گردشگری می باشد. برای دستیابی به هدف این تحقیق، در این مطالعه از روش پیمایش استفاده شده است. جامعه آماری در تحقیق حاضر شامل شهروندان ساری می باشد. برای تعیین حجم نمونه از نرم افزارpassاستفاده شد که از این طریق حجم نمونه 640 نفر برآورد شده است. در این پژوهش از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای متناسب با حجم استفاده شده است و برای جمع آوری اطلاعات نیز از پرسشنامه استفاده شده است. یافته های تحقیق نشان داده است که متغیر اعتماد اجتماعی و متغیر شبکه روابط به ترتیب، بیشترین (383/0) و کمترین (156/0) میزان تأثیر را بر متغیر وابسته (توسعه پایدار گردشگری) دارند. همچنین یافته ها نشان دهنده تأثیر مثبت سرمایه اجتماعی (شبکه روابط، مشارکت اجتماعی، اعتماد اجتماعی) بر توسعه پایدار گردشگری است؛ به این معنی که با افزایش میزان سرمایه اجتماعی، میانگین توسعه پایدار گردشگری افزایش می یابد.

طبیعت گردی، ارزشمندترین مظهر توسعه ی پایدار است. هدف تحقیق حاضر، ارزیابی میزان پایداری طبیعت گردی و بررسی رابطه ی تعاملی مولفه های توسعه ی پایدار طبیعت گردی در مجموعه ی روستایی جواهرده رامسر بوده است. تحقیق حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر نحوه گردآوری اطلاعات، توصیفی می باشد. جامعه ی آماری تحقیق حاضر را سه گروه ذینفعان گردشگری تشکیل داده اند: جامعه ی محلی، طبیعت گردان و مسئولان. حجم نمونه لازم برای هر یک از گروه ها تعداد 150 نفر (مجموعاً 450نفر) تعیین شد. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه استاندارد استفاده گردید. پایایی پرسشنامه جامعه ی محلی (792/0)، طبیعت گردان (779/0) و مسئولان (771/0) به دست آمد که مقدار مناسبی می باشد. تحلیل در دو سطح توصیفی و استنباطی از طریق نرم افزار SPSS24 صورت پذیرفت. نتایج نشان می دهد در بین تمامی مولفه های توسعه ی پایدار طبیعت گردی در مجموعه ی روستایی جواهرده رامسر، جنبه ی رابطه ای اثر منابع بر جامعه ی محلی با میانگین (5/3) مطلوب ترین نوع رابطه را دارا است و همچنین نامطلوب ترین نوع رابطه میان مولفه های مورد بررسی تاثیر جامعه ی محلی بر طبیعت گردی مجموعه ی روستایی جواهرده رامسر با میانگین (85/1) بوده است. سایر نتایج در قالب یافته ها و نتیجه گیری ارایه شده است.

هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر خصیصه های شخصیتی بر رفتار جستجوی اطلاعات به هنگام انتخاب یک بسته گردشگری خارج از کشور است. جامعه مورد مطالعه شامل سرپرستان خانوار در شهر اصفهان بوده که پیشتر یک بسته گردشگری خارج از کشور را خریداری کرده اند. به منظور گردآوری اطلاعات از پرسشنامه استاندارد شخصیت جان و استریواستاوا (1999) و پرسشنامه های محقق ساخته ارزش ادراک شده از جستجوی اطلاعات استفاده شد. برای تحلیل داده ها از روش معادلات ساختاری با رویکرد حداقل مربعات جزیی استفاده گردید. یافته ها بیانگر آن بود که خصیصه های وظیفه شناسی و روان رنجوری از طریق ارزش ادراک شده حاصل از جستجوی درونی اطلاعات، بر میزان جستجوی درونی اطلاعات تاثیر داشته اند. به علاوه، وظیفه شناسی بر ارزش ادراک شده از جستجوی اطلاعات از درون خانواده تاثیر معناداری داشته است. از سوی دیگر، خصیصه باز بودن نسبت به پذیرش تجارب جدید از طریق ارزش ادراک شده از جستجوی بیرونی اطلاعات، بر میزان جستجوی بیرونی اطلاعات تاثیرگذار بوده است. مطالعه، همچنین تاثیرخصیصه سازگاری را بر ارزش ادراک شده از جستجوی اطلاعات از درون خانواده تایید نموده است. در نهایت، خصیصه برون گرایی بر هیچکدام از ارزش های ادراک شده از جستجوی اطلاعات از درون خانواده و جستجوی اطلاعات بیرونی تاثیرمعناداری نداشت.

گردشگری یکی از حوزه های اقتصادی است که با سرعت فزاینده ای در حال پیشروی است و حجم قابل توجهی از درآمد، اشتغال و تولید ملی را به خود اختصاص داده است. فناوری اطلاعات نیز با سرعت روزافزونی در بخش های مختلف زندگی انسان نفوذ کرده و به عنوان یکی از مؤلفه های اثرگذار در حوزه های مختلف کسب وکار به شمار می آید. گردشگری نیز تحت تأثیر نفوذ فناوری اطلاعات قرارگرفته و موضوع گردشگری الکترونیک حاصل ترکیب این دو حوزه است. با توجه به وجود جاذبه های متنوع گردشگری در استان یزد و همچنین لزوم بهره گیری از ظرفیت فضای مجازی، در این تحقیق اقدام به شناسایی عوامل مؤثر بر توسعه گردشگری الکترونیک و روابط علی میان آن ها در این منطقه شده است. با استفاده از ادبیات تحقیق و روش دلفی تلاش شده مهم ترین عوامل زیرساختی در این زمینه شناسایی شده و سپس اقدام به تهیه مدل مفهومی روابط میان عوامل مذکور گردد. سپس با بهره گیری از رویکرد مدل سازی معادلات ساختاری مدل تهیه شده آزمون گردید. نتایج تحقیق نشان می دهد کیفیت نرم افزارها نقش میانجی گری کامل در رابطه میان سایر سازه ها با توسعه گردشگری الکترونیک دارد. می توان گفت موفقیت در این زمینه منوط به حمایت های دولتی، کیفیت سیستم های اطلاعاتی و زیرساخت ها است اما این تأثیرگذاری از طریق ویژگی های نرم افزارهای طراحی شده معنا می یابند.

ارزیابی اثرات گردشگری به دلیل افزایش رو به تزاید جمعیت و حساسیت بالای منابع تفرجی طبیعی، اهمیت خاصی پیدا می کند. در این تحقیق، سعی بر آن است که با معرفی فرایند طیف فرصت تفرجی در زمینه مدیریت اثرات بازدیدکننده، توسعه گردشگری درحد ظرفیت برد امکان پذیر گردد. محدوده مورد مطالعه بخشی از استان گلستان (سه شهرستان گرگان، کردکوی، علی آباد) است. از مدل سازی معادلات ساختاری برای به دست آوردن ارتباطات بین عوامل استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد که طیف فرصت تفرجی تحت تاثیر عامل تعدیل گر ویژگی های جمعیت شناختی نیست. بنابراین،97 درصد از تغییرات سازه طیف فرصت تفرجی با سازه های دسترسی، مدیریت، تعامل اجتماعی، چارچوب مقررات، پذیرش اثرات بازدیدی، استفاده های غیرتفرجی تبیین می شود. رابطه همه سازه ها به غیر از استفاده های غیرتفرجی با طیف فرصت تفرجی در سطح 1 درصد مثبت و معنی دار است. معادله رگرسیونی به دست آمده در این پژوهش می تواند در برنامه ریزی گردشگری خصوصا در مناطق مشابه بالقوه گردشگری مورد استفاده مدیران جهت توسعه گردشگری قرارگیرد. انتظار است که با کاربرد مدل های معادلات ساختاری در بخش گردشگری، اثرات منفی این فعالیت بر طبیعت به حداقل برسد.