درخت حوزه‌های تخصصی

هدف: هدف پ ژوهش حاضر مقایسه وضعیت مقاله های علمی ایرانی نمایه شده در نمایه استنادی علوم ایران و وبگاه مؤسسه اطلاعات علمی با تأکید بر میزان خود استنادی آن ها در فاصله سال-های 2005-2009 بود. تعیین توزیع موضوعی مقاله ها، میزان خوداستنادی آن ها، تفاوت میانگین خوداستنادی آن ها، چگونگی همکاری علمی نویسندگان در مقاله ها، و تعیین توزیع وابستگی سازمانی در مقاله های دو پایگاه از جمله هدف های فرعی این پژوهش بود. روش: روش انجام پژوهش کتابسنجی و جامعه آماری شامل 1089 مقاله دارای استناد نمایه استنادی علوم ایران در فاصله زمانی سال های 1384 تا 1388، به همراه 27729 مقاله دارای استناد نمایه شده در پایگاه وب آوساینس در طول سال های 2005 تا 2009 بود. واحدهای نمونه به روش نمونه گیری تصادفی منظم گزینش شد. یافته ها: نتایج این پژوهش نشان داد که میزان همکاری نویسندگان، میزان استناد، و خوداستنادی مقاله های ایرانی نمایه شده در وب آوساینس بسیار بیش تر از مقاله های نمایه استنادی علوم ایران بود. بین میزان استناد و تعداد نویسنده در هر یک از دو پایگاه ها مورد بررسی رابطه معناداری وجود نداشت. هم چنین بررسی حوزه های موضوعی در دو پایگاه نشان داد سهم حوزه موضوعی علوم انسانی و اجتماعی در نمایه استنادی علوم ایران و حوزه علوم پایه در وب آوساینس بیش از سایر موضوعات بود.

وجود مشکلات زیاد در شناسایی، جستجو و بازیابی منابع اطلاعاتی ارزشمند در محیط وب، کتابخانه­های دیجیتالی را بر آن داشته است تا برای مبادله اطلاعات با یکدیگر و با سایر مراکز اطلاعاتی دارای منابع ارزشمند به دنبال راهکارهایی باشند. از این رو در صورت وجود کتابخانه­های متعامل، امکان دسترسی به اطلاعات ارزشمند در سطح جهانی فراهم خواهد آمد. هدف از انجام این پژوهش شناسایی مدل های مبادله اطلاعات و شناسایی عناصر اصلی مطرح در مبادله اطلاعات برای استفاده بهینه از مدل و عناصر مبادله اطلاعات برای اجرای پروژه­های مبادله اطلاعات است. مرور متون و بررسی پروژه­های انجام گرفته در این حوزه نشان از آغاز این فعالیت­ها از سال 1998 دارد، به نحوی که از سال 2003 به بعد بر تعداد چنین پروژه­هایی افزوده شده است. همچنین با توجه به بررسی­های اولیه انجام گرفته، مشخص شد که خواستگاه بیش از 50 درصد از پروژه­ها، ایالات متحده است. به­طور کلی سه سطح مختلف مبادله اطلاعات وجود دارد که عبارتند از: سطح فنی، سطح محتوا و سطح سازمانی. با توجه به تاکید پژوهش حاضر بر سطح فنی، یافته­های این پژوهش نشان می­دهد از تفاهم نامه «او.ای.­آی.»، زبان توصیفی ایکس.­ام.­ال. و استاندارد ابرداده­ای دابلین­کر در بیشتر کتابخانه­های دیجیتالی مورد بررسی استفاده می­شود.

انقلاب اسلامی ایران، بستر بسیار مناسبی را برای انجام پژوهشهای علمی فراهم ساخته است. بخشی از این پژوهشها مربوط به پایان نامه ها است که در آن دانش آموختگان دانشگاههای دولتی سعی در تحلیل و تبیین انقلاب اسلامی ایران داشته اند. پایان نامه های دانشگاهی به عنوان منبع ارزشمند اطلاع رسانی تلقی می شوندکه شرایطی خاص را برای پژوهش فراهم می کنندکه تحلیل محتوای پایان نامه ها یکی از آنها است. هدف مقاله حاضر مطالعه و تحلیل پژوهشهای انقلاب اسلامی درایران (طی سالهای 1358 تا 1383) است. طی 25سال قریب به 80 رساله تحصیلات تکمیلی دانشگاههای دولتی در حوزه انقلاب اسلامی ایران انجام گرفته است. بر این اساس پژوهشی از نوع استفاده از اطلاعات موجود و روش تحلیل ثانوی انجام خواهد شدکه اطلاعات لازم بر اساس داده های موجود در پایگاه اطلاع رسانی اینترنتی پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری) گردآوری شدند. متغیرهای اصلی پژوهش علاوه بر انواع نه گانه گرایشهای پژوهشی، شامل مشارکت پژوهشی بر حسب جنس، رشته و مقطع تحصیلی، نوع دانشگاه، سال دفاع و تعداد صفحات پژوهش است.

هدف از پژوهش حاضر، کشف رابطه میان مآخذ و متون پایان نامه های نگاشته شده در حوزه کتابداری و اطلاع رسانی است. رویکردهای تحلیل افقی در تحلیلهای استنادی، بیانگر این مطلب است متونی که مآخذ مشترک دارند، در حوزه ها و موضوعات مشابهی نگاشته شده اند. این پژوهش قصد دارد آشکار سازد در پایان نامه هایی که موضوع مشابه دارند، چقدر اشتراک مآخذ وجود دارد و آیا درجه اشتراک مآخذ بر درجه شباهت موضوعی صحّه میگذارد؟ بدین منظور، از دسته بندی موضوعی چکیده پایان نامه های کتابداری و اطلاع رسانی استفاده و دسته موضوعی خاصی از پایان نامه های نگاشته شده در حوزه کتابداری و اطلاع رسانی به عنوان جامعه پژوهش، انتخاب شد. درجه شباهت موضوعی در پایان نامه های مورد بررسی، از روی شباهت کلیدواژه های عنوان و شباهتهای استنادی این پایان نامه ها از طریق میزان اشتراک آنها در مآخذشان سنجیده شده است. بررسیهای انجام شده در این تحقیق نشان داد پایان نامه هایی که در مآخذ بیشتری با هم مشترک بودند، شباهتهای موضوعی کمتری از خود نشان میدادند.

هدف: هدف این پژوهش بررسی تطبیقی عوامل مشوق و بازدارنده مطالعه غیردرسی در بین دانشجویان دختر و پسر دانشگاه تربیت معلم آذربایجان و همچنین ارزیابی میزان مطالعه غیردرسی آن ها است. روش: این پژوهش به روش پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری پژوهش نمونه ای شامل 260 نفر از مجموع 2600 نفر (1500 نفر دختر و 1100 نفر پسر) دانشجوی مقطع کارشناسی دانشگاه تربیت معلم آذربایجان است. برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه استفاده شد. پرسشنامه توسط اساتید دانشگاه تبریز، بررسی و مورد تایید قرار گرفت. پایایی پرسشنامه با استفاده از نرم افزار SPSS اندازه گیری شد که مقدار آلفای کرونباخ 872/. به دست آمد که بیانگر اعتبار خوبی است. از روش های آماری توصیفی و تحلیلی برای پاسخ به پرسش های پژوهش و آزمون فرضیه ها استفاده شد. یافته ها: الف- بین میزان مطالعه غیردرسی دختران و پسران تفاوت معنی دار وجود داشته و میانگین مطالعه کل دانشجویان 30 دقیقه بوده است. ب- بین عوامل مشوق مطالعه غیردرسی و متغیر جنسیت تفاوت معنی دار مشاهده نشد. ج – بین بعضی از عوامل بازدارنده مطالعه غیردرسی و متغیر جنسیت تفاوت معنی دار وجود دارد. مانند استفاده از اینترنت، بازی های رایانه ای، خوشبین نبودن به آینده و بها ندادن به علم. د – به طور کلی مهم ترین عوامل بازدارنده مطالعه غیردرسی از دیدگاه دانشجویان دانشگاه تربیت معلم آذربایجان عبارتند از: گرانی کتاب، عدم دسترسی به کتاب های مورد علاقه، حجم زیاد تکالیف دانشگاه، تماشای تلویزیون، نداشتن فرصت کافی برای مطالعه، ضعف تبلیغات در زمینه مطالعه، عادت نداشتن به مطالعه از دوران کودکی، کمبود کتابخانه های عمومی، بها ندادن مردم به علم، خوشبین نبودن به آینده، برنامه های تفریحی، مشکلات اقتصادی، استفاده از اینترنت، تیراژ پایین کتاب ها و بازی های رایانه ای. ﻫ - مهم ترین عوامل مشوق مطالعه غیردرسی عبارتند از: داشتن عادت به مطالعه از دوران کودکی، داشتن کتابخانه شخصی، توسعه مراکز کتاب خوانی، تشویق اساتید، معلمان، والدین و دوستان، وجود کتابخانه در محل تحصیل، آموزش روش مطالعه، افزایش درآمد خانواده، سطح تحصیلات، مطالعه و موقعیت اجتماعی اعضای خانواده، برگزاری مسابقات کتاب خوانی. ارزش/ اصالت: مقاله حاضر به شکل تطبیقی اولین بار در مورد عوامل مشوق و بازدارنده مطالعه غیردرسی از دیدگاه دانشجویان دختر و پسر انجام شده است. پژوهش هایی که قبلاً صورت گرفته، اغلب در مورد میزان و موضوعات مطالعه غیردرسی و بیش تر روی دانش آموزان انجام شده بود.

هدف پژوهش حاضر، تعیین میزان انتشارات ناشران تخصصی غیر دولتی در حوزه کتابداری و اطلاع رسانی در سالهای 1387-1380 است. روش پژوهش، توصیفی پیمایشی و ابزار گردآوری اطلاعات، سیاهه وارسی است. جامعه آماری شامل 222 عنوان کتاب منتشر شده توسط چهار ناشر تخصصی غیر دولتی در حوزه کتابداری و اطلاع رسانی میباشد. یافته ها نشان میدهد بیشترین تعداد کتابها در حوزه کتابداری و اطلاع رسانی توسط نشر چاپار انتشار یافته است و کمترین تعداد به انتشارات کتابخانه رایانه ای تعلق دارد. سال 1386 بیشترین و سال 1380 کمترین آثار تألیفی منتشر شده است. بیشترین کتاب ترجمه در سال 1384 و کمترین مربوط به سال 1380 است. همچنین، نسبت کتابهای تألیفی بیشتر از کتابهای ترجمه شده است. محمد حسین دیانی پرکارترین پدیدآور انتشارات کتابخانه رایانه ای، علیرضا رستمی گومه و حسن اشرفی ریزی پرکارترین پدیدآور نشر چاپار، حمید محسنی پرکارترین پدیدآور نشر کتابدار، و محمدرضا داورپناه و سعید غفاری پرکارترین پدیدآور انتشارات دبیزش هستند. در مجموع، محمد حسین دیانی پرکارترین پدیدآور در بین چهار ناشر میباشد. ناشران در موضوع سازماندهی بیشترین و در موضوع افراد کمترین کتاب را منتشر کرده اند

ملزومات کارکردی داده­های مستند (فراد) الگوی مفهومی رابطه، موجودیتی است که توسط ایفلا به وجود آمد تا بین داده­های ذخیره شده در پیشینه­های مستند کتابخانه با نیازهای کاربران این پیشینه­ها پیوند ایجاد کند. این الگو، جزئی از الگوی دیگر ایفلا یعنی ملزومات کاربردی پیشینه­های کتابشناختی (FRBR) است. فراد، موجودیتها و توزیعهای خاص مهار مستند در پیشینه­ها را به FRBR می­افزاید و آن را تکمیل می­کند. چارچوب مفهومی و پیش­بینیهایی که برای آینده آن صورت گرفته، چهار هدف عمده را برای آن در نظر گرفته است. این چهار هدف عمده که خواسته ­های کتابداران و کاربران کتابخانه را پوشش میدهند، عبارتند از: یافتن، تشخیص، متن­گذاری و توجیه. هدف اولیه این الگوی مفهومی، تهیه چارچوبی تحلیلی برای بررسی ملزومات کارکردی پیشینه های مستند و اشتراک بین­المللی داده­های مستند است