مدیریت نظامی

اصلی ترین و مهم ترین شاخص توسعه یافتگی در جهان کنونی، دانش و فناوری است و به دست آوردن دانش از مهم ترین عوامل رسیدن به استقلال واقعی و رها شدن از وابستگی است و به نظر می آید این امر در سایة تحقیق و پژوهش امکان پذیر است. پژوهش به عنوان یک فعالیت نظری، ضرورت وجودی و سیطره خود را بر فعالیت های سازمان های نظامی گسترده است. اما به نظر می رسد تاکنون ارزیابی جامعی از عملکرد نظام پژوهشی آجا انجام نگرفته است. لذا، تحقیق حاضر به منظور به کارگیری روش کارت امتیازی متوازن (BSC) و نقشه استراتژی در مورد نظام پژوهش های غیرصنعتی ارتش جمهوری اسلامی ایران که دچار نارسایی و و نابسامانی نسبی است، طراحی و اجرا شده است که هدف از آن ارزیابی عملکرد این نظام با توجه به سند چشم انداز و قانون ارتش جمهوری اسلامی ایران است. در این راستا، برای هر یک ازدیدگاه های مطرح شده در نقشه استراتژی، اهداف استراتژیک و در پی آن سنجه های مناسبی برای گزارش گیری از عملکرد نظام پژوهش های غیرصنعتی آجا تدوین شده است. نتایج حاصل نشان می دهد، بیشتر اهداف استراتژیک در وضعیت نامطلوب زرد و قرمز قرار دارند و با بررسی عملکرد این اهداف و روابط علت و معلولی که در نقشه استراتژیک تعریف شده است، مشخص شد ضعف این سازمان ناشی از تعریف نادرست روابط علت و معلولی از یک طرف و همچنین عملکرد ضعیف در اهداف استراتژیک با اهمیت نسبتاً بالا در دیدگاه های مالی و ذی نفعان است. این تحقیق با توجه به ماهیت از نوع تحقیقات کاربردی- توسعه ای بوده و از نظر روش موردی- زمینه ای است. جامعه آماری تحقیق، شامل900 نفر و حجم نمونه مورد نظر این تحقیق مطابق با فرمول کوکران، تعداد 385 نفر است.

اساسی ترین جنبه بررسی و تبیین دیدگاه صاحب نظران نظامی غرب در باب جنگ­های آینده و مشخصات آن، مباحث دشمن­شناسی، آینده­پژوهی و پیش بینی ضرورت­های دفاعی است. این پژوهش از زمرة پژوهش­های کیفی است که برای جمع­آوری اطلاعات مورد نیاز آن از روش «­روش تحلیل محتوا­» استفاده و کوشیده شده تا مبانی لازم برای تبیین موضوع از رهنامه نظامی آمریکا و دیدگاه برخی صاحب نظران نظامی غرب استخراج شود. ­نتایج بیانگر آن است که فضای جنگ در آینده بیشتر فضایی مجازی، سیّال، نرم­افزاری و خارج از حواس انسان خواهد بود که به استعاره می­توان آن را ذهن نامید. با بررسی آثار و دیدگاه برخی از نظریه­پردازان نظامی غرب و رهنامه نظامی آمریکا، مشخصات زیادی برای جنگ­های آینده قابل استخراج است که در این نوشتار به مواردی همچون: عملیات سریع و قاطع، راه اندازی ائتلاف و انجام عملیات مرکب، انجام عملیات تأثیرمحور، هم زمان سازی قدرت، انجام عملیات غیرخطی، به کارگیری نیرو­های ویژه، ارزیابی همه جانبه اطلاعاتی، درگیری هم زمان در سطوح سه گانه، انجام عملیات پیش دستانه، استمرار عملیات تحت هر شرایطی، توسعة صحنه نبرد، تکیه بر عملیات روانی، حمله به مراکز ثقل، آفند مسطح، تهاجم هوایی و موشکی دقیق، مدیریت زمان، کاهش هزینه­های جنگ، مدیریت آستانه تحمل ملت­ها و تغییر در نوع مانور اشاره شده است. باید خاطر نشان کرد که اغلب نظریه پردازان نظامی غرب غالباً با بیان برتری نظامی و نشان دادن توانایی، قابلیت ها، فناوری، اقتدار علمی، صنعتی و نظامی خود سعی دارند خود را قدرت برتر نشان دهند. البته این تصور نادرست آنهاست و عنصر مهمی که می تواند معادلات جنگ را بر هم بزند نیروی انگیزه، روحیه و شهادت طلبی و ارادة ملت هاست که در پشتیبانی از دولت خویش بر می آیند.

با توجه به موقعیت استراتژیک ایران در منطقة خاورمیانه و حضور مداوم تهدیدات خارجی، اتخاذ تمهیدات مختلف در حفظ و حراست از مراکز ثقل جمعیتی(شهرها) کشور ضروری است. یکی از اقداماتی که می تواند مانع بروز آسیب پذیری های داخلی بشود، اقدامات پدافند غیر عامل است که یکی از اصول مهم آن مکان یابی صحیح است. با انجام مکان یابی صحیح مراکز ثقل جمعیتی (شهرها) که در آنها انبوه زیادی از جمعیت کشور و همچنین مراکز ثقل (مراکز حیاتی، حساس و مهم) را در خود جای داده است، می توان در موقع بروز تهدیدات، به ویژه تهدیدات نظامی، از بروز تلفات انسانی و خسارات مالی فراوان جلوگیری کرد. زاگرس جنوبی و شمال تنگه هرمز از لحاظ ژئومورفولوژی دارای چین ها ی فشرده شده، شکستگی ها و گسل های زیادی است. این ویژگی طبیعی سبب ایجاد مکان های مناسب با رویکرد پدافند غیرعامل برای استقرار مراکز جمعیتی می شود. در این پژوهش سعی می شود مناطق مطلوب برای استقرار مراکز ثقل جمعیتی شناسایی و مکان های شهرهای موجود نیز از نظر انطباق با معیارهای ژئومورفولوژیک در منطقه شمال تنگه هرمز در بخش زاگرس جنوبی بررسی شود. نتایج نشان می دهد که منطقه مورد مطالعه، قابلیت های ژئومورفولوژیکی مناسبی (شیب، ارتفاع، جهت شیب، لیتولوژی، دلتاها) برای پدافند غیرعامل دارد. با توجه به بررسی و تحلیل داده ها در محیط نرم افزار GIS مشخص شد که منطقة مورد مطالعه: الف) دارای مکان های مساعد برای استقرار مراکز جمعیتی است؛ ب) از خط ساحلی به سمت عمق منطقه (شمال)، شرایط بهتر می شود؛ ج) در حال حاضر مکان گزینی بیشتر شهرها متناسب با اصول پدافند غیرعامل نیست.

این تحقیق در راستای پاسخگویی به این سؤال اساسی است که مدل مناسب خلاقیت و نوآوری در دانشگاه های افسری ارتش جمهوری اسلامی ایران بر اساس فرمایشات حضرت امام خامنه ای (مد ظله العالی) کدام است؟ این تحقیق بر مبنای اهداف و ماهیت تحقیق از نوع اکتشافی بوده و بر مبنای دستاورد تحقیق نیز کاربردی است. جامعة آماری تحقیق اسناد و مدارک مرتبط با سخنرانی های حضرت امام خامنه ای (مد ظله العالی) و نیز خبرگان آموزشی که با مباحث خلاقیت و نوآوری، آشنا بوده اند، است. اسناد و مدارک با روش نمونه گیری هدفمند و خبرگان آموزشی به صورت سرشماری انتخاب شدند. در این تحقیق برای گردآوری اطلاعات از ابزارهای اسناد و مدارک و پرسش نامه استفاده گردیده که با استفاده از روش های کتابخانه ای و میدانی داده های مورد نیاز گردآوری شده اند. نتایج تحقیق نشان می دهد که مدل مناسب خلاقیت و نوآوری در دانشگاه های افسری ارتش جمهوری اسلامی ایران بر اساس فرمایشات حضرت امام خامنه ای (مد ظله العالی) مدلی است که در برگیرنده سه مولفة ارزشی (متغیرهای نگرش و بینش اسلامی، قصد و نیت اسلامی)، فردی (توانمندی افراد، شخصیت افراد، انگیزش افراد) و سازمانی (اهداف و راهبرد سازمانی، ساختار سازمانی، فرهنگ سازمانی، فن آوری سازمانی، مدیریت منابع انسانی و نظام آموزش مناسب) است.

مکان یابی از جمله تصمیم های بنیادین و استراتژیک است که تأثیر بسزایی بر جنبه­های مختلف عملکردی سازمان دارد. این اثرات در کوتاه مدت و بلند مدت بروز کرده و اغلب غیرقابل جبران بوده و یا هزینه­های فراوانی را تحمیل می­کند. از طرفی مکان­یابی درست، نقش مهمی در موفقیت سازمان در انجام ماموریت­ها، ایجاد و حفظ مزیت رقابتی و نیز رسیدن به اهداف و استراتژی­ها دارد. برای انتخاب مکان یک صنعت، عوامل کیفی و کمی متعددی دخالت دارند و این تصمیم نیازمند کار گروهی و خرد جمعی است. مشارکت سیستماتیک خرد جمعی و به کارگیری هدفمند عوامل مکان­یابی در فرایند تصمیم گیری، نیازمند مدل­های کارآمد و جامع­نگر در یک فرایند تصمیم­گیری است. در این تحقیق فرایند تصمیم­گیری در خصوص مکان استقرار یک صنعت نظامی شرح داده می­شود. برای این منظور عوامل تصمیم­گیری متناسب با شرایط خاص صنایع نظامی تعریف و به صورت سیستماتیک و گام به گام در این فرایند تصمیم­گیری گروهی به کار گرفته شدند. این فرایند رویکردی مکاشفه­ای به موضوع مکان یابی ارائه می­کند و تصمیم­گیران را از پهنه گسترده پیوسته به گزینه­های برتر پیشنهادی هدایت می­کند و تضمین می­کند که در این فرایند ملاحظات قانونی، پدافند غیرعاملی، هزینه­ای، انسانی و عملکردی صنعت به صورت مرحله­ای و بر اساس خرد جمعی و متناسب با اهمیت نسبی آنها در انتخاب مکان استقرار دخالت داده می­شوند. بنابراین مقایسه ای بین مکان فعلی صنعت (صنعت جنگ افزار) و دو مکان پیشنهادی (صنعت مکانیک و صنعت امام علی(ع)) انجام گرفت و وزن هر یک از معیارها و زیرمعیارها محاسبه گردید و در نهایت امتیازات موزون نهایی هر یک از گزینه ها تعیین و مشخص گردید که تقریباً دو گزینه صنعت مکانیک و موقعیت فعلی صنعت (صنعت جنگ­افزار) امتیاز مساوی دارند؛ به عبارتی هر یک از گزینه ها نقاط ضعف و قوت خاص خود را دارا هستند، ولی در مجموع مطلوبیت یکسانی دارند.

تحقیقات انجام شده در جهان نشان می­دهد بیشترین سهم یادگیری از طریق یادگیری غیررسمی حاصل می شود، امّا آنچه عملاً در حال وقوع است تمرکز و صرف هزینه بر روی یادگیری­ رسمی است. از این رو پژوهش حاضر با هدف بررسی وضعیّت یادگیری رسمی و غیررسمی دانشجویان در دانشگاه افسری امام علی(ع) انجام شده است؛ روش پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و به شیوه توصیفی- پیمایشی انجام شده است. جامعه مورد مطالعه کلیه دانشجویان هستند که تعداد 195 نفر به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شده است؛ ابزار گرد­آوری داده­ها علاوه بر مطالعات کتابخانه­ای، شامل پرسش نامه شلی و سونگ(2008) است که با توجّه به نیاز دانشگاه بومی شده است. داده­ها با استفاده از آزمون فریدمن و ویل­کاکسون تحلیل شده­ است. یافته­های پژوهش نشان داد، روش­های مؤلفه یادگیری رسمی کمترین و روش های دو مؤلفه­ یادگیری غیررسمی بیشترین ارتباط را با یادگیری دانشجویان دارند؛ همچنین روش­های منبع تعاملات اجتماعی- انسانی بیشترین رابطه را با یادگیری دانشجویان دارد.