دیدگاه های مقام معظم رهبری

فقه شیعه، از ابتدای شکل گیری خود در زمان امیرالمؤمنین علیه السلام تاکنون دوره ها، مکاتب و پارادایم های گوناگونی را تجربه کرده است؛ پارادایم های ضد اجتهاد، اصولی سنتی، اخباریگری و اصولی نوین بارزترین آنها هستند. از وجوه اشتراک این پارادایم ها، رشد آنها در زمینه ای کاملاً غیرحکومتی و فردگرا بوده است. امروزه، با توجه به فرصت بینظیر حاکمیت فقهای شیعه، فقه شیعه از حالت انزوا و فردگرایانه خارج شده و در جهت اداره حکومت ملی، منطقه ای و بین المللی حرکت میکند. «پارادایم فقه حکومتی» بر آن است که ضمن حفظ میراث گذشتگان زیر چتر فقه سنتی و روش های کلان آنان، با نگاهی حکومتی به استنباط احکام شرعی همت گمارد. مقاله حاضر، با رویکرد روش اسنادی، به دنبال روشن شدن پارادایم فقه حکومتی و تمایز آن با ادوار گذشته فقه شیعی است. این نوشتار که مبتنی بر نظریات و مبانی اندیشه فقهی آیت اللّه العظمی خامنه ای (حفظه اللّه) است، با رصد ادوار فقه، به مطالبه فقه حکومتی ایشان میپردازد. در این مقاله، ضرورت و چیستی فقه حکومتی، تفاوت آن با فقه فردگرا و راهکار گذار به فقه حکومتی، مطرح شده است.

سبک زندگی مجموعه ای به هم پیوسته از الگوهای رفتاری در حوزه های مختلف حیات بشری است. انقلاب اسلامی در ادامه فرایند تکاملی خویش، در مرحله ایجاد کشور اسلامی و سپس تمدن اسلامی، نیازمند تولید و ارائه سبک زندگی اسلامی است. بر این اساس، ضروری است که به بررسی و تبیین مبانی و مبادی سبک زندگی مطلوب خویش همت گمارد. این مقاله با روش تحلیلی توصیفی، پاسخگوی چیستی و ضرورت سبک زندگی و نیز نقش آن در فرایند تکاملی انقلاب اسلامی است. سپس تبیین مبانی روشی و معرفت شناختی تولید سبک زندگی اسلامی، با محوریت دیدگاه های مقام معظم رهبری را فراهمت خویش قرار داده است.

هدف اصلی پژوهش، ارائه الگوی اندیشه ورزی با محوریت دیدگاه های مقام معظم رهبری می باشد. برای نیل به این هدف، با استفاده از روش ترکیبی اکتشافی، داده ها در دو مرحله (کیفی و کمّی) جمع آوری شد. در ابتدا، ضمن مطالعه ادبیات تحقیق، از طریق مصاحبه با 11 نفر از خبرگان که با روش نمونه گیری نظری انتخاب شدند، مؤلفه های کلیدی اندیشه ورزی در قالب 85 مفهوم کلیدی، 15 زیر معیار و 5 معیار شناسایی گردید. در بخش کیفی، با استفاده از روش دلفی، تعداد 20 نفر از پانلیست ها، پس از چهار راند، در مورد مؤلفه های اندیشه ورزی به اتفاق نظر دست یافتند و مدل تحقیق ارائه گردید و اعتبار بخش کیفی نیز، از طریق ضریب هماهنگی کندال (k=0.89) مورد تأیید قرار گرفت. بر مبنای یافته های حاصل از مرحله کیفی، پرسش نامه بخش کمّی طراحی شد که پس از سنجش روایی ظاهری، محتوا (روش لاوشه) و همچنین روایی سازه (تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی)، پایایی آن با روش آلفای کرونباخ، مقدار آن 93/0 برآورد شد و از طریق مشارکت 108 نفر از پژوهشگران دانشگاه جامع امام حسین (ع) که با روش نمونه گیری تصادفی 84 نفر از آن ها انتخاب شدند، اجرا گردید. روش تجزیه و تحلیل اطلاعات در بخش کمّی، از طریق نرم افزار «SPSS» و همچنین «Lisrel» اجرا شد. یافته های پژوهش، ارائه الگوی اندیشه ورزی می باشد که شامل معیارهایی از قبیل: راهبرد، مبانی اندیشه ورزی، دیدگاه اسلام، گفتمان رهبری و پیامدهای اندیشه ورزی است، که بیشترین امتیاز فریدمن مربوط به مبانی اندیشه ورزی با مقدار 44.72 و کمترین امتیاز مربوط به راهبرد ها با امتیاز 40.65 می باشد؛ بر همین اساس، می توان به این نتیجه دست یافت، که در صورت توجه سازمان ها به پارادایم اندیشه ورزی، می توان شاهد ظهور سازمان هایی با ویژگی های دانش آفرینی و یادگیرنده بودن باشیم.

مسئله فلسطین از مهمترین مسائل جهان اسلام محسوب می شود. مقاله حاضر در پی پاسخ به این سؤال است که «حل مسئله فلسطین و پایان اشغالگری رژیم صهیونیستی از دیدگاه رهبر جمهوری اسلامی ایران بر چه شاخص هایی استوار است»؟ نوشتار، این فرضیه را به آزمون گذاشته است که «مقاومت و جهاد در کنار پیگیری برگزاری همه پرسی، از منظر ایران، راهکار حل مسئله فلسطین و مکمل یکدیگر هستند». روش پژوهش توصیفی- تحلیلی با استفاده از ابزار فیش برداری برای جمع آوری داده از سخنرانی های مقام معظم رهبری و مصاحبه عمیق با 15 کارشناس در حوزه مسائل فلسطین بوده است. یافته های مقاله حکایت از آن دارند که جمهوری اسلامی ایران برای حل مسئله فلسطین بر اجرای دو راهکار تأکید کرده است: «مقاومت و همه پرسی». ایران علاوه بر راهکار نظامی، طرحی حقوقی- سیاسی نیز ارائه کرده است. پیشنهاد برگزاری همه پرسی در فلسطین برای تعیین ماهیت حقوقی- سیاسی دولت حاکم، طرح دموکراتیک ایران است که توسط مقام معظم رهبری مطرح و در سازمان ملل نیز ثبت شده است. در منظومه فکری رهبر انقلاب اسلامی برگزاری همه پرسی، ناشی از مقاومت است و ایشان راه حل بحران فلسطین را جهاد می دانند که در نهایت به تأسیس دولت مستقل فلسطین منجر خواهد شد.