درخت حوزه‌های تخصصی

علوم اسلامی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی ادبیات عرب تاریخ اسلام و سیره تصوف و عرفان اسلامی تفسیر و علوم قرآن حدیث و علوم حدیث علوم غریبه فقه و اصول گروه های ویژه منطق، فلسفه و کلام اسلامی
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۷٬۱۴۱ تا ۷٬۱۶۰ مورد از کل ۷۶٬۰۳۳ مورد.
۷۱۴۱.

نرم افزارهای شخصیت محور؛ ویژگی ها و بایسته ها: نشست نقد و بررسی تجمیع و ارائه دیجیتال آثار مفاخر علمی با رویکرد نرم افزارهای شخصیت محور

نویسنده:
منبع: ره آورد نور سال بیستم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۷۷ (پیاپی ۹۴) 39-51

کلیدواژه‌ها: نرم افزار های شخصیت محور

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۸ تعداد دانلود : ۱۱۰
در پنجمین روز از هفته پژوهش، ششمین نشست از «سلسله نشست های علمی علوم اسلامی و انسانی دیجیتال» با حضور ناقدان و کارشناسان مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی با عنوان «نقد و بررسی تجمیع و ارائه دیجیتال آثار مفاخر علمی با رویکرد نرم افزارهای شخصیت محور» در سالن اجتماعات مرکز نور برگزار گردید.در ابتداء جلسه، کارشناسان و ارائه دهندگان برنامه، حجت الاسلام والمسلمین سید مصطفی طباطبایی و حجت الاسلام والمسلمین محمدرضا رضایی اسفریزی، ضمن اشاره به فعالیت های صورت گرفته جهت معرفی مفاخر اهل تسنن در سایر کشورها و مغفول واقع شدن شخصیت ها و مفاخر شیعی در این عرصه، و همچنین لزوم پاسخگویی به شبهات مطرح شده از جانب برخی مغرضان در خصوص کم رنگ جلوه دادن نقش دانشمندان و علماء شیعه در ترویج علم و دین، به ضرورت ارائه مجموعه آثار دیجیتالی مفاخر و اندیشمندان شیعی اشاره کردند و بر اهمیت تولید نرم افزارهای شخصیت محور که به ارائه آثار هر یک از این بزرگان اختصاص دارد، تأکید ورزیدند.گفتنی است، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی با حدود 200 عنوان نرم افزار رومیزی و بیش از 50 عنوان نرم افزار نسخه اندروید، گام بلندی در جهت احیاء تراث و فرهنگ اسلامی و نیز تراجم و شرح حال بزرگان اسلامی، اعم از شیعی و سنّی، برداشته است.در ادامه این نشست، ناقدان مدعو، حجت الاسلام والمسلمین رضا مختاری، پژوهشگر و مدیر مؤسسه کتاب شناسی شیعه، و نیز حجت الاسلام والمسلمین علی صدرایی خوئی، مصصح، فهرست نگار و کتاب شناس برجسته، به بیان دیدگاه کارشناسی خود در این باره پرداختند.آنچه در این نوشتار از نظر شما خوانندگان گرامی می گذرد، سخنان نسبتاً تفصیلی کارشناسان و ناقدان محترم است که هرکدام به نکاتی مفید و کاربردی در موضوع نشست اشاره نمودند.
۷۱۴۲.

نگاهی به کارکردهای جامعه شناختی حج(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: میقات حج دوره ۲۹ پاییز ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۱۱۷) 7 - 32

کلیدواژه‌ها: کارکردهای حج کارکردهای جامعه شناختی حج جامعه شناسی حج

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۹ تعداد دانلود : ۱۴۵
حج به عنوان عبادتی جمعی، که مسلمانان از همه اقطار عالم در آن حضور می یابند و آنجا با یکدیگر در ارتباط و کنش متقابل قرار دارند، از ابعاد جامعه شناختی مهمی برخوردار است و از این جهت قابل بحث و مطالعه است؛ چنان که بعضی از نویسندگان نیز به تألیف و تحقیق درباره جنبه جامعه شناختی حج پرداخته و آن را حائز اهمیت ویژه دانسته اند. یکی از مباحث مطرح در این زمینه، آثار و کارکردهای جامعه شناختی حج است. نگاهی گذرا به مناسک و اسرار حج و تطبیق آن با مفاهیم جامعه شناختی، برخی از کارکردهای جامعه شناختی حج را در برابر دیدگان ما قرار می دهد. برخی از مهم ترین این کارکردها از این قرارند: تأثیرگذاری بر ارتباطات اجتماعی مسلمانان، افزایش انسجام اجتماعی مسلمانان، تقویت امنیت اجتماعی جهان اسلام، ایفای نقش در اعتماد اجتماعی مسلمانان، افزایش پویایی جامعه اسلامی، تقویت کنترل اجتماعی در جامعه، افزایش نشاط اجتماعی در جامعه، جهت دهی به قشربندی اجتماعی مسلمانان، و تقویت ارزش ها در جامعه اسلامی.
۷۱۴۳.

چرخش روش شناختی تعیین هدف های تربیت دینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تربیت اسلامی سال شانزدهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۳۵ 59 - 90

کلیدواژه‌ها: هدف گذاری تربیت دینی تربیت اسلامی هدف های غایی هدف های عینی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۷ تعداد دانلود : ۸۲۴
هدف اصلی در این مقاله تبیین چالش های موجود در تعیین هدف های تعلیم و تربیت دینی و معرفی روش جدیدی مبتنی بر احادیث معرف بهترین های امت اسلامی است که در آن ضمن اشاره به گسست میان هدف های فوقانی و فرودین، نقش منفعل هدف ها، خطر التقاط و ابهام در ترکیب اندیشه دینی و اقتضائات در رویکرد های موجود و به منظور مرتفع ساختن آنها احادیث معرف بهترین افراد امت شامل دو نوع ساختار صفات عالی بدون مرجع و صفات عالی دارای مرجع برای تعیین اهداف، شناسایی و تحلیل شده اند. برای پاسخ به چالش های احتمالی رویکرد بدیل، اصل تقسیم پسینی، تعدیل با دو معیار، بی زمان بودن صیغه تفضیل، تکثر معنایی و وحدت مصداقی و خوشه بندی مخاطبان مورد بررسی قرار گرفت.
۷۱۴۴.

واکاوی تاثیر و نقش حسن و قبح عقلی در علم اخلاق(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اخلاقی سال یازدهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۴۳) 5-24

کلیدواژه‌ها: حقوق رفاهی تعهد به حمایت تعهد به احترام تعهد به ا حسن و قبح عقلی اخلاق نسبی گرایی ذاتی عدلیه معتزله یفاء

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸۸ تعداد دانلود : ۳۱۸
تحسین و تقبیح عقلی، یکی از مباحث بنیادین اندیشه های بشری است که همواره از بدو شکل گیری تفکرات انسانی ، مدار گفتگو بوده است، نزاع میان سقراط و افلاطون با سوفسطائیان بر محور این امر بوده است که آیا اصول ثابت و مسلمی برای سنجش و معیار حقیقت وجود دارد یا خیر؟، در تفکر اسلامی نیز مبنای منازعه دو اندیشه اشعری و عدلیه،این امر بوده است. تا زمان ابن سینا همه ی اندیشمندان، قائل به ذاتی و عقلی بودن حسن و قبح بوده اند، ولی پس از آن برخی، رویکرد دیگری برگزیدند، گرچه خاستگاه این مباحث ،درعلم کلام در بحث از صفات حق تعالی بوده است و متکلمان هر دو نحله فکری در اثبات نظریه خوددراین باره استدلال می کردند، ولی نقش و تاثیر آن در علوم دیگری چون اخلاق، و فلسفه اخلاق، غیر قابل انکار است، اهمیت وضرورت این موضوع بدان جهت است که انکار حسن وقبح ذاتی افعال پایه های جاودان رابرای امور ارزشی واخلاقی منتفی نموده ونسبیت گرایی اخلاقی را در پی خواهد داشت؛ لذا این دوقضیه ام المسایل ومبدا المبادی همه ی احکام اخلاق انسانی است و علاوه براین، درپرتو این نظریه ،مسوولیت اخلاقی معنا پیدا می کند، از این رو این تحقیق به روش تحلیلی وتوصیفی این مهم را مورد بررسی قرار داده است.
۷۱۴۵.

بررسی ابهامات موجود در اصلاحیه ماده 8 ، بند(د) از لایحه قانون استقلال کانون وکلای دادگستری با رویکرد به مشاغل غیر سازمانی حقوقی و قضایی در نیروهای مسلح

نویسنده:
منبع: پژوهش و مطالعات علوم اسلامی سال سوم تیر ۱۴۰۰ شماره ۲۴ 45 - 35

کلیدواژه‌ها: رسته شغل عملی و غیر سازمانی دیوان عدالت اداری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۴۵ تعداد دانلود : ۲۷۷
براساس اصلاح ماده 8 لایحه قانونی استقلال کانون وکلای دادگستری مصوب 05/12/1333 که بند(د) به قانون مزبور الحاق گردیده و در تاریخ 22/04/1373 به تأیید شورای نگهبان رسیده است ،کلیه کسانی که دارای لیسانس حقوق قضایی یا گواهی پایان تحصیلات سطوح عالیه از حوزه علمیه قم با حداقل 5 سال سابقه کارمتوالی و 10 سال متناوب در سمتهای حقوقی در دستگاه های دولتی و وابسته به دولت و نهادها و نیروهای مسلح باشند و بعد از اجرای این قانون با داشتن سی سال سابقه خدمت بازنشسته شوند، بدون رعایت شرط سن با انجام نصف مدت مقرر کارآموزی ، کانون باید وفق ماده واحده 3 از این قانون در مورد تقاضای پروانه کارآموزی یا وکالت ظرف مدت شش ماه اتخاذ تصمیم نماید .علی ایحال در نیروهای مسلح کارکنانی وجود داشته ، که بصورت عملی و غیر سازمانی ( غیر رسته سازمانی حقوق ولی دارای تحصیلات حقوقی) در مشاغل حقوقی و قضایی نیروهای مسلح بکارگیری می شوند، که بعد مرور زمان خواهان استفاده از مزایای شغل عملی خود بوده که بعضاً با مخالفت سازمان مربوطه و ایضاً کانون وکلای دادگستری مواجه بوده ، در حالی که مستدات قوی، همچون دادنامه های صادره از مراجع قضایی که نام و مشخصات کارکنان مزبور به عنوان نماینده حقوقی یگان نظامی صراحتاً قید گردیده و دادنامه های صادره بر پایه شکواییه و دادخواست نماینده حقوقی یگان نظامی استوار بوده دال بر صحت سوابق حقوقی و قضایی کارکنان نظامی دارای شرایط مذکور می باشد . مع الوصف موجب شکواییه کارکنان نظامی در دیوان عدالت اداری جهت استفاده از مزایای قانونی خود گردیده که باعث افزایش حجم پرونده واطاله دادرسی در دیوان و ایضاً باعث تحمیل هزینه های دادرسی و صرف زمان برای کارکنان مزبور و سازمان نظامی مربوطه می گردد. لذا این مقاله با بهره گیری از روش تحلیلی-توصیفی ، جایگاه اماره و دلیل درخصوص سوابق عملی غیر سازمانی رسته حقوق در نیروهای مسلح با رویکرد بر قانون اصلاحی کانون وکلای دادگستری ماده 8 و بند (د) از این قانون را مورد بررسی قرار می دهد.
۷۱۴۶.

تأثیر مکتب حدیثی کوفه در میراث روایی اشعریان قم تا قرن چهارم هجری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های قرآن و حدیث سال ۵۴ بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ 259 - 241

کلیدواژه‌ها: شیعه مکتب حدیثی اشعریان کوفه قم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۷ تعداد دانلود : ۲۳۰
مکتب حدیثی کوفه به مثابه نخستین و معتبرترین مکتب حدیثی امامیه، در تکوین مکاتب حدیثی بعدی امامیه نقش بنیادین داشته است. در اواخر قرن اول هجری، کوچ یکی از طوایف شیعی کوفه به نام اشعریان به قم موجبات پیدایش مکتبی حدیثی در این شهر را فراهم کرد. پیوستگی های اشعریان مهاجر، به مکتب حدیثی کوفه در قرون سوم و چهارم شالوده مکتبی حدیثی پویا و تأثیرگذار را در قم شکل داد. این پیوستگی در قالب رحله های علمی و تبادل حدیث و آثار حدیثی امامیه، عموماً از محدثان کوفی به محدثان اشعری انتقال یافت. مکتب قم در قرون سوم و چهارم به واسطه این ارتباط وثیق با مکتب کوفه به مثابه عمده ترین حوزه علمی امامیه شناخته می شد؛ به گونه ای که توانست با اعتبار خود، سهم مهمی در احادیث مجامیع اصلی امامیه داشته باشد. این سهم غالباً به شکل نگارش آثار حدیثی در این دوره پدیدار شد که مبنای نگارش مجامیع حدیثی امامیه به ویژه کافی و من لایحضره الفقیه در نسل های متأخر این مکتب شد.
۷۱۴۷.

اعتبارسنجی روایت شیردهی ابوطالب(ع) به پیامبر(ص) در کتاب الکافی

نویسنده:
منبع: سیره پژوهی اهل بیت سال هفتم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۱۳ 51-66

کلیدواژه‌ها: دایگی ابوطالب شیردهی ابوطالب نوزادی پیامبر (ص)

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۳ تعداد دانلود : ۱۴۶
مرحوم کلینی در کتاب کافی، روایتی را مبنی بر شیردهی ابوطالب در دوران نوزادی پیامبر(ص) نقل کرده است. این روایت یک امر نامتعارف و مشکل به شمار می رود و در میان منابع متقدم تنها در آن کتاب ذکر شده است. نبود این روایت در منابع متقدم سبب شد عده ای آن را ساختگی بدانند. مسئله اصلی پژوهش بررسی سندی و محتوایی این روایت است. در این نوشتار با بررسی روایی و محتوایی نشان داده شد که سند این روایت ضعیف است. همچنین با توجه به محصور بودن روایت در کتاب کافی، انتساب صدور چنین روایتی از معصوم احراز نمی شود. اگرچه شیرزی بودن مردان از نظر پزشکی ممکن است و در فقه نیز احکامی در این باره وجود دارد، با این همه چنین عملی در مردان نامتعارف است. از این رو با توجه به ضعف سند، تفرد، تعارض با گزارش های تاریخی و نامتعارف بودن، روایت شیردهی ابوطالب به پیامبر(ص) مردود به نظر می رسد.
۷۱۴۸.

بایسته های توان افزاییِ جامعه مدنی در تقویت سیاست جنایی مشارکتی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فقه اقتصادی سال سوم زمستان ۱۴۰۰ ویژه نامه جستارهای نوین فقه و حقوق 121 - 139

کلیدواژه‌ها: سیاست جنایی دولت جامه مدنی مشارکتی سازی سیاست جنایی مشارکتی پیشگیری از جرم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۳ تعداد دانلود : ۲۰۹
زمینه و هدف: تحلیل کاربست حداکثر ظرفیت موجودِ عناصر جامعه مدنی در مردم ایران برای تقویت سیاست جنایی مشارکتی، موضوع این پژوهش است. مواد و روش ها: روش پژوهش حاضر توصیف محتوای کیفی است و با جمع آوری اطلاعات از منابع حقوقی نگاشته شده است. یافته ها: مشارکت جامعه مدنی، نظام دادرسی کیفری را از رسمی بودنِ محض خارج می سازد و از حجم قضا گرایی رسمی می کاهد تا بدین وسیله بتواند کارایی دستگاه عدالت کیفری را در حوزه هایی چون پیشگیری از جرم و مبارزه کارآمد با نرخ کلی جرایم ارتکابی ارتقا بخشد. ملاحظات اخلاقی: در این مقاله سعی شده است ضمن رعایت اصالت متون، صداقت و امانت داری رعایت شود. نتیجه گیری: مشارکتی شدن سیاست جنایی به معنای فاصله گرفتن از سیاست کیفری سرکوبگرانه و دولتیِ محض و حضور جامعه مدنی در کلیه مراحل و فرایندهای حقوقی است که بتواند در کنار نهادهای رسمی، دادگستری، بزهکاران و بزه دیدگان در حل و فصل منازعات حقوقی و اجرای تدابیر و طرح های مختلف پیشگیری از جرم نقش و مداخله داشته باشد.
۷۱۴۹.

بررسی تطبیقی عصمت پیامبر اکرم (ص) از دیدگاه آیت الله جوادی آملی و فخر رازی (با محوریت آیات 105تا 107 سوره نساء)(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: مطالعات تطبیقی قرآن و حدیث سال نهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۱۷ 99 - 116

کلیدواژه‌ها: عصمت پیامبر اکرم (ص) استغفار جوادی آملی فخر رازی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۷ تعداد دانلود : ۲۲۱
عصمت به معنای پاکی از هرگونه گناه و نیز مصونیت از خطا در دریافت و ابلاغ وحی از امتیازات و ویژگی های خاص پیامبران و لازمه رسالت آنان می باشد که به دلیل اهمیت بالایی که دارد مورد بحث و توجه بسیاری از علما و اندیشمندان قرار گرفته است. عصمت پیامبر اکرم j یکی از مباحث مطرح در آیات 105 الی 107 سوره نساء است. این مقاله که با هدف بررسی مقایسه ای آراء تفسیری آیت الله جوادی آملی از مفسرین شیعی معاصر و فخر رازی از مفسران کلامی و اجتهادی اهل سنت در باب مسأله عصمت پیامبر گرامی اسلامj به شیوه توصیفی- تحلیلی نگاشته شده به بررسی دیدگاه های آنان ذیل این آیات می پردازد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که دو مفسر ذیل آیات مرتبط با عصمت پیامبر اکرمj دیدگاه های متفاوتی ارائه کرده اند. در تبیین تفسیری آیت الله جوادی آملی شواهدی مبنی بر عدم عصمت رسول گرامی اسلامj مشاهده نشد و نظرات تفسیری وی ذیل این عبارات درصدد اثبات عصمت پیامبرj بوده است. اما در دیدگاه های تفسیری فخر رازی وجوهی ناسازگار با مقام عصمت پیامبر اکرمj مشهود است که در نوشتار حاضر تلاش شده است به نقد و بررسی این آراء پرداخته شود.
۷۱۵۰.

تحلیل نظریه «إختصاص» و «تعمیم» نسبت به مجتهد و مکلّف(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اصولی سال هشتم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲۹ 137 - 156

کلیدواژه‌ها: حالت های مکلّف جواز تقلید نظریه إختصاص إشتراک احکام نظریه تعمیم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۱ تعداد دانلود : ۱۴۰
از تقسیم بندی های مهم علم اصول، تقسیم حالات مکلف، نسبت به حکم شرعی است. این حالت ها می تواند از موارد سه گانه قطع، ظن و یا شک باشد. بدون تردید این حالت ها در مورد مجتهد جریان داشته و تنها شمولیت آن نسبت به مقلد و نحوه تقلید از مجتهد، مورد چالش است. دو نظریه إختصاص و تعمیم به تعیین مراد از مکلّف می پردازد که گزینش هریک از این دو نظریه ثمره ای مهم در مسئله جواز رجوع مقلّد به مجتهد دارد. تبیین دقیق سازگاری هر یک از این دو نظریه در تطبیق حالت های سه گانه مکلّف در مواجهه با حکم شرعی و تاکید بر مسئله جواز تقلید به عنوان ثمره ای کاربردی برای کشف ناهمگونی های مبانی دو نظریه از رویکردهای نوین این پژوهش است. این نوشتار از روش توصیفی- تحلیلی و ابزارکتابخانه ای برای تحقیق کمک گرفته است. حالات سه گانه قطع، ظن و شک در حق مکلّف، أعمّ از مقلّد و مجتهد بوده و تنها تفاوت آن دو در طریق رسیدن به احکام است. بر اساس نظریه تعمیم، احکام ظاهری همچون احکام واقعی مشترک بین عالم و جاهل است؛ لذا مسئله رجوع مقلّد به مجتهد مبتنی بر قاعده رجوع جاهل به عالم بدون اشکال است و چنین ثمره ای در نظریه إختصاص قابل پذیرش نیست.
۷۱۵۱.

بررسی معناداری مفاتح غیب و معرفت بخشی آن با رویکردی عرفانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: عرفان اسلامی سال ۱۸ زمستان ۱۴۰۰ شماره ۷۰ 130 - 152

کلیدواژه‌ها: مفاتح غیب عرفان رویکرد وجودشناسانه رویکرد انسان شناسانه رویکرد معرفت شناسانه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۶ تعداد دانلود : ۱۲۴
مفاتح غیب» واژهای قرآنی و برگرفته از آیه 59 سوره انعام است. مفسران، فیلسوفان و عارفان در خصوص معنا، تفسیر و تأویل این آیه به بحث و بررسی پرداخته اند. نظرات عارفان درباره مفاتح غیب را می توان به دو دوره زمانی قبل و بعد از ابن عربی تقسیم کرد. در دوره پیشاابن عربی تبیین های معرفت شناسانه و انسان شناسانه از مفاتح غیب نمود بیشتری دارد و سپس با ظهور غزالی رویکرد وجودشناسانه به مفاتح غیب آغاز و قوت می گیرد، به طوری که او از آن به علم اسباب تعبیر می کند. ازاین رو، غزالی تنها صفت علم را مفاتح غیب می داند؛ اما با روزبهان بقلی این رویکرد نضج و تفصیل بیشتری می یابد. او تمامی صفات ازلی را به-عنوان مفاتح غیب معرفی می کند. با ظهور ابن عربی رویکرد وجودشناسانه به اوج خود می رسد. در دوره پساابن عربی رویکرد وجودشناسانه غالب است و از مفاتح غیب به اسمای ذاتی، مراتب وجود و سرِّ قدر تعبیر می شود. درباره امکان معرفت به مفاتح غیب نیز نظرات دو گونه است؛ برخی آن را حتی برای پیامبران و ملائکه مقرب غیرممکن دانسته اند و علم به آن را درانحصار خداوند می دانند و برخی نیز علم به آن را برای کمّلین انبیا و اولیا میسّر می دانند. برخی نیز با رویکردی شیعی از این نیز فراتررفته و از وجود حضرات معصومین(علیهم السّلام) به مفاتح غیب تعبیرکرده اند.
۷۱۵۲.

جمالیه التماسک الإیقاعی فی مراثی عبدالرزاق عبدالواحد؛ قصیده «فی رحاب الحسین» نموذجا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در زبان و ادبیات عربی پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲۵ 23 - 42

کلیدواژه‌ها: الإیقاع التماسک المراثی عبد الرزاق عبد الواحد قصیده فی رحاب الحسین

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۱ تعداد دانلود : ۲۸۱
من السمات التی تمیز بین الشعر والنثر هی عنصر الإیقاع، وهو یلعب دورا أساسیا فی النغمه الشعریه وحلاوتها، وهو تعبیر أصیل عما یدور فی مکامن الشاعر من الأحزان والأفراح والآلام؛ فبهذا السبب، یکون دوره بارزا بین توظیفات الشعراء، وقد شغل حیزا کبیرا بینها. یحاول هذا البحث دراسه الإیقاع الصوتی فی قصیده فی رحاب الحسین دراسه أسلوبیه. تعد القصیده من القصائد التی تمتاز بمکونات إیقاعیه جمیله تدل على وجدانیه الشاعر الحزینه بشکل مؤثر. لهذا، لجأ البحث إلى دراسه هذه المیزه فی القصیده، بالاعتماد على المنهج الوصفی التحلیلی. وقد تم تطبیقه فی دراسه الإیقاع الداخلی والخارجی فی القصیده. یقدم هذا البحث إیجازا عن القصیده ومکانه شاعرها ومقدمات عن الوزن والقافیه والعناصر المؤثره فی الإیقاع. ففی بحث الإیقاع الخارجی، درسنا بحر القصیده وقافیتها ورویها؛ ومن خلالها کشفنا عن أهم الجمالیات المؤثره فی إیقاعیه القصیده. وفی بحث الإیقاع الداخلی، درسنا أهم العوامل المؤثره فی الإیقاع الداخلی نظریا ثم قمنا بتطبیقها على القصیده. وفی النهایه، استخلصنا أن الشاعر ذو مهاره شعریه موسیقیه بارعه، حیث نجح فی إبراز المعانی عبر الإیقاعیه نجاحا. فهناک تناغم موسیقی جمیل بین الهیکل البنیوی والدلالی فی القصیده، حیث یعبّر عن المعانی وما یخالج فی نفس الشاعر أدق تعبیر.
۷۱۵۳.

قاعدۀ عزت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های فقهی دوره هفدهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ 1211 - 1236

کلیدواژه‌ها: ذلت عزت قاعدۀ فقهی قاعدۀ عزت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۱ تعداد دانلود : ۱۵۷
مقولۀ «عزت» حتی اگر صرفاً بحثی مهم و اثرگذار در دانش اخلاق به شمار آید، لازم است به منظور نمود عملی، در روند صدورِ حکم شرعی و قانونی قرار گیرد. فقه به عنوان تنظیم کنندۀ افعال مکلفان با دارا بودن منابع غنی در این زمینه، [اما] به صورت مستقل، متقن و منسجم به این موضوع نپرداخته است؛ احکام و قواعد فقهی موجود معمولاً جنبۀ سلبی دارند و مفاد آنها به معنای عزتِ حداقلی و حفظ وضع موجود است؛ قاعده ای فقهی که تمام لایه های فردی و اجتماعی جامعۀ دینی را به تلاش و اتخاذ تدابیر برای ارتقای همه جانبۀ عزتمندی دعوت و الزام کند، وجود ندارد. با توجه به این خلأ، پژوهش بنیادی حاضر، با هدف طراحی و کاربردی سازیِ «قاعدۀ عزت» و با روش استنباط و تحلیل محتوای ادله، به چهار مقولۀ مفاد قاعده، مستندات، تطبیقات و استثنائات قاعدۀ مذکور پرداخته است. براساس این قاعده، هر اقدامی که عزت فرد مسلمان و جامعۀ اسلامی منوط به انجام آن باشد، واجب است و در مقابل، هر فعلی که به ذلت آنان منجر شود، حرام است. این قاعده، با شمول موضوعی گسترده، نقش تعیین کننده ای در صیانت از حیثیات معنوی ایفا می کند و نیز در سطح کلان، سبب حفظ و ارتقای عزت و استقلال مسلمانان و جامعۀ اسلامی می شود.
۷۱۵۴.

تبیین روش شناسانه به کارگیری بدیهیات منطقی در استدلال های کلامی امام صادق(علیه السلام)

نویسنده:
منبع: الاهیات قرآنی سال نهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱۶ 111 - 129

کلیدواژه‌ها: امام صادق (ع) کلام منطق استدلال بدیهیات

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۸ تعداد دانلود : ۱۹۱
بی تردید تبیین عقلی و دفاع منطقی از آموزه های دینی، نقش برجسته ای در بالندگی و رشد دین دارد در این میان، امامان معصوم(ع) به ویژه امام صادق(ع) جایگاه ویژه ای در تبیین و تثبیت مباحث اعتقادی تشیع دارند. بخش مهمی از مباحث کلامی امامیه از ناحیه ایشان تبیین شده، به گونه ای که آموزه های منقول از آن حضرت(ع)، اساس دیدگاه های کلامی مذهب تشیع را در عموم مسائل اعتقادی تشکیل می دهد.سوال اصلی جستار این است که امام صادق(ع) چگونه از بدیهیات منطقی در استدلال های کلامی استفاده کرده است؟ این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی به بررسی روش به کارگیری بدیهیات منطقی در احادیث کلامی امام صادق (ع) به نحو مصداقی پرداخته است. امام صادق(ع) با تسلط به معارف الاهی از یک سو و در نظر گرفتن سطح درک مخاطبان از سوی دیگر، با صورت بندی متناسب، بدیهیات منطق را به نحو اکمل در استدلال های کلامی خویش به کار بسته و با توجه به تنوع مخاطبان، از همه انواع شش گانه یقینیات منطق در استدلال بهره گرفته است. متواترات و حدسیات در مباحث غیر توحیدی و مشاهدات در برهان نظم، کاربرد بیشتری داشته اند. هم چنین استفاده از تجربیات برای غالب مردم فهم پذیر تر بوده است.
۷۱۵۵.

Conceptual Metaphors of “Harb” Verses in the Framework of the Charteris- Black Metaphor Critical Analysis Approach in order to Model Pure Life(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: pure life, Volume ۸, Issue ۲۸, Autumn ۲۰۲۱ 65 - 94

کلیدواژه‌ها: Pure Life Harb Conceptual Metaphor Theory Charteris-Black Approach

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۰ تعداد دانلود : ۲۰۱
SUBJECT AND OBJECTIVES : Many scholars have researched “War” in the Holy Qur'an and Islam, and there is much disagreement about it. Since the Holy Qur'an is a divine book and contains valuable messages for human beings, with the help of conceptual metaphors, we can understand some of the Qur'anic conceptualizations to some extent. The present study is an attempt to study the conceptual metaphors of “Harb” in the sample bodies of the verses of the Holy Quran and its purpose is finding and understanding the conceptual metaphors of Harb in the Qur'an, their clarification and classification and then description, interpretation and explanation them. In fact, the question of this research is what kind of conceptual metaphors the Qur'an has used to objectify the abstract concept of War and how can they be explained? METHOD AND FINDING : The research is in the framework of the Charteris-Black metaphor critical analysis approach which is a qualitative research method. Therefore, with the help of the third version of the “Jami Tafasir Nour Software”, a sample body of 11 verses consisting of 9 keywords is extracted from the root of Harb. Then their conceptual metaphors were examined. Based on the findings of this study, two conceptual metaphors have been extracted in the source domain of travel and fire, from which the conceptual keys of “war is travel” and “war is fire”. CONCLUSION : Therefore, according to the above findings and research on the conceptual metaphors of “Selm”, it is clear that the approach of the Qur'an is peace-oriented.
۷۱۵۷.

دولت و حکومت در اندیشه سیاسی نو سنّت گرایی

نویسنده:
منبع: اندیشه سیاسی در اسلام زمستان ۱۴۰۰ شماره ۳۰ 119 - 136

کلیدواژه‌ها: دولت حکومت سنت گرایی نوسنت گرایی سیدحسین نصر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۴ تعداد دانلود : ۸۷۲
نوسنّت گرایی که در سنّت ایرانی قرین نام سیدحسین نصر است و ذاتاً میانه خوشی با تجدّد ندارد بعد از انقلاب اسلامی و با روی کار آمدن اسلام فقاهتی در ایران ظهور کرد و در نقد آن کوشید. بدین ترتیب، گفتمان نوسنّت گرایی در واکنش به دو پدیده مدرنیته و حاکمیت اسلام سیاسی شکل گرفت و معتقد بود که این دو موجب تضعیف سنّت شده اند؛ لذا در واکنش به تضعیف سنّت، برداشت جدیدی از سنّت گرایی را با هدف حراست از سنّت مطرح کردند که آن را نوسنّت گرایی نام نهادند. پرسش اساسی این مقاله چگونگی بازنمایی خاستگاه و مختصات عمومی جریان نوسنّت گرایی است. هدف از نگارش این مقاله شناخت و استنتاج اندیشه سیاسی نوسنّت گرایی و متفکر شاخص آن، سید حسین نصر و نگاه او به حکومت است. روش این مطالعه تحلیل محتوای کیفی است. ازآنجاکه در متون و آثار مربوطه تصریحات آشکاری در زمینه مباحث سیاسی و نظام سیاسی مطلوب دیده نمی شود، تحلیل محتوای این متون ضروری است تا از طریق آن به کشف و استخراج اندیشه و نظام سیاسی مطلوب آنان پرداخته شود. یافته های این مقاله نشان می دهد: اولاً، این مکتب انسان مداری تجدّد را به سبب نفی هر آنچه مقابل انسان است، مانند دین، آداب ورسوم و.... رد می کند؛ ثانیاً، پیوند دین و دولت در ایران را نه امری جدید بلکه ریشه در سنّت پادشاهی ایران باستان دانسته و پادشاهان را نگاهبانان دین دانسته است؛ ثالثاً، او با نقد اسلام سیاسی معاصر، سلطنت را نظام سیاسی کم نقص تر در اندیشه شیعی می داند. نتیجه نهایی مقاله این است که نوسنّت گرایی با احیای سنّت بر آن است تا هم آن را از فشار مدرنیته نجات دهد و هم از سنّت اصیل در برابر دگوگونی های اسلام سیاسی محافظت کند.
۷۱۵۸.

کامل الزیارات نقطه عطفی در مزارنویسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سفینه سال هجدهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۷۰ «ویژه کتابشناخت متون امامیه» 9-29

کلیدواژه‌ها: کامل الزیارات مزارنویسی کتب مزار

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۰ تعداد دانلود : ۴۷۵
مزارات، دسته ای از تألیفات روایی هستند که احادیثی با موضوعات مربوط به زیارت، از جمله آداب و فضیلت و ثواب زیارت قبور پیامبر و خاندانش را در خود جای داده اند. سابقه نگارش چنین آثار روایی که به شیعیان اختصاص دارد، به قرن دوم باز می گردد و یکی از نخستین آثار یاد شده در فهارس، «مزار امیرالمؤمنین» از معاویه بن عمار دهنی (م175ق) می باشد. بعد از وی و تا زمان ابن قولویه نیز چیزی حدود 27 اثر دیگر در کتب فهارس نام برده شده که متأسفانه هیچ کدام به دست ما نرسیده است. کتاب کامل الزیارات تألیف ابوالقاسم جعفر بن محمد بن قولویه قمی (متوفی367 قمری) معروف به «ابن قولویه» قدیمی ترین اثری است که از گونه نگارشی خود (مزار نویسی) به دست ما رسیده است. این پژوهش به اثرپذیری و اثرگذاری کامل الزیارات نسبت به آثار قبل و بعد از خود اختصاص یافته است تا پاسخگوی این مسئله باشد که کامل الزیارات کتابی اثرگذار و منبع اصلی بسیاری از تألیفاتی بوده است که به روایات مزار پرداخته اند.
۷۱۵۹.

بررسی ویژگی های کارگزاران تمدن ساز در قرآن ( با تاکید بر کارگزاران حکومت گر)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: قرآن، فرهنگ و تمدن سال اول تابستان ۱۴۰۰شماره ۴ 48 - 75

کلیدواژه‌ها: قرآن تمدن تمدن سازی کارگزاران حکومت دینی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۶ تعداد دانلود : ۲۹۴
قرآن برای همه ی مراحل سلامت حیات بشر برنامه دارد. یکی از مباحثی که در این اثر جاویدان مورد بحث قرار گرفته مسأله تمدن سازی و عمران زمین است. بسیاری از تمدن ها، دولت- شهرها و حاکمان بزرگ تاریخ بشر، مستقیم یا غیر مسقیم مورد اشاره ی آیات قرآن هستند. بررسی حکومت های بشری از دیدگاه قرآن به استخراج دیدگاه مورد تأیید قرآن در مقوله تمدن الهی می انجامد. این مقاله به شیوه توصیفی- تحلیلی با تکیه بر بررسی آیات قرآن و منابع اولیه به تبیین و شناخت ویژگی های کارگزاران حکومت های الهی مطرح در قرآن، به عنوان مدلی در مسیر ایجاد تمدن سازی دینی می پردازد. خصوصیاتی مانند امانتداری، مهرورزی، اخلاق حسنه، مقابله با فساد، بسط عدالت و ...نمونه هایی از شاخصه های کارگزاران الهی مورد اشاره ی قرآن است. بر این اساس، شیوه ی قرآن در ارائه ی ویژگی های کارگزاران حکومت های دینی را می توان به عنوان یکی از روش های این کتاب آسمانی در معرفی و ارائه ی راهکار در مسیر ایجاد تمدن برای بشریت دانست که به صورت مدلی دقیق و هوشمندانه طراحی و ارائه شده است.
۷۱۶۰.

واکاوی جلوه های کهن الگوی آنیموس در شعر نازک الملائکه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان و ادبیات عربی پاییز ۱۴۰۰ شماره ۲۶ 57 - 76

کلیدواژه‌ها: ناخودآگاه جمعی کهن الگوی آنیموس یونگ نازک الملائکه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۹ تعداد دانلود : ۱۶۸
در الگوی روانکاوی یونگ، ساحت روان هر انسان متشکل از دو عنصر نرینه و مادینه است که فقط قطب موافق آن عیان است و دیگری در درون، نهفته است. آنیموس یا نرینه درون، ساحت مردانه وجود هر زن است که مسئول خلق و خو و روحیات مردانه است و به طور ناخودآگاه بر رفتار، عملکرد، گفتار و حیات روانی زن اثر می گذارد. در باور یونگ اگر زن بتواند این نیروی درونی را مهار کند و با او از در سازش در آید از ویژگی های مثبت آن که عموما صفات خاص مردانه هستند، برخوردار می شود و برعکس اگر نتواند آن را کنترل کند، خصائص منفی مردانه بر او غلبه می کند. نمود بیرونی این نیروی درونی در محصولات ذهنی زنان به شکل های مختلفِ مثبت و منفی بروز می کند. شعر زنانه یکی از تجلیگاه های اصلی بروز و ظهور آنیموس است. هدف جستار حاضر، کشف جلوه ها، دلالت ها و معانی پنهان آنیموس در شعر نازک الملائکه است که از او به عنوان یکی از پرچمداران انقلاب فرمی و محتوایی در شعر معاصر عربی یاد می شود. نبود تحلیلی روشمند درباره موجودیت مردانه در شعر نازک بر مبنای یک رویکرد روانشناختی به عنوان ضرورت این مقال تشخیص داده شد. نتایج نشان می دهد، شاعر طی جریان فردیت یابی خود، گاه با نبمه مردانه وجود خود به تفاهم و آرمش می رسد و گاه با او  به کشمکش می پردازد و از این طریق حیات روانی اش به مخاطره می افتد. همچنین غلبه نومیدی بر کلیت شعر او بیانگر آن است که شاعر در جریان کشمکش با این نیروی اثرگذار، غالبا ناموفق بوده بنابراین جنبه های منفی آنیموس در قیاس با جنبه های مثبت در شعر او نمود بیشتری دارد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان