فرهنگ در دانشگاه اسلامی

هدف : مقاله حاضر با هدف طراحی الگوی ارتباطات انسانی اثربخش بر مبنای قرآن کریم انجام شد. روش: سؤال اصلی پژوهش این بود که الگوی ارتباطات انسانی اثربخش بر مبنای قرآن کریم چیست و مؤلفه های ارتباطات انسانی بر مبنای قرآن کریم چه عواملی اند. برای پاسخ، از روش تحلیل مضمون استفاده شد. حوزه پژوهش، کلیه آیات قرآن بود که مضامین مربوط به ارتباطات انسانی از آنها استخراج شد. با استفاده از تفسیر نور، 482 آیه شناسایی و در گام دوم، 695 مفهوم معنادار از ترجمه و تفسیر این آیات، استخراج و دسته بندی شد. یافته ها: با توجه به روش تحلیل مضمون، مضامین مرتبط با ارتباطات انسانی از آیات استخراج شد که پس از تلفیق و حذف کدهای مشترک، 290 مضمون کلیدی، 54 مضمون یکپارچه کننده و پنج مضمون کلان حاصل شد. از روایی محتوایی استفاده و نتایج با اساتید صاحب نظر علوم قرآنی ارزیابی شدکه نشان از روایی قابل قبول داشت. از روش هولستی برای پایایی استفاده شد که میزان پایایی محاسبه شده 876/0 بود. نتیجه گیری: یافته ها، پنج مضمون کلان با عناوین نیک سرشتی تعامل گر، آزادمنشی در گفتمان ارتباطی، کنش ارتباطی جرأت ورزانه، ساختارمندی در گفتار و شنود مؤثر را شناسایی کرد و نتایج در قالب شبکه مضامین، تحلیل و الگوی نهایی تدوین شد.

هدف : هدف از پژوهش حاضر، بررسی نقش نیازهای اساسی نظریه انتخاب و عملکرد خانواده در پیش بینی نگرش نسبت به ازدواج در دانشجویان مجرد دانشگاه فرهنگیان استان قم بود. روش: این مطالعه از نوع توصیفی- همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش را دانشجویان مجرد دانشگاه فرهنگیان استان قم تشکیل می دادند که از این بین، 306 نفر به روش نمونه گیری در دسترس به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش، پرسشنامه های نیمرخ نیازهای اساسی صاحبی(1391)، عملکرد خانواده مک مستر(1980) و نگرش به ازدواج ام.ای.اس(1998) بودند. همچنین تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه با نرم افزار اس.پی.اس.اس-23 انجام شد. یافته ها: نتایج پژوهش حاضر نشان داد که نقش متغیّرهای عملکرد خانواده و نیازهای اساسی نظریه انتخاب در پیش بینی نگرش نسبت به ازدواج، مثبت و معنا دار (R 2 =40) بود. در معادله رگرسیونی، نقش نیاز به بقا و نیاز به آزادی از بین مؤلفه های نیازهای اساسی نظریه انتخاب در پیش بینی نگرش نسبت به ازدواج مثبت و معنادار بود. همچنین، از ابعاد عملکرد خانواده در پیش بینی نگرش نسبت به ازدواج، نقش حل مسئله، روابط، نقشها و همراهی عاطفی مثبت و معنا دار بود. نتیجه گیری: به نظر می رسد نیازهای اساسی نظریه انتخاب (به ویژه نیاز به بقا و نیاز به آزادی) و عملکرد خانواده می توانند در پیش بینی نگرش نسبت به ازدواج نقش مهمی داشته باشند و بررسی این دو متغیّر در جلسات مشاوره قبل از ازدواج در شناخت نگرش دانشجویان نسبت به ازدواج می تواند مؤثر باشد.

هدف : یکی از مهم ترین وظایف نخبگان و فعالان عرصه فرهنگی، ارائه طرحهای نو و کارامد به منظور ارتقای فرهنگ عفاف و حجاب زنان جامعه اسلامی است. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش مجازی طرح «حبل المتین» با مبنای تفسیر تنزیلی آیات عفاف و حجاب، بر رشد پایبندی به حجاب دانشجویان دختر انجام شد. روش: طرح حبل المتین با استفاده از مراحل و راهبردهای آموزه های قرآنی عفاف و حجاب، بر اساس تفسیر تنزیلی به دست آمد. در ادامه از جامعه آماری600 نفره دانشجویان دختر در حال تحصیل دانشگاه آزاد اسلامی واحد اندیمشک، 30 نفر به روش نمونه گیری تصادفی، انتخاب و در دوگروه 15 نفره آزمایش وکنترل، جایگشت شدند. گروه آزمایش به مدت 30 روز در فضای مجازی، تحت آموزش طرح حبل المتین قرارگرفتند. برای جمع آوری اطلاعات، از پرسشنامه معتبر هشت گویه ای «مقیاس اسلامی پایبندی به حجاب» با روایی 09/. استفاده شد. ضریب آلفای کرونباخ در این پژوهش، 75/0 به دست آمد؛ لذا پرسشنامه از پایایی لازم برخوردار بود. تجزیه و تحلیل داده ها با روش تحلیل کواریانس چندمتغیّره مانکوا انجام شد. یافته ها: 38 درصد از تفاوتهای فردی در پس آزمون، مربوط به تأثیر آموزش مجازی طرح حبل المتین بود. به ترتیب، آموزش مراحل سه گانه شناخت اصول دین، فرهنگ سازی غیر مستقیم عفاف و حجاب با تأکید غالب بر عفاف و تشریع روشن احکام عفاف و حجاب، منجر به رشد مؤلفه های «نگرش به حجاب» و «التزام عملی به حجاب» و در نهایت، رشد «پایبندی به حجاب» شد. نتیجه گیری: آموزش طرح حبل المتین در فضای مجازی، پابندی به حجاب دانشجویان دختر را به گونه معناداری افزود.

هدف: با توجه به استفاده روزافزون از اینستاگرام که می تواند فرصتها و چالشهای بسیاری را به همراه داشته باشد، در پژوهش پیش رو به اعتباریابی نسخه فارسی مقیاس اعتیاد به اینستاگرام(فرم شش سؤالی) در بین دانشجویان ایرانی پرداخته شد. روش: روش این پژوهش، توصیفی- پیمایشی بود. جامعه آماری، تمامی دانشجویان دانشگاههای شهرستان مشهد بودند که از این جامعه و به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای، 681 آزمودنی انتخاب شدند و به دو مقیاس اعتیاد به اینستاگرام(IAS-6 & IAS-15) و بهزیستی روان شناختی ریف(RPWS-18) پاسخ دادند. یافته ها: نتایج نشان داد که این مقیاس از روایی سازه و ملاک خوبی برخوردار است. پایایی نیز به دو روش آلفای کرونباخ و بازآزمایی به ترتیب 83/0 و 71/0 بود که بسیار مطلوب است. از لحاظ روایی ملاک نیز این مقیاس با بهزیستی، رابطه منفی و معنادار و با اعتیاد به اینستاگرام 15 سؤالی، رابطه مثبت و معنادار داشت(01/0p<). همچنین در اعتیاد به اینستاگرام بین خانم ها و آقایان تفاوت معناداری وجود نداشت. نتیجه گیری: این ابزار می تواند در نمونه ایرانی استفاده شود. همچنین انجام مطالعات دانشگاهی با توجه به افزایش روزافزون استفاده از این پلتفرم و ظرفیتهای مثبت و منفی موجود در آن، از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.

هدف : هدف این پژوهش، مدل معادلات ساختاری تنظیم هیجان و آمادگی به اعتیاد در آسیبهای اجتماعی با نقش میانجی گری ابعاد معنویت بود. روش: روش پژوهش از نوع رگرسیون و به طور خاص، مدل معادلات ساختاری است. جامعه آماری پژوهش، دانشجویان دانشگاههای تهران بودند که از آن، نمونه ای با حجم 410 نفر انتخاب شد. برای جمع آوری داده ها نیز از پرسشنامه معنویت، مقیاس آمادگی به اعتیاد، مقیاس دشواری در تنظیم هیجان و مقیاس کوتاه رفتارهای پرخطر جوانان استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد که مدل تبیین آسیبهای اجتماعی بر اساس دشواری تنظیم هیجان و آمادگی به اعتیاد با نقش میانجی گری معنویت، از برازش مطلوبی برخوردار است. همچنین رابطه بین دشواری تنظیم هیجان و رفتارهای پرخطر و آمادگی به اعتیاد و رفتارهای پرخطر، از طریق معنویت معنادار است؛ زیرا سطح معناداری مربوط به آزمون سوبل در هر دو از 05/0 کمتر است(01/0P<). نتیجه گیری: با توجه به نتایج پیشنهاد می شود گروه درمانی و آموزشهای گروهی در حوزه معنویت و روان شناسی دین انجام شود تا ارتقای ابعاد معنوی، عامل محافظت کننده و پیشگیرانه ای برای آسیبهای اجتماعی یا رفتارهای پرخطر باشد.  

هدف : این پژوهش با هدف تبیین رفتارهای شهروندی سازمانی جوانمردی و وظیفه شناسی کارکنان بر اساس دین/مذهب و حمایتهای اجتماعی همکار و سرپرست انجام شد. روش: این پژوهش به شیوه توصیفی- همبستگی انجام شده است. جامعه پژوهش را کارکنان دانشگاه قم تشکیل داده اند که 121 نفر از آنان به شیوه نمونه برداری تصادفی ساده در پژوهش شرکت کردند. داده های پژوهش به وسیله پرسشنامه جمع آوری و با آزمونهای آماری تحلیل شد. یافته ها: دین/مذهب بر رفتارهای شهروندی جوانمردی و وظیفه شناسی کارکنان، حمایت اجتماعی همکار و سرپرست؛ حمایت اجتماعی سرپرست بر رفتارهای شهروندی جوانمردی و وظیفه شناسی کارکنان؛ و حمایت اجتماعی همکار بر رفتار شهروندی جوانمردی کارکنان تأثیر مثبت و مستقیم دارد. نتیجه گیری: نتایج این پژوهش، نقش دین/مذهب را در جایگاههای سازمانی برجسته ساخته است؛ بدین معنا که دین می تواند به توسعه اقدامهای حمایتگرانه اجتماعی سرپرستان از زیردستان از طریق بهبود رابطه تبادلی با کیفیت بالا با همه زیردستان شان و نیز اقدامهای حمایتگرانه کارکنان از همدیگر از طریق ایجاد و توسعه محیط کاری مبتنی بر رابطه دوستانه، همدلی، همبستگی و انسجام منجر شود، که در نتیجه به بروز رفتارهای جوانمردانه و وظیفه شناسی کارکنان نسبت به سازمان منتج می شود.

هدف : پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش باورهای دینی و میزان هوش اخلاقی در پیش بینی سلامت روان دانشجویان دانشگاه محقق اردبیلی انجام شد. روش: روش پژوهش حاضر از لحاظ هدف، کاربردی و از نظر ماهیت، توصیفی- همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش حاضر، شامل کلیه دانشجویان دانشگاه محقق اردبیلی در سال تحصیلی 1399 بودند. از این جامعه نمونه ای به حجم 319 دانشجو با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شد و به پرسشنامه باورهای دینی، هوش اخلاقی و سلامت عمومی پاسخ دادند. داده ها نیز توسط آزمونهای ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه تحلیل شدند. یافته ها: نتایج ضریب همبستگی نشان می دهد که سلامت روان با باورهای دینی و مؤلفه های اعتقادی، عاطفی و مناسکی ارتباط مثبت و معناداری دارند. علاوه بر این، سلامت روان با نمره کل هوش اخلاقی و مؤلفه های آن ارتباط مثبت و معناداری دارد (01/0< p). نتایج تحلیل رگرسیون نیز نشان داد متغیّرهای پیش بین حدود 18 درصد از واریانس سلامت روان را پیش بینی می کنند. نتیجه گیری: با توجه به نتایج پژوهش حاضر، از لحاظ کاربردی، برگزاری کارگاههای آموزشی توسط روان شناسان و مشاوران برای ارتقای هوش اخلاقی و باورهای دینی دانشجویان توصیه می شود.