محمدرضا شیخ

 فرماندهی که تسلط و احاطه کاملی بر وضعیت های پیش رو نداشته باشد، اخبار و اطلاعات مؤثر دریافت نکند، یا در انبوهی از اطلاعات غرق شود، توانایی تفکیک اخبار از اطلاعات را نداشته باشد و فاقد توانایی لازم برای برقراری ارتباط سریع با فرماندهان زیردست، همتراز و بالادست باشد، حتی اگر با کوله باری از تجربه، دانش و اعتقاد، تجهیزات و سلاح لازم را نیز در اختیار داشته باشد؛ برای هدایت، فرماندهی و کنترل صحنه نبرد، ضعیف و شکننده خواهد بود. در یک سامانه فرماندهی و کنترل، می بایست چرخه مداومی از جریان اطلاعات وجود داشته باشد و با توجه به حجم زیاد اخبار و اطلاعات، بدون ترکیب سامانه های گوناگون، استفاده از آن ممکن نخواهد بود. اتخاذ برترین تصمیم در صحنه های تقابل نظامی، بهره برداری خوب ازفرصت ها و از بین رفتن تهدیدات، استفاده بهینه از امکانات، منابع موجود و توانایی هدایت و کنترل را فراهم آورده و در نهایت سبب غلبه بر دشمن می گردد. اما همه اینها نیازمند زیرساخت هایی است که از این میان می توان به زیرساخت های ملی، شبکه ارتباطی، آموزش های تخصصی، ایجاد مراکز فرماندهی و کنترل متعدد، بانک اطلاعاتی، منابع تأمین اطلاعات و تجهیزات فنی اشاره کرد، لذا با ترکیب مناسب عامل انسانی و چنین ابزار کمکی، یک ارتش می تواند سامانه های فرماندهی و کنترل را به طور مؤثر به فعالیت واداشته و در میادین نبرد آینده صاحب برتری آشکار گردد.

معمولاً جنگ، آخرین راه رسیدن یک حکومت و ملت به اهدافش می باشد که در طول اعصار مختلف، دارای شکل های گوناگونی بوده و به طورکلی دارای چهار دوره مشخص می باشد که هم اکنون عصر چهارم (دوره پسامدرن) خود را در حال گذراندن است. در این دوره ایالات متحده آمریکا به لحاظ برتری همه جانبه نظامی، خود را پلیس جهان دانسته و کشورهایی را که در تضاد رأی با خود می بیند، مورد تهدید قرار می دهد. لذا کشورهایی نظیر جمهوری اسلامی ایران، همواره در معرض تهدید نظامی آمریکا قرار داشته و به همین علت، محیط رزمی در پیش رو، یک محیط ناهمتراز می باشد که دارای مشخصات و وی ژگی های مخصوص به خود است. فرماندهی و کنترل نیز در نبرد برابر نیروی ناهمتراز، دارای مشکلات، تهدیدات و مشخصات خاصی است که مدافع، با توجه به نقاط قوت خود و نقاط ضعف دشمن، بایستی در سه مرحله یعنی: قبل از درگیری(هنگام طرح ریزی)، هنگام نبرد و نهایتاً با اقدامات متقابل آن را به مورد اجرا گذارد تا هم سیستم فرماندهی و کنترل خود را تا حد امکان حفظ کند و هم تا جایی که ممکن است، سیستم فرماندهی و کنترل دشمن را با اخلال مواجه سازد.