مدیریت نظامی

دفاع همواره یکی از دغدغه های اصلی هر نظام سیاسی است. چراکه با امنیت ملی و بقاء کشور پیوند خورده است. دفاع کشور و تأمین امنیت ملی نیازمند چارچوب خاصی جهت این مهم است. دیدگاه ها و اندیشه های صاحب نظران و رهبران یک کشور می تواند نقشه راهی را در جهت تحقق اهداف مورد اشاره ترسیم نماید. این پژوهش، اندیشه های مقام معظم رهبری ( مدظله العالی) در خصوص شیوه دفاع در نظام ج.ا.ایران را در قالب الگویی ارائه نموده است. پژوهش حاضر از نظر فایده و هدف از نوع تحقیقات کاربردی، از نظر رویکرد از نوع کیفی بر پایه پارادایم تفسیری و از نظر ماهیت و نوع مطالعه از نوع اکتشافی است. روش تحقیق این پژوهش «داده بنیاد» است، که بر اساس آن و در راستای اهداف پژوهش به صورتی هدفمند و نظام مند به گونه ای که بتوان عصاره ی بینش فرماندهی معظم کل قوا درزمینه دفاع را استخراج، مفهوم سازی، مقوله سازی و سپس مدل پردازی نمود، مورد بررسی و تحلیل قرارگرفته است. در همین راستا، در مرحله اول، تعداد 580 گزاره در قالب 245 مفهوم استخراج شد. در مرحله دوم 9 مقوله اصلی (عرصه دفاع، آمادگی دفاع، عناصر دفاع، مسئله دفاع، محیط دفاع، الگوی دفاع، مسئولیت دفاع، راهبردهای دفاع و ضرورت دفاع) دسته بندی و احصاء گردیدند. در مرحله سوم مدل نظام مند از اندیشه ی دفاعی فرمانده معظم کل قوا جهت تدوین دکترین و استراتژی های نظامی کشور در راستای ایجاد بازدارندگی مؤثر ترسیم و ارائه گردیده است.

امروزه راهبرد دفاع عامل سایبری در بسیاری از کشورهای پیشرو حکم فرماست. اساس این نوع دفاع، تسلط بر فضای سایبر و توانایی انجام عملیات سایبری است. این توانایی علاوه بر ایجاد بازدارندگی سایبری، کشورها را قادر می سازد تا قبل از بالفعل شدن تهدید، آن را از بین ببرند. به دلیل غیرملموس بودن فضای سایبر و عدم مشاهده هدف عملیات سایبری، فهم میزان موفقیت عملیات دشوار است. سنجش این موفقیت، نیازمند ارزیابی عملیات سایبری است. با ارزیابی عملیات سایبری می توان عملکرد و اثربخشی عملیات را اندازه گیری نمود، نقاط ضعف و قوت را یافت و در جهت برطرف سازی نقاط ضعف و بهبود نقاط قوت گام برداشت. برای انجام ارزیابی دقیق، همه جانبه و مبتنی بر اصول علمی عملیات سایبری نیاز به الگوی راهبردی است تا بر اساس آن ارزیابی صورت پذیرد. در پژوهش حاضر جهت ارائه الگوی راهبردی ارزیابی عملیات سایبری، از رویکرد آمیخته (کمی و کیفی) استفاده شده است. در این تحقیق، از نظرات ۷۰ نفر از فرماندهان، مدیران و کارشناسان سطوح راهبردی، عملیاتی و تاکتیکی عملیات سایبری کشور در قالب پرسشنامه استفاده شده است. بر اساس پژوهش انجام شده، با استفاده از نظر خبرگان سه مفهوم ارزیابی طراحی و طرح ریزی، ارزیابی آمادگی رزمی و ارزیابی اجرا به مثابه ابعاد اساسی ارزیابی عملیات سایبری مورد شناسایی قرار گرفتند و سپس مؤلفه های هر یک از این ابعاد استخراج و شاخص های هر مؤلفه معین شدند. پس از تجزیه وتحلیل آماری نتایج پرسشنامه، الگوی راهبردی ارزیابی عملیات سایبری در سه بعد، ده مؤلفه و هفتادوسه شاخص ارائه گردیده است.

نقش جرم به عنوان یک پدیده اجتماعی در ایجاد بی نظمی و ناامنی اجتماعی، همواره دولت ها را بر آن داشته که در این حوزه به سیاست گذاری های جنایی اهتمام ویژه داشته باشند. مسئله پیشگیری از جرم، محور اصلی سیاست گذاری جنایی است. این موضوع در محیط های نظامی به منظور برقراری و حفظ سلامت سازمان از اهمیت بالایی برخورد دار است. بر این اساس در این پژوهش تلاش شده است سیاست گذاری جنایی کارآمد در مواجه با جرائم شایع در محیط های نظامی مورد تحلیل و واکاوی قرار گیرد. برای این کار با استفاده از روش اسنادی و مطالعه پرونده های جرائم به وقوع پیوسته اطلاعات لازم گردآوری شده و به صورت کیفی و در چارچوب رویکرد پیشگیری اجتماعی و وضعی تجزیه و تحلیل گردیده اند. جامعه آماری پژوهش تعداد 55 فقره پرونده جرائم شایع پدیدار شده در محیط های نظامی که به صورت تصادفی انتخاب شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که سیاست گذاری جنایی غیرکیفری مبتنی بر رویکرد اجتماعی و وضعی می تواند با کاهش نرخ جرائم شایع در سازمان های نظامی، محیطی عاری از جرم را رقم زده و دستیابی به اهداف و مأموریت های  نیروهای مسلح را از رهگذر نظم و انضباط، انسجام درون سازمانی، روحیه و نشاط کارکنان و تعلق سازمانی آنان، تسهیل نماید.

دانشگاه های سازمانی امکانات آموزشی درون سازمانی هستند که از طریق ایجاد یکپارچگی راهبردی بین یادگیری و کار سازمانی، بر افزایش مهارت ها و دانش کارکنان تأکید دارند بر این اساس بهسازی شرایط ارتقای پیشرفت تحصیلی دانشجویان جزو مسئولیت های اساسی مسئولان سازمان به شمار می رود. در این راستا پژوهش حاضر به شناسایی عوامل مؤثر بر پیشرفت تحصیلی دانشجویان دانشگاه های آجا در قالب یک الگو پرداخته است. این تحقیق از نظر هدف، پژوهشی اکتشافی و از نظر نوع استفاده، کاربردی است و در آن روش پژوهش داده بنیاد استفاده شده است. داده ها با استفاده از نمونه گیری غیر احتمالی با 20 نفر از خبرگان آموزش گردآوری شد. برای تجزیه وتحلیل داده ها نیز از نرم افزار مکس کیودا استفاده گردید. بر اساس تحلیل داده ها، مقوله علی شامل ویژگی های روان شناختی، رفتاری، مکتبی و آمادگی جسمانی داوطلبان ورود به آجا، مقوله محوری شامل دانش، مهارت، ویژگی های جسمانی و پیشرفت تحصیلی، مقوله مداخله گر شامل ارتباطات خارجی، محیط اجتماعی، محیط خانوادگی، مقوله زمینه ای شامل نظارت، محتوای آموزشی، پشتیبانی از آموزش، اساتید، فناوری، امکانات، راهبردها شامل توسعه تسهیلات پژوهشی، توسعه برنامه های آموزشی، توسعه برنامه های مشاوره ای و توسعه اساتید و سرانجام پیامدها شامل فارغ التحصیلان شایسته، توانایی بدنی فارغ التحصیلان و افزایش توان رزمی بودند. مدل ارائه شده می تواند به پرورش دانشجویان نظامی برای ایفای نقش مؤثرتر در یگان های عملیاتی یاری برساند و باعث افزایش قدرت دفاعی کشور شود.

مدیریت اثربخش در سازمان، عامل اصلی در ایجاد هم فکری و هم دلی است و رهبران مؤثر کسانی هستند که بتوانند افراد متفاوت را در زیر یک چتر فکری و نظر واحد گرد آورند. بر این اساس پژوهش حاضر به بررسی و تحلیل میزان اهمیت و روابط علّی-معلولی ابعاد و مؤلفه های مدیریت اثربخش در ارتش جمهوری اسلامی ایران از دیدگاه خبرگان این سازمان پرداخته است. پیشنهاد این پژوهش توجه به ابعاد و مؤلفه های با اهمیت مدیریت اثربخش و به دست آوردن روابط متقابل آن ها با روش دیمتل فازی بوده است. پژوهش، از نظر نتیجه، توسعه ای، از نظر رویکرد، کیفی و از نظر روش، توصیفی بود. جامعه ی پژوهش را همه ی خبرگان در حوزه ی فرماندهی ارتش که شناخت کاملی از سازمان و اهداف و وظایف آن داشته اند، تشکیل دادند. روش نمونه گیری هدفمند بود و تعداد افراد نمونه ۱۰ خبره بود. ابزار سنجش، یک پرسش نامه ی تکنیک دیمتل پژوهش گر ساخته بود. یافته های پژوهش حاکی از آن بود که بُعد «فردی» تأثیرگذارترین و «سازمانی» تأثیرپذیرترین بُعد است. مؤلفه ی «سلامت روان» دارای بیش ترین قدرت تأثیرگذاری و مؤلفه ی «توانایی های مدیریتی» تأثیرپذیرترین مؤلفه است. ابعاد «فردی و فراسازمانی» جزء عوامل علت و بُعد «سازمانی» جزء عوامل معلول مدیریت اثربخش محسوب می شوند. مؤلفه های «صفات فردی، سلامت روان، اعتقادی، اخلاقی و فرهنگی-اجتماعی» جزء عوامل علت و مؤلفه ها ی «توانایی های ویژه، توانایی های مدیریتی، توانایی های تخصصی نظامی، اقتصادی، سیاسی- قانونی و فن آورانه» جزء عوامل معلول محسوب می شوند.

هدف اصلی این پژوهش، شناسایی و اولویت بندی پیشایندهای راهبردی توسعه اشتیاق شغلی سرمایه های انسانی یکی از واحدهای پدافند هوایی آجا می باشد این پژوهش، آمیخته و از حیث هدف، اکتشافی است که در ابتدا با استفاده از داده های کیفی حاصل از مطالعات اکتشافی، پیشایندهای راهبردی توسعه اشتیاق شغلی سرمایه های انسانی یکی از واحدهای پدافند هوایی آجا مشخص شده و سپس با استفاده از روش تحقیق پیمایشی و با رأی خبرگان، تعداد 16 پیشایند به دست آمده است و در ادامه با روش دلفی فازی، پیشایندهای مذکور اولویت بندی شدند. جامعه آماری این پژوهش کلیه کارشناسان یکی از  واحدهای پدافند هوایی آجا می باشد. با توجه به هدف پژوهش از روش نمونه گیری هدفمند استفاده شد. حجم نمونه در این پژوهش شامل  28 نفر است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که مؤلفه های حمایت سازمانی ادراک شده، عدالت سازمانی، سیستم پاداش، کیفیت زندگی کاری و حمایت ادراک شده از سرپرست از اولویت و اهمیت بالاتری نسبت به سایر پیشایندها، برخوردارند.