درخت حوزه‌های تخصصی

در این نوشتار با بهره‏گیری از چارچوب نظری «هویت، فضا»، فرایند تعامل ساحت‏های عقلانی و احساسی انسان در فضا و بازتولید آن، که حاکی از تبلور متفاوت ابعاد عقلانی و احساسی آدمی نسبت به گونه‏های متفاوت فضایی است، برخی از ابعاد دین‏داری در دو فضای «تقیّد به تماشای برنامه‏های مذهبی تلویزیون» و «تقیّد به رفتن به مسجد» با روش پیمایشی و فن پرسش‏نامه مورد بررسی قرار گرفته و تبیین گردیده که در شرایط تقیّد به مسجد زمینه مناسب‏تری برای تبلیغ دینی فراهم است؛ چراکه در فضای تماشای تلویزیون، ماهیت سرگرم‏کنندگی آن مجال کمتری برای تجلّی ابعاد دین‏مدارانه انسان فراهم می‏کند. هدف از این پژوهش این است که ظرفیت مکان‏ها و فضاهای سنّتی تبلیغ را با فضاهای مجازی نوین بررسی و میزان تأثیرگذاری، تفاوت و ظرفیت‏های هر یک را با هم مقایسه نماید.

چکیده مقدمه و هدف: فراگیری و استفاده از مهارت های زندگی زناشویی مبتنی بر آموزه های دینی و مذهبی از عوامل مهم افزایش رضایت زناشویی در میان زوجین است. هدف از انجام پژوهش حاضر تدوین بسته آموزشی مهارت های زندگی زناشویی مبتنی بر تعالیم اهل بیت (علیهم السلام) و بررسی اثربخشی آن بر رضایت زناشویی زوجین شهر اصفهان است. روش: بدین منظور ابتدا از میان کتب و منابع معتبر حدیثی شیعه مجموعه ای از مهارت های زندگی زناشویی استخراج و تدوین گردید. جهت جمع آوری نمونه ها، ابتدا با استفاده از شیوه نمونه گیری در دسترس، در سطح شهر اطلاع رسانی شد و فراخوان نصب گردید و پس از ثبت نام زوجین واجد شرایط در سال 1392، تعداد 16 زوج به صورت تصادفی در گروه آزمایش و 16 زوج در گروه کنترل قرار گرفتند. گروه آزمایش آموزش مهارت های زندگی زناشویی را دریافت کرد و گروه کنترل آموزشی دریافت نکرد. همچنین هر دو گروه مقیاس رضایت زناشویی انریچ را در پیش آزمون و پس آزمون تکمیل نمودند. یافته ها به دو صورت توصیفی(شامل میانگین و انحراف معیار) و استنباطی(شامل تحلیل کواریانس و تحلیل کواریانس چند متغیره) از طریق نرم افزار SPSS تحلیل گردید. یافته ها: نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد تفاوت گروه آزمایش و کنترل در نمره کل رضایت زناشویی معنادار بوده(0.05 p<) و مهارت آموزی زناشویی مبتنی بر تعالیم اهل بیت(علیهم السلام) بر رضایت زناشویی گروه آزمایش تأثیر داشته است. همچنین تحلیل کواریانس چند متغیره نشان داد دو گروه آزمایش و کنترل در ابعاد رضایت زناشویی با یکدیگر تفاوت معنادار داشتند(0.05 p<) و این آموزه ها توانسته است نمرات آزمودنی ها در ابعاد رضایت زناشویی را در گروه آزمایش، به طور معناداری افزایش دهد. نتیجه گیری: احتمالا بسته آموزشی مهارت های زندگی زناشویی مبتنی بر احادیث و روایات ائمه (علیهم السلام) را می توان در جهت افزایش خشنودی زوجین و بهبود کیفیت زندگی آنان استفاده نمود. واژه های کلیدی مهارت های زندگی زناشویی، تعالیم شیعی، رضایت زناشویی.

هدف از پژوهش حاضر، مطالعة تأثیر سبک فرزندپروری والدین بر سبک جهت گیری مذهبی دانش آموزان پایه سوم دوره متوسطه شهر شیراز است. به منظور انجام این پژوهش، 271 نفر از دانش آموزان سال سوم دبیرستان شهر شیراز (138 دختر و 133پسر) به شیوه نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای، انتخاب شدند. جهت جمع آوری داده ها، پرسشنامه سبک فرزندپروری والدین توسط دیانا بامریند (1967م) و پرسشنامه جهت گیری مذهبی (البرزی، 1382) به کار برده شد و همچنین به منظور تجزیه و تحلیل داده های خام، از شیوه آماری رگرسیون چندگانه استفاده شده است. نتایج تحلیل نشان داد که 30 درصد از واریانس جهت-گیری مذهبی همانندسازی شده و 23 درصد از واریانس جهت گیری مذهبی درون فکنی شده توسط سبک فرزندپروری قابل پیش بینی است. نتایج این تحقیق نشان داد که سبک فرزندپروری منطقی، بر جهت-گیری مذهبی همانندسازی شده، تأثیر مستقیم و بر جهت گیری مذهبی درون فکنی شده، تأثیر عکس داشته و همچنین سبک فرزندپروری آسان گیر بر جهت گیری مذهبی درون فکنی شده، تأثیر منفی دارد؛ اما بر جهت گیری مذهبی همانندسازی شده، تأثیر خاصی مشاهده نشده است. سبک فرزندپروری مستبدانه بر جهت گیری مذهبی درون فکنی شده، تأثیر مثبت داشته؛ اما بر جهت گیری مذهبی همانندسازی شده، تأثیر خاصی مشاهده نمی شود.

پژوهش حاضر با هدف شناسایی آسیب های روش تدریس درس تعلیم و تربیت اسلامی در مقاطع کارشناسی ارشد دانشگاه های تهران صورت گرفته است. این پژوهش، کیفی است و در آن از روش مصاحبه نیمه ساختار یافته و نمونه گیری هدفمند و انتخابی برای گردآوری اطلاعات استفاده شده است. تعداد مصاحبه شوندگان 29 نفر هستند. سؤالات پژوهش عبارت اند از: آسیب های روش تدریس درس تعلیم و تربیت اسلامی کدام است؟ راه حل مناسب برای رفع این آسیب ها چیست؟ چه شباهت ها و تفاوت هایی میان نظرات مصاحبه شوندگان وجود دارد؟ برای جمع آوری اطلاعات، ابتدا مصاحبه ها بر روی نوار کاست ضبط شده وسپس برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از رویکرد توصیفی- تفسیری استفاده شده و نتایج پژوهش از درون داده ها و مصاحبه ها به دست آمده است. مهم ترین آسیب های شناسایی شده در این پژوهش، عبارتند از: نبودن محتوا و کتاب های درسی مناسب، عدم تناسب مطالب و محتوا با زندگی دانشجویان، عدم ورود بسیاری از اساتید به هر دو حوزه دین و تعلیم و تربیت، عدم شایستگی برخی اساتید از نظر علمی و اعتقادی، استفاده نکردن اساتید از طرح درس و عدم برنامه ریزی برای تدریس است.

این مقاله با نظر به مسئله تربیت معنوی کودک، که امروزه از مشکلات خانواده و جامعه به شمار می رود، با روش تحلیلی توصیفی به منظور مقایسه دیدگاه اسلام با نظریه رفتارگرایی در موضوع تربیت معنوی کودک انجام گرفته است. عوامل رفتاری تأثیرگذار در تربیت معنوی کودک در فضای خانواده، در دو حوزه عبادت و اخلاق شناسایی و پس از بررسی با رویکرد دینی و قرآنی، با دیدگاه رفتارگرایی، تطبیق و وجوه اشتراک و افتراق آن دو مشخص شده است. تفاوت عمده دو دیدگاه، در انسان شناسی است که این تفاوت در تربیت کودک به صورت چشمگیر تأثیرگذار می باشد. از دیدگاه رفتارگرایی، تربیت معنوی کودک بی فایده است؛ چون امر غیرمادی در وجود کودک حضور ندارد. اما این نوع تربیت کودک و توجه به جنبه معنوی او براساس نظریه اسلام، امری است لازم و سرنوشت ساز در سراسر زندگی وی.

سبک زندگی مجموعه ای به هم پیوسته از الگوهای رفتاری در حوزه های مختلف حیات بشری است. انقلاب اسلامی در ادامه فرایند تکاملی خویش، در مرحله ایجاد کشور اسلامی و سپس تمدن اسلامی، نیازمند تولید و ارائه سبک زندگی اسلامی است. بر این اساس، ضروری است که به بررسی و تبیین مبانی و مبادی سبک زندگی مطلوب خویش همت گمارد. این مقاله با روش تحلیلی توصیفی، پاسخگوی چیستی و ضرورت سبک زندگی و نیز نقش آن در فرایند تکاملی انقلاب اسلامی است. سپس تبیین مبانی روشی و معرفت شناختی تولید سبک زندگی اسلامی، با محوریت دیدگاه های مقام معظم رهبری را فراهمت خویش قرار داده است.

بازی های رایانه ای به دلیل بهره مندی از قابلیت های تعاملی و ظرفیت هایی در جهت امکان مشارکت کاربر در سیر تکامل بازی، به رسانه ای تأثیرگذار برای فرهنگ سازی و ارتقای نگرش کاربران بازی های رایانه ای تبدیل شده اند. این ظرفیت، امکان آن را برای کاربر در محیط مجازی بازی رایانه ای فراهم می کند تا بدون توجه به عواقب تصمیم گیری های خود، آزادانه و از میان گزینه های اخلاقی و غیراخلاقی، گزینه مناسب با آموزه های دینی و فرهنگ جامعه کاربر را برگزیند. این مقاله تلاش می کند تا چگونگی فراهم کردن زمینه لازم را برای انتخاب گزینه اخلاقی در بازی رایانه ای بررسی کند؛ ازاین رو این مقاله ضمن گردآوری اطلاعات با روش کتابخانه ای و تبیین داده ها به صورت توصیفی تحلیلی، این فرض را مطرح می کند که بازی های رایانه ای، با بهره گیری از ظرفیت های تعاملیِ خود، شرایطی را برای کاربران فراهم می کنند تا آنها بتوانند بدون توجه به عواقب انتخاب هایشان، داوطلبانه و از روی اختیار، در شرایط و موقعیت های متفاوت تصمیم گیری کنند.

هدف از انجام این تحقیق آگاهی از مبانی، اصول و فرایند تألیف کتاب های درسی دوره ابتدایی در ایران و پیشنهاد اصول و فرایند مناسب برای آن است. پژوهش حاضر در دومرحله انجام شده است؛ در مرحله اول به روش مطالعه اسنادی و نظرخواهی از مؤلفان کتاب های درسی شاخص ها انتخاب شد و در مرحله دوم به کمک این شاخص ها ، فرایندها و اصول تألیف کتاب درسی از نظر تعدادی از صاحب نظران بررسی شد. جامعه و نمونه آماری این پژوهش شامل 28 کتاب درسی دوره ابتدایی درکشور ایران، 50 نفر از معلمان مجرب و 25 نفر از کارشناسان خبره در دوره ابتدایی است. ابزارهای گردآوری داده ها پرسشنامه نظرسنجی بود. برای تجزیه و تحلیل نتایج به دست آمده از روش آمار توصیفی(مقیاس رتبه بندی، میانگین و درصدگیری) استفاده شده است. یافته های این پژوهش بیانگر آن است که در طراحی و تألیف یک کتاب درسی دست کم باید ده فرایند طی شود، از سوی دیگر، در انتخاب و سازماندهی محتوای دروس مختلف افزون بر معیارهای عمومی، رعایت معیارهای ویژه برای هر ماده درسی ضروری است.