درخت حوزه‌های تخصصی

امروزه خلق ثروت از دانش به علت تحولات شگرف تکنولوژیکی در جهان اهمیت بسزایی یافته است. در قرن حاضر، جوامع مبتنی بر محوریت دانش و فناوری در حال شکل گیری هستند. در این  جوامع، ثروت ملی و رشد اقتصادی در قالب ایده ها و دانش وفناوری و نه در قالب مواد و منابع فیزیکی سنجیده می شود. سیاست گذارانی که به دنبال توسعه دانش ، فناوری و نوآوری در جوامع خود هستند، بایستی با رویکردی سیستمی اقدام به ایجاد و تقویت نهادها و روابط لازم بین آنها به گونه ای بنمایند که بتوانند در محیطی مناسب به طور هماهنگ و هم جهت عمل کرده و به این ترتیب بستر موردنیاز برای افزایش جریان اطلاعات به منظور آفرینش دانش نوین و افزایش ارزش افزوده در عرصه های اقتصادی خود را فراهم آورند. در این مقاله تلاش گردیده است تا مقوله دانش محوری و تاثیر آن بعنوان نیروی رانش برای تحول و توسعه ،مورد کنکاش قرار گیرد.

کارشناسان علوم نظامی بر این عقیده اند که جنگ الکترونیک هنر تهدیدات است و تمام جنبه های جنگ را شامل می شود. این امر موجب گردیده است که امکانات بیشتری در طراحی و ساخت جنگ افزارها بکار رود و بالطبع آن بهره برداری مناسب از جنگ افزارها بعمل آید بخصوص در مواقعی که جنگ افزارها با هواپیماهای جنگی در عملیات مشترک شرکت می نماید، کارآیی آن دو چندان می شود .در حال حاضر بکارگیری سیستمهای جنگ الکترونیک در طراحی هواپیماها بیشتر مد نظر قرار گرفته و بنام تکنیک( پشت پرده) معروف گشته است. امروزه کاملاً مشخص گردیده است که عملکرد تجهیزات جنگ الکترونیکی یک هواپیما جهت مصون ماندن در حریم هوایی دشمن از سرعت- ارتفاع– قدرت آتش و حتی قدرت مانوری آن مهمتر می باشد. گرچه این موضع بیانگر یک ضرورت کلی است، لیکن ریشه تاریخی آن به سال 1944 بر می گردد که نیروی هوایی سلطنتی انگلیس در خارج از خط مقدم، اقدام به یک عملیات اخلالگری نمود و بعنوان پیشرو در جنگ الکترونیک محسوب شد. بالغ بر 4500 فروند از هواپیماهای نیروی هوایی انگلیس مجهز به رادار کوچکی موسوم به مونیکا (1)در زیر دم بودند که از آن برای شناسایی فضای پشت هواپیما و دادن هشدار لازم در زمان حمله توسط شکاریهای شب پرواز دشمن استفاده می گردید. در انبوه و سیل بمب افکن ها، جائی که تنها راه نجات، اجتناب از برخورد هوایی بود، سیستم مونیکا با تعدادی از چراغهای زرد و قرمز خود، نزدیک شدن به بمب افکن های خودی را اخطار می داد که غالباً خدمه پروازی آنرا خاموش می کردند و با اینکار احتمالاً در امان بودند زیرا آلمانیها اکثر جنگنده های شب پرواز خود را به گیرنده ای موسوم به فلنس برگ (2)که دقیقاً در طول موج رادار مونیکا کار می کرد مجهز نموده بودند با نگاهی واقع گرایانه به توسعه سیستم های جنگ الکترونیک در می یابیم که به سرعت می توان اقدامات ضد الکترونیکی مناسب را بر روی هر رادار انجام داد و متعاقباً می توان با هر اقدام ضدالکترونیکی به صورت اقدامات ضدضدالکترونیکی مقابله نمود .

پدافند هوایی غیر عامل بعنوان مکمل پدافند عامل بوده که اجرای آن نیازی به استفاده از سلاح و جنگ افزار نداشته و از نظر صرف هزینه نیز بسیار کم هزینه تر از پدافند عامل می باشد عملیات پدافند غیر عامل در سه مرحله می باشد: قبل از وقوع بحران،هنگام درگیری و پس از درگیری که در مرحله قبل از بحران بیشترین اقدامات پدافند غیر عامل صورت  می پذیرد،که یکی از ارکان اصلی در ابن مرحله ایجاد استحکامات و سازه های امن می باشد که ساخت سازه های زیر زمینی جزیی از این مقوله محسوب می شود. شایداز نظر های مختلف ساخت چنین سازه هایی مستلزم صرف هزینه های گزاف و زاید باشد ولی با اندکی تامل می توان دریافت که این هزینه ها در مقابل صدماتی که از وقوع آنها در تاسیسات مورد نظر جلوگیری بعمل خواهد آورد بسیار ناچیز است،در این مقاله سعی شده است بطور اجمالی در رابطه با سازه های عمق زیاد و زیر زمینی مطالبی بیان گردد که موجب آشنایی ذهنی خوانندگان با این مبحث مهم در پدافند غیر عامل خواهد شد.

نیروی دریایی آمریکا ، درسهای بسیار مهمی را از نبرد های توفان صحرا و آزاد سازی عراق فراگرفت. در دوره دوازده ساله بین این دو نبرد، با نگرش به مفاهیم نوین استراتژی دریایی و واقعیت های جهانی پس از جنگ سرد، طراحان و فرماندهان نیروی دریایی آمریکا به ایجاد تحول در نقش نیروی دریایی آن کشورهمت گماشتند. در این مقاله تلاش گردیده است تا درس های فراگرفته شده در دو جنگ خلیج فارس و همچنین نقش نوین نیروی دریایی ایلات متحده آمریکا مورد کنکاش قرار گیرد.

از اواخر قرن بیستم پدیده جدیدی ناشی از انقلاب در امور نظامی(RMAs)[1] به نام جنگ اطلاعات(IW)[2] در وزارت دفاع و ستاد نیروهای مسلح به ویژه کشورهای پیشرفته نظامی مطرح شده، و امروزه یکی از مباحث مهم در حوزه دفاعی و غیر دفاعی کشورها است. شاید بتوان گفت ظهور این تفکر با تحول اطلاعات و گسترش این باور که این تحول می تواند چهره جدیدی از جنگ مدرن باشد، ارتباط مستقیم داشته باشد. توسعه روز افزون فناوری ارتباطات و اطلاعات، و استفاده گسترده از آن در امور روزمره عمومی و نظامی، فضایی به وجود آورده که می تواند منابع ملی یک کشور که به طورعمده خارج از میدان های نبرد نظامی قرار دارند را به شدت به خطر اندازد. این مقاله به اهمیت جنگ اطلاعات، موج های مختلف جنگ،عوامل مؤثر،تعاریف و اهداف جنگ اطلاعات، و در پایان به تقسیم بندی حوزه های هفت گانه جنگ اطلاعات می پردازد.

فرایند جهانی شدن از سال ها قبل در حال شکل گیری بوده و جهانی شدن اقتصاد، بارزترین و مشخص ترین نمونه جهانی شدن به شمار می رود و به عبارت دیگر، از گستردگی، سرعت و عمق بیشتری برخوردار است. کشورهای در حال توسعه به جهت فرار از مرزهای بحران اقتصادی، لاجرم به توصیه ها و درخواست های کشورهای صنعتی پیشرفته در قالب پیمان ها، سازما ن ها و نهادها تن داده و قطعاً تبعات آن را هم می پذیرند. سازمان تجارت جهانی یکی از سازمان هایی است که در کشورهای مختلف از جمله جمهوری اسلامی ایران، مباحثات زیادی در خصوص پیوستن و یا عدم پیوستن به آن مطرح بوده و این مقاله به این موضوع می پردازد.

پیشرفت روز افزون فناوری اطلاعاتی و گستردگی ابزار و تجهیزات سخت افزاری و نرم افزاری، اشکال جدیدی از جنگ را پدید آورده است. مسلما به دلیل اجبار کشورها/ارتش ها در بهره برداری از آخرین دستاوردهای فناوری، شناسایی و ورود به موقع و صحیح در عرصه های نوین به یکی از دغدغه های طراحان و بازیگران حوزه راهبرد و دفاع  تبدیل گردیده است. جنگ سایبری یکی از این مقوله هاست که در فضای مجازی بین تجهیزات ارتباطی، مخابراتی، شبکه های رایانه ای و سیستم های مبتنی بر رایانه با شدت تمام توسط کشورهای صاحب فناوری بر علیه سایرین در جریان است. شناسایی اجمالی این فضا و بررسی فرصت ها و تهدید های موجود هدف از نگارش این مقاله می باشد.

شناسایی به فعالیتهای هدایت شده ای اطلاق می شود که به منظور جمع آوری اخبار مربوط به دشمن و منطقه عملیات انجام می شود ، این اقدام شامل مراقبت به معنی دیده بانی منظم توسط کلیه امکانات موجود می باشد 0 اطلاعات به دست آمده از این طریق فرمانده را قادر می سازد تا به نحو صحیح طرحریزی نموده ، تصمیم گرفته و دستورات لازم را صادر نماید 0 پیشرفت فناوری در امر شناسایی باعث شده است که مفهوم سنتی مرزبندی بین منطقه نبرد و پشت جبهه به شدت دگرگون شود ، استفاده از ابزار مدرن جهت شناسایی چند خصوصیت بارز را برای دارندگان آن به ارمغان آورده است که عبارتند از : 1)ایجاد عمق استراتژیک جهت شناسایی و توام نمودن آن با عملیات تاکتیکی . 2)انتقال اطلاعات دقیق ، لحظه به لحظه و سریع به مراکز فرماندهی. 3)حفظ حداکثر فاصله از هدف قبل از تصمیم به درگیری 4)برقراری نوعی از تماس با دشمن ضمن داشتن حداکثر فاصله جغرافیایی. در این نوشتار سعی شده است نمونه هایی از وسایل و تجهیزات مدرن بکارگرفته شده و روش جمع آوری اطلاعات نظامی توسط این سامانه ها بیان گردیده امید است با مطالعه آن نگرش جدیدی در دشمن شناسی و بکارگیری اقدامات شناسایی و ضد شناساییایجاد گردد.با توجه به  خصوصیات فیزیکی ( واکنش در مقابل تابش طیف الکترومغناطیس )می توان ضمن بکار بستناقدامات مناسبضد شناسائی و فریب ،درک اطلاعات لازماز هدف ها نیز موفق بود.

سیاستگذاران  و استراتژیست ها در تدوین راهبرد امنیت ملی ، عوامل متعددی را مورد مطالعه و بررسی قرار می دهند. یکی از عواملی که لازم است در تدوین راهبرد امنیت ملی مدنظر قرار گیرد ، تأثیرات امنیتی آب و هوا است. تاکنون ابعاد این تأثیرات به وضوح تبیین نشده در مقاله زیر سعی شده است این موض وع مورد بح ث قرار گرفته و برخی از جنبه های امنیتی آن از جمله تأثیرات آب و هوا بر امنیت نظامی ، اقتصادی ، سیاسی و همچنین بر امنیت جهانی ، توضیح داده شود.

 ادامه حیات هر سازمانی مستلزم هدف گذاری و تنظیم برنامه هایی برای دستیابی است بنابراین می بایست برای دستیابی به اهداف سازمان، برنامه ریزی نمود و همچنین کنترل نمود تا سازمان طبق برنامه ریزی انجام شده حرکت کرده و اهداف تعیین شده تحقق یابد و یکی از اشکال برنامه ریزی های دقیق و صحیح بودجه بندی و بودجه ریزی می باشد. بودجه بندی از قدیم الایام با پیدایش دولتها همراه بوده است تا بدین وسیله به اهداف حکومتی تعیین شده خود دست پیدا نمایند.       امروزه کلیه کشورها، به خصوص کشورهای پیشرفته دنیا سعی بر این دارند که برنامه ریزی دستگاه های دولتی خود را بر اساس بودجه بندی عملیاتی و بر اساس قیمت تمام شده کالا محاسبه و نسبت به آن تصمیم گیری نمایند. لذا کشورها نیز از این قاعده مستثنی نبوده و بودجه بندی خود را از سال آتی بر این اساس استوار نموده است. لذا در این مقاله سعی شده است که با انواع بودجه بندی ها و مقایسه ای بین بودجه بندی موجود با یکدیگر و همچنین بودجه بندی عملیاتی و نقش آن در کارایی سازمان های دولتی بحث شود.

(1)   نسبی بودن امنیت: در جهان فعلی دستیابی به امنیت مطلق غیر ممکن است، زیرا قدرت که مبنای تحصیل امنیت است متغیر، متفاوت و نسبی است و بالطبع امنیت حاصل برای دولت ها نیز نسبی می شود. بنابراین با تغییر میزان قدرت و وجود تهدیدات بالقوه و بالفعل حتی قویترین دولت ها نیز امنیت مطلق ندارند. (2)   ذهنی بودن امنیت: اصولاً احساس امنیت و عدم آن برداشت و امری ذهنی است که ریشه در معتقدات و باورهای مذهبی، اخلاقی و فرهنگی مردم و رهبران یک کشور دارد که جمع بندی این باورها و اعتقادات باعث می شود یک ملت یا رهبران آن، کشوری را دشمن و کشور دیگر را دوست تلقی کنند. بدین ترتیب تعریف از امنیت و فقدان آن برداشتی ذهنی است که حتی با تغییر رهبران سیاسی (احزاب) این مفهوم تغییر می یابد.[1] (3)   تجزیه ناپذیر بودن امنیت: بدین معنی است که امنیت با حاکمیت و استقلال کل یک کشور رابطه مستقیم دارد. یعنی اگر در شهر یا استانی از یک کشور جنگ داخلی یا ناامنی پدید آمد، نمی توان ادعا کرد چون در دیگر شهرها امنیت به هم نخورده، امنیت ملی آن جامعه کامل است.[2]

کشور امارات متحده عربی شامل هفت امیرنشین دبی، ابوظبی، شارجه، عجمان، ام القوین، فجیره و راس الخیمه می باشد، روی هم دارای یک میلیون نفر جمعیت می باشدکه یک سوم جمعیت این شیخ نشین ها را کارگران، متخصصان و اتباع خارجی تشکیل می دهد. نیروهای مسلح امارات عمدتاً برای امور فنی بر پایه متخصصان خارجی تکیه دارد. با توجه به جمعیت کم، لکن با درآمد بالای این امیرنشین ها در دو دهه اخیر به یکی از خریداران عمده تسلیحات نظامی در منطقه خاورمیانه تبدیل شده اند که از جمله این خریدها می تواند به قرارداد خرید 80 فروند جنگنده F-16 از کشور آمریکا اشاره نمود.

آمریکا پس از فروپاشی اتحاد شوروی، همواره به دنبال تثبیت رهبری جهانی بوده است. کاخ سفید با ارائه طرح های متعدد از سال ۱۹۹۰، یعنی زمانیکه آمریکاییان احساس کردند می توانند به طور یک جانبه، مسائل مورد نظر خود را به نتیجه دلخواه برسانند و نیز از زمان مطرح شدن طرح نظم نوین جهانی بوش پدر که قسمتی از آن اصلاحات سیاسی در برخی از مناطق خاورمیانه را دربرمی گرفت، به دنبال اهداف درازمدت خود در خاورمیانه بوده اند. طرح «خاورمیانه بزرگ» هم که اخیرا از سوی مقامات آمریکایی مورد تاکید قرار گرفته، در واقع، ارائه همان برنامه ریزی این کشور برای ایجاد تغییرات بنیادین و فراگیر در درازمدت در منطقه خاورمیانه درچارچوب استانداردها و معیارهای آمریکایی است. در همسویی اروپا و آمریکا برای ایجاد اصلاحات در منطقه خاورمیانه شکی نیست، اما اروپا خواهان تحولات آرام است بدین طریق که کشورهای ترکیه وایران را به عنوان اولویت نخست خود قرار داده و کشورهای عربی و عراق را که تحت نفوذ آمریکا هستند، در مرحله بعد جای داده است، در صورتی که آمریکا در طرح خاورمیانه بزرگ در واقع خواهان در اختیار گرفتن کل منطقه خاورمیانه است. این طرح، سه کمبود اصلی را در کشورهای خاورمیانه مطرح کرده و مدعی است که باید این نارسایی ها را جبران کرد.این کمبود ها عبارتند از: انواع آزادی های اساسی، آموزش و حقوق زنان.آمریکا از این طرح سه هدف سیاسی ، اجتماعی و اقتصادی را دنبال می کند که هر کدام زیرمجموعه مربوط به خود را دارند.لیکن به طور کلی می توان گفت که هدف آمریکا از این طرح مشروعیت بخشیدن به رژیم صهیونیستی و کنترل و تحت فشار قرار دادن کشورهای مستقل منطقه نظیر ایران  میباشد.

انگیزه های شهادت طلبی از منظر جامعه شناسی، روان شناسی و فلسفه معاصر غربی که در تحلیل واقعیتها و حقایق مادی با مشکل مواجه است، قابل حصول و وصول نبوده و وجود فاصله ارزشی و فرهنگی ما بین عده ای از همین صاحبنظران علوم اجتماعی باعث شده است که آنها در توصیف نظرات خود درباره انگیزه های شهادت، قضاوت یک جانبه ای را ارائه داده و بدون در نظر گرفتن ریشه های آن در فلسفه حیات، هستی شناسی، آغاز شناسی، فرجام شناسی، بقاء طلبی، عشق و حماسه و عرفان این انگیزه ها را جزئی نگری و ابزاری بشمار آورند. در این مقاله سعی شده است عوامل ایجاد انگیزه های شهادت طلبی در بین کارکنان لشکر 23 تکاور نزاجا از طریق دیدگاه های مشهور جامعه شناسی، روانشناسی، اجتماعی، دیدگاه های ادیان و فرهنگ های مختلف مورد بررسی قرار گیرد.

از آن جا که ساختارها همواره در تغییر و دگرگونی هستند، رهیافت توسعه گرا در مطالعه سیاست، توجهش معطوف به فراگرد رشد و صنعتی شدن و تاثیر آن بر شکل و ماهیت خط مشی های حکومتی است. در هر تغییر و دگرگونی در جامعه، خواه ناخواه مسایل و معضلات جدیدی مانند مناقشه بر سر قدرت در سطح ملی و بین المللی بین حریفان و رقبا در سطوح مختلف پیش می آید. در این میان علاوه بر تدابیری که باید برای برقراری ثبات و تعادل در داخل جوامع اندیشید، به تنگناهای جامعه و نظام بین المللی نیز باید پرداخته شود.[1] در این مقاله پس از مقدمه ای نسبتاً کوتاه، تعریف توسعه، نقش دیوانسالاری دولتی در فراگرد توسعه، بهایی که باید در فرایند رشد و توسعه پرداخت کرد، نظریه های توسعه و بالاخره توسعه پایدار، مورد بحث و بررسی قرار می گیرد و در پایان یک نتیجه گیری نسبتاً مبسوطی ارایه می گردد. <br clear="all" /> 1- کاظمی، سید علی اصغر، روش و بینش در سیاست، چاپ اول، 1374، ص243

تحولات سال 1991 میلادی در اتحاد جماهیر شوروی سابق که منجر به استقلال جمهوری های آسیای مرکزیCIS[1] گردید،برای جمهوری اسلامی ایران از اهمیت ویژه ای برخوردار است ،زیرا بستر مناسبی برای نزدیکی بیشتر در راستای تعاملات ژئوپلتیکی ایران وآسیای مرکزی فراهم آمده است . بحث رژیم حقوقی دریای خزر وتاثیرات این دریا بر زندگی انسان ها ی ساکن در پنج جمهوری حاشیه خزر نیز از تعاملات ژئو پلتیکی معنا ومفهوم خاصی پیدا می کند .نقاط و مناطق ژئوپلتیکی در داخل کشورهای آسیای مرکزی و جمهوری اسلامی ایران سرنوشت همدیگر را تحت تاثیر قرار می دهند و سیاست های جغرافیایی تکالیف زیادی را در راستای ایجاد تعامل منطقی به ج.ا.ا وآسیای مرکزی دیکته می کند که نگرشی عمیق به جنبه های مختلف آن می تواند در راستای اهداف ومنابع ملی موثر و مفید باشد .حضور آمریکا ورژیم صهیونیستی از یک سو و از طرفی حل نشدن رژیم حقوقی دریای خزر ونیز موضوع انرژی های هیدروکربنی(نفت وگاز) بر اهمیت ژئوپلتیکی و ژئواکونومی این منطقه افزوده است وهمکاری فی مابین با ایجاد تعاملات منطقی بسیار ضروریست . <br clear="all" /> 2- Common wealth of independent states.

با نگرش به تاکید مقام معظم رهبری مبنی بر لزوم جنبش نرم افزاری بمنظور فراتر رفتن از مرزهای انتقال دانش و شناخت نیازهای بومی ، تولید علم و دانش و همچنین سیاست های کلان کشور در زمینه توسعه علمی ، در این مقاله تلاش گردیده است تا به مولفه های کلیدی و ابعاد گوناگون جنبش نرم افزاری در نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران پرداخته شود.

تعارض، موضوعی دشوار و جدلی است که در فرهنگ ما مفاهیم ضمنی منفی دارد. ما برای مراوده با افراد از راه دوستی و رفاقت ارزش بالایی قائل هستیم. اگرچه بسیاری از افراد ارزش تعارض را بضورت ذهنی درک می کنند ، ولی هنگام مواجه با آن احساس ناراحتی می کنند، ناراحتی آنان ممکن است ناشی از نوعی درک نکردن فرآیند تعارض و نیز فقدان آموزش و آگاهی در مورد نحوه برخورد با تعارضات میان فردی بصورت کارآمد باشد. این مقاله مجموعه جامعی در باب تعارض، مدیریت تعارض، راهبردهایی بر حل تعارض، نحوه تأثیر فرهنگ و تنوع نیروهای کاری بر مدیریت انسانی و شیوه های برخورد با تعارض و راهبردهای مذاکره می باشد و تأکید عمده مقاله بر رفع تعارضات میان فردی با استفاده از رویکرد مبتنی بر اعتماد متقابل است .

پایان جنگ جهانی دوم مصادف بود با آغاز  باب جدیدی از جنگ و مفاهیم مرتبط با آن. ظهور سلاحهای اتمی در دنیا و نیروی تخریبی فوق العاده آنها باعث گردید این سلاحها به گونه ای بسیار متفاوت از سلاحهای متعارف بکار برده شوند. با گذشت زمان و در دوران جنگ سرد که بعد از جنگ جهانی دوم آغاز و با ا زهم پاشیدگی شوروی سابق به پایان رسید هر دو ابر قدرت با دست زدن به مسابقه تسلیحاتی و افزایش زرادخانه اتمی خود سعی نمودند بر دیگری پیشی گرفته که نهایتا این وضعیت منجر به بروز وضعیتی به نام بازدارندگی اتمی گردید. بازدارندگی اتمی در واقع وضعیتی است که در آن هر دو طرف مخاصمه نگران هستند که  مبادا در اثر حمله اتمی خود بر علیه دشمن ، حیات و تمامیت عرضی خود را  در اثر حمله متقابل یا به اصطلاح ضربه دوم دشمن از دست بدهند. مقاله حاضر تحلیلی است بر  وضعیت حاکم بر سلاحهای اتمی و تاثیراتی که این سلاحها بر بازدارندگی کلی در سطح جهان دارد.