درخت حوزه‌های تخصصی

هدف: پژوهش حاضر با هدف تعیین مشکلات جستجو و بازیابی تصاویر در موتورهای کاوش برگزیده مبتنی بر ویژگی های نگارشی زبان فارسی انجام شد. روش: این پژوهش از نوع کاربردی است و برای پاسخ گویی به سؤالات پژوهش از روش ارزیابی با مشاهده مستقیم استفاده شد. جامعه آماری پژوهش شامل سه موتور کاوش گوگل، یاهو و بینگ است. برای گردآوری داده ها، از سیاهه محقق ساخته استفاده شد و تجزیه و تحلیل داده ها در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی صورت گرفت. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که موتورهای کاوش گوگل، بینگ و یاهو بسیاری از ویژگی های نوشتاری و معنایی زبان فارسی را در هنگام جستجو و بازیابی تصاویر نادیده می گیرند. همچنین مشکلات مربوط به نگارش واژگان مشتق، مشتق- مرکب، انواع جمع های فارسی و مکسر عربی، همزه بدون کرسی و استفاده از زبان محاوره در بخش نوشتاری؛ و چند معنایی در بخش معنایی از مشکلات عمده زبان فارسی در جستجو و بازیابی تصاویر از این موتورهای کاوش به شمار می آیند. به علاوه، در بخش معنایی و نوشتاری، قابلیت های گوگل در انطباق با زبان فارسی نسبت به همتایانش بیشتر است.

مقدمه: ارتباطات علمی یکی از مفاهیم اساسی در حوزه علم اطلاعات و دانش شناسی است که مورد توجه دانشگاه ها بوده و نقش مهمی در توسعه علمی دارد. موضوع ارتباطات علمی دامنه گسترده ای را شامل می شود به نظر می رسد عواملی چندی می تواند بر آن مؤثر باشد که در این میان شایسته بررسی هستند. از این رو پژوهش حاضر به شناسایی عوامل اثرگذار ساختاری بر ارتباطات و تولیدات علمی اعضای هیأت علمی در دانشگاه های ایران می پردازد. روش شناسی: روش پژوهش حاضر پیمایشی- تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش شامل اعضای هیأت علمی دانشگاه های کشور است که با استفاده از جدول کرجسی و مورگان به روش نمونه گیری طبقه ای متناسب و پس از غربال گری داده ها بر روی پرسشنامه ها تعداد ۳۷۸ نفر به عنوان حجم نمونه مشخص گردید. گردآوری اطلاعات از طریق پرسشنامه محقق ساخته انجام شد. جهت روایی صوری پرسشنامه ابتدا آن را در اختیار ۲۵ نفر از اعضای هیأت علمی صاحب نظر قرار گرفت و بر پایه نظر آنان، همچنین بر پایه نتایج حاصل از تحلیل عاملی تعدادی از گویه ها و مؤلفه های پرسشنامه حذف یا ادغام شد سپس پرسشنامه نهایی تدوین گردید. نتایج آلفای کرونباخ بدست آمده متغیرهای وضعیت ارتباطات علمی برابر با ۸۰۴/۰ و متغیرهای عوامل ساختاری برابر با ۸۱۹/۰ بود که حاکی از پایایی مطلوبی این ابزار می باشد. سپس بر پایه ماتریس ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه به تحلیل داده ها و مدل پرداخته شد. یافته ها: بررسی آزمون ضریب همبستگی پیرسون نشان داد متغیر نظام های مالی و بودجه و نظام پاداش با اطمینان ۹۵ درصد با ارتباطات علمی رابطه معناداری وجود ندارند ولی متغیرهای ساختار سازمانی، راهبرد سازمانی، انجمن های علمی و نظام فناوری با اطمینان ۹۹ درصد با ارتباطات علمی به صورت مستقیم (مثبت) رابطه معناداری دارند. بررسی رگرسیون چندگانه نشان داد که ساختار سازمانی و انجمن های علمی می توانند واریانس ارتباطات علمی را به صورت معناداری تبیین کنند ولی متغیرهای نظام مالی و بودجه، نظام پاداش، راهبرد سازمانی و نظام فناوری سهمی در این پژوهش نداشتند. همچنین بر پایه یافته های پژوهش بین ارتباطات علمی به عنوان متغیر میانجی با تولیدات علمی به عنوان متغیر ملاک رابطه معناداری به دست آمد و از نظر آماری می تواند واریانس تولیدات علمی را به صورت معناداری تبیین کند. همچنین یافته ها حاکی از برازش مطلوب مدل پیشنهادی بود. بحث و نتیجه گیری: در این پژوهش تلاش شد تا عوامل ساختاری مؤثر بر ارتباطات علمی و تولیدات علمی اعضای هیأت علمی دانشگاه های کشور مورد بررسی قرار گیرد. نتایج به دست آمده از تحلیل داده ها نمایانگر آن است که برای اینکه بتوان ارتباطات علمی را در دانشگاه های کشور به طور موفقیت آمیز اجرا کرد باید به شاخص های زیادی توجه داشت. همچنین توجه به عوامل ساختاری راهبردهای مناسبی برای موفقیت و پیاده سازی ارتباطات علمی در دانشگاه را مهیا می سازد. بنابراین مشارکت کلیه افراد جامعه علمی بالاخص مدیران نظام آموزش عالی برای ارتباطات علمی توجه خاصی را می طلبد.

هدف پژوهش حاضر، تعیین رابطه میان سطح پیچیدگی و فاصلهو » آذرخش « ،» سیمرغ « معنایی آیکون های رابط جس توجوی نرم افزارهای با میزان مطلوبیت آ نهاست. این پژوهش از حیث هدف، کاربردی و از » نیکا « نظر شیوه گردآوری داد هها پیمایشی از نوع همبستگی است. جامعه پژوهش شامل دو دسته کاربران و متخصصان بود. کاربران شامل کلیه دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه شیراز و متخصصان شامل 30 نفر از اساتید رشته علم اطلاعات و دان ششناسی بودند. پس از شناسایی آیکو نهای مطلوب و نامطلوب توسط کاربران، سطح پیچیدگی و فاصله معنایی آیکو نها توسط متخصصان تعیین شد. یافت هها نشان داد که بین آیکو نهای مطلوب و نامطلوب از نظر سطح پیچیدگی و فاصله معنایی تفاوت معن اداری وجود دارد و میانگین سطح پیچیدگی و فاصله معنایی آیکو نهای مطلوب نسبت به آیکو نهای نامطلوب کمتر است. همچنین، رابطه معنادار و قوی بین سطح پیچیدگی با فاصله معنایی آیکو نها وجود دارد. هرچه پیچیدگی آیکون بیشتر شود، فاصله معنایی نیز بیشتر خواهد شد و بالعکس. عل یرغم اهمیت مطالعه رابطه سطح پیچیدگی و فاصله معنایی آیکو نها، پی شترمطالع های که به بررسی تأثیر ویژگ یهای شناختی بر مطلوبیت آیکو نهای نر مافزارهای کتابخانه ای پرداخته باشد، مشاهده نشد. این مطالعه م یتواند ویژگ یهای آیکو نهای مطلوب را آشکار ساخته و به طراحان در طراحی آیکو نهای مناسب یاری رساند و بدی نوسیله تعامل بهتر و آسانتری میان کاربران و سامانه کتابخان ههای دیجیتال به ارمغان آورد.

سیستم های پیشنهاد دهنده بر اساس علایق و نیازمندی های مشتری، کالاها و خدمات متناسب را به او پیشنهاد می دهند. استفاده از این سیستم ها زمان جست وجوی مشتری را کاهش داده و کیفیت انتخاب وی را بالا می برد. از طرفی، استفاده از اطلاعات زمینه آگاه در سیستم پیشنهاددهنده، مانند زمان و مکان خرید و عادات رفتاری کاربر به ارتقاء کیفیت و افزایش رضایتمندی مشتری کمک می کند. مشتری های مختلف علایق و نیازهای متفاوتی دارند. به همین دلیل، فاکتورهای مؤثر بر خرید در آن ها متفاوت است. کشف نیازهای مشتری بدون پرسش مستقیم از او و به وسیله پردازش اطلاعات زمینه ای، به افزایش کیفیت سیستم پیشنهاددهنده منجر می شود. در این مقاله، یک سیستم پیشنهاددهنده زمینه آگاه برای انتخاب گوشی تلفن همراه در گوشی های مجهز به سیستم عامل اندروید طراحی و پیاده سازی شده است. این سیستم با استفاده از حسگرهای گوشی تلفن همراه کاربر اطلاعات زمینه ای او را استخراج می کند. سپس، با استفاده از اطلاعات زمینه ایِ به دست آمده شاخص های غیرمؤثر بر خرید گوشی جدید را حذف می کند. در نهایت، درخت سلسله مراتبی شاخص ها را ایجاد کرده و با استفاده از اطلاعات کاربر و ماتریس مقایسات زوجی به وزن دهی شاخص های مؤثر می پردازد. در نهایت، گوشی مناسب فرد به او پیشنهاد داده می شود. این سیستم با ترکیب روش غیرجبرانی حذفی و روش جبرانی فرایند تحلیل سلسله مراتبی به انتخاب و پیشنهاد گوشی مناسب فرد می پردازد. در نهایت، سیستم پیشنهاددهنده زمینه آگاه در اختیار مشتریان گوشی تلفن همراه قرار گرفته و دو فاکتور رضایت از نتایج پیشنهادات و رضایت از رابط کاربری مورد ارزیابی قرار گرفته است. همچنین، یک پیشنهاددهنده سنتی و غیرزمینه آگاه نیز در اختیار آن ها قرار می گیرد تا این دو فاکتور در دو سیستم با هم مقایسه شود. در نهایت، نشان داده می شود که استفاده از اطلاعات زمینه ای، کیفیت پیشنهادات و رضایت مشتری را افزایش داده است. همچنین، به دلیل کاهش تعداد فاکتورهای مؤثر بر خرید و در نتیجه، کاهش تعداد مقایسات زوجی، رضایت مشتری از رابط کاربری را نیز اندکی افزایش داده است.

هدف : هدف این پژوهش، تعیین تأثیر زیرساخت های مدیریت دانش و ابعاد بهبود تصمیم گیری مدیران بر مدیریت دانش کارکنان در نهاد کتابخانه های عمومی کشور است. روش : این پژوهش از نوع توصیفی-همبستگی است. در تعیین جامعه آماری ازطریق نمونه گیری خوشه بندی تصادفی، تعداد 6 استان با نمونۀ آماری 300 انتخاب و درنهایت 247 پرسش نامۀ کامل بازگردانده شد. ابراز پژوهش، پرسش نامه های محقق ساخته بود. برای تجزیه وتحلیل داده ها از آزمون های تحلیل عاملی اکتشافی و رگرسیون چندگانه استفاده شد. برای تائید روایی پرسش نامه از نتایج تحلیل عاملی و برای تأیید پایایی آن از آلفای کرونباخ در سطح 95/0 برای زیرساخت و وضعیت مدیریت دانش و 97/0 برای ابعاد بهبود تصمیم گیری استفاده شد. در این پژوهش، وضعیت مدیریت دانش (متغیر ملاک) بر اساس ابعاد متغیر زیرساخت مدیریت دانش (متغیر پیش بین) شامل زیرساخت های منابع انسانی، فناوری اطلاعات، فرایند، فرهنگ، راهبرد سازمانی، منابع مالی و نیز ابعاد تصمیم گیری مدیران (متغیر پیش بین) شامل دقیق و صحیح بودن اطلاعات، اقتصادی بودن اطلاعات، سریع بودن اطلاعات، ایمن بودن اطلاعات، مرتبط بودن اطلاعات و قابلیت به کارگیری اطلاعات مطالعه شد. یافته ها: نتایج پژوهش بیانگر آن است که بر اساس مدل پیش بینی، زیرساخت های منابع انسانی، فرهنگ و فرایند و نیز همه ابعاد بهبود تصمیم گیری مدیران قادر به پیش بینی مدیریت دانش در نهاد کتابخانه های عمومی کشور است. اصالت/ارزش مقاله : پژوهش حاضر می تواند اطلاعات کاربردی را برای مدیریت نهاد کتابخانه های عمومی کشور فراهم کند تا بر اساس روابط زیرساخت های مدیریت دانش و ابعاد بهبود تصمیم گیری مدیران، وضعیت مدیریت دانش را ارتقا داد.

هدف این پژوهش تعیین میزان انطباق فهرست پیایندهای سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران با استاندارد توصیف و دسترسی به منبع (آر دی اِی) است. پژوهش حاضر از نوع کاربردی است و با روش پیمایشی و رویکرد توصیفی-تحلیلی (تطبیقی) انجام شده است. جامعه پژوهش شامل 14600 پیشینه پیایند موجود در کتاب شناسی ملی ایران و نمونه پژوهش برابر با 375 پیشینه است. ابزار گردآوری اطلاعات شامل سیاهه وارسی و جدول انطباقی است. یافته ها نشان داد که 7/14 درصد از داده های موجود در پیشینه های مورد بررسی با عناصر «آر دی اِی» دارای انطباق کامل هستند و 5/83 درصد با این عناصر انطباق ندارند. همچنین، 8/1 درصد از این داده ها با عناصر (آر دی اِی) دارای انطباق نسبی هستند. بلوک 1 با میانگین 167 بیشترین انطباق و بلوک 4 با میانگین 5 کمترین انطباق را دارا هستند. پیشینه پیایندها به میزان کمی با (آر دی اِی) انطباق دارد. بلوک 1 دارای بیشترین انطباق و بلوک 4 دارای کمترین انطباق با عناصر (آر دی اِی) است. دلیل اصلی عدم انطباق، عدم توجه به اهمیت بلوک های مهمی نظیر بلوک ۴ و ۵، اضافه شدن فیلدهای جدید در «یونی مارک»، اضافه شدن تعاریف و نقش های جدید در «آر دی اِی» و خالی بودن فیلدها (تکمیل نشدن اطلاعات) است.

نظام های اطلاعاتی کتابخانه ای به عنوان ابزار دستیابی کاربران به اطلاعات و دانش، در استفاده بهینه و بهره وری کامل از اطلاعات و دانش نقشی اساسی دارند. معماری اطلاعات و پیاده سازی صحیح آن دراین نظام ها به تحقق این مهم یاری می کند. هدف این پژوهش بررسی مرکز اطلاع رسانی و کتابخانه » موردی نظام ذخیره و بازیابی اطلاعات با توجه به اصول معماری اطلاعات « مرکزی دانشگاه فردوسی مشهد است. روش پژوهش، مطالعه موردی از نوع کیفی و به روش توصیفی است. یافته ها حاکی از آن است که معماری اطلاعات نظام های اطلاعاتی سازمانی باید بر اساس نیازهای کاربران و رفتار آن ها در تعامل با سیستم اطلاعاتی باشد. بدون درنظرگرفتن این دو مورد نمی توان انتظار داشت که یک سیستم اطلاعاتی، کاربرمدار معماری شود. سیستم اطلاعاتی می تواند با درنظرگرفتن مجموعه زیرساخت ها به این موارد تحقق بخشد.در این پژوهش از میان زیرساخت های مختلف معماری اطلاعات، بر زیرساخت فنی، با توجه به یکی از مؤلفه های اساسی معماری اطلاعات یعنی بافت، تأکید شده است. در معماری اطلاعات هر سیستم سه عنصر کاربران،محتوا و بافت از عناصر هسته هستند و معیارهای معماری اطلاعات بر مبنای آن ها تعریف می شود. اگر بپذیریم که بخشی از بافت یعنی زیرساخت های فناوری یک سیستم اطلاعاتی یا بستر آن در لایه های زیرین نظام معنا می یابد و به صورت ضمنی، و نه در ظاهر، از سایر لایه ها یعنی محتوا و کاربران در سطح بالاتری قرار دارد، پس، بافت یک سیستم اطلاعاتی یعنی لایه های فنی زیرینِ مورد نیاز برای شکل دادن به معماری اطلاعات یک سیستم اطلاعاتی از ضروریات اولیه است. بنابراین، تأکید این نوشتار به ویژه بر زیرساخت های فنی معماری اطلاعات است بدیهی است محتوا و کاربران در لایه های بالاتر قرار دارند.

هدف: مرور و نقد تاریخی سیر پژوهش کیفی در علم اطلاعات و دانش شناسی. روش/ رویکرد پژوهش: با مرور متون پیشین، نقدی تاریخی بر روند پژوهش کیفی در علم اطلاعات و دانش شناسی انجام شد. یافته ها: چندین دهه است که در علم اطلاعات و دانش شناسی بر فنون کمّی در نقش بهترین و گاه تنها فن مناسب برای پژوهش تأکید شده است. مرور تاریخی روند پژوهش کیفی در این رشته نیز حاکی از ضعف پژوهش کیفی بوده است و نشان می دهد رویکرد اثبات گرایی همچنان در پژوهش های علم اطلاعات و دانش شناسی یکّه تازی می کند. از این رو، تأکید بر ابزار و غفلت از نظریه سازی در این رشته آشکار است. نتیجه گیری: جا دارد در بیان مسائل پژوهشی علم اطلاعات و دانش شناسی به موضوعاتی توجه شود که به بسط ابعاد نظری رشته کمک می کنند.