درخت حوزه‌های تخصصی

هدف: هدف این پژوهش بررسی رابطه تمایل به دورکاری و تعهد سازمانی (تعهد عاطفی، تعهد مستمر، و تعهد هنجاری) کتابداران دانشگاه های دولتی شهر اصفهان بود. روش: روش این پژوهش، توصیفی از نوع همبستگی و جامعه آن کتابداران دانشگاه های دولتی شهر اصفهان (دانشگاه اصفهان، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، دانشگاه صنعتی اصفهان) در سال تحصیلی ۱۳۹۱-۱۳۹۲ بود (۱۶۴ نفر). به منظور تعیین حجم نمونه از فرمول نمونه گیری کوکران (۱۰۷ نفر) و روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای استفاده شد. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه تعهد سازمانی آلن و می یر (۱۹۹۰) و پرسشنامه محقق ساخته دورکاری بود. روایی پرسشنامه توسط اساتید متخصص تأیید و پایایی آن به روش آلفای کرونباخ ۸۶/۰ محاسبه گردید. همچنین برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی و استنباطی توسط نرم افزار آماری SPSS استفاده شد. یافته ها: یافته ها نشان داد که تعهد سازمانی با تمایل به دورکاری کتابداران دانشگاه های دولتی شهر اصفهان ارتباط معناداری دارد. بین میانگین تمایل به دورکاری با هیچ یک از متغیرهای جمعیت شناختی تفاوت معنادار وجود ندارد. همچنین بین میانگین تعهد سازمانی با متغیرهای جمعیت شناختی جنسیت، پست سازمانی، دانشگاه محل خدمت، و سطح تحصیلات تفاوت معنادار وجود ندارد ولی در دو متغیر رشته تحصیلی و سابقه خدمت کتابداران تفاوت معنادار است. با توجه به اینکه برخی فعالیت های کتابخانه ای به شرط وجود زیرساخت های مناسب قابلیت دورکاری را دارند، مدیران می توانند با توجه به معیارهای تعهد سازمانی برنامه ریزی مناسبی جهت اجرای آن را انجام دهند.

اب ن ح زم ، ع ل ی ب ن اح م د (1369) . م رات ب ال ع ل وم (م ح م دع ل ی خ اک س اری، مترجم) . م ش ه د: آس ت ان ق دس رض وی ، ب ن ی اد پ ژوه ش های اس لام ی .اکرمی، ایوب (1389). بررسی تطبیقی طبقه بندی های علوم در تمدن اسلامی. معرفت، 151، 71-88.اندرسون، جک؛ اسکویک، لارا (1391). سازماندهی دانش: نقد و تحلیلی اجتماعی – تاریخی؛ بررسی نسبت طبقه بندی علوم و سازماندهی دانش با سازماندهی اجتماعی (رحمان شریف زاده، مترجم). سوره اندیشه، 62 و 63، 92-99.بحرانی، مرتضی (1392). رشته، میان رشته، و تقسیم بندی علوم. فصلنامه مطالعات میان رشته ای درعلوم انسانی، 5 (2)، 37-59.حقیقی، محمود (1366). مروری بر رده بندی نظری و رده بندی عملی. مجله روانشناسی و علوم تربیتی (دانشگاه تهران)، 45، 45-58.داودی، مهدی (1370). مقدمه ای بر جنبه های نظری رده بندی. مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، 2 (4-1)، 271-302.داودی، مهدی (1391). تاثیر آراء فرانسیس بیکن وآگوست کنت بر رده بندی دهدهی دیویی.در محمد خندان، تاملات نظری در کتابداری و اطلاع رسانی. تهران: کتاب نشر.سجادی، سیدمحمدصادق (1360). طبقه بندی علوم در تمدن اسلامی. تهران: کاویان.شاله، فلیسین (1378). شن اخ ت روش ع ل وم ، ی ا، ف ل س ف ه ع ل م ی (ی ح ی ی م ه دوی، مترجم). ت ه ران : دان ش گ اه ت ه ران .فدایی عراقی، غلامرضا (1380). طرحی نو در طبقه بندی علوم. مجله علمی پژوهشی دانشکده ادبیات دانشگاه تهران، 47و 46 ( 158- 159)، 287-308.فدایی عراقی، غلامرضا (1387). طرحی نو در طبقه بندی علوم و رده بندی کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی. تهران: دبیرخانه هیات حمایت از کرسی ها.فدایی عراقی، غلامرضا (1389). طرحی نو در طبقه بندی علوم. تهران: سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران.مقدم، محمدباقر (1373). درآم دی ب ر رده بندی ع ل وم ""طبقه بندی ک ت ب "". ق م : ک ت اب خ ان ه ع م وم ی ح ض رت آی ت ال ل ه ال ع ظم ی م رع ش ی ن ج ف ی .نشاط، نرگس (1388). پارادایم های نظری و نظریه پردازی در علم اطلاعات. اطلاع شناسی، 6 (23)، 3 -22.یعقوب نژاد، محمدهادی (1390). طبقه بندی علوم و چالش های فرارو. فصلنامه فلسفه و الهیات، 16 (4)، 135-154.یورلند، بیرگر (1381). نظریه و فرانظریه در علم اطلاع رسانی: تفسیری جدید (مهدی داودی، مترجم). در مبانی، تاریخچه و فلسفه علم اطلاع رسانی به کوشش علیرضا بهمن آبادی. تهران: کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران.Atkinson, Hugh C. (1990). Classification in an Unclassified World. In Betty G. Bengtson and Janet Swan Hill (Eds.), Classification of Library Materials: current and future potential for providing access. New York: Neal-Schuman.Bailey, K, D. (2005). Typology Construction, Methods, and issues. Encyclopedia of Measurment, 3, 889-898.Beghtol, Clare (1986). Semantic Validity: Concepts of Warrant in Bibliographic Classification Systems. Library resources & Technical Services, 30(2), 109- 125.Beghtol, Clare (2009). هدف: مرور نظریه ها و مطالعات نظری در حوزه رده بندی منابع کتابخانه ای و سیر تاریخی آنها به منظور شناسایی رهیافت ها و تحولات حوزه رده بندی. روش/ رویکرد پژوهش: به صورت کتابخانه ای و با استفاده از تحلیل متون و نظریه های رده بندی انجام شده است. یافته ها: نظریه های عمده ای که در طراحی نظام های رده بندی منابع کتابخانه ای مطرح شده اند عبارت اند از نظریه پشتوانه انتشاراتی، نظریه اجماع و توافق آموزشی و علمی، نظریه رده بندی پدیده محور دانش، نظریه سطوح یکپارچه، نظریه نظم تکاملی، رده بندی مقوله ای اطلاعات، و رده بندی دودویی. یافته ها نشان داد که رویکردهای جاری در سازماندهی، از رده بندی های ایستای جهان ثابت دانش به رده بندی جهان پویای مفاهیم و از رویکرد قیاسی به رویکردی استقرایی تغییر یافته است. نتیجه گیری: نظریه ها با توجه به مقتضیات زمان و در پاسخ به معضلات نظام های رده بندی دانش بشری شکل گرفته اند، سیر تحول این نظریه ها نه کاملاً انباشتی و نه کاملاً خطی است. هریک از رده بندی ها نیز در سیر تکاملی خود متأثر از دیگر طرح ها بوده اند.

هدف: خانواده های کتابشناختی، مجموعه آثاری هستند که در طول زمان و در ارتباط با یک اثر اصلی خلق می شوند. وابستگی ها انواع گوناگونی در سلسله مراتب خانواده کتابشناختی دارند و واژگانی که نوع وابستگی را می نمایاند بسیار متنوع اند. این پژوهش با هدف تحلیل و شناسایی انواع وابستگی ها و نیز واژه های نمایانگر آنها در خانواده های کتابشناختی شاهنامه فردوسی، مثنوی معنوی، دیوان حافظ و گلستان سعدی به انجام رسیده است. روش : پژوهش حاضر با روش تحلیل محتوا انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش را پیشینه های کتابشناختی خانواده های پر عضو حوزه ادبیات فارسی («شاهنامه فردوسی»، «دیوان حافظ»، «مثنوی معنوی» و«گلستان سعدی») تشکیل می دهد. با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی نظام مند، برای خانواده شاهنامه فردوسی، ۳۵۱؛ دیوان حافظ، ۳۴۶؛ مثنوی معنوی، ۳۲۰؛ و گلستان سعدی ۳۰۵ نمونه انتخاب شد. یافته ها: در ۴۱/۶۳ درصد از پیشینه های مورد بررسی، حداقل یک وابستگی شناسایی شد که بیشترین آنها از نوع اشتقاقی بود. وابستگی هایی همچون «برگزیده» با ۹/۱۹، «بازنگری» با ۳/۱۷، «براساس نسخه خاص» با ۷/۱۴، «شرح» با ۶/۱۱و «اقتباس» با ۱/۹ درصد جزء فراوان ترین انواع وابستگی های حوزه ادبیات فارسی شناسایی شد. همچنین، ترتیب وابستگی ها در همه خانواده ها متفاوت بود. اغلب وابستگی های سطح بیان با واژه های متفاوتی در پیشینه ها حضور داشتند. توجه به واژه های پربسامد شناسایی شده در این پژوهش و به کار گیری فایل دسته بندی شده از واژگان نمایانگر انواع وابستگی ها می تواند گام مؤثری در زمینه دسته بندی و مدیریت خودکار بخش بزرگی از پیشینه های هر خانواده کتابشناختی به حساب آید و نیز سبب تقویت استاندارد توصیف و دسترسی به منابع (آر. دی. ا) و ساختارمندی واژگانی در عنوان قراردادی گردد.

هدف: بررسی فرایند تحلیل موضوعی کتاب ها در کتابخانه ملی، شناسایی، و تحلیل عوامل مؤثر بر این فرایند با استفاده از دیدگاه های متخصصان و پیشکسوتان حوزه مستندسازی موضوعی. روش/ رویکرد پژوهش: پژوهش حاضر، به لحاظ هدف کیفی و از نوع کاربردی است. داده ها با انجام مصاحبه های باز و عمیق با ۹ نفر از متخصصان و پیشکسوتان مستند موضوعی که با روش هدفمند و نمونه گیری گلوله برفی انتخاب شده اند گردآوری شده است. برای تحلیل داده ها با استفاده از نظریه زمینه ای در سه مرحله مباحث طرح شده توسط مصاحبه شوندگان رمزگذاری و مقوله بندی شده است. یافته ها: توانایی ها و ویژگی های شخصی کارشناسان تحلیل موضوعی اهمیت زیادی دارد. رعایت قواعد و اصول مهمی چون اختصاص وقت کافی در بررسی و تحلیل، مشاوره با پدیدآوران و صاحب نظران مطلع از موضوع کتاب، مراجعه به منبع اصلی اثر و غیره باید همواره مد نظر تحلیلگر موضوعی قرار گیرد. فشار کاری، شرایط فیزیکی محل کار، تعامل همکاران در تصمیم گیری های موضوعی، و مدیریت بهینه دورکاری نیز تأثیر شایانی در تحلیل موضوعی دارد. بازآموزی و افزایش توانایی های کارشناسان در کنار بهبود شرایط کاری، نظارت دقیق بر فرایند فهرست نویسی و مستندسازی مورد تأکید متخصصان بوده است. نتیجه گیری: ویژگی ها و قابلیت های شخصی کارشناسان، مدیریت گروه های مستندسازی و فهرست نویسی، شرایط کاری و مدون سازی قواعد و اصول تحلیل موضوع منابع در دسترس تأثیر به سزایی بر کیفیت فرایند تحلیل موضوعی دارد و سبب تضمین اعتبار و صحت کتابشناسی ملی و بانک مستند سرعنوان های موضوعی می گردد.

هدف: شناسایی اطلاعات مورد نیاز و نقش و جایگاه سامانه اطلاعات مدیریت در کتابخانه ملی ایران از دیدگاه مدیران این کتابخانه است. روش/ رویکرد پژوهش: از رویکرد کیفی و روش مطالعه موردی استفاده شده است. جامعه آماری کلیه مدیران رده میانی کتابخانه ملی است که براساس ساختار سازمانی 14 نفر بوده اند؛ داده ها از طریق مصاحبه گردآوری شد. تحلیل داده ها نیز براساس مبانی کدگذاری و تحلیل محتوا با استفاده از نظریه داده بنیاد صورت گرفت. یافته ها: یافته ها نشان دهنده انواع اطلاعات مدیریتی مورد نیاز مدیران و راه های کسب این اطلاعات است. همچنین، دیدگاه مدیران در خصوص وضعیت MIS در کتابخانه، مزایای MIS، چالش های نبود MIS، و موانع استقرار MIS را در کتابخانه دربرمی گیرد. نتیجه گیری: استفاده از MIS در کتابخانه ملی می تواند راهگشای بسیاری از مشکلات مدیریتی باشد و به کتابخانه در رسیدن به اهدافش کمک شایانی نماید. شرط اصلی موفقیت این سامانه، مهیا بودن پیش نیازهای استقرار آن در کتابخانه ملی است.

هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی معنابخشی به بافت از طریق کاربرد نظریه هایی همچون نظریه فضاهای مفهومی است. دلیل استفاده از این نظریه این است که این نظریه به بررسی بازنمایی دانش و سازه معنایی می پردازد و به چگونگی تشکیل معنا در فضای مفهومی واژگان و کاربرد آنها در بافت توجه دارد. روش: پژوهش کاربردی و روش انجام آن تحلیلی است. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که وب معنایی به عنوان بستری برای بازنمون دانش، باید محور شناخت را در ساختار کنونی خود تبیین نماید و به کاربر، بافت و شرایط شناختی آن، ابزارهای کسب شناخت، چگونگی ساختاربندی واژگان در بافت و چگونگی تشکیل معنا توسط انسان توجه داشته و آن را در ساختار خود به کار برد. نظریه فضاهای مفهومی به واسطه داشتن ساختار هندسی می تواند مفاهیم و روابط بین آنها را در بافت های مختلف قرار داده و تشکیل معانی را در بافت های مختلف با توجه زمینه های شناختی کاربر امکان پذیر کرده و بازیابی مرتبط با آنچه در ذهن کاربر است را ایجاد نماید.

هدف این پژوهش، تعیین شیوه های سرقت و آسیب رسانی به منابع کتابخانه ای و عوامل مؤثر بر آنها در کتابخانه های دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در سال 1392 می باشد. روش پژوهش، پیمایشی و نوع مطالعه کاربردی است. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه ها ی محقق ساخته بر اساس مقیاس لیکرت می باشد و پایایی آن از طریق همبستگی آزمون - آزمون مجدد محاسبه شد که ضریب همبستگی به دست آمده 917/0می باشد. جامعه آماری شامل 6427 نفر دانشجو بوده که 379  نفر بر اساس جدول مورگان انتخاب شدند و 57 نفر از کتابداران دانشگاه علوم پزشکی اصفهان می باشد. روش گردآوری اطلاعات مراجعه حضوری به جامعه مورد نظر بوده و نوع آمار توصیفی و نرم افزار مورد استفاده اس پی اس اس بوده است. بر اساس یافته های تحقیق افزایش تعداد کارمندان (70 درصد) و خرید نسخ بیشتر از یک منبع (56 درصد)؛ و تجهیز کتابخانه به دوربین های مدار بسته (81 درصد)، تذکر و برخورد لفظی، پرداخت جریمه و اخراج افراد آسیب رسان از راهکارهای جلوگیری از آسیب رسانی به منابع کتابخانه مطرح شده است. نتایج نشان داد اقدام جدی در آسیب رسانی به منابع کتابخانه، جدا کردن کتاب از جلد، و یا بریدن اوراق و تصاویر آن بوده است. کتابداران و کاربران کتابخانه  عدم توانایی خرید و تهیه کتاب، همچنین هزینه بالای زیراکس را ازعوامل اقتصادی، و ناراحتی و عصبانیت مراجعه کنندگان از عملکرد کتابدار را از عوامل روانی، و عدم برخورداری از خدمات رزرو منابع؛ کوتاه بودن مدت امانت کتاب را از جمله قوانین و مقرراتی می دانند که در آسیب رسانی به منابع کتابخانه موثر بودند. 

هدف: هدف از انجام این پژوهش، شناسایی وضعیت خدمات تحویل مدرک الکترونیکی کتابخانه دیجیتال آستان قدس رضوی بر مبنای مدل ارزیابی پیشنهادی است. روش: روش پژوهش حاضر پیمایشی و از نوع کاربردی و ابزار گردآوری داده ها، دو پرسشنامه محقق ساخته بود که با مرور متون ساخته شد و پایایی آن با آلفای کرونباخ و روایی اش با نظر متخصصان تأیید شد. دو گروه از افراد مورد مطالعه قرار گرفتند: متخصصان (36 نفر از اعضای هیئت علمی و کتابداران بخش تحویل مدرک) و کاربران (264 نفر که به روش تصادفی ساده انتخاب شدند). پرسشنامه متخصصان برای وزن دهی به اَبعاد و شاخص های اصلی و فرعی مدل و تعیین میزان اهمیت آنها نسبت به یکدیگر استفاده گردید و برای بررسی نتایج، تحلیل سلسله مراتبی (AHP) مورد استفاده قرار گرفت. پرسشنامه کاربران برای سنجش وضعیت خدمات تحویل مدرک استفاده گردید و برای بررسی نتایج از اس.پی.اس.اس استفاده شد. یافته ها: بر مبنای یافته های این پژوهش، نمره نهائی وضعیت خدمات تحویل مدرک الکترونیکی کتابخانه دیجیتال آستان قدس رضوی با توجه به مدل ارزیابی پیشنهادی از سطح میانگین بالاتر از متوسط بود و تفاوت آن با حد میانی با توجه به داده های آزمون تی تک نمونه ای معنادار بود. این یافته بیانگر وضعیت نسبتاً مناسب نظام خدمات تحویل مدرک الکترونیکی آستان قدس رضوی است. یافته های مرتبط با فرضیه های پژوهش نیز نشان داد که میان نمره ارزیابی خدمات تحویل مدرک کتابخانه دیجیتال آستان قدس رضوی توسط کاربران با میزان استفاده آن ها از خدمات تحویل مدرک کتابخانه دیجیتال مذکور رابطه معناداری وجود نداشت. همچنین تفاوت معناداری میان نمره ارزیابی خدمات تحویل مدرک کتابخانه دیجیتال آستان قدس رضوی توسط کاربران دارای تجربه استفاده از سایر کتابخانه های دیجیتال ایرانی با کاربران فاقد این تجربه مشاهده نشد. اصالت/ارزش: ارزش مقاله حاضر در نشان دادن وضعیت خدمات تحویل مدرک الکترونیکی در کتابخانه دیجیتال آستان قدس رضوی است. همچنین از ویژگی های پژوهش حاضر پیشنهاد مدلی خاص برای ارزیابی یکی از مهم ترین خدمات کتابخانه های دیجیتال یعنی خدمات تحویل مدرک الکترونیکی است.

هدف: تعیین وضعیت استفاده و ارزیابی کاربران از تالار رقومی کتابخانه ملی و میزان رضایت آنها از خدمات ارائه شده با این فرض که قوانین و سیاست گذاری های جاری بر رضایتمندی کاربران تأثیرگذار خواهد بود. روش / رویکرد پژوهش:در این پیمایش از طریق پرسشنامه پژوهشگرساخته ای که برمبنای مدل لایب کوال تدوین شده بود، نظرات 300 نفر از کاربران اینترنت در تالار رقومی کتابخانه ملی ایران گردآوری شد. یافته ها: بیش از 70% کاربران، پایین بودن سرعت جستجو را از معضلات اصلی دانسته اند و پس از آن، تعداد تجهیزات، سرعت اتصال به شبکه، و مشکل مربوط به انتقال اطلاعات را مطرح کرده اند. 64% کاربران مهارت کتابداران را در راهنمایی کاربران، متوسط به پایین ارزیابی کرده اند. نتیجه گیری: در مجموع، خدمات تالار رقومی به کاربران در حد متوسط ارزیابی شده است.قوانین جاری و سیاست گذاری های کتابخانه رابطه معناداری با رضایتمندی کاربران ایجاد می کند.

هدف مطالعه حاضر مرور نظام مند پژوهش های حوزه امانت کتاب الکترونیکی در کتابخانه های دیجیتالی در راستای شناسایی وضعیت پژوهش ها در این زمینه، شکاف پژوهشی موجود و وضعیت روش های پژوهش آنها است. در این راستا از روش نظام مند برای مطالعه استفاده شد. برای انجام مطالعه با جستجو در پایگاه های اطلاعاتی در چند مرحله در نهایت 36 منبع پژوهشی اعم از مقاله پژوهشی نشریات و کنفرانس ها، پایان نامه ها و گزارش های پژوهشی و فنی شناسایی و مورد مطالعه قرار گرفتند. در نتیجه مطالعه صورت گرفته مشخص شد که پژوهش ها در زمینه امانت الکترونیکی هنوز در دوران بلوغ خود قرار دارند و در آینده شاهد شکوفایی بیشتر این حوزه خواهیم بود. همچنین مشخص شد که موضوع های امانت کتاب الکترونیکی، مدل های کسب و کار و وضعیت قوانین حوزه امانت الکترونیکی از جمله حوزه هایی هستند که نیاز به پژوهش های بیشتر در مورد آنها وجود دارد. علاوه بر این ها همچنین مشخص شد که بیشتر پژوهش ها در این زمینه با رویکرد کمی و با استفاده از روش پژوهش پیمایشی انجام می گیرند.

هدف: هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی وضعیت کیفیت زندگی کاری و فرسودگی شغلی کتابداران کتابخانه های عمومی استان خراسان جنوبی است. روش شناسی: این پژوهش از نوع کاربردی است و به روش پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری آن کلیه کتابداران کتابخانه های عمومی استان خراسان جنوبی را زیر پوشش قرار داد که تعداد آنها 110 نفر بودند که بر اساس جدول کرجسی و مورگان 86 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب و پرسشنامه ها بین آنها تعداد توزیع گردید. برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه های استاندارد کیفیت زندگی کاری والتون و فرسودگی شغلی مسلش استفاده شد. برای سنجش پایایی پرسشنامه ها از آزمون آلفای کرونباخ استفاده گردید که ضرایب 92/0 برای کیفیت زندگی کاری و 90/0 برای فرسودگی شغلی به دست آمد. روایی پرسشنامه نیز توسط متخصصان مربوطه تأیید شد. یافته ها: به طور کلی کیفیت زندگی کاری کتابداران کتابخانه های عمومی میانگین 96/2 اختلاف معناداری با سطح متوسط جامعه (متوسط 3) نداشت. فرسودگی شغلی کتابداران کتابخانه های عمومی با میانگین 24/4 از سطح متوسط جامعه بالاتر بود. همچنین رابطه معنادار معکوس بین کیفیت زندگی کاری و فرسودگی شغلی کتابداران وجود داشت و کیفیت زندگی کاری کتابداران پیش بینی کننده فرسودگی شغلی آنها بود. اصالت/ارزش: ارزش مقاله حاضر در تلاش برای بررسی فرسودگی شغلی و کیفیت زندگی کاری کتابداران کتابخانه های عمومی خراسان جنوبی است و اینکه فرسودگی شغلی کتابداران این استان بسیار بیش از حد متوسط، و شاید نگران کننده است.

هدف: بررسی میزان نفوذ و اهمیت پروانه های ثبت اختراع در جریان دانش است. روش/ رویکرد پژوهش:با استفاده از تحلیل استنادی، تأثیر عامل ""اهمیت"" در چگونگی شکل گیری جریان دانش میان پروانه های ثبت اختراع کشورهای اسلامی موجود در پایگاه اداره ثبت اختراع امریکا را که در بازه زمانی 2005 تا 2014 ثبت شده اند بررسی می کند. یافته ها: اهمیت ""نگاه به آینده"" در جامعه مورد پژوهش از 21/0 تا 41/4 متغیر است. بررسی اهمیت نگاه به آینده نشان داد که سال های ابتدایی مورد بررسی، دارای بیشترین نمره ضریب تأثیر نگاه به آینده است. میانگین نمره کلیّت در میان پروانه های کشورهای اسلامی عدد 28/0 بود که نشان می دهد کمتر از یک سوم از استناددهنده ها به پروانه های مورد بررسی از سایر حوزه های اصلی است. همچنین، میان سنجه های نگاه به آینده (اهمیت نگاه به آینده و کلیّت) رابطه معناداری وجود دارد. نتیجه گیری: سهم کشورهای اسلامی به دلیل محدودیت های زبانی، عدم تأثیرگذاری بالای پروانه های ثبت اختراع در اقتصاد این کشورها، و نیز کیفیت پایین اختراعات این کشورها، نسبت به میزان ثبت جهانی اختراعات در سطح پایینی قرار دارد. از طرفی، ایران در تولید پروانه های ثبت اختراع نسبت به بعضی از کشورهای اسلامی در وضعیت مناسبی قرار ندارد، که لزوم تشویق مخترعان ایرانی به ثبت اختراع خود در پایگاه های بین المللی و مشارکت جهانی را دوچندان می کند. همچنین، حوزه تأثیرگذاری موضوعی پروانه های ثبت اختراع کشورهای جهان اسلام نسبت به کشورهای توسعه یافته کم است.

ه دف : ارزیابی عوامل فرهنگی در کتابخانه ملی ایران به منزله فرصتی برای افزایش رضایت شغلی کارکنان این مرکز. روش شناسی: در این پ ی م ایش ی، گ ردآوری اطلاع ات از طری ق دو پ رس ش ن ام ه عوامل فرهنگی (برگرفته از رابینز) و رضایت شغلی (برگرفته از اسمیت، کندال، و هالین) انجام شد. ج ام ع ه آم اری 290 نفر بود که در نهایت 250 پرسشنامه تحلیل شد. یافته ها: مؤلفه های خلاقیت، هویت، یکپارچگی، تعارض، و کنترل در بین کارکنان در سطح نسبتاً مطلوبی قرار دارد. علاوه بر آن، کارکنان کتابخانه ملی بیش از حد متوسط (5/3 در مقیاس 5) از کار کردن در کتابخانه ملی رضایت دارند. نتیجه گیری: با عنایت به اینکه آزمون انجام شده برای همه متغیرهای فرهنگی معنادار بوده می توان گفت که عوامل فرهنگی به منزله فرصتی برای رضایت شغلی کارکنان بیش از حد متوسط تأثیرگذار خواهد بود.

هدف: پژوهش حاضر در نظر دارد تا به بررسی رابطه بین اَبعاد مختلف هوش فرهنگی با عملکرد شغلی کتابداران شاغل در کتابخانه های عمومی استان خوزستان بپردازد. روش: پژوهش حاضر با روش پیمایشی انجام شده است و از روش همبستگی آماری برای تحلیل نتایج استفاده گردیده است. جامعه آماری شامل کلیه کتابداران کتابخانه های عمومی استان خوزستان (جمعاً 230 نفر) بود که از این تعداد، بر اساس جدول کرجسی- مورگان یک نمونه 145 نفری به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شد. برای سنجش هوش فرهنگی و عملکرد شغلی به ترتیب پرسشنامه های ون داین و اَنگ (2004) و فرج پهلو و همکاران (1391) مورد استفاده قرار گرفت. به منظور آزمون فرضیه های پژوهش از روش رگرسیون چندگانه و همچنین ضرایب همبستگی پیرسون استفاده شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که بین هوش فرهنگی و عملکرد شغلی کتابداران کتابخانه های عمومی استان خوزستان رابطه ای مثبت و معنی دار برقرار است. همچنین از بین اَبعاد هوش فرهنگی (شناختی، فراشناختی، انگیزشی و رفتاری)، اَبعاد شناختی، فراشناختی و انگیزشی آن با عملکرد شغلی کتابداران رابطه مثبت و معنی داری داشت. اصالت/ارزش: نتایج پژوهش حاضر بر اهمیت توجه بیشتر به هوش فرهنگی و بهبود آن در کتابداران تأکید می نماید. هوش فرهنگی تأثیر مستقیمی بر کیفیت عملکرد کتابداران دارد و عملکرد ارتباطی، جمعی، و برون سازمانی آنان را برای جذب بیشتر مخاطبان به کتابخانه و خدمات دهی بهتر تقویت می کند.

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش کتابخانه های عمومی شهرستان کرمان در توسعه سه لایه فرهنگ مطالعه کاربران انجام شد. روش: روش پژوهش پیمایشی و ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته بود. جامعه آماری شامل کلیه اعضای معتبر دارای سن 15 سال و بالاتر کتابخانه های عمومی درجه 4 و بالاتر شهرستان کرمان تا پایان شهریورماه 1392 بود. حجم نمونه 373 نفر تعیین شد.برای آزمون فرضیه ها از آزمون تی یک نمونه، اندازه های تکراری، تی دو نمونه مستقل و تحلیل واریانس یک طرفه استفاده شد. یافته ها: نقش کتابخانه های عمومی شهرستان کرمان در توسعه لایه باورها و جلوه ها بالاتر از حد متوسط و در توسعه لایه قواعد در حد متوسط بود. به طور کلی، نقش این کتابخانه ها در توسعه فرهنگ مطالعه کاربران خود کم تر از حد مطلوب (80 درصد) بود. بین میانگین نمرات حاصل از نقش کتابخانه های عمومی شهرستان کرمان در توسعه لایه باورها و جلوه ها تفاوت معناداری وجود نداشت. اما بین میانگین نمرات نقش این کتابخانه ها در توسعه لایه قواعد با دو لایه باورها و جلوه ها تفاوت معنادار وجود داشت. هم چنین بین میانگین نمرات حاصل از نقش کتابخانه های عمومی شهرستان کرمان براساس متغیر جنسیت، گروه های سنی و مدارک تحصیلی کاربران تفاوت معناداری وجود نداشت. اصالت و ارزش: تاکنون به ندرت پژوهشی در زمینه نقش کتابخانه های عمومی در توسعه فرهنگ مطالعه انجام شده است. در این پژوهش برای فرهنگ مطالعه سه لایه باورها، قواعد و هنجارها در نظر گرفته شده است و نقش کتابخانه های عمومی در توسعه هر یک از این سه لایه بررسی شده است.

هدف: این مقاله با هدف تعیین و مقایسه میزان کارایی کتابخانه های عمومی استان تهران طی سال های 1390 و 1391 انجام شده است. روش: در این مقاله با استفاده از تکنیک تحلیل پوششی داده ها و قضیه مکمل زاید قوی، همچنین با کمک روش تحلیل تمیز به رتبه بندی واحدهای کارا و تعیین کاراترین کتابخانه در سطح استان تهران پرداخته شده است. این ترکیب به منظور ایجاد توانایی در رتبه بندی واحدهای کارا (تحلیل ابرکارایی) اجرا شده است. پژوهش حاضر از نوع تحقیقات کاربردی است و داده های واقعی121 کتابخانه عمومی استان تهران مورد بررسی قرار گرفته است. یافته ها: یافته ها بیانگر این است که در سال1390 از میان121کتابخانه استان تهران تعداد41 کتابخانه معادل34 درصد و نیز در سال1391 تعداد 54 کتابخانه معادل45 درصد کل نمونه مورد بررسی، کارا تلقی شده اند. همچنین براساس نتایج تحلیل تمیز درسال1390کتابخانه عمومی پروین اعتصامی و در سال1391کتابخانه مرکزی(پارک شهر) به عنوان کاراترین کتابخانه استان انتخاب شده اند. اصالت/ارزش: ارزش مقاله حاضر در تعیین کتابخانه کارا و همچنین معرفی متغیرهایی است که دارای بیشترین و کمترین تأثیر در میزان کارایی کتابخانه ها هستند. با استفاده از این یافته ها می توان ورودی ها و یا خروجی های تأثیرگذار را تقویت نمود.

هدف: هدف پژوهش حاضر واکاوی ویژگی های معماری کتابخانه مرکزی شهرداری اصفهان در قالب نقد اثر معماری و تحلیل چگونگی بهره گیری این کتابخانه از امکانات بالقوه برای جذب مخاطب بیشتر به فضای کتابخانه و گذراندن زمان بیشتر در آن است. روش: مقاله حاضر با بهره گیری از روش توصیفی- موردپژوهی به نقد و تحلیل معماری بنای کتابخانه مرکزی اصفهان و پاسخ آن به مولفه های مؤثر در جامعه پذیری فضاهای کتابخانه پرداخته است. برای استخراج مؤلفه ها از مصاحبه استفاده شده و ابزار مصاحبه، پرسشنامه بوده است. مصاحبه ها تحلیل محتوای کیفی شده و در جدولی جمع بندی گردید که نقد، بر مبنای آن بنا شده است. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که کتابخانه در نقطه مناسبی از شهر مکان یابی شده و در زمینه شکلی و فرم بیرونی واجد هویت مشخصی است؛ اما در زمینه ایجاد فضایی شفاف، خوانا، روشن، انعطاف پذیر و شاد که سبب جامعه پذیری و پشتیبانی از تعاملات اجتماعی در محیط کتابخانه می شود ضعیف بوده و تا حد کمی با معیارهای مؤثر در جامعه پذیری مطابقت دارد. اصالت/ارزش: نقد کتابخانه های کشور و مقایسه آن با معیارهای مورد توجه کتابخانه های موفق جهان، سبب نگاه ژرف و ارتقای مطالبات مردم از معماران و کتابداران برای افزایش کیفیت فضا و خدمات کتابخانه شده و زمینه را برای توسعه و طراحی کتابخانه های جدید بر مبنای اصول مؤثر در جامعه پذیری مانند تأمین نیازهای فیزیکی و روانی مخاطب و پشتیبانی از فعالیت های گروهی و تعاملات اجتماعی که سبب جذب و ماندگاری طیف گسترده تری از مردم در کتابخانه و توسعه آگاهی در جامعه می شود فراهم آورده است.

هدف: پژوهش حاضر به منظور بررسی موانع و مشکلات پیش روی کاربران در مراجعه و استفاده از منابع کتابخانه های عمومی در سال 93-1392 انجام گرفته است. روش: پژوهش حاضر به روش پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری، کلیه کاربران کتابخانه های عمومی شهرستان همدان (بالغ بر 23153 نفر) بود و نمونه گیری به روش تصادفی ساده انجام شد. حجم نمونه آماری 380 نفر با استفاده از جدول کرجسی و مورگان تعیین شد. ابزار تحقیق پرسشنامه محقق ساخته ای بود که پایایی آن بر اساس ضریب آلفای کرونباخ معادل 86/0 محاسبه شد و روایی آن توسط متخصصان تأیید شد. یافته ها: نتایج حاکی از آن است که بین متغیرهای مستقل «شرایط اقتصادی خوب مردم»، «تأثیر نهادهای تربیتی»، «تأثیر خانواده»، «آگاهی کتابداران»، «موقعیت مناسب کتابخانه ها» و «جنسیت کاربران» با متغیر وابسته «میزان مراجعه کاربران به کتابخانه های عمومی» رابطه معنا داری وجود دارد و این مؤلفه ها به عنوان عوامل پیش برنده، برای مراجعه هرچه بیشتر کاربران به کتابخانه های عمومی محسوب می شوند. از طرفی، بین متغیرهای مستقل «دوری و نزدیکی کاربران به کتابخانه های عمومی»، «سطح خدمات ارائه شده توسط کتابخانه های عمومی»، و «سن و تحصیلات آن ها» با «میزان مراجعه کاربران به کتابخانه های عمومی»، رابطه معناداری یافت نشد. اصالت/ارزش: ارزش پژوهش حاضر در نشان دادن رابطه وضع اقتصادی مردم، نهادهای تربیتی، خانواده، دانش کتابداران، و موقعیت مکانی مناسب کتابخانه ها در افزایش مراجعه به آنهاست. بنابراین، لازم است کتابخانه های عمومی بیش از پیش به عواملی که تحت کنترل خویش دارد، از جمله جهت گیری به سمت نیازهای تربیتی خانواده ها و دانش کتابداران، توجه نشان دهد.

هدف: هدف عمده این پژوهش، محاسبه میزان بار اطلاعاتی واژه های متون علمی فارسی و بررسی رابطه برخی ویژگی های واژه و بار اطلاعاتی آن برمبنای مقیاس آنتروپی شانون است. روش: پژوهش حاضر با روش تحلیل محتوا و در جامعه آماری شامل ۷۵۲ مقاله برگرفته از فهرست مجلات علمی پژوهشی در سال ۱۳۸۸ صورت پذیرفت. نمونه پژوهش شامل ۳۲۰ مقاله بود که با توجه به گستردگی آن در هر حوزه تنها ۱۰ درصد از مقالات به صورت تصادفی انتخاب و مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: پژوهش حاضر نشان داد، بار اطلاعاتی واژه با احتمال رخداد آن رابطه ای معکوس دارد. با افزایش تعداد حالات ممکن میزان پیش بینی پذیری و آنتروپی واژه افزایش یافته و اطلاعات کمتری منتقل می نماید. طول واژه نیز رابطه ای مستقیم با بار اطلاعاتی آن دارد. حوزه های مختلف علمی در میزان اطلاعاتی که انتقال می دهند یکسان نیستند و حوزه علوم انسانی بیشترین میزان آنتروپی و کمترین میزان اطلاعات را نسبت به سایر حوزه ها داراست.

هدف: از آنجا که تنها راه انتقال آخرین یافته های مقاله های فارسی به پژوهشگران غیرفارسی زبان از طریق چکیده انگلیسی آن هاست، لذا چکیده انگلیسی مقالات فارسی از اهمیت به سزایی برخوردار است. چکیده های انگلیسی باید از لحاظ دستوری و معنایی قابل قبول باشند. در این راستا، هدف از پژوهش حاضر، بررسی و تحلیل زبانی چکیده های انگلیسی نشریات رتبه دار حوزه علوم پایه برای دست یابی به خطاهای زبانی موجود در چکیده های انگلیسی است. روش : پژوهش حاضر به روش توصیف ی- تحلیل ی و مقایس ه ای انجام شده است. جامعه پژوهش را نشریات رتبه دار حوزه علوم پایه مصوب وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تشکیل می دهد. یافته ها: با بررسی چکیده های انگلیسی ۲۴ نشریه علمی- پژوهشی حوزه علوم پایه، در مجموع ۱۴۳۹ خطای زبانی در قالب ۲۷ نوع خطا مشاهده شد، که بیشترین خطاها به «استفاده نابجا از حرف تعریف the » با ۷۵/۱۳ درصد (۱۹۸ خطا)، «فاصله گذاری نادرست» با ۴۲/۱۰ درصد (۱۵۰ خطا) و «نشانه گذاری نادرست» با ۶۱/۸ درصد (۱۲۴ خطا) مربوط می شود. همچنین، میزان پایبندی چکیده های انگلیسی نشریات مورد بررسی به استانداردهای چکیده نویسی ایزو ۲۱۴، در مجموع ۷۴ درصد با میانگین ۱۶/۷ و انحراف معیار ۳۴/۱ تعیین گردید. در پایان و با توجه به حجم بالای خطاهای زبانی در چکیده ها، توصیه شد نشریات فارسی به منظور ارتقاء کیفیت چکیده های انگلیسی خود از متخصصان زبان انگلیسی استفاده نمایند.