مدیریت نظامی

با توجّه به پیچیدگی محیط و تغییرات شدید در سازمان ها و ساختارهای موجود و نیز وجود سلایق پویا و غیرخطی مؤثر بر این امر، شناسایی و اولویت بندی عوامل تفکّر راهبردی می تواند به برنامه ریزی برای تربیت فرماندهان و مدیران دانشگاه های نظامی کمک نماید. هدف از پژوهش، شناسایی عواملی است که در سه حوزه محیطی، سازمانی و فردی بر تفکّر راهبردی مؤثر است. روش پژوهش به صورت ترکیبی می باشد که در بخش کیفی با انجام مصاحبه، مفاهیم استخراج شده و تحلیل آن به روش تحلیل مضمون انجام شده است. در بخش کمی جهت اولویت بندی عوامل، از پرسشنامه استفاده شده و تحلیل آن با تکنیک دیمتل انجام شده است. در نتیجه سیزده عامل کلیدی شامل: ویژگی های شخصیتی، ویژگی های شهودی، علم، حضور در جمع افراد راهبردی، هوش سازمانی، محدودیت های محیطی و سازمانی، بصیرت، مهارت حل مسئله، تعادل در تعارضات و همگنی گروه، فرصت طلبی هوشمندانه، محیط پرتلاطم، عرصه میدانی مأموریت و عوامل قانونی به عنوان عوامل مؤثر بر تفکّر راهبردی شناسایی شدند. بر اساس نتایج به دست آمده، 3 عاملی که بیش ترین اثر را از منظر روابط علّی - معلولی دارد به ترتیب عبارت اند از: ویژگی های شخصیتی، ویژگی های شهودی و حضور در میان افراد راهبردی.

رشد چشم گیر علم و فناوری در چند دهه اخیر موجب بروز تحول در عرصه های مختلف گردیده است که در این میان صنایع نظامی و نیروهای نظامی نیز بی تأثیر از این رشد نبوده اند و امروزه شاهد تحول عظیم در تکنولوژی های نظامی هستیم و ارتش هایی که قادر به حرکت همگام و هم زمان با رشد علم و فناوری نباشند، در عرصه عمل و نبرد مجبور به تحمل شکست از ارتش های مجهز به تکنولوژی به روز خواهند بود. در کشور ایران نیز با توجه به تهدیدهای بی شمار و اهمیت و نقش قدرت دفاعی در کاهش تهدیدهای پیش رو، لزوم شناسایی و کاربست عوامل و مؤلفه های تأثیرگذار علمی و فناوری بر قدرت دفاعی کشور بیش از پیش نمایان خواهد شد. در همین راستا در مقاله پیش رو به منظور تبیین عوامل علمی و فناوری کلیدی تأثیرگذار بر قدرت دفاعی ایران در افق زمانی 1410 با مطالعه اسناد و سوابق علمی پیشین صورت پذیرفته مرتبط و استفاده از نظرات 50 نفر از خبرگان، تعداد 93 پیشران علمی و فناوری احصاء و در گام دوم با تشکیل پانل خبرگی پیشران های مشابه با یکدیگر ادغام و تعداد 38 عامل مشخص گردید. در ادامه بر اساس نظر خبرگان اقدام به رتبه بندی و تعیین ارزش عوامل نموده و تعداد 25 عامل مهم و اثرگذار تعیین و در انتها با استفاده از نرم افزار آینده پژوهی میک مک و به کارگیری روش تحلیل ماتریس متقاطع، تعداد 11 عامل مهم و دارای نقش تأثیرگذار و تعداد پنج عامل به عنوان عوامل علمی و فناوری کلیدی تأثیرگذار بر قدرت دفاعی ایران مشخص گردیدند.

نوآوری چابک برای سازمان های صنعتی دفاعی به معنای مجموعه ای از فرآیندها، ابزارها و روش ها در جهت بهبود توانایی واکنش سریع به نیازهای متغیر بازار و مشتریان، تهدیدات بالفعل و بالقوه توأم با کنترل هزینه ها و بهبود سطح کیفیت محصولات و خدمات است و یک سیستم صنعتی نوآور چابک با قابلیت های فوق العاده (قابلیت های داخلی هم چون فناوری های سخت افزاری و نرم افزاری، نیروی انسانی و مدیریت ماهرانه) برای رسیدن به تغییرات سریع و آنی بازار (اعم از سرعت، انعطاف پذیری، مشتریان و پاسخ گویی) و تهدیدات بالفعل و بالقوه است. با عنایت به موارد فوق، پژوهش حاضر با هدف تدوین الگوی راهبردی نوآوری چابک سازمان های صنعتی دفاعی به رشته تحریر درآمده است و داده ها از طریق بررسی اطلاعات کتابخانه ای در ادبیات و مبانی نظری پژوهش و مصاحبه با 20 نفر خبره موضوع احضاء و پس از کدگذاری باز، محوری و انتخابی در سی و هفت مقوله تحت عنوان الگوی راهبردی نوآوری چابک تدوین شد و نظریه نوآوری چابک سازمان های صنعتی دفاعی در ده قضیه بیان گردید. همچنین به منظور بررسی روایی و پایایی مدل ارائه شده، نسبت به تدوین پرسشنامه محقق ساخته اقدام و یک نمونه آماری 110 نفره به سؤالات پاسخ دادند و به دلیل غیرنرمال بودن داده ها از نرم افزار اسمارت-پلاس برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده گردید و در نهایت روایی و پایایی مدل نیز اثبات شدند. با عنایت به آنچه که در پژوهش حاضر گذشت می توان پیامد نوآوری چابک سازمان های صنعتی دفاعی را پایداری نوآوری جدید در محیط متغیر، استقرار نظام  صنعتی دفاعی هوشمند و کسب مزیت برتری بخش دفاعی بیان نمود.

دنیای کنونی دنیای توسعه در پیوند با ناامنی ها است. برای تحقق امنیت و تأمین نیازهای توسعه ای در آینده ی جامعه، حضور هوشیارانه و مؤثر نیروهای مسلح در عرصه های گوناگون، به ویژه در حوزه دفاعی نیازی ضروری است. لذا قائم نمودن سازمان نیروهای مسلح بر مبنای تعالیم رفتار علوی، در جهت اداره امور از اهمیت بالایی برخوردار است. امام علی (ع) که در تلقّی صحیح دینی پس از پیامبر اکرم( ص) بزرگ ترین مفسّر قرآن و معارف دینی به شمار می رود، در نهج البلاغه بیانات ارزنده ای در تبیین مؤلفه های آمادگی دفاعی فرماندهی و مدیریت نظامی با تأکید بر سرمایه انسانی، با محوریت آموزه های اصیل قرآن و سنّت وجود دارد که شناسایی آن ها مورد توجه نویسندگان پژوهش حاضر قرارگرفته است. لذا این پژوهش با روش تحلیل محتوای کیفی به منظور بازشناسی جایگاه حقیقی مؤلفه های آمادگی دفاعی در نهج البلاغه، به شناسایی و تحلیل این مؤلفه های پرداخته است. به این ترتیب با مطالعه سطر به سطر کتاب نهج البلاغه 147 کد مفهومی کشف و با ترکیب مفاهیم مرتبط، در نهایت 16 مؤلفه تشکیل و سپس این مؤلفه ها از نظر فراوانی و درصد فراوانی نسبی و تجمعی مفاهیم تشکیل دهنده آن ها مورد محاسبه قرار گرفت که در نتیجه در مؤلفه های سرمایه انسانی « تقوا» با فراوانی 10.9 درصد بیش ترین فراوانی را نسبت به سایر مؤلفه ها به خود اختصاص داده و بارزترین ویژگی فرماندهان و مدیران نظامی از نظر فراوانی در کلام حضرت علی (علیه السلام) است و مؤلفه «انتقادپذیری» با فراوانی 2.1 درصد از کمترین فراوانی برخوردار بوده اند.

تحقیق حاضر باهدف بررسی چگونگی تأثیر ابعاد مؤلفه های چابکی سازمانی به عنوان یک راهبرد جهت غلبه بر اینرسی سازمانی و با میانجی گری تنبلی اجتماعی کارکنان در دانشگاه علوم دریایی امام خمینی(ره) انجام شده است. این مقاله ازنظر هدف کاربردی و ازنظر روش، توصیفی- پیمایشی می باشد. جامعه آماری پژوهش را 385 نفر از کارکنان دانشگاه تشکیل داده اند، که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده و بر اساس جدول مورگان 191 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها پرسش نامه بود، که پایایی و روایی آنان با محاسبه آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی و توسط استادان و خبرگان آشنا به موضوع تائید شد. تجزیه وتحلیل داده ها نیز به وسیله نرم افزارهای SPSS و PLS انجام گرفت. یافته های مدل سازی معادلات ساختاری نشان داد همه مسیرها از چابکی سازمانی و تنبلی اجتماعی بر اینرسی سازمانی و همچنین از مسیر چابکی سازمانی از طریق متغیر میانجی تنبلی اجتماعی بر اینرسی سازمانی معنادار بوده و روابط بین آن ها تائید می شود، و می توان نتیجه گرفت: سرمایه گذاری بر قابلیت های چابکی سازمانی در کنار کاهش تنبلی اجتماعی منجر به کاهش اینرسی سازمانی می گردد.

آسیب پذیری نرم افزاری همواره به عنوان یک مسئله مهم در حوزه امنیت سایبری سازمان های نظامی مطرح بوده است. برخورداری از نرم افزار فاقد آسیب پذیری در عمل امکان پذیر نبوده و به همین دلیل برای بالا بردن سطح امنیت نیاز به مدیریت آسیب پذیری ها است. هدف مقاله پیش رو بررسی و شناخت آسیب پذیری های سایبری سازمان های نظامی در حوزه نرم افزار و ارائه الگویی برای ارزیابی این آسیب ها می باشد. نوع تحقیق کاربردی و روش تحقیق بکار رفته آمیخته از نوع توصیفی(موردی- زمینه ای) بوده و از روش های کمی و هم کیفی در تحلیل داده های جمع آوری شده استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق شامل کارشناسان و خبرگان حوزه سایبری ستاد نهاجا بوده است. محقق با بهره گیری از منابع کتابخانه ای و بررسی اسناد و مدارک به شناسایی انواع آسیب پذیری های سایبری نرم افزارها پرداخته و سپس با انجام مصاحبه با خبرگان به شناسایی ابعاد و مؤلفه های الگوی ارزیابی آسیب پذیری اقدام نموده است. یافته های تحقیق بیانگر آن است که الگوی ارزیابی آسیب پذیری سایبری سازمان های نظامی در حوزه نرم افزاری دارای چهار بعد (فرآیند تولید نرم افزار، روش ها، ساختار سازمانی و آموزش) و سیزده مؤلفه می باشد؛ که از میان این چهار بعد، فرآیند تولید نرم افزار بیش ترین اهمیت و فرآیند آموزش کمترین اهمیت را در پوشش آسیب پذیری دارد. تقویت ساختارهای سایبری، ارتقای سطح آموزش های مدیران و کارکنان، پشتیبانی، نگهداری و ارتقاء فنی نرم افزارهای کاربردی ازجمله راه کارهای پیشنهادی به منظور کاهش آسیب پذیری های سایبری در سازمان های نظامی می باشد.