درخت حوزه‌های تخصصی

علوم اسلامی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی ادبیات عرب تاریخ اسلام و سیره تصوف و عرفان اسلامی تفسیر و علوم قرآن حدیث و علوم حدیث علوم غریبه فقه و اصول گروه های ویژه منطق، فلسفه و کلام اسلامی
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۱٬۸۲۱ تا ۱۱٬۸۴۰ مورد از کل ۷۸٬۴۹۳ مورد.
۱۱۸۲۱.

نسخه شناسی مصاحف قرآنی (16)؛ قرآن کوفی 4251 موزه ملی ایران: منبعی برای شناخت قرائات معروف و شاذ قرآنی

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۳۲ آذر و دی ۱۴۰۰ شماره ۵ (پیاپی ۱۹۱) 5 - 49

کلیدواژه‌ها: موزه ملی ایران نسخه شماره 4251 قرآن های کوفی قرائات قرآنی قرائات شاذ تقسیمات قرآنی تذهیب در قرون نخست

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۸ تعداد دانلود : ۲۶۶
نسخه شماره 4251 موزه ملی ایران از کهن ترین قرآن های کوفی در ایران به شمار می رود که تقریباً تمامی اوراق آن در کنار هم باقی مانده و تاریخ کتابت آن را می توان به سده دوم هجری نسبت داد. این اثر حاوی 326 برگ 16 سطری، از جمله وقفیات شاه عباس صفوی بر آستانه شیخ صفی در اردبیل بوده، اما از سال 1316 به موزه ملی ایران انتقال یافته و در آنجا نگهداری می شود، اما تاکنون مطالعه یا پژوهش خاصی درباره آن صورت نگرفته است. مقاله حاضر ضمن معرفی کلی این نسخه کهن قرآنی و بررسی ویژگی های مختلف متنی و هنری آن، نشان می دهد که چند ویژگی در این نسخه وجود دارد که آن را از سایر نمونه های مشابه متمایز می کند: یکم ، ترسیم سرسوره های قرینه در صفحه آغازین هر سوره. دوم ، ذکر قرائات غیر معروف و شاذ. سوم ، اشاره به تک تک مواضع تقسیمات قرآنی (تقسیمات سه بخشی تا ده بخشی قرآن). چهارم ، نامگذاری های خاص برای سوره ها از جمله سوره موسی (به جای طه)، سوره سلیمان (به جای شعراء) و سوره داود (به جای ص). از این میان، یکی از ویژگی های خاص این نسخه، ذکر قرائات قرآنی خاص و غیر مشهور است که اصطلاحاً آن را شاذّ می نامیم. با آنکه اعراب گذاری اصلی نسخه با دوایر طلایی رنگ انجام یافته، کاتب یا اعراب گذار نسخه، با به کارگیری دوایر سبز رنگ در برخی کلمات قرآنی، به قرائت های دیگر نیز اشاره کرده که عموم این قرائات، غیر معروف، و گاه در میان آثار اسلامی ناشناخته اند. به نظر می رسد این شیوه از ذکر قرائات شاذ در بسیاری از قرآن های کوفی در قرن دوم و سوم هجری به ویژه در ایران رواج داشته است.  
۱۱۸۲۲.

نسخه خوانی (28)

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۳۲ بهمن و اسفند ۱۴۰۰ شماره ۶ (پیاپی ۱۹۲) 15 - 40

کلیدواژه‌ها: نسخه خوانی نسخه خطی خوانش متون

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۳ تعداد دانلود : ۲۳۰
نویسنده در نوشتار حاضر در قالب بیست و هفتمین سلسله انتشارات با عنوان نسخه خوانی، متن چند نسخه را مورد مداقه قرار داده است. این متون بدین شرح اند: شرح حال خودنوشت ملاعلی آرانی از ایران نیمه اول قرن سیزدهم شرح یک مجلس درس شیخ بهایی و گفتگویی که میان استاد و شاگردان صورت گرفت یادداشت عالمی از دوره صفوی در تقسیم احکام جاری حاکم بر زندگی وقتی شاه عباس ثانی سفارش یک طلبه سید را به آقا حسین خوانساری می کند آزاد نامه غلام فراخ چشم سیاه پلک گرجی برای حرب با کفره روسیه، محتاج به کفره فرنگی شده ایم.... مقدمه یک رساله عملیه نیمه استدلالی از دوره فتحعلی شاه قاجار گزارش سه سیل هولناک در مکه در قرن یازدهم هجری یادداشتی در باره ارکان اربعه کعبه چطور «گرفتن رادیو» یا همان «جعبه حبس الصوت» از علائم آخر الزمان می شود      
۱۱۸۲۳.

نامه شیخ سعدی به شمس الدین صاحب دیوان

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۳۲ بهمن و اسفند ۱۴۰۰ شماره ۶ (پیاپی ۱۹۲) 63 - 72

کلیدواژه‌ها: سعدی شمس الدین صاحب دیوان جوینی جنگ لالا اسماعیل مجموعه لالا اسماعیل نامه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۹ تعداد دانلود : ۲۵۴
جنگ خطی محفوظ در کتابخانه لالا اسماعیل استانبول به نام «جنگ لالا اسماعیل» یا «مجموعه لالا اسماعیل»، مجموعه ای نفیس از فوائد تاریخی و ادبی و یادداشت های عمده منظوم و رونوشت پاره ای از مراسلات ناموران است که علی الخصوص از برای وقوف بر جوانبی از فرهنگ و ادب ایران در روزگار ایلخانیان اهمیت فراوان دارد. بسیاری از فوائد این جنگ، راجع به فضای فرهنگی، علمی و سیاسی آذربایجان و خاندان جوینی و پیرامونیان این خاندان است. در این جنگ، رونوشت نامه ای از سعدی به شمس الدین صاحب دیوان جوینی است که از چشم انداز تاریخی و ادبی حائز اهمیت است. نویسنده در نوشتار حاضر، این نامه را ارائه و نکاتی پیرامون نامه مذکور و انتساب آن به سعدی، بیان می نماید.
۱۱۸۲۴.

سقوط حق فسخ با تعمیر کالا

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه میان رشته ای فقهی سال نهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۱۸) 149 - 174

کلیدواژه‌ها: تعمیر کالا حق فسخ خیار عقد بیع قرارداد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۹ تعداد دانلود : ۲۰۹
در صورتی که مبیع در عقد بیع معیوب بوده و نیازمند تعمیر باشد، مشتری تحت پاره ای شرایط حق می یابد که قرارداد را فسخ کند. در این فرض چنان چه مشتری خواهان اعمال حق فسخ خود باشد و از طرفی فروشنده اصرار بر ابقاء عقد و اجرای قرارداد داشته و به رفع عدم مطابقت کالا و جبران قصور خود بپردازد، پرسش جدی بدین مضمون در اینجا مطرح می گردد که چنین عملی در صورتی که معقول، مناسب و بی ضرر باشد چه اثری بر اعمال حق فسخ خریدار دارد؟ به عبارت روشن تر، اگر در ما نحن فیه فروشنده قبل از فسخ قرارداد از جانب ذو الخیار (خریدار) آنچه که سبب ایجاد خیار شده است را مرتفع کند، آیا در چنین حالتی حق فسخ از بین می رود یا خیر؟ در این جستار، به نقد و بررسی این مسئله مهم در فقه و حقوق ایران، کنوانسیون بیع بین المللی کالا مصوب 1980 و اصول تجاری بین المللی پرداخته ایم. به نظر می رسد در هر یک از نظام های فوق الذکر، گذشته از تفاوت های جزئی در ضوابط و شرایط اعمال، پذیرش ابقای قرارداد و ترجیح ارتفاع سبب ایجاد خیار از سوی فروشنده بر حق خیار مشتری اولویت دارد. روش تحقیق در این پژوهش به صورت توصیفی- تحلیلی خواهد بود.
۱۱۸۲۵.

نظریه دو مادری در قرارداد رحم جایگزین

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه میان رشته ای فقهی سال نهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۱۸) 263 - 290

کلیدواژه‌ها: ام دو مادری رحم جایگزین موضوع شناسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۲ تعداد دانلود : ۲۵۹
یکی از روش های نوینی که در باروری های آزمایشگاهی مورد استفاده قرار می گیرد روش رحم جایگزین یا رحم اجاره ای است که برای آن دست از افرادی که نمی خواهند یا نمی توانند جنین را در طول بارداری در رحم خود نگه دارند مورد استفاده قرار می گیرد. از منظر حقوقی مهم ترین چالشی که در این روش مطرح می شود این است که مادر طفل متولدشده چه کسی است؟ شخصی که با وی رابطه ژنتیکی دارد (صاحب تخمک) یا شخصی که رابطه فیزیولوژیکی دارد (صاحب رحم)؟ یا هر دو؟ توجه به آثار حقوقی و اخلاقی شناسایی وضع حقوقی مادر از جمله تکریم، ارث، حضانت و غیره اهمیت بحث در این خصوص را متذکر می شود.قانون گذار در این باره مقرره ای وضع ننموده است لذا برای پاسخ به این مسئله، اصول، آرای فقهی و حقوقی و مهم تر از همه آیات قرآن کریم مورد بحث و بررسی قرار می گیرد. در ابتدا به بررسی دلایل قائلان به انحصاری بودن رابطه نسبی یکی از زنان با طفل متولدشده پرداخته می شود و سپس با دلایلی از جمله واژه شناسی لغت ام و والده، عرف، آیات و... نتیجه گیری می شود که می توان هر دو زن را به عنوان مادر طفل تلقی نمود.
۱۱۸۲۶.

تحلیل محتوایی روایات تفسیری درباره مواجهه ظالمان با مرگ

نویسنده:
منبع: قرآن و علوم اجتماعی سال اول پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ 124-148

کلیدواژه‌ها: روایات تفسیری روایت مرگ ظالم کافر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۰ تعداد دانلود : ۱۹۳
همه موجودات مرگ را می چشند اما نحوه مواجهه با مرگ برای ظالمان،کافران و منافقان با دیگر افراد متفاوت است. تنها منبع برای شناخت نحوه رؤیایی این افراد با مرگ، قرآن کریم است و برای فهم دقیق آیات نیز باید روایات تفسیری ذیل آن ها، مورد مطالعه، تحلیل و تبیین قرار گیرد. از این رو این پژوهش، با روش نقلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای به تحلیل و ارزیابی روایات تفسیری پیرامون مواجهه انسان های ظالم با مرگ می پردازد. یافته های پژوهش حاکی از آن است که حال همه انسان ها در هنگام قبض روحشان یکسان نیست، بلکه افرادی مانند کافران، منافقان و ظالمان قبض روحشان با سختی و همراه با تحقیر و سرزنش است برخلاف مومنان و صالحان که مرگشان با راحتی و آسایش است. برخی افراد در هنگام مرگ درخواست می کنند مرگشان به تأخیر بیفتد تا حج، زکات، صدقه ای انجام نداده اند، به جای آورند و مقصود از دو بار مرگ برای کفار در قرآن کریم، دو بار عذاب الهی برای آنان است. همچنین لسان روایات تفسیری در مورد اینکه چه کسانی توبه شان مورد پذیرش نیست، نیز اختلاف داشت، اما این اختلاف، دلیلی بر ضعف یا مردود دانستن این روایات نیست؛ بلکه می توان گفت که همه این روایات تفسیری صحیح هستند؛ چراکه آیه مفهوم عامی دارد و این روایات تفسیری در پی تطبیق این مفهوم کلی بر برخی مصادیقش هستند که از جمله آن مصادیق توبه افراد در هنگام مرگ، توبه افراد در زمان دیدن عذاب الهی، توبه فرد بداخلاق ، توبه کافران و توبه افراد چهل روز قبل از برپایی قیامت و... است.
۱۱۸۲۷.

بررسی تطبیقی مبانی خاص انسان شناسی اخلاق عرفانی از دیدگاه علامه طباطبایی و فیض کاشانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اندیشه دینی دوره ۲۱ زمستان ۱۴۰۰ شماره ۸۱ 29-52

کلیدواژه‌ها: اخلاق عرفانی عرفان اسلامی انسان شناسی فیض کاشانی علامه طباطبایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۲ تعداد دانلود : ۲۱۲
اخلاق عرفانی که بازتاب داستان سالکانه ی انسان کامل است، راه را برای رسیدن به مرتبه ی وصول هموار می سازد و ملکات اخلاقی حاصله از این باریابی به بارگاه قدس ربوبی نیازمند به شناخت دقیق مبانی آن و تأثیر آن مبانی بر خُلقیات توحیدی انسان دارد. در این میان علامه فیض کاشانی و علامه طباطبایی بر اساس اندیشه های توحیدی خود، شکل اخلاقی زیستن و ضمانت زیست کرد اخلاقی را توحید و عشق به ذات حق بیان نموده اند و در این نوشتار با روش توصیفی و تحلیلی، مبانی خاص انسان شناسی اخلاق عرفانی از دیدگاه علامه طباطبایی و فیض کاشانی به روش تطبیقی تبیین نموده و نتیجه اینکه: اصلی ترین مبانی خاص انسان شناسی اخلاق عرفانی، ذو مراتب بودن وجودی آدمی است که تجلی«الظاهر و الباطن» خداوند است. انسان با نفی خودیت و گذر از عوالم وجودی خود، مقیم عوالم توحیدی گردیده و مظهر تام اسمای الهی می شود و در هر موطن وجودی، متصف به صفات همان موطن شده و ملکات اخلاقی را در خود مستقر می نمایاند و منظومه اخلاقی خود را بر همین گذر و استقرارها ترسیم می کند.
۱۱۸۲۸.

تحلیل دین شناختی و اسطوره شناختی آیین ایرانی قربانی گاو در اسفنجان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ادیان و عرفان سال ۵۴ پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ 451 - 425

کلیدواژه‌ها: آیین ایرانی-زرتشتی اسطوره غیبت دختر اسفنجان سی و ششمین روز بهار

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۴ تعداد دانلود : ۲۶۵
بهار هر سال در آبادی اسفنجان از توابع شهرستان اسکو استان آذربایجان شرقی آیینی بر محور قربانی گاو انجام می شود که متضمن عناصر مهمی از باورها و آیین های ایرانی است. بر اساس این سنت دیرینه مردم این آبادی، گاو نری را که از مدت ها قبل در نظر گرفته شده خریداری و صبح پنجشنبه ای که 36 روز از بهار گذشته باشد، در آبادی گردانده و نذورات مردم را از درب خانه ها دریافت می کنند. پس از اینکه آب قنات آبادی را به گاو نوشاندند، آن را به زیارتگاه پیر سنگ که در رأس تپه ای در کنار آبادی قرار دارد برده و گرد آن می گردانند. آنگاه از تپه سرازیر شده و قربانی را به بالای تپه قربانگاه در جانب دیگر روستا هدایت می کنند و نزدیک نقطه سنگ چینی که باور دارند محل غیبت دختری است، ذبح می کنند تا خون گاو از طریق شیاری به گودال سنگ چین فرو رود و در پی آن باران ببارد. مطالعات مقاله به دو صورت میدانی و اِسنادی شامل توصیف آیین و تحلیل دینی و اسطوره ای آن است که بر اساس آن طلب باران، اسطوره غیبت دختر و قربانی گاو سه وجه اصلی این آیین بر بن مایه های فرهنگ ایرانی استوار است و برگزاری آن در حدود 40 روز پس از نوروز نیز، قابل مقایسه با گاهنبار «میدیوزرم گاه» یا «میان بهار» زرتشتیان است. همچنین این آیین در تنوع عناصر آیینی نمونه ای بی مثال است و به جز عناصر اصلی دربردارنده حاجت خواهی، جمع آوری نذورات، گرداندن گاو در آبادی، جاری کردن خون در محل غیبت دختر، استفاده از خون قربانی جهت مشکل نازایی، تقسیم و پخت گوشت قربانی است.
۱۱۸۲۹.

نقدی بر انسان شناسی زن گرا در ادبیات با تأکید بر عاملیت و برابری زن در اسلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: انسان پژوهی دینی سال هجدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴۶ 239 - 258

کلیدواژه‌ها: زن گرایی ادبیات اسلام انسان شناسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۹ تعداد دانلود : ۲۰۶
یکی از پدیده های مرتبط با انسان که در هستی شناسی و معرفت شناسی متأثر از رویکردهای انسان شناسی بوده است، جایگاه زن است. در این میان، ادبیات ابزار مناسبی برای بیان هستی شناسی و معرفت شناسی جایگاه زن در ساحت های فردی و اجتماعی بوده است. ازاین رو، تحقیق حاضر تلاشی است تا با اتخاذ یک رویکرد کیفی و روش سند پژوهی، زن گرایی و مبانی انسان شناختی آن در جوامع اسلامی معاصر را مورد نقد و بررسی قرار دهد. نوشتار حاضر ضمن تبیین رابطه ادبیات و انسان شناسی، نشان داد که ادبیات کشورهای مسلمان از دهه شصت قرن نوزدهم تاکنون، به دلیل تأثیرپذیری از فضای استعماری و پسااستعماری در تبیین نگاه اسلامی در عاملیت زن در ساحت اجتماعی و فردی و برابری و آزادی زن، ناموفق بوده اند. همچنین مرور انتقادی دوره های انسان شناختی در ادبیات این سده نشان داد که این رویکردهای انسان شناسی به دلیل اتخاذ نگاه مرد محور، دارای نقص روش شناختی و به دلیل تبعیت از فمینیسم، تعهدات سیاسی و مارکسیسم انتقادی و همچنین اتخاذ راهبرد پراگماتیک متمایل به سکولاریسم در خلق آثار، دارای نقص معرفت شناختی هستند که در برخی مواقع به صورت رادیکال در تضاد با اسلام قرار می گیرد. در پایان ضمن اشاره به نقش برخی جنبش ها مانند انقلاب اسلامی ایران در احیاگرایی رئال اسلامی، دیدگاه اسلام در مورد عاملیت زن و برابری طلبی تبیین شده است. 
۱۱۸۳۰.

سبک زندگی و موانع آن در نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینه معرفت سال بیست و یکم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۶۷ 111 - 132

کلیدواژه‌ها: سبک زندگی امام علی (ع) نهج البلاغه زندگی مطلوب عوامل سازنده زندگی مطلوب عوامل بازدارنده زندگی مطلوب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۷۰ تعداد دانلود : ۳۳۹
مقوله «سبک زندگی» یک افزوده جدید در علوم اجتماعی و روا ن شناسی نوین است، لیکن عناصر اصلی سبک زندگی نمی تواند موضوع جدیدی باشد، آنچه نو و جدید به نظر می آید، روش های بررسی این مقوله است و نه عناصر اصلی و سازنده آن. موضوع سبک زندگی، همواره در طول تاریخ مد نظر و دغدغه صاحبان ادیان و مکاتب بشری بوده است، پیامبران الهی از طریق کتب آسمانی و حکما، عارفان، متکلمان، فقیهان وحتی ادیبان و مورخان و دیگر ارباب حِرف وصنایع، در ضمن تبیین وشرح اصول مورد نظر خود در صدد انتقال نوع سبک زندگی ایده آل ومطلوب خود به شاگردان وخوانندگان خود بوده اند و این هدف مهم از طریق الگو سازی و تقلید صورت پذیرفته است، حتی در مواردی که تصریح به تقلید و الگوسازی از سوی مذهب و مکتبی نشده است، این کار خود به خود، صورت گرفته است. در این مقاله تلاش نویسنده بر این بوده است که با بررسی سخنان امام علی(ع) در قالب خطبه ها، نامه ها،حکمت های آن حضرت در کتاب شریف نهج البلاغه، برخی از عوامل سازنده و تأثیر گذار، همچنین برخی از موانع و عوامل بازدارنده سبک زندگی مطلوب و ایده آل از نگاه امام علی(ع) را بررسی و مورد تحقیق قرار دهم و در حد توان خود تلاش نموده ام لیکن از آنجاکه سخنان امام در باره سبک زندگی بسیار وسیع وگسترده است، بررسی همه آنها و ابعادشان در یک مقاله امکان پذیر نیست، امید است که محققان دیگر همت نمایند آنها را بررسی کنند.
۱۱۸۳۱.

الخطاب فی روایه دروز بلغراد من منظار التاریخانیه الجدیده(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات فی السردانیة العربیة جلد ۳ الخریف و الشتاء ۱۴۴۳ شماره ۱ (پیاپی ۵) 233-254

کلیدواژه‌ها: دروز بلغراد ربیع جابر التاریخانیه الجدیده الروایه الخطاب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۱ تعداد دانلود : ۲۱۷
التاریخانیه الجدیده مقاربه نقدیه ظهرت کرد فعل ضد التیارات السیاقیه والتاریخانیه القدیمه. التاریخانیون الجدد یعتبرون التاریخ مجموعه من الخطابات المتصارعه ویهتمون بالأصوات المهمشه والخطابات الغائبه عن السلطه ویعتقدون بأنّ المؤرخین لایسجلون الأحداث التاریخیه بعینها بل یکتبون تفاسیرهم وروایاتهم لتلک الأحداث متأثرین بخطاباتهم. فالتاریخ ذو ماهیه خطابیه ویعتبر نوعاً من السرد. روایه دروز بلغراد حکایه حنا یعقوب؛ هی روایه تاریخیه للروائی اللبنانی ربیع جابر وقد نال الجائزه العالمیه للروایه العربیه عام 2011م. یهدف المقال إلی دراسه هذه الروایه وفق التاریخانیه الحدیثه؛ لدراسه العلاقات بین الروایه وصراع الخطابات التاریخیه فیها. تفید الدراسه بأنّ الروایه تصف سته خطابات فی أواخر حیاه الإمبراطوریه العثمانیه: خطاب الحکم العثمانی، خطاب الدول الأوروبیه، خطاب انفصال البلقان، خطاب المحابیس الدروز، خطاب اللبنانیین المسیحیین وخطاب الرعایا المسلمین فی بلقان. و ترکز الروایه علی الخطابات المهمشه والغائبه عن السلطه: ضحایا العنف الطائفی والظلم الحکومی وممثلوهم فی روایه المحابیس الدروز من جهه وحنا یعقوب وأسرته من جهه أخری. حاولت الروایه أن تعرض صوره إیجابیه للمحابیس الدروز المنفیین إلی بلقان علی العکس من الخطاب الرسمی للحکم العثمانی.
۱۱۸۳۲.

بررسی دیدگاه قرآن و روانشناسی نسبت به موفقیت بر اساس نظریه ی زمینه ای

نویسنده:
منبع: پژوهش های میان رشته ای قرآن کریم سال ۱۲ بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۲۲) 7-34

کلیدواژه‌ها: موفقیت قرآن روانشناسی الگوی پارادایمی نظریه ی زمینه ای

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۳ تعداد دانلود : ۳۵۲
در پژوهش حاضر به منظور دستیابی به وجوه تشابه و تمایز دیدگاه قرآن و روانشناسی به «موفقیت» و شرایط، تعامل ها و پیامدهای آن، رویکرد کیفی و روش نظریه ی زمینه ای به کار گرفته شد. با اعمال سه نوع کدگذاری باز، محوری و انتخابی درباره داده های قرآن و روانشناسی، الگوهای پارادایمی تدوین و با توجه به آن ها تعریف موفقیت ارائه شد. در الگوی قرآن «فلاح» به عنوان مقوله اصلی و «فطرت خداجو»، «لطف الهی»، «باور به آخرت» به عنوان شرایط علّی؛ «آزادی» و «ورود به صراط مستقیم» به عنوان شرایط زمینه ای؛ «روابط مثبت» و «قدرت درونی» به عنوان مقوله های واسطه ای و «خودسازی»، «عبودیت»، «دینداری»، «ولایتمداری» و «سرعت و سبقت» به عنوان راهبرد مطرح شدند. در الگوی روانشناسی «شکوفایی» به عنوان مقوله اصلی انتخاب و «خودشناسی» و «غایت گرایی» به عنوان شرایط علّی؛ «آزادی»، «محیط مناسب» و «انگیزش» به عنوان شرایط زمینه ای؛ «هیجان ها و عواطف مثبت»، «روابط مثبت» و «ویژگی های شخصیتی» به عنوان مقوله های واسطه ای و «خودکفایی و خودمدیریتی»، «کار و تلاش»، «تفکر و سبک تبیین مناسب» و «تأخیر کامروایی لذت جویی» به عنوان راهبرد مطرح شدند. یافته ها نشان داد هر دو دیدگاه موفقیت را رشد و تحقق انسان می دانند که در دیدگاه قرآن باعث فلاح و ورود به حیات طیبه شده و منتهی به قرب و فوز الهی می گردد اما در دیدگاه روانشناسی به منظور نیل به شکوفایی، تعالی و بهزیستی صورت می پذیرد. قرآن، الگوی پارادایمی موفقیت را حول محور «خداوند» ترسیم می کند درحالیکه در الگوی روانشناسی، «انسان» محور اصلی است.
۱۱۸۳۳.

سواد اطلاعاتی و قدرت تبیین کنندگی آن برای کارآفرینی دانشجویان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال سی ام فروردین ۱۴۰۰ شماره ۲۸۰ 101-110

کلیدواژه‌ها: سواد اطلاعاتی کارآفرینی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه آزاد اسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۳ تعداد دانلود : ۲۴۳
هدف این پژوهش بررسی رابطه سواد اطلاعاتی با کارآفرینی دانشجویان تحصیلات تکمیلی است. روش پژوهش از نظر هدف، کاربردی و به لحاظ شیوه گردآوری داده ها، توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری، تعداد 1271دانش جوی تحصیلات تکمیلی دانش گاه آزاد اس لامی واح د قم در نیم سال دوم 96 97 بودند. نمونه آماری 295 نفر که به شیوه تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از دو پرسش نامه استاندارد سواد اطلاعاتی، یزدانی (1391) و کارآفرینی، مارگریت هیل (1984) به ترتیب با پایایی معادل80/0 و 85/0 مطابق آلفای کرانباخ استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها، براساس روش های توصیفی و استنباطی در حد آزمون هایt برای مقایسه میانگین دو گروه مستقل، آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون چندمتغیری در قالب نرم افزار تحلیل آماری SPSS نشان داد: بین کارآفرینی و سواد اطلاعاتی دانشجویان تحصیلات تکمیلی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. بین مؤلفه های سواد اطلاعاتی (مکان یابی اطلاعات، ارزیابی اطلاعات، نیاز اطلاعاتی، سازمان دهی اطلاعات و تبادل اطلاعات) و کارآفرینی دانشجویان رابطه وجود دارد که قدرت تبین کنندگی سازمان دهی اطلاعات از همه مؤلفه ها بیشتر است. علی رغم بهتر بودن وضعیت نسبی کارآفرینی و سواد اطلاعاتی در دانشجویان پسر، تفاوت معناداری با دانشجویان دختر مشاهده نشد.
۱۱۸۳۴.

تبیین عقلی ولایت تکوینی امام در آیات و روایات(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال سی ام خرداد ۱۴۰۰ شماره ۲۸۲ 41-52

کلیدواژه‌ها: امام ولایت تکوینی تفویض محدود تفویض مطلق برداشت عقلی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۸ تعداد دانلود : ۳۶۰
ولایت تکوینی یکی از شئون مهم امام است و به تفویض محدود و مطلق تقسیم می شود. از دیرباز بحث درباره ولایت تکوینی داشتنِ امام، مطرح بوده و مخالفان این اعتقاد شبهات فراوانی را نسبت به آن مطرح کرده اند که نشان می دهد هنوز ابعادی از این بحث به خوبی روشن نشده است. بنابراین بحث و تبادل نظر در این باره و پرداختن به آن با شیوه های جدید، لازم و ضروری است. یکی از این شیوه ها، نگاه عقلی به آیات و روایاتی است که درباره ولایت تکوینی امام می باشد. این شیوه بحث، به دلیل عقلی بودن و سبک منطقی آن، کمتر می تواند مورد اشکال و شبهه واقع شود. در این نوشتار به این نتیجه رسیدیم که دلایل و برداشت های متعدد عقلی از اخباری که درباره معرفی امام و یا ویژگی های امام است؛ تفویض محدودِ ایشان را در عالم تکوین ثابت می کند؛ ولی درباره تفویض مطلق امام، به دلیل کمتر بودنِ آیات و روایات، اثبات آن از طریق برداشت های عقلی دشوارتر است؛ اما در عین حال اخباری که درباره امضاء مقدرات عالم توسط امام در شب قدر است می تواند آن را ثابت کند.
۱۱۸۳۵.

بازکاوی موضع سیدعبدالله بهبهانی در نهضت تحریم تنباکو(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال سی ام مرداد ۱۴۰۰ شماره ۲۸۴ 77-86

کلیدواژه‌ها: سید عبدالله بهبهانی تحریم تنباکو قرارداد رژی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۱ تعداد دانلود : ۲۶۷
سید عبدالله بهبهانی در جریان نهضت تحریم تنباکو، به حمایت از قرارداد رژی و نقض حکم تحریم اقدام کرد. در این راستا، برخی اقدامات خاص وی، مانند دیدار با مسئولان انگلیسی، موجب انگشت نما شدن وی و ماندگاری نامش در تاریخ به عنوان ناقض حکم تحریم گردید. نوشتار حاضر با روش تاریخی و بررسی دقیق گزارش ها و اسناد، به توصیف و تبیین مواضع و اقدامات بهبهانی در نهضت تحریم تنباکو پرداخته است. در نگاهی همدلانه، علت موضع و اقدامات وی را می توان ناظر به دو مسئله دانست (که البته هر دو قابل نقد است): 1. تشکیک در اصالت و نیز شرعی بودن حکم تحریم؛ 2. توجه به منافع حاصل از اجرای قرارداد رژی و مضرات فسخ آن برای ایران. علی رغم آنکه بهبهانی روابط نزدیکی با امین السلطان صدراعظم برقرار کرده بود و نیز تمایلاتی به مسئولان انگلیس و سیاست های آن کشور داشت که نباید تأثیرگذاری این روابط و تمایلات را در مواضع بهبهانی نادیده گرفت، با این حال، ادعای اخذ رشوه از سوی بهبهانی برای مبارزه با حکم تحریم مورد تردید جدی است و موارد ارائه شده در این زمینه، توان اثبات چنین ادعایی را ندارد.
۱۱۸۳۶.

جلوه هایی از استکبارستیزی در سیره و سخن امام راحل؛ به همراه تحلیلی عرفانی از آن(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: معرفت اخلاقی سال دوازدهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۲۹) 47-56

کلیدواژه‌ها: استکبارستیزی امام خمینی (ره) عرفان حماسه شجاعت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۶ تعداد دانلود : ۲۱۱
یکی از مسائل قابل توجه در عرفان این است که آیا استکبارستیزی با عرفان قابل جمع و یا با آن ناسازگار است؟ این مقاله با بررسی گفتار و رفتار امام راحل(ره)، در صدد است که اولاً جلوه هایی از روحیه و رفتار استکبارستیز را از طریق بیان نمونه هایی از سیره و سخن ایشان به نمایش بگذارد. ثانیاً، تحلیلی عرفانی از آن ارائه دهد. بدین منظور، ابتدا حکایاتی از رفتارهای استکبارستیز امام در دوران های مختلف حیات ایشان و در برابر طیف های مختلفی از مستکبران، بیان شده و در ادامه، برخی سخنان ایشان علیه مستکبران و جبهه استکبار به صورت عام، که به گونه دیگری از روحیه استکبارستیزی آن عارف بالله حکایت می کند، ارائه گردیده است. سپس، تحلیلی عرفانی از این مسئله، که چگونه می شود یک عارف از روحیه ای حماسی و استکبارستیز برخوردار گردد و چگونه این دو جنبه شخصیتی در فردی همچون امام راحل و یا هر فرد دیگری قابل جمع اند، ارائه گردیده است. در این بخش، با تذکر این نکته که استکبارستیزی بر سه عنصر «شجاعت»، «ظلم ستیزی» و «ایثار» استوار است، تأثیر عرفان حقیقی بر حصول و تقویت این سه فضیلت انسانی تبیین گردیده است. روش تحقیق، توصیفی تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات، کتابخانه ای است.
۱۱۸۳۷.

تحلیل فقهی – اخلاقی "حق بر محیط زیست سالم " به عنوان یک حق انسانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اخلاقی سال ۱۲ زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۴۶) 115-130

کلیدواژه‌ها: آسیب شناسی تربیت اخلاقی نشاط آور الگوی مطلوب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۹ تعداد دانلود : ۲۲۸
هدف از انجام پژوهش حاضر آسیب شناسی تربیت اخلاقی نشاط آور در مقطع اول متوسطه و ارائه الگوی مطلوب می باشد. کارکرد این بحران ها به گونه ای است که حتی در ابعاد وجودی انسان نیز رخنه کرده و هر روز بیشتر از قبل او را متحول و دگرگون کرده است. این بحران ها و چالش ها ارزش های دیروز را ضد ارزش امروز و ناهنجاری های دیروز را به هنجارهای امروز تبدیل کرده است. پژوهش حاضر به لحاظ هدف از نوع تحقیقات بنیادی نظری است. روش تجزیه تحلیل اطلاعات نیز بدین گونه است که با استفاده از منابع موجود به فیش برداری پرداخته و با چیدمان فیش های مرتبط با یکدیگر به ترتیب اولویت به اهداف مورد نظر پژوهش اشاره شده و تحلیل و بررسی در زمینه ارائه الگوی تربیت دینی نشاط آور انجام شده است. نتایج تحقیق حاکی از آن بود که ، هدف غایی تربیت اخلاقی نشاط آور رساندن نوجوان به زندگی شاد و با نشاط است.
۱۱۸۳۸.

تحلیل و ارزیابی تفسیر فلسفیِ ابن سینا از آیه نور(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: حکمت سینوی (مشکوه النور) سال بیست و پنجم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۶۵ 153 - 176

کلیدواژه‌ها: آیه نور ابن سینا تفسیر فلسفی تفسیر انفسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۹ تعداد دانلود : ۲۳۶
دایره تفسیر سینوی آیه نور به نوشته های ابن سینا محدود نیست و همواره برخی صاحب نظران در حوزه های فلسفه و تفسیر به آن توجه کرده و بارها در این دو ساحت، به آن پرداخته اند. برخی دل دادگان به فلسفه با استفاده از مبانی فلسفی، این گونه تفسیر از آیه موردبحث را تأیید کرده و برخی بدبینان به فلسفه نیز براساس نگرش منفی خود، بر رد آن پای فشرده اند؛ اما جنبه نوآورانه پژوهش حاضر از این جهت است که در آن به اصول و مبانی تفسیر اجتهادی توجه و بر آن اساس، شواهد و قراین دالّ بر صحت این تفسیر عرضه شده است. در این نوشتار، با استفاده از روش تحلیلی- اسنادی، همسویی محتوایی تفسیر ابن سینا با محتوای مدرّج و انفسی آیه نور و با برخی قرائت ها و روایات تفسیری و تفسیر ابیّ بن کعب را اثبات کرده و درنهایت نتیجه گرفته ایم این تفسیر نه تنها منافی با معنای ظاهری آیه نیست؛ بلکه با برخی قرائات نیز همسویی دارد؛ همچنین روشن شد که برخلاف برخی ادعاها، در تفسیر موردبحث، تحمیل یک مبحث فلسفی بر قرآن، موردنظر نیست.
۱۱۸۳۹.

شناخت و تبیین منابع زندگانی امام رضا (ع)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ رضوی سال نهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۳۶ 65 - 106

کلیدواژه‌ها: امام رضا (ع) تاریخ منابع امامت شهادت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۴ تعداد دانلود : ۲۰۵
 امام شناسی یکی از مهم ترین موضوعات شیعیان و از مسائل حائز اهمیت جامعه شیعه به شمار می آید. امامان شیعه نقش شاخص و پر رنگ و بی بدیلی در حوادث و جریان های دینی و سیاسی جامعه اسلامی در طول تاریخ اسلام داشته اند. شناخت جایگاه امامان شیعه در جوامع مسلمان در اعصار مختلف و ابعاد فردی، اجتماعی، سیاسی و شخصیت آن حضرات در قرون مختلف به گفتمان های اجتماعی و سیاسی گوناگونی منجر شده است. بر این اساس شناخت و تبیین منابعی که بتواند راهگشای کسب معرفتی از زندگی و سیره و سنت ائمه (ع) گردد از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است و می تواند به عنوان چراغی فروزان، فرا راه باورمندان سیره و سنت ائمه اطهار(ع) قرار گیرد. این رهیافت نخست به نسبت دین و سیاست می پردازد و در گام بعدی نوع حکومت و ساختار آن در جوامع مسلمان به خصوص شیعیان را روشن می کند. این مقاله با استفاده از روش کتابخانه ای و به شیوه توصیفی تحلیلی به دنبال شناخت و تبیین منابع زندگانی امام رضا (ع) است. نتیجه این پژوهش بیانگر آن است که سیره و زندگانی امام رضا (ع) در منابع مختلف شامل: کتب تاریخی عمومی، کتب حدیث، اشعار عربی و فارسی، کتب ادعیه، کتب جغرافیایی، سفرنامه ها و تحقیقات جدید انعکاس یافته است.
۱۱۸۴۰.

دلالت آیات «مخلَصین» بر عصمت انبیا از گناهان از دیدگاه آیت الله سبحانی و پاسخ به اشکالات(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: قرآن شناخت سال چهاردهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۲۷) 73-86

کلیدواژه‌ها: عصمت مخلصین معصیت آیت الله سبحانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۶ تعداد دانلود : ۲۱۲
آیت الله سبحانی معتقد است که آیات «َلأُغْوِیَنَّهُمْ أَجْمَعینَ* إِلاّعِبادَکَ مِنْهُمُ المُخْلَصینَ» (حجر: 39-40) و مانند آن، بر عصمت مخلَصان دلالت دارد؛ زیرا پیراستگى فردى از اغوای شیطان، ملازم با پیراستگى از معصیت و تمرد است؛ و ازآنجاکه انبیا از مخلَصان اند، درنتیجه انبیا از گناهان معصوم اند. برخی نویسندگان بر استدلال آیت الله سبحانی اشکالاتی مطرح کرده اند. مسئله این است که دیدگاه آیت الله سبحانی در زمینه اثبات عصمت به وسیله این دلیل چگونه است؟ و آیا اشکالات مطرح شده بر آن وارد است یا خیر؟ نگارنده در این مقاله با بررسی واژه های به کاررفته در آیات مربوطه و نیز اشکالات مطرح شده بر این دلیل، در صدد است که با استفاده از روش تحلیلی توصیفی، به تبیین و تحلیل این دلیل و بررسی اشکالات آن بپردازد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان