فیلترهای جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲٬۱۰۱ تا ۲٬۱۲۰ مورد از کل ۶٬۵۲۱ مورد.
حوزههای تخصصی:
مهمترین اصل اخلاقی در مکتب اسلام، احترام به پدر و مادر است.در آیات و روایات، تأکید بسیاری در این مورد شده است، به طوری که بعد از توحید و یکتاپرستی، احسان به والدین را مطرح میکنند. این مقاله، احسان به والدین را از دیدگاه فقها بررسی کرده و در صدد پاسخگویی به این سوال است که حکم احسان به والدین چیست؟ نتایج به دست آمده نشان میدهد که حرمت عقوق والدین و وجوب احسان، به مقدار عدم صدق عقوق است. احسان، عنوان عام است و همه اموری را که احسان در مورد آنها صدق میکند، شامل میشود. احسان، نسبت به والدین عام است و شامل مسلمان و غیر مسلمان، زمان حیات و بعد از فوت، امور مالی، عاطفی و اخلاقی میشود.
مطالعه تطبیقی خشونت علیه زنان در مناطق کردنشین ایران و عراق(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
خشونت علیه زنان از ریشه های فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی متعددی نشأت می گیرد که در بسترهای خانوادگی خاصی تشدید می شود، در پژوهش حاضر عوامل اجتماعی موثر بر خشونت علیه زنان در مناطق کرد نشین ایران و عراق به صورت تطبیقی بررسی گردیده است به این منظور تعداد 400 نفر از زنان46-18 ساله شهرهای کرمانشاه و اربیل( هر کدام 200 نفر) انتخاب گردید. نظریات: یادگیری اجتماعی،شبکه ، کارکردگرایی و هماهنگی فرهنگی به منظور ارائه مدل مفهومی با استفاده از متغیرهای: تجربه خشونت، دخالت بستگان،تضادهای خانوادگی و اعتقادات دینی استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد؛ متغیر تضادهای خانوادگی در هر دو شهر بر خشونت علیه زنان تاثیر مثبت داشتند و متغیرهای؛ تجربه خشونت در نسل قبلی،دخالت بستگان و اعتقادات دینی در اربیل بر متغیر وابسته تاثیر نداشت اما این متغیرها بر خشونت علیه زنان در کرمانشاه تاثیر داشتند. متغیرهای مستقل تحقیق توانستند 43 درصد از تغییرات خشونت علیه زنان در اربیل و 48 درصد از تغییرات متغیر تابع در کرمانشاه را تبیین نمایند. میزان کلی خشونت علیه زنان در اربیل50 درصد و در کرمانشاه 35.8 درصد برآورد شد، بنابراین می توان نتیجه گرفت که خشونت علیه زنان در مناطق کرد نشین ایران کمتر از مناطق کرد نشین عراق می باشد.
گونه شناسی مفهوم ادراک عدالت جنسیتی با تأکید بر عامل قومیت(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
زن در فرهنگ و هنر دوره ۱۱ پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳
433 - 457
حوزههای تخصصی:
برداشت از چگونگی توزیع فرصت ها و منابع در شکل گیری نابرابری ها مؤثر است. ادراک عدالت جنسیتی متأثر از فضای گفتمانی و ساختارهای ذهنیتی است. به همین دلیل، این پژوهش با هدف مطالعه ادراک عدالت جنسیتی در بستر قومیت به مثابه زمینه فرهنگی اجتماعی پدیده های اجتماعی با روش کیفی از نوع نظریه زمینه ای انجام شده است. روش نمونه گیری این پژوهش، هدفمند از نوع حداکثر اختلاف است که مصاحبه عمیق با تعداد 19 نفر از اقوام ترک، کرد و گیلک در 9 شهرستان تا اشباع نظری ادامه یافت. نوع برداشت از عدالت جنسیتی، مقوله های عدالت جنسیتی و عوامل تعیین کننده ادراک عدالت جنسیتی با روش گرندد تئوری با استفاده از نرم افزار مکس کیو دآ کشف شد. نتیجه یافته های پژوهش نشان داد اقوام ترک، کرد و گیلک دو نوع برداشت از عدالت جنسیتی دارند: 1. ادراک عدالت جنسیتی سنتی و 2. ادراک عدالت جنسیتی مدرن. آن ها همچنین ادراک عدالت جنسیتی را با چهار مقوله عمده بازتعریف کردند که عبارت اند از: 1. عدالت مناسکی، 2. عدالت در توانمندی، 3. عدالت مبادله ای و 4. عدالت در آزادی عمل. عواملی که در پدیدآیی عدالت جنسیتی از روایات کشف شد عبارت اند از: سرمایه عاطفی، سرمایه نمادین، سرمایه فرهنگی، سرمایه اقتصادی، سرمایه اجتماعی و تفکر قالبی.
مقایسه تأثیر آموزش مثبت اندیشی مبتنی بر آموزه های دینی با آموزش خانواده به شیوه شناختی – رفتاری بر سازگاری زوجین(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهشنامه اسلامی زنان و خانواده سال هفتم بهار ۱۳۹۸ شماره ۱۴
125 - 143
حوزههای تخصصی:
پژوهش حاضر با هدف مقایسه تأثیر آموزش مثبت اندیشی مبتنی بر آموزه های دینی با آموزش خانواده به شیوه شناختی- رفتاری بر سازگاری زناشویی زوجین به روش شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه گواه و مرحله پیگیری انجام شد. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل شصت زوج (120 نفر) بود که فرزندان ایشان در سال تحصیلی 97 - 96 مشغول به تحصیل بودند که براساس نمونه گیری در دسترس انتخاب و سپس به صورت تصادفی ساده در دو گروه آزمایشی و یک گروه گواه گمارده شدند. مداخله آموزشی مثبت اندیشی مبتنی بر آموزه های دینی و مداخله آموزش خانواده به شیوه شناختی- رفتاری هر کدام بر روی یک گروه آزمایشی انجام شد. داده ها با استفاده از پرسش نامه سازگاری زناشویی، قبل و بعد از مداخله و یک ماه پس از آخرین آموزش از هر سه گروه نمونه جمع آوری شد. تحلیل داده ها با استفاده از آزمون تحلیل واریانس اندازه های مکرر انجام گرفت. نتایج نشان داد که هر دو روش آموزشی بر سازگاری زناشویی زوجین مؤثر بوده است و بین این دو روش از نظر اثربخشی تفاوتی دیده نشد. همچنین نتایج پیگیری یک ماهه نشان دهنده ماندگاری اثربخشی هر دو روش آموزشی بر سازگاری زناشویی زوجین بود. بنابراین، از هر دو روش مداخله می توان در ارتقای سازگاری زناشویی زوجین استفاده نمود.
اثرپذیری مذاهب فقهی اسلامی از فقه روایی حضرت فاطمه(س)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
اهل بیت پیامبر(ص) نزد مذاهب اسلامی از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده و فقهای مذاهب در موارد متعدد پیش از صدور فتوا، به اقوال و افعال رسیده از آنان مراجعه می کرده اند. حضرت فاطمه(س) به عنوان بارزترین شخصیت اهل بیت پیامبر(ص)، مورد اهتمام مذاهب اسلامی قرار دارد. در این نوشتار به روش توصیفی تحلیلی، به چگونگی و میزان اثرپذیری مذاهب اسلامی از فقه روایی ایشان پرداخته شده است. از بررسی آنها پی می بریم که مذاهب اسلامی در موضوعات عبادی و خانواده از روایات حضرت فاطمه(س) اثر پذیرفته اند، به طوری که روایات ایشان به عنوان یک قول معتبر در کنار اقوال دیگر مورد بررسی قرار گرفته است. از جمله روایات حضرت فاطمه(س) که مذاهب اسلامی با استناد به آنها به صدور فتوا پرداخته اند، یا در صدور فتوای آنها اثرگذار بوده است، عبارتند از:غسل دادن زن متوفا توسط شوهرش، تعیین وقت اجابت دعا در روز جمعه، استفاده از تابوت برای میت زن، حکم انجام دادن عقیقه و تعیین کسی که بر برده زناکار اقامه حد می کند. استقاده از تابوت برای میت زن از اختصاصات فقهی حضرت فاطمه(س) می باشد که مورد استناد فقهای مذاهب اسلامی قرار گرفته است.
طیف الگوی روابط خودی تاثیرگذار در قضاوت اخلاقی براساس جنسیت: یک مطالعه کیفی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
هدف این پژوهش تبیین الگوی روابط خودی تاثیرگذار در قضاوت های اخلاقی و شناسایی مولفه های متاثر از جنسیت است. این مطالعه با استفاده از رویکرد کیفی بر پایه مدل نظریه زمینه ای ساخت گرایی به بررسی قضاوت های مبتنی بر روابط پرداخته است. جامعه آماری این پژوهش زنان و مردان جوان و میانسال ساکن شهر تهران بودند و نمونه گیری به صورت هدفمند انجام گرفت. با استفاده از مصاحبه نیمه ساختاریافته افراد در دوراهی های اخلاقی مبتنی بر روابط قرار داده شدند و اطلاعات گردآوری شد. نتایج پژوهش نشان داد افراد حاضر هستند به ترتیب برای خویشاوند، خود، دوست/همکار، هموطن، هم مذهب و هم قومیت خود اصل برابری را زیرپابگذارد، که این روابط خودی موثر بر قضاوت های اخلاقی در هر دو جنسیت به لحاظ گستردگی و ترتیب مشابه مشاهده شد. به طور کلی تاثیر روابط شخصی (خویشاوند، خود، دوست و همکار) با ویژگی های تکاملی انسان ارتباط دارد و تاثیر روابط اجتماعی (هموطن، هم مذهب و هم قومیت) به اهداف مشترک دورن گروهی و وفاداری به گروه مرتبط است. زنان و مردان نیز به طور کلی در موقعیت های مختلف به یک اندازه روابط را در تصمیمات خود لحاظ می کنند، هرچند ممکن است با توجه به میزان خشونت آمیز بودن موقعیت میزان مداخله آنها متفاوت باشد، که این تفاوت مرتبط به ویژگی های تکاملی است، نه توانایی آنها در درک و رعایت برابری.
نگاهی به قوامیت مرد بر زن
حوزههای تخصصی:
آیه 34 سوره نساء، از مهمترین آیات مربوط به مسأله زن و حقوق وى است که برخى کجاندیشان تلاش کردهاند با تفسیرى ناعادلانه، نگاه اسلام (داعیهدار برترین آیین ترقى و تکامل انسان) را به زن خدشهدار کنند. از این رو، فهم درست این آیه، تأثیر مهمى در بازنمایى نگاه قرآن کریم به «شخصیت و حقوق زن» دارد. در این نوشتار با بهرهگیرى از نظر دانشمندان شیعی در حوزه تفسیر، حدیث و لغت و با بررسى تطور معنایى قوامیت از بستر تاریخى اقوال و تأثیر تطورات اجتماعى بر آن، مشخص شد که قیمومیت در زبان قرآن به معناى فرمانروایى و سالارگرى نیست، بلکه به معناى سرپرستى، مدیریت و مسئولیتپذیرى است. چنین قیمومیتى نه فقط مزیت، فضیلت و مقام نیست بلکه باربرى مشقات زندگى و خدمتگزارى است. بیشتر مفسران مقصود از رجال در آیه 34 سوره نساء را شوهران و نه تمامى مردان مىدانند؛ همانگونه که مقصود از نساء همسرانند نه همه زنان.
تحلیل عوامل اثرگذار بر توان مندسازی زنان روستایی دریافت کننده ی اعتبارات خرد در شهرستان نهاوند(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
زن و جامعه سال دهم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۳۸)
97 - 120
حوزههای تخصصی:
هدف از انجام تحقیق حاضر شناخت عوامل تأثیرگذار بر توان مندسازی اقتصادی و اجتماعی زنان دریافت کننده ی اعتبارات خرد در شهرستان نهاوند و تعیین میزان اثرات مستقیم و غیرمستقیم هر یک از متغیرها بر میزان توان مندی آنان می باشد. تحقیق مذکور از نوع مطالعات پیمایشی و ابزار مورد استفاده ی گردآوری اطلاعات، پرسش نامه بود. جامعه آماری زنان دریافت کننده ی وام های خرد شهرستان نهاوند، در سال های 1389 تا 1393، می باشند (N= 200). حجم نمونه بر اساس جدول کرجسی و مورگان 130 نفر تعیین شد. نمونه گیری به صورت طبقه ای با انتساب متناسب انجام شد. پایایی و روایی پرسش نامه، به ترتیب با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ و روش اعتبار محتوایی مورد تأیید قرار گرفت. تجزیه و تحلیل داده ها با نرم افزار SPSS انجام شد. طبق نتایج آمار توصیفی 4/55 درصد، علی رغم دریافت وام، خانه دار و بدون شغل بودند. بر اساس نتایج تحلیل مسیر متغیرهای اثرگذار بر توان مندسازی زنان به ترتیب عبارتند از: نگرش افراد نسبت به اعتبارات خرد، میزان نظارت نهاد پرداخت کننده ی اعتبار بر نحوه ی مصرف وام، میزان مصرف وام در فعالیت های توان مندساز، آموزش نهاد پرداخت کننده در خصوص مصرف اعتبار و مبلغ کل وام دریافتی.
تغییر نگرش، هنجار ذهنی، کنترل رفتاری ادراک شده، خودکارآمدی ماموگرافی در مورد غربالگری سرطان سینه: مداخله آموزشی در زنان 40 تا 60 سال(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
سرطان سینه عامل اصلی مرگ ناشی از سرطان در زنان است. غربالگری ماموگرافی می تواند در پیشگیری و تشخیص زودهنگام سرطان سینه کمک کند. در افزایش نرخ انجام غربالگری ماموگرافی متغیرهای متعددی دخیل هستند از این رو هدف از پژوهش حاضر تغییر نگرش، هنجار ذهنی، کنترل رفتاری ادارک شده و سازه خودکارآمدی ماموگرافی به منظور ایجاد قصد و رفتار غربالگری ماموگرافی با استفاده از یک برنامه مداخله ایی در میان زنان بود. از میان 300 زن در بازه سنی 40 تا 60 که به مرکز بهداشت ناحیه 1 و 2 شهر اراک مراجعه داشتند بر اساس نمره دریافتی در پرسشنامه های تئوری رفتار برنامه ریزی شده و خودکارآمدی ماموگرافی، 30 زن انتخاب شدند و به دو گروه آزمایش و کنترل تقسیم گردیدند. گروه ازمایش 3 جلسه آموزشی دریافت کرد (هر جلسه 60 دقیقه). در اخر پس آزمون برای دو گروه اجرا شد و شرکت کنندگان طی دو ماه از لحاظ انجام ماموگرافی پیگیری شدند. مطابق با نتایج بعد از مداخله، تغییرات معناداری در گروه آزمایش در خودکارآمدی ماموگرافی، نگرش، هنجار ذهنی، کنترل رفتاری ادارک شده، قصد و رفتار غربالگری ماموگرافی به دست آمد. همچنین گروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل تغییر معناداری در نمرات متغیرها نشان داد. به طور کلی پژوهشگران می توانند سازه خودکارآمدی ماموگرافی را در کنار مدل تئوری رفتار برنامه ریزی شده به همراه متغیرهای دموگرافیک به منظور ارتقای رفتارهای مربوط به سلامتی به کار ببرند.
مقایسه ی اثربخشی زوج درمانی با رویکرد ایماگوتراپی و یکپارچه نگرفلدمن برصمیمیت زناشویی زوجین متعارض(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
زن و جامعه سال دهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳ (پیاپی ۳۹)
239 - 254
حوزههای تخصصی:
صمیمیت در بین زوج ها ازجمله عوامل مهم در ایجاد ازدواج های پایدار است. ازدواج به عنوان آغازی بر تشکیل خانواده همواره مورد توجه بوده و از این رو، یک رابطه انسانی پیچیده و بسیار ظریف است. پژوهش حاضر مقایسه اثربخشی زوج درمانی با رویکرد ایماگوتراپی و یکپارچه نگرفلدمن بر صمیمیت زناشویی زوجین متعارض شهر تهران بود. این پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری همراه با گروه کنترل بود. جامعه آماری کلیه زوجین متعارض مراجعه کننده به اداره اموربانوان پست بانک منطقه 6شهرداری تهران و نیز کلینیک روانشناسی رویش منطقه 22 شهرداری تهران در سال 1397 بودند. تعداد 15زوج از آنان در دو گروه آزمایش و گروه کنترل قرار گرفتند. برای این منظور از پرسشنامه های تعارضات زناشویی براتی و ثنایی و نیز پرسشنامه صمیمیت زناشویی باگاروزی به منظور گردآوری اطلاعات استفاده شد. تجزیه و تحلیل اطلاعات به دست آمده با استفاده از تحلیل کوواریانس در دو بخش توصیفی و استنباطی p
پژوهشی کیفی در شناسایی چالش های بهزیستی زناشویی (از خلأ کارآمدی و رضایتمندی زناشویی تا چالش های بهزیستی زناشویی)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهشنامه اسلامی زنان و خانواده سال هفتم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۱۷
149 - 173
حوزههای تخصصی:
بهزیستی زناشویی، مجموعه مهارت های زناشویی زوجین است که خلأ آنها بوجود آورنده چالش های بهزیستی زناشویی زوجین می باشد. از این رو پژوهش حاضر با هدف شناسایی چالش های بهزیستی زناشویی و نحوه شکل گیری پدیده کارآمدی و رضایتمندی زناشویی انجام شد. این پژوهش با رویکرد کیفی و با روش نظریه زمینه ای انجام گرفت و داده ها با استفاده از مصاحبه های نیمه ساختاریافته جمع آوری گردید. جامعه هدف پژوهش حاضر شامل تمامی متأهلین شهر شیراز در سال 1397 بود. نمونه های پژوهش به روش نمونه گیری هدفمند تا رسیدن به اشباع نظری انتخاب شد. برای تحلیل داده ها، اطلاعات جمع آوری شده کدبندی و موضوعات اصلی و مقولات هسته آنها شناسایی شد. یافته ها حاکی از شناسایی نه مقوله اصلی و دو مقوله هسته با عنوان خلأ مهارت های زندگی فردی و زوجی و خلأ رضایت زناشویی بود. نتایج نشان داد که خلأ مهارت های زندگی فردی و زوجی و خلأ رضایت زناشویی نشان دهنده کمبودمهارت ها، کمبود ها، کاستی ها، بی تفاوتی ها، عدم شناخت و عدم وجود همدلی در بین زوجین است که این موضوع خود منجر به نوعی ناکارآمدی و نارضایتی در زندگی زوجین شده و بنیان خانواده، استحکام خود را از دست می دهد و در نتیجه پدیده خلأ کارآمدی و رضایتمندی زناشویی را به عنوان یکی از چالش های مهم بهزیستی زناشویی به وجود می آورد.
نقش راهبردی بانوی قهرمان کربلاء در اشعار شاعران مسیحی عرب معاصر
منبع:
زن و فرهنگ سال یازدهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۴۱
135-148
حوزههای تخصصی:
هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی بازتاب شخصیت حضرت زینب (س) - به عنوان پرچمدار نهضت کربلا- در شعر شاعران مسیحی معاصر است زیرا شخصیت والا و نقش تعیین کننده ایشان در حوادث عاشورا و مابعد آن، از جمله خطبه های افشاگرانه ای که برای بیداری افکار عمومی، بیان مظلومیت اهل بیت (ع) و افشای هویت دشمنان آنان ایراد کردند، سبب شده است تا نویسندگان و شاعران زیادی از آیین و مذاهب مختلف به مدح و ستایش ایشان به عنوان نماد ظلم ستیزی و آزادگی بپردازند. روش تحقیق حاضر توصیفی-تحلیلی می باشد و از طریق منابع کتابخانه ای مورد برررسی و واکاوی قرار گرفته اند. جامعه ی آماری مورد بررسی در این پژوهش دیوان اشعار شاعرانی مانند بولس سلامه، ریمون قسیس، جورج شکور، جوزف هاشم و میشال سلیم کعدی است. یافته های پژوهش نشان داد که شاعران مسیحی در اشعار خویش بیشتر روی نقش حضرت زینب (س) در کربلا و حوادث بعد از آن ازجمله حضور در واقعه عاشورا، ایراد خطبه در مجلس یزید و عبیدالله و دفاع از جان امام سجاد (ع)، روشنگری در مورد قیام عاشورا، رسوایی خاندان اموی و ... توجه داشته اند و حضرت زینب (س) را نماد و الگویی برای مبارزه با استعمار و ظلم ستیزی دانسته و در عصر معاصر،خود را ادامه دهنده راه ایشان در مبارزه با ظلم و بیداد می دانند.
مقایسه ی تاثیر مراقبت حمایتی مادر و طب فشاری (نقطه ی32BL) در لیبر بر فشار اکسیژن خون شریانی بندناف (PO2)
منبع:
پژوهش های میان رشته ای زنان دوره اول زمستان ۱۳۹۸ شماره ۱
87 - 98
حوزههای تخصصی:
زایمان طبیعی تنش زاست و اضطراب و درد شدید مادر در این شرایط می تواند بر روی جنین، مادر و روند زایمان تاثیر منفی بر جای گذارد. مقادیر گازهای خونی بندناف بازتابی از وضعیت متابولیک جنین بوده و یکی از اجزای اصلی معیارهای تشخیص آسفیکسی زایمانی محسوب می شود. هر عاملی که میزان درد و اضطراب مادر را در طی لیبر کم کند منجر به بهبود اکسیژن رسانی جنین و بهبود گازهای خونی بندناف می شود. با حمایت و پشتیبانی مادر توسط دولا و کاربرد طب فشاری، می توان درد و اضطراب او را کاهش داد و وی را در تطابق با این بحران یاری نمود. هدف از این مطالعه مقایسه ی تاثیر مراقبت حمایتی مادر و طب فشاری (نقطه ی32BL) در لیبر بر فشار اکسیژن خون شریانی بندناف نوزادان در زنان باردار است. در این کارآزمایی بالینی آینده نگر که در بیمارستان شوشتری شیراز انجام شد، 150 زن باردار نخست زا که جهت زایمان مراجعه کرده بودند به روش تصادفی در دو گروه مداخله (مراقبت حمایتی و طب فشاری) و یک گروه کنترل (اقدامات معمول بخش) قرار گرفتند. نمره اضطراب مادر قبل و بعد از مداخله توسط پرسشنامه اسپیل برگر سنجیده شد و پیامدهای زایمان مورد بررسی قرار گرفت. پس از تعیین نمره اپگار نوزاد، نمونه خون بندناف جهت انجام آزمایش ABG (گازهای خونی) و آنالیز هماتولوژیک به آزمایشگاه بیمارستان ارسال شد. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی و استنباطی استفاده گردید. بعد از مداخله میانگین نمره اضطراب کلی در گروه کنترل بیشتر از گروه مراقبت حمایتی و طب فشاری بود (001/0>p). ارتباط آماری معنی داری بین نمره اضطراب مادر بعد از مداخله و میانگین PO2 وجود داشت (014/0 =p). این مطالعه نشان داد که مراقبت های حمایتی دولا و طب فشاری در نقطه 32BL موجب کاهش اضطراب مادر و متعاقباً موجب بهبود اکسیژن رسانی جنین شده، بنابراین توصیه می شود از این دو روش غیردارویی در لیبر جهت بهبود نتایج زایمانی و ایجاد تجربه مثبت زایمانی استفاده شود و این روش ها به عنوان روش های غیردارویی موثر برای بهبود نتایج زایمان به تیم پزشکی معرفی شوند.
تحلیل گفتمان موضوع حجاب به روش پدام در مطبوعات عصر مشروطه (با تأکید بر نشریه ایرانشهر)(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزههای تخصصی:
با شروع روند مدرنیزاسیون در ایران عصر قاجار و اوج گیری آن در مشروطه، مطالبی بی سابقه پیرامون حجاب در فضای مطبوعات آن دوره مطرح شد. پرداختن و اعتراض به مسئله حجاب زنان ایرانی در آن عصر، مسئله ای بود که به شدت عرصه سیاسی و اجتماعی ایران را حساس و برآشفته می کرد. با این حال، ادبیات جدیدی که زمینه های تغییر در وضعیت زنان ایرانی را به وجود آورد، به تدریج وارد این حوزه شد. این مقاله با روش تحلیل گفتمان پدام در پنج لایه تحلیل، از مرحله «سطحی-سطحی» تا مرحله «عمیق تر» به بررسی برخی متون مندرج در نشریات مشروطه درباره زنان می پردازد و در عین کمبود پژوهش ها در این باره و کارآیی محدود روش های تاریخی، با بیان دلایل و انگیزه ها، نقش شرایط فرهنگی، سیاسی و اجتماعی آن دوره، تأثیر آنها را در طرح مسئله حجاب و پیشبرد آن روشن می کند. تحصیل زنان و روشنفکران آن عصر در مدارس اروپایی، پذیرش رهبری فرهنگی اروپا، لزوم ترقی و تجدد ایران و از طرف دیگر فرو رفتگی عمیق زنان ایرانی در باورهای سنتی و کهنه در کنار مردسالاری شدید جامعه ایرانی، نقش اصلی را در موضع گیری نسبت به ترقی و رشد زنان آن عصر دارد. با بررسی مطالبی از محتوای نشریه ایرانشهر که به علت چاپ آن در خارج از ایران در بیان افکار خود محدودیت کمتری داشته است، معلوم می شود که خواسته های هم عرض اجتماعی آن عصر، مانند حق تحصیل، تساوی در حقوق و آزادی اجتماعی زنان، در کنار ادبیات انتقادی حمله به سنت ها و فرهنگ زنان و مردان ایرانی، قیاس زنان ایرانی با زنان اروپا، تمسخر نهادهای فرهنگی مانند تربیت، خانه داری و همسرداری به سبک ایرانی، به نوعی ادبیات تمهیدی، کنایی و جایگزین برای طرح مسائل حساس دینی و اجتماعی، مانند حجاب بوده است.
تبیین جایگاه سرشتی زن و مرد در ارتباط با یکدیگر بر اساس آیات آفرینش در قرآن کریم (با نگاهی اجمالی به عهدین)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
پژوهش حاضر با هدف تبیین جایگاه سرشتی زن و مرد با روش تحلیل مضمون و تحلیل مفهومی انجام شد. بدین منظور کتب و مقالات پژوهشی انجام شده در محدوده سال های پس از انقلاب اسلامی، مورد بررسی قرار گرفت. با بررسی های انجام شده، پژوهشی که موضوع پژوهش حاضر در آن بررسی شده باشد، یافت نشد. یافته های پژوهش حاضر حاکی از آن است که زن و مرد در مؤلفه هایی همچون ماده آفرینش، هدف آفرینش، مراحل آفرینش، آفرینش احسن و غیره مشترکند. باوجود این، در همان آیات نکاتی است که بیان کننده ویژگی خاص زن و مرد است و اصالت و استقلال وجودی زن و مرد را اثبات می کند. همچنین پس از بررسی نحوه آفرینش انسان در قرآن کریم (و نگاهی اجمالی به عهدین)، اصالت و استقلال وجودی زن و مرد در عین اشتراک ایشان در اصل خلقت، اثبات شد.
وضعیت حقوقی قربانیان ناپدید سازی اجباری اشخاص با توجه ویژه به زنان و کودکان(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
ناپدید سازی اجباری اشخاص یکی از جرائم بسیار جدی و در موارد متعدد جنایتی بینالمللی است که عمدتاً توسط دولتها علیه مخالفان انجام میگردد. این پدیده که هم در زمان جنگ و هم در زمان صلح قابلیت ارتکاب دارد، عمدتاً شهروندان را هدف خشونت قرار میدهد و با ایجاد حالت عدم اطلاع و عدم اطمینان از وجود مجنیعلیه، او و خانوادهاش را تحت تأثیر قرار میدهد. بر این اساس در نوشتار حاضر ضمن مفروض قلمداد کردن مفهوم ناپدید سازی اجباری، فرضیه مقاله با رویکردی توصیفی به دنبال اثبات این گزاره است که اگرچه درصد کمتری از قربانیان مستقیم این جرم را زنان و کودکان تشکیل میدهند، لکن بیشترین صدمات و آسیبها را از ارتکاب این جنایت زنان و کودکان متحمل میشوند. درواقع پس از بررسی عملکرد نهادهای قضایی و شبه قضایی بینالمللی اثبات میگردد که ارتکاب ناپدید سازی اجباری اشخاص، به طرز قابلتوجهی قربانیان را از حقهای بشری متعددی ازجمله حق حیات، حق افراد به شناسایی شخصیت حقوقی، حق منع شکنجه و رفتارهای غیرانسانی و حق به دانستن حقیقت محروم مینماید.
بررسی موانع کارآفرینی زنان بلوچ شهرستان سراوان(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
حضور زنان در بازار کار بر حسب شرایط محیطی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی هر کشور متفاوت است و به عوامل گوناگونی بستگی دارد از جمله این عوامل می توان به مشارکت زنان، اندازه و سیاست های دولت، توزیع درآمد و هزینه ی خانوار، میزان بیکاری، شرایط محیطی خانواده، میزان سواد و سایر عوامل فرهنگی و اجتماعی اشاره کرد. این پژوهش بر آن است که با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی فازی به رتبه بندی موانع توسعه کارآفرینی زنان بلوچ در شهرستان سراوان در استان سیستان و بلوچستان بپردازد. پژوهش حاضر مطالعه ای توصیفی- تحلیلی است که در سال 1396 انجام گرفته است. نتایج به دست آمده این موضوع را بیان می کند که از بین موانع موثر بر کارآفرینی زنان بلوچ در شهرستان سراوان موانع شخصیتی - فرهنگی، موثرترین موانع فراروی کارآفرینی زنان بوده و موانع اقتصادی، موانع حمایتی، موانع آموزشی و موانع زیرساختی در اولویت های بعدی قرار دارند. نتایج همچنین نشان داد که از بین موانع شخصیتی- فرهنگی به عنوان مهم ترین مانع پیش روی زنان شهرستان، محدودیت های فرهنگی در منطقه از قبیل تعصبات و تبعیضات دارای بالاترین اولویت است.
احکام ربیبه از دیدگاه فقه امامیه
حوزههای تخصصی:
محرمیت و راههای ایجاد آن، از دیرباز در فقه مطرح بوده و به مقتضای هر عصری به آن بررسی شده است. محرمیت از سه راه نسب، سبب و رضاع حاصل میشود. محرمیت ربیبه، از راه سبب ایجاد میشود. در این مقاله با روش کتابخانه ای و توصیفی، با رویکرد فقهی، شرایط مختلف ازدواج با ربیبه تبیین میشود. در ﺑﺎب ﻣﺼﺎﻫﺮه، اﻓﺮادى کﻪ ﺣﺮﻣﺖ ﻧکﺎح دارﻧﺪ در ﺻﻮرﺗﻰ محرم ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد کﻪ ﻓﻘﻂ از راه ﻣﺼﺎﻫﺮه ﻣﺸﺮوع ﺑﺎﺷﺪ و در ﺿﻤﻦ در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ربیبه، ﻋﻼوهﺑﺮ ﺷﺮط ﻣﺸﺮوعﺑﻮدن، ﺷﺮط نزدیکی ﺑﻪ ﻣﺎدر نیز در ﺗﺤﻘﻖ محرمیت ربیبه ﻻزم است. اﮔﺮ ﻫﺮ یک از ﻣﻮارد ﺣﺮﻣﺖ نکاح و محرمیت، در ﻣﺠﻤﻮﻋﻪﻫﺎیی در ﻧﻈﺮ گرفته شوند، ﻣﺤﺎرم ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ کوچک بودن ﻣﺠﻤﻮﻋﻪﺷﺎن و ﻗﺮارﮔﺮﻓﺘﻦ در ﻣﺠﻤﻮعه ﺑﺰرگ ﻣﺤﺮﻣﺎت نکاح، ﺣﺮﻣﺖ نکاح ﺧﻮاﻫﻨﺪ داﺷﺖ، وﻟﻰ ﻣﺤﺮﻣﺎت نکاح در دایره کوچک محارم ﻗﺮار ﻧﻤﻰﮔیﺮﻧﺪ. این ﻧﻮع راﺑﻄﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان راﺑﻄه ﻋﻤﻮم و ﺧﺼﻮص ﻣﻄﻠﻖ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ میﺷﻮد که بین ﻣﺤﺎرم و ﻣﺤﺮﻣﺎت نکاح ﺑﺮﻗﺮار اﺳﺖ، پس ﻣﻰﺗﻮان ﮔﻔﺖ که ﻫﺮ ﻣﺤﺮﻣﻰ، ﺣﺮﻣﺖ نکاح دارد، وﻟﻰ ﻫﺮ ﺣﺮﻣﺖ نکاحی ﻧﻤﻰﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻮﺟﺐ محرمیت شود.
نابرابری جنسی در خانواده از دیدگاه فمینسیم و نقد آن
حوزههای تخصصی:
ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮی ﺟﻨﺴﯽ در ﻓﻤﯿﻨﯿﺴﻢ، ﺑه ﻣﻌﻨﺎی ﺗﺒﻌﯿﺾ و ﻣﺤﺮوﻣﯿﺖ از ﺣﻘﻮق اﻧﺴﺎﻧﯽ بوده و اﻣﺮی اﮐﺘﺴﺎﺑﯽست. ﺧﺎﻧﻮاده، مهمترین ﻋﺎﻣﻞ در اﯾﺠﺎد ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮی ﺟﻨﺴﯽ و اﻧﻘﯿﺎد زﻧﺎن در ﺟﺎﻣﻌه است. ﻣﻘﺎﻟه ﺣﺎﺿﺮ، ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮی ﺟﻨﺴﯽ از ﻣﻨﻈﺮ ﻓﻤﯿﻨﯿﺴﻢ را بررسی میکند. ﺑﺎﺗﻮﺟه ﺑه اﯾﻨﮑه ﺧﺎﻧﻮاده در دﯾﻦ اﺳﻼم، ﺟﺎﯾﮕﺎه ارزﺷﯽ واﻻﯾﯽ دارد. ﻧﻮﺷﺘﺎر ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻌﺪ از ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﻨﺎﺑﻊ اﺳﻼﻣﯽ، ﺟﺎﻣﻌهﺷﻨﺎﺳﯽ ﺑﺎ روش ﻓﺮدی، ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧهای-ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ و ﮐﺎرﺑﺮدی، ﭘﺲ از اﺷﺎره ﺑه ﺟﺎﯾﮕﺎه ﺧﺎﻧﻮاده در اﺳﻼم و ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮی ﺟﻨﺴﯽ در ﻓﻤﯿﻨﯿﺴﻢ، آن را از دﯾﺪﮔﺎه اﺳﻼم نقد میکند.
بررسی جلوه های زنانه در رمان عامه پسند با تکیه بر فمینیسم ( با تأکید بر آثار برگزیده ی فهیمه رحیمی، نسرین ثامنی و فتّانه حاج سیّد جوادی)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
زن و جامعه سال دهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳ (پیاپی ۳۹)
187 - 214
حوزههای تخصصی:
در رمان عامه پسند ایرانی، زنان نقش مؤثری به عنوان نویسنده برعهده دارند و با خلق شخصیّت های زنانه و شرح زندگی آنان، جلوه های زندگی زن ایرانی را منعکس می کنند. نقد زنانه با دو گرایش عمده به تحلیل نقش زن با توجه به جلوه های حضور زنان در اثر و نویسنده ی خلّاق آن می پردازد. در گرایش نخست با تأکید بر متن، جایگاه و نقش زنان بررسی می شود و خوانش زنانه ی متن مهم است. در گرایش دوم خلاقیّت نویسنده ی زن و زبان زنانه ارزیابی می شود. بررسی جلوه های زنانه در آثار نویسندگان زن علاوه بر این که دیدگاه خاصّ نویسنده را نشان می دهد، جایگاه زنان را در جامعه ی معاصر منعکس می کند. این مقاله به شیوه ای تحلیلی- توصیفی با انتخاب آثار برجسته ی نویسندگان متعدّدی همچون فهیمه رحیمی، نسرین ثامنی و فتّانه حاج سیّد جوادی، آن ها را از دیدگاه جلوه های زنانه تحلیل می کند. یافته ها نشان می دهد که جلوه های زنانه، در دو سطح فرم و محتوا نقش زنان را در این آثار مشخّص می کند و این نقش با توجّه به دیدگاه فمینیستی در دو بخش جنسی و جنسیتی طبقه بندی می شود. پس از تعیین نقش زنان در این آثار به مقایسه ی آن با تفکّرات و اندیشه های فمینیستی می پردازد و تفاوت نقش زنان را در این آثار مشخّص می کند. نقش و جایگاه زنان در آثار پیشگفته، با تفاوتی عمده نوعی خودآگاهی زنانه را نشان می دهد که اغلب بر اطّلاع از جایگاه متعارف زنان و انعکاس آن استوار است و هیچ تمایلی به سمت دیدگاه های افراطی فمینیستی مشاهده نمی شود.