مطالعات زن و خانواده

قانونگذار با تقنین ماده واحده سقط درمانی 1384 و همچنین تقنین تبصره ماده 718 ق.م.ا 1392 تا حد بسیار زیادی تضارب آراء پیرامون جواز سقط را به وحدت رأی تبدیل نمود. لکن ادبیات دو ماده مذکور و تناظر آنها نسبت به یکدیگر موجب خوانشی مبهم گونه برای کارشناسان پزشکی و قضایی شده است تا آنجا که پنداره نسخ ماده واحده 84 به واسطه ماده 718 قوت می یابد. نخستین ابهام موجود به ذکر واژگان «تهدید» و «خطر» در مواد قانونی بازمی گردد. ماده واحده 84 مقرر می دارد، اگر مادر «تهدید جانی» شد با تحقق برخی شرایط جایز است جنین را سقط کند. تبصره ماده 718 ق.م.ا همین جواز را با عبارت «خطر جانی مادر» صادر می کند. چرا قانونگذار دو تعبیر متفاوت دارد؟ آیا هر یک از واژگان «تهدید» و «خطر» مبین موضوع خاصی هستند که قانونگذار تعمداً به ذکر هر یک از آنها اقدام کرده است؟ دومین ابهام موجود، پیرامون امکان توسعه مفهوم شرطِ تهدید یا خطر جانی است؛ آیا مقصود قانونگذار از شرط «تهدید یا خطر جانی» منحصر در وقوع مرگ است یا از کار افتادن و از بین رفتن اعضاء را نیز شامل می شود؟ مقاله حاضر بر اساس داده های پزشکی و فقهی از روش توصیفی تحلیلی بهره برده و نتیجه می گرد که میان واژگان «تهدید» و «خطر» در لسان قانونگذار، تفاوت ماهوی وجود دارد که همین تفاوت مانع از نسخ ماده واحده 84 است. همچنین نتیجه می شود در خصوص امکان توسعه مفهوم خطر جانی به زوال اعضاء و منافع بایستی میان قبل و بعد از ولوج روح تفاوت قائل شد.

پژوهش حاضر با هدف مطالعه شیوه های مقابله زنان با چالش های مرحله زوجی بر اساس سبک هویتی آن ها صورت گرفت. روش تحقیق کیفی و از نوع پدیدارشناسی بود. جمع آوری اطلاعات از طریق مصاحبه عمیق نیمه ساختار یافته انجام گرفت. جامعه شامل زنان متاهلی بود که حداقل پنج سال از ازدواجشان گذشته باشد. نمونه گیری به صورت هدفمند انجام گرفت و مصاحبه ها تا اشباع داده ها ادامه یافت. پیش از شروع مصاحبه، پرسشنامه سبک های هویتی برزونسکی(ISI-6G) به مشارکت کنندگان داده شد و نمرات آن ها در سه سبک هویتی، مشخص گردید. تعداد مشارکت کنندگان 13 نفر بود. روش تجزیه و تحلیل اطلاعات روش هفت مرحله ای کلایزی بود. با پرسش از شیوه های مقابله با چالش مشارکت کنندگان، مضامین مهم استخراج و کدگذاری شد. مضامین اصلی شیوه های مقابله با چالش برای زنان دارای سبک هویت اطلاعاتی، «گفتگو»، «حل و فصل مشکلات در داخل مرز زوجین»، «تطبیق خود با شرایط واقعی»، «انعطاف پذیری در حل مشکلات» و «هشیاری وجودی» بود. مضامین اصلی شیوه های حل چالش در زنان دارای سبک هویت هنجاری، «تکیه بر سرمایه اجتماعی»، «پیروی از الگوهای از پیش نوشته»، «تغییرات تدریجی» و «گفتگوی مستقیم از طریق ارسال پیام» بود. مضامین اصلی شیوه های مقابله با چالش برای زنان دارای سبک هویت سردرگم نیز «راه حل های انفعالی»، «راه حل آمرانه» و «احساس درماندگی در حل چالش» بود. با توجه به مضامین به دست آمده در مورد شیوه های مقابله با چالش زنان بر اساس سبک هویتی، مشاوران میتوانند در مشاوره پیش از ازدواج و آموزشهای آمادگی قبل از ازدواج از یافتههای این پژوهش بهره گیرند.

هدف مطالعه حاضر بررسی علائمی بود که سلامت و بیماری روانی را بر اساس رفتارهای ارتقاء دهنده سلامت دینی و صبر در دوران پاندمی کرونا پیش بینی می کنند. تعداد ۳۹۵ نفر از دانشجویان مقیاس سلامت روانی (MHI-28)، مقیاس رفتارهای ارتقاء دهنده سلامت دینی (RHPBI) و مقیاس صبر (PS) را تکمیل کردند. نتایج نشان داد که رابطه مثبت معنادار بین رفتارهای ارتقاء دهنده سلامت دینی و صبر با علائم سلامت روانی وجود دارد. همچنین رابطه منفی معنادار بین رفتارهای ارتقاء دهنده سلامت دینی و صبر با علائم بیماری روانی وجود دارد. نتایج نقش پیش بینی کننده رفتارهای ارتقاء دهنده سلامت دینی و صبر را برای علائم سلامت و بیماری روانی تأیید کرد. در نتیجه رفتارهای ارتقاء دهنده سلامت دینی و صبر می توانند به عنوان متغیرهای مؤثر در سلامت روانی مورد توجه قرار گیرند. تقویت این متغیرها می تواند اقدامی پیشگیرانه در حوزه ارتقاء سلامت روانی باشد. 

هدف این مقاله شناسایی شاخص های خانواده سالم از منظر افراد شاغل است. از همین رو توجه به استانداردهای فرهنگی و تجربه های شخصی و خانوادگی در تعیین شاخص های خانواده سالم ضروری به نظر می رسد. این مطالعه با استفاده از روش کیفی گراندد تئوری و با استفاده از مصاحبه های نیمه ساختاریافته عمیق در نمونه هدفمند از ۲۸ فرد شاغل متاهل و تحصیل کرده (۴ مرد و ۲۴ زن) انجام شده و در نهایت سعی در استخراج شاخص های سنجش خانواده سالم دارد. عمده ترین شاخص های سنجش خانواده ی سالم به طور کلی در سه مقوله ی اصلی شناسایی شدند. اولین مقوله با عنوان وجود احساس انسجام، یکپارچگی و همراهی با مقوله های فرعی همدلی، وجود فضای گفتگوی متقابل، شناخت و رعایت حقوق و مسئولیت های متقابل، احترام و محبت متقابل؛ مقوله ی دوم با عنوان سالم بودن فضای روانی خانواده با زیرمقوله-های احساس آرامش، شادمانی و دوری از عوامل منفی، سلامت فکری و اعتقادی؛ و مقوله ی سوم وجود برخی فضائل اخلاقی در میان اعضای خانواده با زیر مقوله های صداقت، گذشت، چشم پوشی از ابعاد اقتصادی است. شاخص های مشترک این مطالعه با مطالعات قبلی وجود همدلی، وجود فضای گفتگوی متقابل، شناخت و رعایت حقوق و مسئولیت های متقابل، احترام و محبت متقابل، احساس آرامش، شادمانی و دوری از عوامل منفی، سلامت فکری و اعتقادی، صداقت و گذشت بودند. چشم پوشی از ابعاد اقتصادی شاخصی است که تنها در این مطالعه شناسایی شده است.

توجه به حقوق کودکان به عنوان یکی از بنیادی ترین حقوق بشر، در تامین سعادت جامعه و هدایت سیاست گذاری کلان کشورها، تحکیم و حفظ نهاد خانواده نقش موثری ایفا می کند. حمایت قانون از حقوق کودکان در فضای مجازی نیز تابع این قاعده است. حمایت از کودکان در فضای مجازی مستلزم اقدامات تقنینی در جرم انگاری رفتارهای بزهکارانه با استفاده از فناوری های اطلاعات و ارتباطات و یا جبران خسارات جسمی و روحی وارده به کودک و لطمات روحی به وی به واسطه هتک حیثیت عرفی کودک از این طریق است. این نوشتار ضمن بررسی قوانین و مقررات موجود کشور بویژه قانون حمایت از اطفال و نوجوانان که اخیرا در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسیده و با نگاهی به کنوانسیون ها، معاهدات و قطعنامه و پروتکل های بین المللی درخصوص حمایت قانونی از حریم خصوصی کودک در فضای مجازی، به نحوه مقابله قانونی با نقض این حقوق و درج شرایط و مفاد لازم جهت حمایت از اطفال در فضای مجازی در نظام تقنینی ایران می پردازد.

هدف پژوهش شناخت تأثیر دین داری والدین بر نگرش آن ها نسبت به فرزندآوری است. روش پژوهش، پیمایشی با تکنیک پرسشنامه در مقیاس لیکرت است. جامعه ی آماری افراد متأهل شهر ساری، تعداد 383 نفر با استفاده از جدول مورگان انتخاب شده است. اما تعداد نمونه به 460 نفر افزایش داده شد. روش نمونه گیری تصادفی ساده است.یافته ها نشان می دهند: بین میزان دین داری والدین و نگرش آن ها به فرزندآوری رابطه وجود دارد؛ بین میزان دین داری والدین (التزام و عمل به وظایف دینی) و نگرش آن ها به فرزندآوری رابطه وجود دارد؛ بین میزان دین داری والدین (عواطف دینی) و نگرش آن ها به فرزندآوری رابطه وجود ندارد؛ بین میزان دین داری والدین و تعداد فرزندان آن ها رابطه وجود دارد.نتیجه گیری: بنابراین یکی از عواملی که می تواند در نگرش والدین نسبت به فرزندآوری نقش مثبتی داشته باشد مسأله ی دین داری والدین است که باید بیشتر به این مسأله پرداخته شود.نتیجه گیری: بنابراین یکی از عواملی که می تواند در نگرش والدین نسبت به فرزندآوری نقش مثبتی داشته باشد مسأله ی دین داری والدین است که باید بیشتر به این مسأله پرداخته شود.