درخت حوزه‌های تخصصی

واژه کوچکترین واحد زبان است که دارای «صورت» و «معنا» است. واژه ممکن است بیش از یک معنا داشته باشد که باتوجه به کاربرد واژه در بافت زبانی، معنی دقیق آن مشخص می شود. گردآوری تمام معانی یک واژه به صورت دستی کار بسیار پرزحمت و زمان بر است. افزون بر آن، ممکن است معانی واژه با گذشت زمان دچار تغییر شود به این صورت که معانی موجود واژه کم کاربرد شود یا معانی جدید به آن اضافه شود. یکی از روش هایی که می توان برای تعیین معنای واژه استفاده کرد به کارگیری روش های رایانشی برای تعیین معنای واژه باتوجه به بافت زبانی است. در پژوهش حاضر تلاش می شود با ارائه یک الگوریتم محاسباتی، معانی واژه های هم نگاره فارسی باتوجه به بافت زبانی به صورت خودکار و بدون نیاز به ناظر انسانی تعیین شود. برای رسیدن به این هدف، از روش تعبیه معنای واژه در یک مدل فضای برداری استفاده می گردد. برای ساخت بردار واژه، از یک رویکرد مبتنی بر شبکه عصبی استفاده می شود تا اطلاعات بافت جمله به خوبی در بردار واژه گنجانده شود. در گام بعدی مدل پیشنهادی، برای ساخت بردار متن و تعیین معنای واژه، دو حالت جمله بنیان و بافت بنیان معرفی می شود. در حالت جمله بنیان، تمام واژه های جمله ای که واژه هدف در آن وجود دارد در ساخت بردار نقش دارد؛ ولی در حالت بافت بنیان فقط تعداد محدودی از واژه های اطرافِ واژه هدف برای ساخت بردار در نظر گرفته می شود. دو نوع شیوه ارزیابی درونی و برونی برای ارزیابی کارایی الگوریتم خوشه بندی به کار گرفته می شود. معیار ارزیابی درونی که محاسبه مقدار تراکم داده در هر خوشه است برای دو حالت جمله بنیان و بافت بنیان محاسبه می گردد. ارزیابی برونی به داده استاندارد طلایی نیاز دارد که برای این هدف، یک مجموعه داده شامل ۲۰ واژه هدف فارسی و تعداد ۱۰۰ جمله نشانه گذاری شده برای هر یک از این واژه ها تهیه شده است. براساس نتایج به دست آمده از ارزیابی درونی، تراکم خوشه ای حالت جمله بنیان با تفاوت معناداری بالاتر از حالت بافت بنیان است. با درنظرگرفتن دو شاخص V و F در ارزیابی برونی، مدل بافت بنیان به صورت معنادار کارایی بالاتری را نسبت به جمله بنیان و مدل های پایه به دست آورده است.

هدف: هدف این مقاله بررسی قابلیت و توانایی موتور جستجوی گوگل پژوهشگر در بازیابی اطلاعات و انتشارات نویسندگان پر استناد بر اساس هر نوع نگارش نام است. روش: این پژوهش از نوع کاربردی بود و به روش پیمایشی-توصیفی انجام شد. روش گردآوری اطلاعات از نوع میدانی و کتابخانه ای بود. جامعه نمونه شامل ۱۰ نویسنده پر استناد غیر ایرانی از ۵ رشته علمی بود که از طریق نمونه گیری غیر-احتمالی از سایت ""این-سایت"" انتخاب شدند. نتایج بازیابی انواع نگارش های نام هر نویسنده در گوگل پژوهشگر با سیاهه وارسی فهرست انتشارات وی مطابقت داده شد. برای هر نویسنده بر مبنای نگارش های مختلف نام به همراه استفاده از عملگر OR و محدودسازی با موضوع، ۱۲ متغیر جستجو در نظر گرفته شد که در این پژوهش از آن ها به عنوان متغیر یاد می شود. یافته ها: نتایج میانگین ضریب بازیافت ۱۲ متغیر (متغیرهای به کاررفته در جستجو) برای ۱۰ نویسنده نشان داد که تنها در ۴ مورد ضریب بازیافت بالاتر از سطح متوسط و در تمام متغیرها ضریب دقت پایین تر از سطح متوسط است. اولویت بندی میانگین ضریب بازیافت و دقت متغیرها با آزمون فریدمن نشان داد که هیچ متغیری در خصوص بازیافت و دقت بر دیگر متغیرها برتری ندارد. نتایج آزمون t استودنت مستقل برای سنجش ارتباط میان متغیرهای ۱-۶ (نگارش های مختلف نام بدون محدودسازی با موضوع) و ۷-۱۲ (نگارش های مختلف نام با محدودسازی موضوعی) نشان داد که در مورد بازیافت میان این دو دسته متغیر تفاوتی وجود ندارد اما ضریب دقت در متغیرهای ۱-۶ (بدون محدودسازی نام با موضوع) بالاتر از ترکیب و محدودسازی نام با موضوع است. به طورکلی نتایج حاصل، حاکی از آن بود که گوگل پژوهشگر در بازیابی نگارش های مختلف نام نویسندگان معمولاً به طور مطلوب عمل نمی کند

هدف پژوهش حاضر ارزیابی محیط رابط کاربر کتابخانه های دیجیتال فارسی کودکان بر اساس معیارهای استخراج شده از متون است. برای انجام پژوهش از روش های پیمایشی و ارزیابانه استفاده شد. اطلاعات مورد نیاز با استفاده از سیاهه ی وارسی محقق ساخته گردآوری شد. سیاهه ی اولیه شامل 21 مقوله ی (طراحی، نمایش اطلاعات، سادگی، انسجام، راهنمایی، راهبری، کنترل کاربر، زبان، تصحیح خطا ، تعامل، بازخورد، جست و جو، قابلیت یادگیری، پشتیبانی از کاربر، کاهش بار حافظه کاربر، پیشینه کاربر، سازگاری، مشاهده وضعیت سامانه، تطبیق بین سیستم و جهان واقعی، انعطاف پذیری و شخصی سازی) و 171 معیار بود. پس از اعتبارسنجی سیاهه با احتساب نقطه مطلوب 4، سیاهه ی نهایی با 17 مقوله و 97 معیار برای ارزیابی رابط کاربر کتابخانه های دیجیتالی (ICDL، تبیان، ملی، کودکان، جامعه ی مجازی، جزیره ی دانش، کتابک و کودکانه) مورد استفاده قرار گرفت. یافته ها نشان داد از بین معیارهای مورد مطالعه، ""وضوح در ارائه جملات راهنما و قابل درک بودن راهنما"" از مقوله ی زبان با میانگین 55/4 و ""اجتناب از آوردن متن های زیر خط دار در کنار پیوندها"" از مقوله ی طراحی با میانگین 96/2 به ترتیب بالاترین و پایین ترین امتیاز را از نظر متخصصان کسب کردند. حاصل رتبه بندی کتابخانه ها از نظر رعایت معیارهای سیاهه ارزیابی نشانگر آن است که کتابخانه دیجیتال ملی کودکان با رعایت 73 درصد معیارها در رتبه نخست قرار دارد پس از آن کتابخانه های دیجیتال کتابک (72 %)، ICDL (68 %)، جزیره ی دانش (67 %)، کودکانه (47 %)، تبیان (44 %)، جامعه ی مجازی (44 %) و کودکان (32 %) قرار دارند.

پژوهش حاضر با هدف بررسی وضعیت زیرساخت های مدیریت دانش و رابطه ی آن با هوش سازمانی در دو پژوهشگاه علوم و فناوری و اطلاعات ایران و پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی انجام شد. پژوهش به روش پیمایشی-توصیفی و با کاربرد دو پرسش نامه معتبر در حوزه های زیرساخت مدیریت دانش و هوش سازمانی انجام شد. پرسش نامه بین 175 نفر از اعضای هیأت علمی و کارکنان هر دو پژوهشگاه توزیع و داده های به دست آمده با استفاده از نرم افزارهای آماری SPSS و پی. ال. اس (PLS) تحلیل شد. بار عاملی سازه های مدیریت دانش و هوش سازمانی در هر دو پژوهشگاه همبستگی بالایی را نشان داد. از این رو مدل اندازه گیری دارای پایایی بالایی بوده و معیار مناسبی برای سنجش متغیرهای پژوهش به شمار رفت. میانگین واریانس مدیریت دانش و هوش سازمانی در هر دو پژوهشگاه بالاتر از 5/0، و روایی همگرایی بالایی را نشان می دهد. افزون بر این، با توجه به مقادیرR2 برای سازه هوش سازمانی، برازش مدل ساختاری نیز تأیید شد. در ارتباط با برازش مدل کلی در پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران 642/0 و در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی 645/0 محاسبه شد که نشان از برازش کلی قوی مدل داشت. تحلیل مسیر زیرساخت های مدیریت دانش به هوش سازمانی حاکی از معنادار بودن تأثیر زیرساخت های مدیریت دانش به هوش سازمانی در سطح اطمینان 95/0 در هر دو پژوهشگاه و تأیید هر دو فرضیه پژوهش است. با توجه به مقدار t در دو پژوهشگاه، می توان به این نتیجه دست یافت که «زیرساخت های مدیریت دانش» در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی با ضریب 857/36 درصد، تأثیر بیشتری بر «هوش سازمانی» در مقایسه با پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران دارد. همچنین در بین سازه های زیرساخت مدیریت دانش؛ سازه های ساختار سازمانی، فرهنگ سازمانی، فرآیندها، فناوری، افراد و منابع مالی؛ و در بین سازه های هوش سازمانی، سازه های روحیه، تمایل به تغییر، چشم انداز راهبردی، فشار عملکرد، کاربرد دانش، اتحاد و توافق و سرنوشت مشترک به ترتیب دارای بیشترین اهمیت هستند. در پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران زیرساخت های مدیریت دانش به میزان 826/0 درصد، و در مقایسه با پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی به میزان 848/0 درصد، میزان بیشتری از تغییرات هوش سازمانی را به طور مستقیم تبیین می کند.