درخت حوزه‌های تخصصی

افزایش تعداد و حجم صفحات شبکه جهان گستر وب و ناتوانی ابزارهای کاوش این شبکه ، کاوش و دسترسی به اطلاعات مناسب را به امری پر هزینه و زمان بر تبدیل کرده است . در این میان ، راهکارهایی برای غلبه بر این مشکل ارائه شده است که می توان به استفاده از ابر نشانه های زبان نشانه گذاری فرامتن در رمز منبع صفحات وب اشاره کرد . ابر نشانه ها ، برچسب های مخفی یا نانموده زبان نشانه گذاری فرامتن هستند که به صاحبان و پدید آورندگان سایت وب این امکان را می دهند تا چگونگی نمایه شدن صفحات وب خود را کنترل نمایند .

در این مقاله با بررسی ویژگیها عصر اطلاعات و با تعریف پارامتری به نام شاخص بهره‌وری اطلاعاتی به عنوان معیاری برای اندازه‌گیری توانمندی اطلاعاتی کتابخانه‌ها، به عوامل مؤثر بر این شاخص و علل پایین بودن آن در نظام‌های کتابخانه‌ای کشور پرداخته شده است. پس از آن با ارائه نظریه اشتراک منابع اطلاعاتی و تأثیر آن بر افزایش شاخص بهره‌وری، دو دیدگاه مرسوم در این نظریه، مورد بررسی قرار گرفته و سپس با بررسی نظام اشتراک منابع اطلاعاتی در جهان و سابقه آن در ایران، مدل جدیدی مبتنی بر طراحی بنیاد ملی اطلاعات و ایجاد بستر مناسب گردش اطلاعات و استفاده بهینه از آن که بهره‌جویی از آن می‌تواند در افزایش شاخص بهره‌وری اطلاعاتی و در نهایت افزایش کارایی پژوهشگران در تولید علم بسیار مؤثر باشد ارائه شده است.

مقاله حاضر به معرفی و تبیین جنبه های مختلف از بخشهای پنهان و زوایای تاریک شبکه جهان گستر وب می پردازد که عموما از آن به عنوان وب نامرئی یا اینترنت پنهان یاد می شود . مرور نوشتارهای موجود حاکی از آن است که عوامل متعددی در ایجاد ناپیدایی اطلاعات در محیط وب دخیل هستند . این مقاله عوامل موجود را به دو دسته اصلی یعنی عوامل فنی و غیر فنی تقسیم می کند و سپس نقش هر یک از عوامل مذکور را مورد بررسی قرار داده و نشان می دهد که چگونه بعضی از منابع اطلاعاتی موجود در شبکه وب از دامنه بازیابی موتورهای کاوش از دید کاربران اینترنت مخفی می مانند .

رشد چشمگیر شبکه‎های تلویزیونی ماهواره‎ای و پخش شبانه‎روزی اخبار از این شبکه‎ها، فضای تازه‎ای را پیش روی میلیون‎ها مخاطب در جهان گشوده است. مخاطبان ناآگاه بدون دستیابی به شناخت شیوه‎های خبری این شبکه‎ها، بر نقاط منفی آنها چشم پوشیده‎اند و تنها آثار مثبت این شبکه‎ها را درک می‎کنند؛ تنها با شناخت دقیق این شیوه‎هاست که هر مخاطب می‎تواند نسبت به میزان اعتمادی که شبکه‎های خبری ماهواره‎ای شایسته آنند تصمیم بگیرد؛ از این رو نگارنده در این مقاله، به بررسی هفت شیوة خبری این شبکه‎ها پرداخته است. وی همچنین کوشیده است تا ضمن پذیرش رشد شتابندة فناوری تولید خبر در جهان معاصر، به روند شکل‎گیری اخبار و تأثیرات فرهنگی ـ اجتماعی آن نیز بپردازد. همچنین، نقشی که شبکه‎های ماهواره‎ای در تشدید یا تقویت فرایندهای اجتماعی مانند کشمکش، توافق، همگونی و رقابت به عنوان ارزش‎های اجتماعی، در دو حوزه ملی و فراملی دارند مطمح نظر قرار گرفته است. یکی از زمینه‎های اساسیِ مورد توجه صاحبنظران و اندیشمندان حوزة «روان‎شناسی ارتباطات جمعی» مبحث پیچیدة «مخاطب‎شناسی» رسانه‎ها است. در این بین، سهم «ماهواره‎ها» و شناخت‎شناسیِ مخاطبانِ متعدد آن کمتر مورد توجه قرار گرفته است. سعی و تلاش ابداع‎گران اولیة ماهواره‎ای بر آن بود که از مفهوم ذهنی خود فراتر رفته و اضطراب انسان ارتباطی عصر اطلاعاتی امروز را کاهش دهند. اما این حرکت ارتباطی کامل نشد و ما همواره پدید آمدن انواع آسیب‎های روانی را در مخاطبان ماهواره‎ای شاهد بوده‎ایم. بخشی از این آسیب‎های روانی، جنبة فرهنگی ـ اجتماعی دارند و بخشی دیگر، شخصی ـ محیطی. هدف اصلی مقاله حاضر، آشکارسازی یکی از ابعاد مهم مخاطبان ماهواره‎ای از دیدگاه آسیب‎شناختی روانی است. در این نوشتار «بی‎خویشتن شدگی» (Depersonalization) مخاطبان ماهواره‎ای به عنوان «متغیر وابسته» به طور مبسوط مطمح نظر قرار می‎گیرد؛ زیرا نویسنده معتقد است برنامه‎های ماهواره‎ای «متغیرهای مستقل» هستند. برای بررسی دقیق، نخست پس از طرح مسئله، تعاریف و توصیف‎هایی از این مفهوم ارائه می‎شود؛ سپس با توجه به نظریه‎های عضوی و روان‎شناختی، ابعاد موضوع شفاف شده و در نهایت با اتکا به پژوهش‎های عملی کلاسیک در این خصوص سعی می‎شود به پرسش‎های مسئله پاسخ داده شود.

ظهور پدیدة ماهواره در سپهر رسانه‎ای جهان، موجد واکنش‎های مثبت و منفی گوناگون از دیدگاه‎های متنوعی شده است. اندیشمندان عرصه علوم ارتباطی، جامعه‎شناسان، روان‎شناسان، فن‎شناسان، فیلسوفان، دین‎شناسان، دانشمندان و سایر گروه‎های متفکران در خصوص این پدیده و آثار و پیامدهای مثبت و منفی آن در جامعه بشری سخن فراوان گفته‎اند. در کشور ما نیز، آنگاه که پدیده ماهواره ـ با حدی تأخیر ـ ورودی جدی یافت و تأثیرات بالقوه آن تا حدودی آشکار شد، واکنش‎های تند و کند، بر علیه آن آغاز گردید و تا آنجا ادامه یافت که سیاستگذاران و تصمیم‎سازان منتخب مردم در مجلس شورای اسلامی ناگزیر از بررسی موضوع شدند و به تصویب قانون جهت نظام‎مند کردن استفاده از ماهواره دست زدند. موجب خشنودی است که بنا به گفته آقای دکتر محسنیان‎راد، استاد برجسته علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی و محقق سرشناس این حوزه، پیش از تصویب قانون فوق ابعاد موضوع که با دیدگاهی علمی و در حد امکان غیرجانبدارانه توسط ایشان تحقیق شده بود در اختیار مجلسیان قرار گرفت. هر چند به درستی مشخص نیست که نتایج این تحقیق تا چه حد در تصمیم آن روز مجلس مورد استفاده قرار گرفته است. آنچه پیش روست گزارشی از تحقیق فوق و در بردارنده نکات بسیار آموزنده‎ای در خصوص نحوة برخورد دیگر ملت‎ها و دولت‎ها با موضوع ماهواره است.

در جهان امروز، اقتدار سیاسی و نظامی درگرو توسعه اقتصادی و صنعتی است و فناوری،‎ موتور توسعه اقتصادی و مایه صنعت یک کشور تلقی می‌شود. در کشورهای در حال توسعه، فناوری‎ یکی از مهم‎ترین وسایل رسیدن به اهداف توسعه ملی است و نقش دولت‎ها در ایجاد بستر مناسب برای جذب و توسعه فناوری‎ بسیار مؤثر است. یکی از فناوری‎‌های پیشرفته و استراتژیک فناوری‎ تجهیزات فضایی است که به علت تنوع علوم و فنون به کار رفته در آنها، صنایع و سازمان‎های علمی و تحقیقاتی متفاوتی را به هم پیوند زده، زمینه رشد آنها را فراهم کرده و شاخه‌های جدید علمی و کاربردی را ایجاد کرده است، از این رو، تدارک این فناوری‎ نیز به همین میزان گسترده، پیچیده، هزینه‌بر، زمان‌بر و نیاز به یک سازمان، برنامه‌ریزی و هدف‌گذاری صحیح و دقیق دارد. در کشورهای صاحب این فناوری،‎ سازمان فضایی منسجم و گسترده‌ای هدایت فعالیت‌های آن را به عهده دارد و با تحت پوشش قرار دادن تمام توان صنایع تجاری و نظامی و مراکز تحقیقاتی، قابلیت‎ها و فرصت‎های فوق‌العاده‌ای ایجاد می‌کنند. در حال حاضر، تقریباً کلیة دارندگان این فناوری‎ علاوه بر جذب بودجه‌های خرید و ساخت ماهواره در کشورهای متقاضی، در بهره‌برداری از آنها نیز سرمایه‌گذاری می‎کنند و شریک می‌شوند و در نتیجه، این فناوری‎ها یک منبع تولید ثروت و قدرت در سطح جهان به حساب می‎آیند. از بُعد دیگر، ماهواره‌ها در زندگی جوامع و ایجاد سهولت‎های جدید در تجارت، آموزش، بهداشت، صنعت و ارتباطات نقش مهمی دارند و باعث توسعة فناوری‎‌های زمینی برای کاربردهای متنوع خود می‌شوند، کاربردهایی نظیر ارتباطات تلفنی بین کشورها، پخش صدها کانال تلویزیونی به طور همزمان در سراسر دنیا، توزیع اینترنت، خدمات کنفرانس تصویری آموزش از دور، پزشکی از دور، تعیین موقعیت، سنجش از دور، هواشناسی و خدمات موبایل ماهواره‌ای که نقش ارزنده آنها در صرفه‌جویی هزینه، زمان و بالا بردن امنیت جانی انسان‎ها غیرقابل انکار است. در حال حاضر، تقریباً تمام نقاط کرة زمین تحت پوشش شبکه‌های گسترده ماهواره‌ای قرار گرفته است. گسترش سریع ارتباطات ماهواره‌ای بیانگر تلاش بی‌وقفه در به کارگیری فناوری‎‌های جدید برای رفع نیازهای جوامع بشری است. تحقیقات فضایی نیز به عنوان شاخه‌ای جدید از علم و فناوری‎ طی نیم ‌قرن گذشته پیشرفت‌ها و تحولات شگفتی داشته است و در مسیر این تحول، بسیاری از شاخه‌های علوم نظیر فیزیک نجومی، فیزیک پلاسما، علم مواد و علوم جوی آنچنان گستردگی و عمقی پیدا کرده‌اند که پیش از آن برای بشر غیرقابل تصور بود. اکنون تحقیقات فضایی به عنوان ابزاری برای حل مشکلات بشر در زمین مورد توجه دانش‌پژوهان قرار گرفته است و ایستگاه‌های فضایی بین‌المللی برای انجام تحقیقات مختلف که امکان انجام آنها در زمین وجود ندارد تأسیس می‌شوند. بنابراین، استفاده از فضا، به کارگیری فناوری‎ ماهواره و کاربرد و نقش آن در جوامع بشری هر روز در حال گسترش است و نقش تعیین‎کننده‌ای در توسعه پایدار و تحولات تمدن بشری دارد.

یکی از عناصر چهارگانه آمیخته بازاریابی سنتی، توزیع است. وظیفه این عنصر، انتقال کالا یا خدمت از تولید کننده به مشتری نهایی است. طیفی از واسطه ها مثل عمد ه فروشها، خرده فروشها، دلالها، نمایندگان تولید، عاملان فروش، شرکتهای حمل و نقل، انبار های مستقل، بانکها، شرکتهای تبلیغاتی و امروزه شبکه بزرگ و وسیع جهانی اینترنت عملیات انتقال را انجام می دهند.