محمد فراهانی

محمد فراهانی

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۲۱ مورد.
۱.

نقد و بررسی روایت «اِسقونی شربة من الماء» از منظر دانش های حدیثی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: حدیث پژوهی سال ۱۶ بهار و تابستان ۱۴۰۳ شماره ۳۱ 121 - 152

کلیدواژه‌ها: امام حسین (ع) عاشورا کربلا إسقونی نقد حدیث استسقا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴ تعداد دانلود : ۱۷
براساس منابع تاریخی روایی، یکی از سخنان به جای مانده از امام حسینR در آستانه شهادت ایشان در روز عاشورا، عبارت «اسقونی شربه من الماء» به منظور «درخواست آب» توسط آن حضرت از دشمنان خود است. با وجود این، برخی در صحت انتساب این سخن به امام تردید کرده و آن را موضوع خوانده اند؛ چه اینکه ایشان این سخن را با روحیه عزتمند آن بزرگوار که در عباراتی همچون «هیهات منا الذله» تبلور یافته، در تضاد دانسته اند. در رفع تعارض پیش آمده قابل ذکر است که این سخن در قریب به اتفاق منابع معتبر فریقین، به ثبت رسیده است. ابن سعد در طبقات، نخستین بار آن را با عبارت «عطش الحسین فاستسقى »، سپس دینوری با تعبیر «و عطش الحسین فدعا بقدح من ماء» و دیگران با دیگر عبارات مشابه، در آثار خود آورده اند تا سرانجام معاصران فراوانی ازجمله سید نعمت الله جزایری در الانوار النعمانیه و شیخ عباس قمی در نفس المهموم با اتباع از سید بن طاوس آن را نقل کنند. نظر به اینکه درخواست آب در راستای انجام تکلیف و رسالت الهی بوده و عزت و ذلت در اطاعت و یا نافرمانی از دستورات خداوند است، نیز بر مبنای استوارِ شیعی «لطف بودن وجود امامR» و «وجوب حفظ نفس» گرچه تا زمانی اندک و متوقف بودن این دو بر آب طلبیدن توسط امام برهان مخالفان روایت بودن سخن مذکور ناتمام می نماید؛ از دیگر سو، این روایت با عرضه به سنتی فعلی و قولی از رسول خدا2 که مفید مضمون فوق است، تأیید می شود؛ چه آنکه رسول خدا2 در این روایت به دنبال تشنگی خود و یاران، طلب آب کرده و فرموده است: «...هَلْ مِنْ مُغِیثٍ بِالْمَاءِ...» همچنین در سنجش این روایت با دلیل عقل درمی یابیم که نه تنها هیچ تضادی بین این دو وجود ندارد، بلکه عقل مستقل به واسطه اینکه این روایت خود حاوی اتمام حجت و هدایت بدین واسطه برای دین خداست، بر آن صحه می گذارد؛ آن سان که در سیره عقلا آب طلبیدن برخلاف دیگر درخواست ها امری آمیخته با ذلت نیست.
۲.

تسامح در نقل روایات عاشورایی؛ آسیب ها، ره آوردها و راه کارهای تعامل با آن

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه معارف حسینی سال هشتم پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳۱ 93 - 110

کلیدواژه‌ها: آسیب شناسی عاشورا احادیث من بلغ تسامح در ادله سنن روایات عاشورایی مقتل الحسین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۹ تعداد دانلود : ۱۳۷
روایات عاشورایی از جمله بسترهای مهم کاربست قاعده «تسامح در ادله سنن» است. کثرت تسامح در نقل های ضعیف مربوط به واقعه عاشورا در مقایسه با روایات حوزه فقه و اعتقاد، نشانگر سختگیری کمتر نویسندگان کتب مقتل در نقل وقایع کربلاست. این پژوهش با تتبع در روایات عاشورایی، به دنبال واکاوی آسیب ها و ره آوردهایی است که تسری قاعده «تسامح در ادله سنن» در حوزه نقل های عاشورایی بر جای گذارده است. در این پژهش برای کاربست این قاعده، راه کارهایی چون پرهیز از نفی بدون تحقیق و ارزیابی جوانب مختلف روایات مقاتل پیشنهاد شده است.
۳.

بررسی سندی و دلالی روایت «إذا کُتِبَ الْکِتَابُ قُتِلَ الْحُسَینُ علیه السلام»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش دینی دوره ۲۲ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴۷ 169 - 187

کلیدواژه‌ها: امام حسین (ع) عاشورا کربلا سقیفه نقد حدیث

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۱ تعداد دانلود : ۴۲
براساس منابع روایی متقدم، یکی از سخنان به جای مانده از امام صادق% راجع به ریشه و سبب اصلی قتل سیدالشهداء% عبارت: «إِذَا کُتِبَ الْکِتَابُ قُتِلَ الْحُسَینُ%» است که اساس واقعه عاشورا را عهدنامه ای ما بین چند تن از منافقین اصحاب پیامبر$ می داند که به عنوان صحیفه ملعونه شهرت یافته است. در این پیمان تعدادی از اصحاب پیامبر$ با یکدیگر عهد کردند از به خلافت رسیدن امیرالمومنین% ممانعت کنند و اجازه ندهند خلافت در خاندان رسول اکرم$ ادامه پیدا کند و برای رسیدن به این هدف، نقشه ترور آن حضرت را طراحی نمودند. مفسران آیات 79 و 80 سوره زخرف، آیه 7 و 10 سوره مجادله، آیه 167 بقره و آیه 118 آل عمران را درباره این صحیفه دانسته اند و بر پایه برخی اسناد، علاوه بر کتب شیعه، این قضیه در منابع اهل سنت از جمله «النشر و الطّیّ»، نیز آمده است. عبارت «إِذَا کُتِبَ الْکِتَابُ قُتِلَ الْحُسَینُ %»، ضمن حدیثی در کتاب روضه کافی نقل شده که از جهت سندی دارای اشکالاتی است؛ لکن از جهت متنی با روایات منابع متقدم و معتبر مطابقت دارد. در این مقاله با استفاده از بررسی سندی آیت الله شبیری زنجانی، تعلیق در سند حدیث منتفی و تصحیف در نام برخی از راویان سلسله سند، مرتفع، و دلالت متن حدیث، بر توطئه منافقین اصحاب رسول خدا$ و غصب خلافت امیرالمومنین% به عنوان اصل و اساس قتل اباعبدالله الحسین% اثبات شده است.
۴.

تحلیل و بررسی روایات اسباب نزول در اندیشه آیت الله جوادی آملی و ان عاشور(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: مطالعات تطبیقی قرآن و حدیث سال ۱۱ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲۱ 117 - 136

کلیدواژه‌ها: اسباب نزول جوادی آملی ابن عاشور شأن نزول تسنیم التحریر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱ تعداد دانلود : ۲۴
شناخت رویدادها و پیش زمینه های مؤثر در آفرینش یک متن، درک بهتری را به خوانندگان و اندیشمندان از آن متن ارائه می دهد. قرآن کریم به عنوان آخرین راهنمای بشریت، دارای آیاتی است که برخی از آن ها در پی پرسش دیگران، نیازهای روز جامعه و حوادث پیش آمده نازل شده و از آن ها با عنوان اسباب نزول یاد می شود. ضرورت پرداختن به اسباب نزول به قدری است که بیشتر مفسران در تفسیر آیات به این موضوع پرداخته اند. آیت الله جوادی و ابن عاشور ضمن اشاره به مفهوم اسباب نزول، کاربردهای متفاوتی را برای آن ها بیان نموده اند. صاحب تسنیم بر این باور است، روایات اسباب نزول تنها نقش تطبیق جزئیات را بر عهده داشته و مصادیق را بیان می کند، اما ابن عاشور اسباب نزول را ابزاری برای دفع متشابهات، تفصیل مبهم، بیان مجمل و... در کنار تعیین مصداق می داند. نوشتار پیش رو از ره آورد روش توصیفی- تطبیقی تلاش نموده با اشاره به اندیشه های آیت الله جوادی و ابن عاشور، ضمن اشاره به مشترکات و تفاوت های اندیشه دو مفسر درزمینهٔ اسباب نزول، به اهمیت شناخت آن ها پی ببرد.
۵.

ویژگی ها و آثار توحید در اندیشه آیت الله خامنه ای(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: سیاست پژوهی اسلامی ایرانی سال ۲ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴ (پیاپی ۸) 125 - 155

کلیدواژه‌ها: آیت الله خامنه ای توحید آثار ویژگی ها اندیشه اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸ تعداد دانلود : ۲۴
دوران انقلاب اسلامی از این نمودهای بارز جهان اسلامی است که اندیشه اسلامی و توحیدی خویش را به نمایش گذارد. حضرت ایت الله خامنه ای در این دوران به ایراد اندیشه اسلامی توحیدی در سایه سار قرآن پرداختند و کلید راه را بازگشت به حقیقت توحید و خارج ساختن آن از ذهنیت محض و وارد عمل شدن آن در تمام لحظات زندگی فردی و اجتماعی بشر دانستند، چرا که توحید همه چیز را جهت دار می کند و این انسان است که باید در مسیر اصلی جهان هستی که به صورت قاعده مند توسط تنها منشا عالم اداره می شود، حرکت نماید . مولفه هایی همچون آرامش وتوکل، امید به خداوند، مسئولیت پذیری و آزادی انسان آثار فردی توحید به شمار رفته و عناوینی چون نفی طاغوت و ولایت پذیری، سعادت وپیشرفت، عدالت اجتماعی، استقلال، دشمن شناسی، قدرت ملی، ایثار وجهاد و وحدت بین مسلمانان آثار اجتماعی توحید بیان شده اند. همچنین واژگانی چون دعوت به معنویت و انسان سازى، حاکم بودن معیارهاى اخلاقى، نفى عبودیت شرک و طاغوت، آزادی، نظم وانسجام، نفى تعصب هاى قومى و طبقات اجتماعى از جمله ویژگی های جامعه توحیدی است. نویسنده، با روش کتابخانه ای در سطح توصیفی-تحلیلی به بررسی ویژگی ها و آثار توحید ابتدا در سبک زندگی فردی وسپس اجتماعی انسان معاصر مسلمان پرداخته، اندیشه توحیدی از نگاه آیت الله امام خامنه ای را بر اساس آموزه های قرآنی بیان نموده که آدمی بتواند با محوریت عمل به اصل توحید، در راه خودسازی خویش و جامعه قدم های صحیحی در جهت رسیدن به کمال بگذارد.
۶.

نقد و بررسی ماجرای کشف رأس مخدرات در مقتل شیخ صدوق از منظر علامه سنقری حائری

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه معارف حسینی سال هفتم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲۶ 24 - 40

کلیدواژه‌ها: العاصمیه علامه سنقری عاشورا کربلا کشف حجاب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۱ تعداد دانلود : ۲۰۱
علامه سنقری در کتاب العاصمیه دو روایت از منقولات شیخ صدوق پیرامون چهره گشایی از حرم امام حسین(ع) را ذکر و مورد بررسی متنی و سندی قرار داده است. در این پژوهش، پس از بررسی سندی روایات مشتمل بر کشف رأس بنات رسول الله(ص)، ادله عقلی این دسته از روایات، نقادی گردیده سپس معنای لغوی لوازم حجاب و معنای مجازی و کنایی تعابیر مربوط به کشف شَعر و وجه اهل حرم امام حسین(ع)، مورد کند و کاش قرار گرفته است که در نتیجه آن با بررسی سندی این روایات، ضعف سندی آنها آشکار و در بررسی متنی آنها بر مبنای ادله عقلی دانسته می شود که کشف شعور بنات الرسول9 محال و با غیرت و حکمت الهی و همچنین عصمت حضرت زینب کبری(س) تعارض دارد. در نتیجه، به جهت ضعف سندی روایات مورد استناد شیخ صدوق در کشف رأس مخدرات و تعارض آن دو با غیرت و حکمت الهی، نظریه علامه سنقری حائری، مبنی بر عدم امکان کشف رأس بنات الرسول، مورد تأیید قرار می گیرد.
۷.

مطالعه بینامتنی شخصیت حبیب بن مظاهر در سخنان امام حسین(ع)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه معارف حسینی سال هفتم بهار ۱۴۰۱ شماره ۲۵ 61 - 78

کلیدواژه‌ها: امام حسین (ع) بینامتنی شخصیت ها حبیب بن مظاهر سخنان امام حسین (ع) عاشورا کربلا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۵ تعداد دانلود : ۲۲۳
مطالعه بینامتنی شخصیت ها، یکی از اقسام پدیده نوظهور بینامتنیت است. در این مطالعه بسامد نام اشخاص در یک متن استخراج می شود تا از این طریق شناختی عمیق از نقش و جایگاه آن شخص در منظومه فکری نویسندگان و گویندگان متون به دست آید. حبیب بن مظاهر، امام حسین(ع) را یاری و خون عزیز خویش را برای نهضت الهی او نثار کرد. او به سبب جایگاه والا نزد اهل بیت: از جهت قوت ایمان و تقوا، وسعت علم، مجاهدت، وثاقت، عبادت، شجاعت، سخاوت، عزت و نهایتا شهادت، سهم بسزایی در سخنان امام حسین(ع) دارد که احصای آن راه گشای شناخت دقیق تر و عمیق تر از این صحابی شریف اهل بیت(ع) و به تبع آن معرفت صحیح نهضت حسینی خواهد بود. در پژوهش حاضر قصد آن است که بینامتنی شخصیت حبیب بن مظاهر به همراه کشف رابطه بین متون حاضر و غایب، در سخنان اباعبدالله الحسین(ع) در نهضت عاشورا بحث و بررسی شود تا نقش او در حماسه عاشورا با احصای تعابیر امام(ع) خطاب به ایشان تبیین شود.
۸.

تحلیلی بر مبانی علامه سنقری حائری در رد نظریه کشف حجاب مخدرات امام حسین(ع)بعد از عاشورا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سفینه سال نوزدهم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۷۶ «ویژه پژوهش های حدیثی» ۱۴۴-۱۲۲
تعداد بازدید : ۱۶۹ تعداد دانلود : ۱۳۵
این مقاله تحلیل و نقدی اس ت بر نظریه ّ ی کش ف حجاب مخدرات اهلبیت امامحس ین(ع) در رس اله العاصمی ه ک ه علامه ش یخ محم د عل ی س نقری حائ ری در س ال 1327ق به پایان رس انده اس ت. عام ه س نقری در ای ن رس اله ب ه نق د و بررس ی روای ات اب ی مخن ف، ش یخ ص دوق، ش یخ مفی د، س ید ب ن ط اووس و عام ه مجلس ی مرب وط ب ه ربودن حج اب زنان اهل ح رم کربا میپ ردازد و کش ف ش عور بن ات الرس ول؟ص؟ را مح ال و ب ا غی رت، حکم ت و ش ریعت اله ی و عصم ت حضرت زین ب؟س؟ مع ارض دانس ته و دلیل ی چ ون: آم اده ب ودن اهلبی ت ام ام(ع) ب رای اس ارت و ج دا ک ردن حل ل و زی ور از خ ود، مانعی ت هیب ت و س طوت زین ب کب ری؟س؟ از ای ن ام ر و اقام ه ش واهدی ب ر روپ وش داش تن کجاوهه ای آل اللَّه را دال ب ر ع دم تمک َ ی ن اجان ب از دی دن وج ه و ش عر پردگی ان عصم ت و رس الت، دانس ته اس ت. در ای ن پژوه ش س عی ش ده، پ س از بررس ی س ندی روای ات مش تمل ب ر کش ف رأس بن ات رس ول اللَّه (ص)، ادل ه عقل ی و ادل ه نقل ی ای ن دس ته از روای ات، نق ادی گردی ده، س پس معن ای لغ وی اس باب حج اب آل اللَّه و معن ای مج ازی و کنای ی تعابی ر مفی د چه ره گش ایی اه ل ح رم امام حس ین(ع)، م ورد کن د و کاش و در نتیج ه، نظری ه ی عام ه س نقری حائ ری، مبن ی ب ر ع دم ام کان کش ف رأس، م ورد تایی د ق رار گرفت ه اس ت
۹.

جستاری در شعار «کُلُّ یَوْمٍ عاشُورا وَکُلُّ أَرْضٍ کَرْبَلا « سیر تاریخی شکل گیری، معناشناسی و صحت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: حدیث پژوهی سال سیزدهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲۵ 257-274

کلیدواژه‌ها: نقدالحدیث شعار عاشورا روایات عاشورایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۸ تعداد دانلود : ۲۶۱
«شعارهای عاشورایی» پیام هایی رسا و آگاهی بخش، برگرفته از فرهنگ غنی عاشوراست که عمدتاً ریشه در بیانات امام حسینR دارد؛ این شعارها به طور کلی به چهار دسته تقسیم می شود: 1. انتساب آن ها به امام حسین قطعی است؛ 2. «نقل به معنا» شده است و نقل لفظ آن ها در مصادر اصیل وجود ندارد؛ 3. «مضمون» آن ها در روایات قطعی الصدور ملاحظه می شود؛ 4. ساختگی است و به واسطه اطلاق، عمومیت و افاده مفهومی غلط، نمی توان پذیرفت که از ناحیه امام صادر شده باشد. در این میان، برای شعار «کُلُّ ی َوْمٍ ع اشُوراء وَ کُلُّ أَرْضٍ کَرْبَلا ء» به عنوان روایت معصوم، سندی وجود ندارد ولی با توجه به منابع روایی، این شعار، جزء دسته سوم شعارهای عاشورایی قرار می گیرد. بر اساس روایاتی مانند: «لَا یَوْمَ کَیَوْمِکَ یَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ» و «لَا یَوْمَ کَیَوْمِ الْحُسَیْنِ» که ظاهراً در تضاد با شعار مذکور است، می توان گفت این شعار، نشانگر اوج ظلم بر ضد عالی ترین تجسم بشریت و اوج رویارویی با ستمی است که در کربلا نمود داشته؛ نیز مضمون روایت «فَلَکُمْ فیَّ اسوَهٌ»، شعار مذکور را تأیید می کند.
۱۰.

اقتباس های قرآنی در اشعار منسوب به امام حسین علیه السلام

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه معارف حسینی سال ششم بهار ۱۴۰۰ شماره ۲۱ 47-75

کلیدواژه‌ها: اقتباس اقتباس های قرآنی امام حسین (ع) اشعار منسوب به امام حسین (ع)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۹ تعداد دانلود : ۲۴۶
اعجاز ادبی قرآن کریم، این کتاب آسمانی را منبع اصلی فصاحت و بلاغت شعر عرب قرار داده است، تا جایی که رفعت کلام ادبای عرب به میزان بهره مندی از قرآن بستگی دارد و آیات الهی از گسترده ترین بسامد در صنعت بدیعی اقتباس برخوردار است؛ در این میان سخن معصومان (ع)، به واسطه اتصال لدنی به خزانه علم الهی، آینه تمام نمای قرآن کریم در متون ادبی به شمار می رود؛ لذا می توان اقتباس از قرآن را از ویژگی های اشعار امام حسین (ع) دانست که این پژوهش به مصادیق آن در گونه های کامل، جزئی، متغیر، اشاره ای و استنباطی می پردازد.
۱۱.

علل و منشأ تفاوت سبک زندگی انسان ها از دیدگاه قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی سال دوازدهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۴۶ 125 - 144

کلیدواژه‌ها: دنیا گرایی دین تفاوت سبک زندگی انسان قرآن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۹ تعداد دانلود : ۱۲۲
خداوند متعال در قرآن کریم، علاوه بر ارائه سبک زندگی اسلامی به عنوان یگانه سبک برتر و مورد تأیید و توصیه خود به انسان؛ علل و منشأ گرایش برخی انسان ها به سایر سبک های زندگی را بیان نموده است تا انسان، آگاه به علل و عواملی شود که او و جوامعِ انسانی را به سبک خاصی از زندگی، سوق داده یا از انتخاب و پیمودن سبک برتر، واداشته است. دین اسلام؛ سبک و شیوه ای از زندگی است که منشأ خداوندی دارد و علل پیدایش یا شیوع سبک هایی از زندگی که بدون استمداد از وحی و تسلیم شدن مطلق به توصیه های خداوند متعال، ترسیم یا پویش می شوند؛ انقطاع از خداوند و گرایش به غیر او می باشد. جهل و نادانی؛ تقلید و ایستایی؛ سفاهت و بی عقلی؛ کبر و نخوت؛ تکذیب و رویگردانی؛ بهانه گیری و توقّع؛ هوا پرستی و دنیا گرایی؛ غفلت و فراموشی؛ اغواء و فریب شیطان؛ حسادت و زیاده خواهی؛ از جمله علل و عوامل محروم ماندن از دین الهی و گرایش به سایر سبک های زندگی است.       
۱۲.

پژوهشی در آواشناسی و ساختارهای صرفی و نحوی و بلاغی سوره تکویر

نویسنده:
منبع: مطالعات سبک شناختی قرآن کریم سال سوم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۶) 86 - 102

کلیدواژه‌ها: قرآن سبک شناسی بلاغت آواشناسی ساختارهای صرفی و نحوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۷ تعداد دانلود : ۴۷۱
هر زبانی را اسلوبی است که در آن با گزینش و چینش کلمات به روح و جان شنونده یا مخاطب تأثیر می گذارد. بر همین اساس سخنوران و ادیبان و اهل فن در این وادی برای سنجش ارزش سخن، معیارهایی ارائه نموده اند و در این میان قرآن کریم را بهترین و برترین الگوی این مهم برشمرده اند و تمام اسلوب های بکار رفته در آن را نمونه والای فصاحت و بلاغت دانسته اند. موسیقی آیات سوره تکویر دارای نظم شگفت انگیز و ارتباط بسیار دقیق با معانی و مقاصد آیات دارد؛ همنشینی واژه ها، نظام آوایی و معنایی، همچنین انتخاب واژه های به کار رفته در جملات و عبارت های سوره تکویر به گونه ای هدفمند است که هر واژه با ساختار صلی در جایگاه خود در جمله قرار گرفته است که کلمات آن دارای فصاحت و عاری از عیوب بلاغی می باشد و چیدمان کلمات و عبارات و نظم و موسیقی آنها، با معنا و مفهوم آیات، به طوری متناسب و هماهنگ است که باخواندن آن می توان تصویر برخی از حوادث را در آستانه قیامت و بعد از آن دریافت کرد. لذا پژوهش حاضر به بررسی آواشناسی و ساختارهای صرفی و نحوی و بلاغی سوره تکویر می پردازد که اهتمام نوشتار حاضر تحلیل و ارزیابی آوایی و ساختارهای صرفی و نحوی و بلاغی سوره تکویر به صورت توصیفی و کتابخانه ای است.
۱۳.

سبک شناسی سوره تکویر

نویسنده:
منبع: پژوهش های نوین در آموزه های قرآن و سنت سال سوم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۵ 117-136

کلیدواژه‌ها: قرآن سبک شناسی تفسیر بلاغت قرآن کریم سوره تکویر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۲۵ تعداد دانلود : ۵۷۴
پژوهش حاضر بر اساس سبک شناسی به بررسی آواشناسی و ساختارهای صرفی و نحوی و بلاغی سوره تکویر می پردازد. موسیقی آیات سوره تکویر دارای نظم شگفت انگیز است و ارتباط بسیار دقیق با معانی و مقاصد آیات دارد همنشینی واژه ها، نظام آوایی و معنایی این سوره متن زیبای ادبی را به وجود آورده است. هم چنین انتخاب واژه های به کار رفته در جملات و عبارت های سوره تکویر به گونه ای هدف مند است که هر واژه با ساختار صرفی اش در جایگاه خود در جمله قرار گرفته است. به علاوه، کلمات نیز دارای فصاحت و عاری از عیوب بلاغی می باشد. در سوره تکویر چیدمان کلمات و عبارات و نظم و موسیقی آنها، با معنا و مفهوم آیات، متناسب و هماهنگ است، به طوری که با خواندن آن می توان تصویر برخی از حوادث را در آستانه قیامت و بعد از آن دریافت کرد.
۱۴.

واکاوی تطبیقی مفهوم زکات در تفسیر فریقین با تکیه بر آیه 60 سوره توبه

نویسنده:
منبع: مطالعات تطبیقی قرآن پژوهی سال پنجم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۹ 28 - 42

کلیدواژه‌ها: زکات انفاق فریقین تفسیر سوره توبه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۶ تعداد دانلود : ۱۵۱
فلسفه عالی زکات و سایر شقوق آن از جمله: صدقه، انفاق و... توسط قرآن کریم بیان شده  است. قرآن زکات را، مایه ی رشد و پاکی جامعه می داند. این مهم در صورتی است که مبادا عده ای مال را، در انحصار خود درآورده و پیوسته در میان خود نگه دارند و نتیجه آن ثروتمندی روز افزون قشری خاص و افزایش فقر در اکثریت جامعه باشد. در نتیجه، پس از مدتی ناهنجاری های اجتماعی از جمله: قتل و کینه نسبت به سرمایه داران، دزدی و... در جامعه پدیدار شود. نوشتار حاضر با روش توصیفی-تطبیقی، با نگاهی اجمالی بین مفسران فریقین به مسئله زکات پرداخته است و به برخی افتراقات و اشتراکات آنها در این زمینه اشاره می نماید. به طور کلی مفسران فرق اسلامی از چهار معنای رشد و نمو، طهارت و پاکی، زکات واجب شرعی و انفاق و صدقه؛ در تفسیر خود برای زکات و مشتقات آن نام می برند. همچنین این مقاله، به  اختلاف نظرهایی که مفسران در رابطه با آیه 60 سوره توبه، درباره ی مصادیق فقیر و مسکین، سهم عاملین و مولفه ی قلوب و مصادیق فی سبیل الله دارند، پرداخته است.
۱۵.

تبیین علل تفاوت سبک زندگی اسلامی با سایر سبک های زندگی از دیدگاه قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات بنیادین تمدن نوین اسلامی دوره ۳ بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۵) 179 - 210

کلیدواژه‌ها: سعادت انسان شقاوت انسان مادی گرایی انسان مداری خدا محوری سبک زندگی اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۶۲ تعداد دانلود : ۴۳۳
بررسی و تبیین علل تفاوت سبک زندگی اسلامی با سایر سبک های زندگی و معرّفیِ عوامل گرایش برخی انسان ها به سبک های زندگی غیر اسلامی از دیدگاه قرآن کریم؛ موانعی را که موجبِ محرومیّتِ انسان و جوامعِ انسانی از انتخاب و پویشِ سبک برتر زندگی می شود؛ گوشزد می نماید و جویندگان رشد و تعالی فرد و اجتماع را، یاری و آگاهی می بخشد و جایگاه بی بدیلِ قرآن کریم را در پاسخ به مشکلات و پرسش های اساسی انسان در زندگی؛ نمایان تر می سازد. این پژوهش در چهارچوب روش تحلیلی و توصیفی انجام شده و از روش کتابخانه ای برای گردآوری مطالب، استفاده شده است و مفاهیمِ قرآن کریم؛ مرجع و منبع اصلی استنادِ مطالب و استدلال های آن است. خداوند متعال در قرآن کریم، علاوه بر معرّفیِ اسلام به عنوانِ یگانه دین الهی؛ سبک زندگی اسلامی را به عنوان سبک برتر زندگی، تأیید و توصیه نموده و سایر ادیان و سبک های زندگی را نفی می کند. خدا محوری در برابر انسان مداری؛ منشاء و علّتِ اصلیِ تفاوتِ سبک زندگی انسان مسلمان با سایرِ افرادی است که به سبک های زندگی غیر اسلامی، گرایش دارند. جهل و نادانی؛ تقلید و ایستایی؛ کبر و نخوت؛ تکذیب و رویگردانی؛ هوا پرستی و دنیا گرایی؛ غفلت و فراموشی؛ اغواء و فریب شیطان؛ حسادت و زیاده خواهی؛ از جمله علل و عواملِ محروم ماندن از دین الهی و گرایش به سایر سبک های زندگی است.
۱۶.

شعارهای عاشورایی از منظر دانش های حدیثی؛ گونه ها و خاستگاه ها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های قرآن و حدیث سال ۵۲ پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲ 325 - 344

کلیدواژه‌ها: امام حسین (ع) شعار عاشورا فقه الحدیث کربلا نقدالحدیث

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۶ تعداد دانلود : ۲۸۵
به پیام های نمادین و برگرفته از بیانات امام حسین (ع) یا فرهنگ غنی مستفاد از قیام حسینی، «شعارهای عاشورایی» اطلاق می شود. این شعارها در آثار تاریخی، مقاتل و سیره امامان(ع) ملاحظه می شود؛ اما تاکنون خاستگاه ها و گونه های آن با ابزار علمی مورد مداقه قرار نگرفته است. به جهت درهم آمیختگی شعارهای مستند و غیرقابل استناد در نقل های مربوط به واقعه عاشورا، شناخت گونه های این شعارها و سنجش آن ها به منظور بهره وری بیشتر فردی و اجتماعی، ضروری است؛ چه، با مطالعه در زمینه پیدایش و تطور شعارهای عاشورایی درمی یابیم که پاره ای از این شعارها دارای منشأ سیاسی، عرفانی یا اخلاقی است. «شعارهای عاشورایی» در میان منابع دینی، بیشترین تقارب را با حدیث و بیشترین قابلیت سنجش را با معیارهای ثابت شده در علوم حدیث دارا هستند؛ لذا با کاربست اصول این علوم، می توان به صحت و میزان اصالت آن ها دست یافت. این شعارها با اعمال آموزه های دانش های حدیثی بدین گونه قابل طبقه بندی اند: 1. شعارهایی که در آن، نقل، صحیحاً به لفظ و معنا صورت گرفته و انتساب آن ها به امام حسین(ع) به مثابه خبر صحیح است؛ 2. شعارهایی که در آن، به دلیل وجود متابعات و شواهد، نقل به معنا رخ داده است، ولی ماهیت روایی دارد؛ 3. شعارهایی که نقل به معنا نشده است، ولی مضمون آن ها با روایات صحیح الصدور تأیید می شود؛  4. شعارهایی که ساختگی است و به واسطه اطلاق یا عمومیت الفاظ و برخی برداشت های غلط از آن نمی توان پذیرفت که از ناحیه معصوم(ع) صادر شده باشد.
۱۷.

Investigating the case of causing disturbance for tourists in touristy places in Iran's penal system: providing a practical solution

نویسنده:
منبع: Tourism and Hospitality Research, Volume ۶, Issue ۳, Spring ۲۰۱۹ 23 - 37

کلیدواژه‌ها: causing disturbance for tourists touristy places Irans penal system tourists rights

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۲ تعداد دانلود : ۱۰۴
Tourists are considered as foreigners from the perspective of law and in all legal systems rights and responsibilities are considered for them. In countries where almost all finical sources are produced from tourism industry, bilateral rules are considered for tourists and touristy places, in a way that the existence of this body of rules can be considered as the reason for the development of tourism industry. Under the influence of this experience, it is presumed that tourists' entrance to any country is considerably related with the rules and regulations which support their rights. So, coding rules and regulations for supporting tourists and creating security for them seems necessary. The purpose of the present article is investigating the case of causing disturbance for tourists in touristy places in Iran's penal system. In other words, the main question of the present article is how is this case dealt with in the penal system of Iran? The results of the present article have shown that in Iran's penal system the case of causing disturbance for tourists is adequately attended. Article 22 of the constitution states that: dignity, life, property, rights, house and jobs of the people shall be secured from any violation but the cases which are excepted by law. The concept of people includes both domestic and foreign people and the importance of securing and supporting their life, property and house is taken to consideration and also is their security. Except the constitution, the passport law approved in Esphand 51, the law of foreigners' entrance and residence approved in 1336 and amendment and affixation of a few articles and notes to the laws approved in 1350 and civil procedure about giving political, serving or ordinary and passing permission issued by the disciplinary forces and the ministry of foreign affairs have taken the case in to consideration. Based on the present introduction, the present article through implementing library sources and scientific and experimental articles aims at defining and analyzing the case of causing disturbance for tourists in tourist places in Iran's penal system
۱۸.

بررسی نحلیلی عوامل ایمان نیاوردن به اسلام از منظر قرآن کریم

نویسنده:
منبع: پژوهش های نوین در آموزه های قرآن و سنت سال دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴ 145-166

کلیدواژه‌ها: ایمان اسلام سعادت قرآن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۲ تعداد دانلود : ۲۵۰
تبیین علل ایمان نیاوردن و نامسلمانی برخی انسان ها را از دیدگاه قرآن کریم؛ می تواند انسان های گمراه و محروم از نعمتِ اسلام و زندگی مؤمنانه را با آگاهی نسبت به منشاء گرفتاری و خسرانِ خود و با اهتمام به نجات و رهاییِ خویش از ورطه ضلالت و ظلمت، یاری نماید و آنان را با پیوستن به جمعِ مسلمانان و مؤمنانِ سعادتمند؛ نور و منفعت نصیب کند.. خداوند متعال با ارائه و معرفی اسلام به عنوان یگانه دینى که برترین رابطه بشر را با آفریدگار تامین می نماید، همه انسان ها را به اسلام، دعوت کرده و از غیر آن بر حذر داشته است و اساس سعادت بشر در دو جهان را در گرایش به ایمان و اسلام می داند. نگارنده در این مقاله با استفاده از توصیف و تحلیل آیات و روایات مربوطه، شاخص ترین علل ایمان نیاوردن انسان ها را بررسی نموده و به این نتیجه رسیده که جهل و نادانی، تقلید و ایستایی، پیروی از ظنّ و گمان، سفاهت و بی عقلی، اعراض و رویگردانی، کبر و نخوت، انکار و تکذیب، بهانه گیری و توقّع، گناه و تجاوز، ظلم و برتری جویی، هوا پرستی و دنیا گرایی، غفلت و فراموشی، اغواء و فریب شیطان، حسادت و زیاده خواهی از مهم ترین این عوامل می باشند.
۱۹.

مزاحمت برای گردشگران در اماکن گردشگری در نظام کیفری ایران با ارائه یک راهبرد علمی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نگرش های نو در جغرافیای انسانی سال دهم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۴ (پیاپی ۴۰) 193 - 212

کلیدواژه‌ها: مزاحمت برای گردشگران اماکن گردشگری نظام کیفری ایران حقوق گردشگران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۰ تعداد دانلود : ۳۱۱
از منظر قانون گردشگران یکی از مصادیق اتباع بیگانه دانسته شده اند و در تمامی سیستم های حقوقی برای آنان حقوق و تکالیفی در نظر گرفته شده است. در کشورهایی که تقریباً تمامی منابع مالی خود را از راه گردشگری تأمین می کنند قوانین دو طرفه ای نیز برای گردشگر و مقصد گردشگری در نظر گرفته شده است به نحوی که می توان گفت همین مقررات حقوقی یکی از علل اساسی توسعه صنعت گردشگری است. تحت تأثیر این تجربه ورود گردشگران خارجی به هر کشور و رونق گردشگری خارجی تا حد زیادی با قوانین و مقرراتی که از حقوق آن ها حمایت کند، مرتبط دانسته شده است؛ بنابراین تدوین قوانین و مقرراتی با هدف حمایت از گردشگران و ایجاد امنیت برای آن ها ضروری است. هدف این مقاله بررسی موضوع مزاحمت برای گردشگران در اماکن گردشگری در نظام کیفری ایران است. سؤال اصلی مقاله حاضر این است که مزاحمت برای گردشگران در اماکن گردشگری در نظام کیفری ایران چگونه مورد توجه قرار گرفته است؟ نتایج این مقاله نشان می دهد که در نظام کیفری ایران، مزاحمت برای گردشگران در اماکن گردشگری به صورت جامع مورد توجه قرار گرفته است: اصل ۲۲ قانون اساسی مقرر می دارد: حیثیت ، جان ، مال ، حقوق ، مسکن و شغل اشخاص از تعرض مصون است مگر در مواردی که قانون تجویز کند. این اصل اشخاص تبعه داخله و خارجه هر دو را شامل می شود و اهمیت حفظ و حمایت از جان و مال و مسکن اشخاص را مورد توجه قرار می دهد و به امنیت آنان نیز توجه خاصی دارد. به جز قانون اساسی، قانون گذرنامه مصوب اسفند ۵۱، قانون ورود و اقامت اتباع خارجه مصوب ۱۳۳۶ و اصلاح و الحاق چند ماده و تبصره آن مصوب ۵۰ و آیین نامه اجرایی مربوط به آن که به چگونگی اعطای گذرنامه های سیاسی خدمتی یا عادی و برگ لسه پاسه (برگ عبور) از طریق نیروی انتظامی و وزارت خارجه اشاره دارد نیز این مسئله را مورد توجه قرار داده اند. با توجه به این مقدمه در این مقاله تلاش خواهد شد با استفاده از منابع کتابخانه ای و نیز مقالات علمی و پژوهشی مرتبط موضوع مزاحمت برای گردشگران در اماکن گردشگری در نظام کیفری ایران تبیین و تحلیل شود.
۲۰.

ارزیابی معیارهای تفسیری ابن عاشور و علامه طباطبایی در تعیین مکی یا مدنی بودن سوره انسان

نویسنده:
منبع: مطالعات تطبیقی قرآن پژوهی سال سوم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۶ 133 - 158

کلیدواژه‌ها: سوره انسان مکی و مدنی المیزان التحریر و التنویر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۲۰ تعداد دانلود : ۳۷۷
آگاهی از مکی و مدنی بودن آیات و سورِ قرآن، تأثیر به سزایی در فهم قرآن و تبیین مفاهیم الهی دارد. اهتمام در فراگیری این دانش و طرح نظرات نوین یا بازخوانی آن ها از دیرباز درخور توجه بوده، به طوری که  قرآن پژوهان همواره به نقش آفرینی این بحث در فهم قرآن، تأکید داشته اند. اما فراتر از آن در مقام عمل، مفسّران در تعیین مکی یا مدنی بودن سوره ها، هم داستان نبوده اند. سوره «انسان» از جمله سوره های مورد مناقشه دانشوران بوده که به علت وجود برخی گزاره های به ظاهر متعارض، چالشی جدی در میان مفسران محسوب می شود؛ به طوری که هر یک با تکیه بر پیش فرض ها و تمسک به عوامل مؤثر در تعیین مکی یا مدنی بودن سوره، آرای خویش را گاه به صورت جزمی و گاه احتمالی مطرح نموده اند. اهتمام نوشتار حاضر تحلیل و ارزیابی دیدگاه ها و معیارهای تفسیری ابن عاشور و علامه طباطبایی در گزینش قول به مکی یا مدنی بودن سوره انسان است که از خلال توجه به گزارش های تاریخی کهن و نیز مباحث معناشناسی، تاریخی، ریشه یابی واژگان و مطالعات زبان های سامی، صورت گرفته است. ثمره این نگرش، امکان وجود مستثنیات در سوره انسان و مدنی بودن بخش عمده این سوره است.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان