درخت حوزه‌های تخصصی

اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی ادبیات عرب تاریخ اسلام و سیره تصوف و عرفان اسلامی تفسیر و علوم قرآن حدیث و علوم حدیث علوم غریبه فقه و اصول گروه های ویژه منطق، فلسفه و کلام اسلامی
اخلاق اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۹۰۱ تا ۹۲۰ مورد از کل ۹٬۱۵۱ مورد.
۹۰۱.

بررسی دیدگاه برخی خاورشناسان در موضوع فضیلت شکر در قرآن و رابطه آن با اخلاقی بودن ایمان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه اخلاق سال ۱۵ پاییز ۱۴۰۱ شماره ۵۷ ۶۸-۴۹

کلیدواژه‌ها: شکر ایمان کفر فضیلت اخلاقی نعمت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۴ تعداد دانلود : ۲۰۱
ایزوتسو شکر را در قرآن با ایمان مترادف دانسته و راینهارت با توجه به تقابل شکر و کفر در قرآن، آن را دلیل بر الزام اخلاقی دانسته است. گر چه اصل ادعا، مبانی و دلایل ایشان با اشکالاتی مواجه است؛ اما توجه آنها به تضاد شکر و کفر در قرآن، راهبردی مبنی بر پیوند شکر و ایمان و فضیلت اخلاقی شدن ایمان ارائه می دهد. بر اساس تحلیل لفظ شکر در قرآن و آیات آنکه در مقابل با کفر قرار گرفته و اشاراتی که در کلام مفسران و اندیشمندان اسلامی آمده، لازمه شکر نعمت های مادی و دنیوی، شناخت منعم و استفاده از نعمت ها در مسیر خواست الهی است که نتیجه آن ایمان است؛ نیز لازمه شکر نعمت هدایت انسان به دین، بهره گیری از این هدایت و ایمان آوردن به خدا است و انکار خداوند در واقع ناسپاسی در مقابل نعمت هایی است که قابل انکار نیست. روش این پژوهش توصیفی-تحلیلی است.
۹۰۲.

ارزیابی نظریه و رویکرد وظیفهگرایانه کانت از منظر اخلاق اسلامی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اخلاق پژوهی سال ۵ تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۱۵) 73-94

کلیدواژه‌ها: اخلاق هنجاری وظیفه گرایی اخلاقی ایمانوئل کانت اخلاق اسلامی ابتنای اخلاق بر دین امر مطلق

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۹ تعداد دانلود : ۱۴۲
«وظیفه گرایی»، به عنوان مشهورترین و مناقشه برانگیزترین نظریه ها در حوزه اخلاق، همواره در تقابل با رهیافت پیامدگرایانه تعریف و تلقی شده و رقیب سنّتی فایده گرایی به حساب آمده است. به اعتقاد بسیاری، نظریه وظیفه گرایانه ایمانوئل کانت، مشهورترین تقریر وظیفه گرایانه است که البته، از منظرهای مختلف بررسی و نقد شده و نقد آن از منظر مبانی اخلاق اسلامی نیز ضروری و مهم می نُماید. در این پژوهش - با روش تحلیلی۔انتقادی و با بهره گیری از منابع کتابخانه ای و به ویژه منابع ناظر به اخلاق اسلامی - ضمن واکاوی مؤلفه ها و زوایای نظریه کانت، در صدد ارزیابی این نظریه بر اساس آموزه ها و مبانی اخلاق اسلامی برآمده ایم. به رغم ظرفیت ها و مزیّت های در خورِ توجه نظریه کانت، رویکرد مطلق گرایانه و همچنین عقل گرایی رادیکال کانت، چالش بر انگیز و آماج اشکالات و نقدها بوده است و برخی پیش فرض ها و دعاوی او و از جمله ادعای ناکامی و ناموجّه بودن ابتنای اخلاق بر دین - دست کم از منظر هواداران اخلاق دینی - ناپذیرفتنی و از مهم ترین نقاط ضعف رویکرد و نظریه او به شمار آمده است.
۹۰۳.

تأملی در نظریه نوین «لکه اخلاقی»(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اخلاق پژوهی سال ۵ تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۱۵) 95-116

کلیدواژه‌ها: لکه اخلاقی مسئولیت جمعی گناه متافیزیکی شرم جبران بخت اخلاقی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۰ تعداد دانلود : ۱۱۸
مقاله حاضر برای نخستین بار در زبان فارسی به استقبال مفهوم «لکه اخلاقی» رفته و به تشریح و مطالعه انتقادی آن می پردازد. لکه اخلاقی عبارت است از تحقّق حالت منفی در شخصیت اخلاقی فرد بی آنکه فرد در تحقّق منشا آن دخالتی داشته باشد. اصطلاح «لکه اخلاقی» اصطلاح نوینی است، با این حال، واقعیت این مباحث و مسمای لکه اخلاقی در نوشته های متقدم تر نیز دیده می شود. در مقاله حاضر - برای تبیینِ بیشتر این اصطلاح - مقایسه ای میان این اصطلاح، با بخت اخلاقی و گناه متافیزیکی برقرار و پیامدهای احتمالی لکه اخلاقی، یعنی شرم، تأسف عامل، مسئولیت اخلاقی و جبران نیز به گفت و گو نهاده شده است. دیدگاه مختار در بحث لکه اخلاقی آن است که این نظریه از انسجام لازم برخودار نیست و تقریر آن با ایرادهای متعددی مواجه است. تأمل در زوایای این مفهوم نشان می دهد که لکه اخلاقی، همان رسوایی و بدنامی است که بیش از آن که یک امر اخلاقی باشد، یک امر اجتماعی است. اگر چه انگیزه طراحان ایده لکه اخلاقی مبنی بر فراموش نکردن جنایت ها علیه بشریت و تلاش برای عبرت آموزی از آنها، انگیزه ای قابل دفاع بوده، اما انگیزه صحیح موجب تصحیح ایده نمی گردد.
۹۰۴.

شهرهای هوشمند و چالش های اخلاقیِ مکانیکی شدن روابط انسانی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اخلاق پژوهی سال ۵ پاییز ۱۴۰۱ شماره ۳ (پیاپی ۱۶) 133-149

کلیدواژه‌ها: اخلاق فناوری اطلاعات فناوری های نوین آینده پژوهی ماشینی شدن انسان شهر هوشمند سواد رسانه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۷ تعداد دانلود : ۱۲۱
فناوری های آینده ، زندگی بشر را دستخوش تغییر کرده و شهرها را به شهرهای هوشمند مبدّل می سازند. شهرهای هوشمند ، به رغم زمینه سازی برای ارتقای کیفیت زندگی و سلامت همگانی ، سبب بروز برخی از معضلات اخلاقی نیز می شوند که باید برای رفع آنان چاره ای اندیشید. مکانیکی شدن روابط انسان ها یکی از این معضلات است که در اثر کاهش روابط انسانی و افزایش روابط انسان و ماشین پدید می آید. در این پژوهش ، به روش تحلیلی ، به معضلات اخلاقی ناشی از مکانیکی شدن روابط انسانی و به ویژه کاهش میزان شفقت ورزی و نوع دوستی ، کاهش عبرت آموزی اخلاقی ، از بین رفتن قدرت تصمیم گیری و کمرنگ شدن نقش اسوه های اخلاقی پرداخته شده و با نیم نگاهی به آموزه های اخلاقی اسلام ، برای رفع وحل آنها راهکارهایی چون تلاش برای افزایش سواد رسانه ای ، تقویت عزتمندی و کرامت در نسل جدید ، افزایش ارتباطات انسانی ، ارائه شده است.
۹۰۵.

وجوه مختلف عادت ستیزی و مظاهر گوناگون آن در اشعار عرفانی ابن عربی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اخلاقی سال سیزدهم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۵۰) 259-278

کلیدواژه‌ها: سلوک عرفانی عادت ستیزی وجوه عادت ستیزی ابن عربی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۸ تعداد دانلود : ۲۴۹
عادت ستیزی یکی از ویژگی های بارز عرفان راستین در همه اعصار بوده، وعارف در دو سطح زبان ومعنا،همواره شگردهایی اتخاذ کرده است تا با پس زدن غبار عادت،چهره حقیقت را بنمایاندوتباین این دورا نشان دهد .ترک عادات ورسوم وتعارفات از شرایط لازم برای سلوک عرفانی می باشد.عادت ستیزی عرفا در ساحت های مختلف چون کبر وغرور،تقلید،تعصبات موروثی ،توجه به باورهای غلط وغیره خودرا نشان داده است. در حوزه زبان شطحیات عرفا اوج عادت ستیزی زبانی رابه تصویر کشیده و آن را از قالب روزمره خارج ساخته است. در ساحت اجتماع نیز عادت ستیزی نمودهای مختلف پیدا کرده است، بطوری که این اقسام عادت ستیزی را در اشعار ابن عربی نیز می توان مشاهده نمود. پژوهش حاضر که به روش توصیفی – تحلیلی و با هدف تبیین وجوه مختلف عادت ستیزی در اشعار عرفانی ابن عربی نگارش شده، یافته حاکی از آن است که، عادت ستیزی در اشعار ابن عربی به صورت بینش و گفتار و همچنین کنش و احوال نمایان است و عادت ستیزی و.اقعی زمانی حاصل می شود که دارای هر دو ویژگی باشد. از دیدگاه ابن عربی، حقیقت زمانی پدیدار می شود که از عادت خارج شود، زیرا عادت بزرگترین حجاب در همه شئون حیات انسان به شمار می رود. از دیدگاه وی لازم است ذهن بشر از عادات، تقلید و تعصب رها شود تا حقایق را آنطور که وجود دارد، مشاهده نکرد.
۹۰۶.

تبیین فرایند فرهنگ پذیری بر اساس آموزه های اسلامی با تأکید بر نقش مدارس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی سال هفتم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۲۳) 80-49

کلیدواژه‌ها: فرهنگ پذیری درونی سازی ارزش ها نهادینه سازی ارزش ها راهبرد فرهنگ پذیری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۴ تعداد دانلود : ۲۲۱
هدف: پژوهش حاضر با هدف تبیین فرآیند فرهنگ پذیری بر اساس آموزه های اسلامی با تاکید بر نقش مدارس انجام شد. روش: پژوهش کیفی از نوع هیبرید بود که در سه بخش تحلیل نظری، کار در عرصه و تحلیل نهایی انجام شد. در بخش اول از روش تحلیل محتوا و در بخش دوم از روش مصاحبه استفاده شد. بخش سوم نیز، تحلیل یافته ها در دو بخش بود. جامعه تحقیق در بخش اول ، قرآن کریم و در بخش دوم مدیران و معلمان مدارس متوسطه اول شهر تهران سال تحصیلی 1400 بود. نمونه ها به شیوه هدفمند تا رسیدن به اشباع مقولات با تعداد14 نفر به شیوه مصاحبه نیمه ساختاریافته انجام شد. از طریق تحلیل محتوا و کدگذاری باز، محوری و انتخابی داده های جمع آوری شده تحلیل گردید. یافته ها: در بخش اول با استفاده از تحلیل محتوا به روش استقرائی-قیاسی، مولفه های فرایند فرهنگ پذیری از سیره پیامبران اولولعزم در قرآن در4 دسته مقوله شناسایی و هر کدام در سطحی بالاتر در سه حیطه (شناختی، عاطفی و عملی) دسته بندی شد. ازجمله: 1-راهبرد فرهنگ پذیری با تاکید برتوحیدباوری با شاخص های سلوک نبوی، 2-مقدمات؛ با زیرمقولات فرهنگ شناسی، مخاطب شناسی، نیروسازی و داشتن تشکیلات، زمانبندی مناسب ؛ 3-اصول از جمله استقامت و بردباری، حفظ کرامت انسانی، تعهد و الزام درونی، صراحت بیان و وضوح پیام؛ 4-روش های نهادینه کردن ارزش ها از جمله دعوت به تعقل و انگیزه بخشی. در بخش دوم بر اساس مولفه های احصا شده فرایند فرهنگ پذیری اسلامی و مصاحبه و کدگذاری، دو دسته نقش برای مدارس شناسایی شد. 1- نقش آموزشی شامل روشهای مستقیم ( تمرین و تکرار در فرایند تدریجی )، نیمه مستقیم (بحث و گفتگو، مناظره ) و غیرمستقیم (یادگیری مبتنی برتجربه وعمل) 2- انگیزه بخشی شامل روش های خودیاری فرهنگی، روش اقناع و ... نتیجه گیری: درمرحله آخربراساس تحلیل وترکیب داده های نظری و تجربی چنین نتیجه گیری شدکه معلم برپایه اصل محبت واقناع سازی الگوهای ارتباطی در فرایند فرهنگ پذیری، بایدضمن تقویت روحیه توحید باوری درخود و دانش آموزان، با تعامل موثر با متربیان، نقش آفرینی بیشتری در فرآیند فرهنگ پذیری نسل جدید داشته باشند.
۹۰۷.

نقش آموزش و پرورش در گفتمان سازی اقتصاد مقاومتی (در چارچوب اقتصاد اسلامی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی سال هفتم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴ (پیاپی ۲۵) ۳۲-۷

کلیدواژه‌ها: اقتصاد مقاومتی اقتصاد مقاومتی در آموزش و پرورش گفتمان سازی اقتصاد مقاومتی و اقتصاد اسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۳ تعداد دانلود : ۱۹۳
هدف: اهداف این پژوهش تبیین نقش آموزش و پرورش در تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی و گفتمان سازی آن در کشور است. روش: برای این منظور روش تحلیل محتوای اسنادی به کار گرفته و جهت اولویت بندی از الگوی برخاسته از رویکرد مبتنی بر آرای خبرگان بسط یافته و به صورت چندگانه استفاده شده است. در بخش آرای خبرگانی، جامعه تحقیق اساتید دانشگاهی مرتبط، مدیران و کارشناسان آموزش و پرورش و مدیران و کارشناسان نهادهای مرتبط بودند که به طور هدفمند بر اساس میزان دانش، تخصص و علاقمندی به شرکت در مطالعه انتخاب شدند. جهت تجزیه و تحلیل یافته ها از آزمون فریدمن، تجزیه واریانس دوطرفه و تحلیل واریانس یک طرفه کروسکال- والیس به کار گرفته و استقلال گروه های نمونه از جوامع آماری مختلف آزمون شد. یافته ها: نتایج اولویت بندی راهبردها و برنامه ها بر اساس میانگین رتبه ها نشان داد راهبرد"گسترش مشارکت آموزش و پرورش در تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی در کشور"، در میان راهبردهای چهارگانه دارای اولویت دوم است. همچنین برنامه "گفتمان سازی اقتصاد مقاومتی و تبیین سیاست های مربوطه مانند جهاد اقتصادی به همراه ترویج فرهنگ حفظ بیت المال و حقوق مردم، قانون گرائی و مسئولیت پذیری در برابر محیط زیست " در میان مجموعه برنامه های مربوط به راهبرد گسترش مشارکت آموزش و پرورش در جامعه، اولویت نخست را دارد. نتیجه گیری: با وجود تنوع در آرای صاحبنظران پیرامون تعریف اقتصاد مقاومتی و رابطه آن با اقتصاد اسلامی و تفاوت دیدگاه گروه های سه گانه اساتید، مدیران و کارشناسان آموزش و پرورش و مدیران و کارشناسان نهادهای مرتبط با آن، نزدیک شدن به توافق برای گفتمان سازی و تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی در کشور توصیه می شود.
۹۰۸.

بازنمایی الگوی تربیتی بر اساس عملکرد مراقبتی از خود و دیگران، در سوره فرقان؛ با تاکید بر دیدگاه آیت الله جوادی آملی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اخلاق وحیانی سال یازدهم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۴ (پیاپی ۲۳) 5 - 31

کلیدواژه‌ها: الگوی تربیتی عبادالرحمان قرآن کریم سوره فرقان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۱ تعداد دانلود : ۳۱۰
از آنجا که بخش وسیعی از یادگیری انسان از طریق یادگیری ضمنی و مشاهده ای است، روش الگویی و از جمله، الگوپردازی، از جمله روش های مهم تربیتی به شمار می رود. الگوپردازی نیز مانند همه عناصر یک برنامه تربیتی باید متناسب با فرهنگ بومی هر کشوری باشد. از این رو، قرآن کریم می تواند به عنوان یک منبع غنی و الهام بخش در این زمینه مورد استفاده قرار گیرد. آیات پایانی سوره مبارکه فرقان، عبادالرحمن را به عنوان الگویی برای انسان های خوب، الگوپردازی کرده است. هدف از این پژوهش، بازنمایی این الگو با استفاده از تفاسیر قرآن کریم به ویژه تسنیم می باشد. روش تحقیق، روش توصیفی-تحلیلی است. بر اساس یافته ها شاخصه های اساسی عبادالرحمن مشتمل بر سه شاخصه: عبودیت، رحمت و صبر است که در نگاه تفصیلی به 20 شاخصه بسط می یابد. 7 شاخصه ناظر بر مراقبت از رشد معنوی خویشتن و 13 شاخصه ناظر بر مراقبت از رشد معنوی دیگران است. بندگان ممتاز خداوند دائما در حال مراقبت از خود و دیگران هستند. مصادیق دقیق تر مراقبت ذیل این سه محور در مقاله تبیین شده اند.
۹۰۹.

مؤلفه های کلیدی برندسازی اسلامی-اخلاقی برای ورود به بازارهای بین المللی در کسب و کارهای کوچک و متوسط صنایع غذایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اخلاقی سال دوازدهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۳ (پیاپی ۴۷) 239 - 264

کلیدواژه‌ها: مؤلفه های برندسازی برندسازی اسلامی - اخلاقی بازارهای بین المللی کسب و کارهای کوچک و متوسط صنایع غذایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۸ تعداد دانلود : ۲۱۴
هدف از تحقیق حاضر مفهوم پردازی و اولویت بندی مؤلفه های برند سازی اسلامی-اخلاقی در کسب و کارهای کوچک و متوسط صنایع غذایی به منظور ارائه چارچوبی مفهومی برای ورود به بازارهای بین المللی می باشد. روش انجام تحقیق ترکیبی می باشد که در دو بخش کیفی و کمی انجام شده است.نخست در بخش کیفی با استفاده از مصاحبه های عمیق نیمه ساختار یافته با چهارده نفر از خبرگان، متخصصان و اساتید در زمینه برندسازی اسلامی و بازاریابی که به روش گلوله برفی انتخاب شده اند و با استفاده از روش کدگذاری باز و محوری،مؤلفه های برند سازی اسلامی- اخلاقی شامل سه مؤلفه اصلی (دیدگاه ها و رویکردها، نقاط ضعف و تهدیدات، نقاط قوت و فرصت ها ) و پانزده زیر مؤلفه شناسایی و دسته بندی شدند. سپس در مرحله کمی از طریق ابزار پرسشنامه محقق ساخته، نظر و دیدگاه مدیران و کارشناسان بازاریابی در کسب و کارهای کوچک و متوسط صنایع غذایی کشور که بر اساس اطلاعات کسب شده از وزارت صنعت، معدن و تجارت 8618 شرکت در حال فعالیت بوده، جمع آوری شد. که حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران،نمونه ای به تعداد 364 نفربدست آمد که این تعداد نمونه از طریق روش نمونه گیری خوشه ای از جامعه آماری انتخاب گردید. برای تحلیل داده های کمی از تحلیل عاملی تأییدی و آزمون تی تک نمونه ای و نرم افزار های اس پی اس اس 22 و آموس 22استفاده گردید . یافته های تحقیق حاکی از آن است که مؤلفه دیدگاه ها و رویکردها بالاترین رتبه را در بین مؤلفه های اصلی داشته و رویکرد مفهومی؛ از دیدگاه ها و رویکردها؛ دارای بیشترین اهمیت بوده،مهمترین نقطه قوت وفرصت؛ آموزه های اسلامی و پر اهمیت ترین ضعف و تهدید؛ ریسک سرمایه گذاری در برندسازی اسلامی –اخلاقی است.
۹۱۰.

ماهیت معنویت اسلامی با رویکرد تربیتی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال ۳۰ بهار ۱۴۰۱ شماره ۵۴ 239 - 278

کلیدواژه‌ها: ماهیت معنویت اسلامی رویکرد تربیتی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۷ تعداد دانلود : ۳۳۰
هدف این پژوهش تبیین ماهیت معنویت از دیدگاه اسلام است لذا پژوهش حاضر ازنظر هدف، پژوهشی توسعه ای و ازنظر معرفت شناسی پژوهشی کیفی است که با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی صورت گرفت. روش تحلیل داده ها در این پژوهش، تحلیل مفهومی پیش رونده است. برای این منظور ابتدا مفهوم معنویت، سپس رویکردها (جریان های فکری) مرتبط با معنویت به شیوه تحلیلی موردمطالعه قرارگرفته تا از طریق تحلیل و ارزیابی این رویکردها به سمت استنباط مفهوم معنویت و کشف جوهره اصلی آن یعنی ماهیت معنویت، ویژگی های انسان معنوی، و ابعاد معنویت دینی از نگاه اسلام، درک  نسبتاً جامعی از معنویت دست یابیم. نتایج و یافته های این پژوهش نشان داد که معنویت دینی کیفیت (حالتی) روحانی است که در اثر ارتباط انسان با عالم معنا و واجب الوجود (خدای متعال) از مسیر عبودیت و بندگی خدای متعال و بر مبنای مبانی معرفت شناختی و احکام اسلام همچنین ارزش های اخلاق اسلامی برای دستیابی به بالاترین سطح از قرب الهی، قلب سلیم و حیات طیبه شکل می گیرد. از این دیدگاه انسان معنوی دارای ویژگی هایی شامل احساس فقر و نیاز به خداوند، اعتقاد به وجود و یگانگی خدا، اعتقاد به عالم غیب، اعتقاد به معاد، اعتقاد به هدفمندی آفرینش، اعتقاد به اختیار انسان، خودشناسی، معرفت به احکام دین و التزام عملی به آن ها و معرفت به ارزش های اخلاقی و التزام عملی به آن ها است همچنین معنویت اسلامی دارای چهار بعد شامل بعد معرفتی، عاطفی، ارادی و کنشی است.
۹۱۱.

تدوین کدهای اخلاقی ناظر بر رفتار کارکنان سازمان های متولی مهار فقر در پرتو سیره امام علی (ع)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه اخلاق سال چهاردهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۵۳ ۵۲-۲۷

کلیدواژه‌ها: اخلاق فقر تحلیل محتوا سیره امام علی (ع) فراگرد سلسله مراتبی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۰ تعداد دانلود : ۲۸۷
هدف مقاله، تدوین کدهای اخلاقی ناظر بر رفتار کارکنان سازمان های متولی مهار فقر در پرتو سیره امیرمومنان است. رویکرد کیفی تحلیل تم انجام گرفته که با مطالعه نهج البلاغه و سیره امیرالمؤمنین، کدهای اولیه تدوین؛ و پس از تایید خبرگان، جهت تکمیل و اصلاح با استفاده از مصاحبه نیمه ساختار یافته، کدهای نهایی با نرم افزار MAXQDA 10 تحلیل گردیدند. جامعه خبرگان، 11نفر از حوزه اقتصاد و اخلاق بودند و مصاحبه به روش گلوله برفی، تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت. نتیجه، 186 کد، ناظر بر 5 تمِ عدالتهای رفتاری، سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و توزیعی بود. در مرحله کمی با روش AHP و نرم افزار 11 Expert Choice تِم های اصلی اولویت بندی شدند. نتایج، نشانگر ارتباط نزدیک تم ها بود. ارزش کاربردی پژوهش، ارائه پیشنهادات برای اصلاح نظام مدیریتی و تدوین منشور اخلاقی مناسب برای سازمان های متولی مهار فقر است؛ تا در صورت اجرایی شدن شان، با ارتقای شاخص های اخلاقی سازمان ها، به کاهش فقر در جامعه بیانجامند.
۹۱۲.

تبیین روش تربیت اخلاقی کودک در هفت سال دوم براساس تعالیم اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال بیست و نهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۵۰ 279 - 299

کلیدواژه‌ها: تربیت کودک هفت سال دوم تعالیم اسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۳۷ تعداد دانلود : ۵۳۲
هدف این مقاله، تبیین روش تربیت اخلاقی کودک در هفت سال دوم براساس تعالیم اسلامی است. اسلام بهترین روش های تربیتی برای تعالی انسان را دارد که باید شناخته و استفاده شود. این روش ها در قرآن و زندگی معصومین(ع) تبلور یافته است. باتوجه به نیاز فطری انسان به خدا و گمراهی اش از مسیر الهی، ضرورت ایجاب می کند که به تربیت اسلامی توجه ویژه شود. روش تحقیق کیفی تحلیلی بوده و ازطریق فیش برداری داده ها جمع آوری و تحلیل و بررسی شده است. یافته ها حاکی است که در اسلام روش های بسیار متنوع و مؤثری برای تربیت افراد وجود دارد و معصومین(ع) تربیت فرزندانشان را از کودکی شروع می کردند. نتایج تحقیق بیان می دارد که تربیت مهم ترین عامل تعالی است. دست اندرکاران تربیت ضمن اهمیت دادن به دوره کودکی باید از روش های اسلامی، متناسب با شرایط کودک در جهت الهی کردن او استفاده کنند. در مقاله حاضر هفت روش دعا، سلام دادن، دعوت عملی، عمل به وعده، ملاطفت، اهمیت دادن به نماز و هم نشینی با صالحان که از روش های اسلامی است، مورد بررسی قرار گرفته است.
۹۱۳.

رابطه معرفت به خدا با معیار ارزش اخلاقی از دیدگاه آیت الله مصباح یزدی(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: معرفت اخلاقی سال دوازدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۳۰) 33-48

کلیدواژه‌ها: معرفت به خدا معیار ارزش اخلاقی قرب الهی مصباح یزدی (ره)

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۷۹ تعداد دانلود : ۳۲۶
چیستی معیار ارزش اخلاقی در اسلام و تأثیرپذیری آن از معرفت حصولی و حضوری به خداوند متعال، مسئله ای است که این تحقیق در صدد بررسی آن است. این مقاله، به روش توصیفی- تحلیلی و با بررسی، تنظیم و جمع بندی آیات قرآن و روایات و نیز استفاده از آثار علامه مصباح یزدی(ره) و مراجعه به نظرات برخی محققان، به بررسی رابطه معرفت به خدا با معیار ارزش اخلاقی پرداخته است. نتایج تحقیق حاکی از این است که معیار ارزش اخلاقی در اسلام، قرب الهی است و قرب الهی به معنی شهود قلبی خداوند متعال و درک رابطه خود با خداست. معرفت حضوری شهودی به خدا، با معیار ارزش اخلاقی که قرب الهی است، ارتباط مستقیم داشته و سایر معرفت ها به خدا، به اندازه تأثیرشان در درک شهودی، در معیار ارزش اخلاقی ایفای نقش می کنند.
۹۱۴.

بررسی جایگاه ارزشهای اخلاقی در الزام و اسقاط نفقه در حقوق ایران و مقارنه آن با حقوق آمریکا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اخلاقی سال یازدهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۴۴) 61-84

کلیدواژه‌ها: ارزش های اخلاقی نفقه حق حکم اسقاط حق حقوق مالی زوجه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۳ تعداد دانلود : ۳۶۷
حق زوجه بر نفقه در اسلام و قانون مدنی به تبعیت از فقه امامیه، یکی از حقوق مسلم زوجه دائمی است که مرد ملزم به پرداخت آن می باشد. در مورد جایگاه ارزشهای اخلاقی در نفقه به این نتیجه رسیدیم که علت الزام مرد به پرداخت نفقه در حقوق اسلامی با توجه به خصوصیات متفاوت زن و مرد و توانمندی هر یک، این الزام در خصوص مردان است و نه زنان و نیز یک ارزش اخلاقی مبنای این حکم بوده است. در خصوص چگونگی وجوب حق نفقه، ضمن بررسی نظرات مشهور و غیر مشهور فقها، عدم تصریح قانونگذار و نیز رای وحدت رویه دیوان عالی کشور به این نتیجه دست یافتیم که به مجرد انعقاد عقد نکاح، زوجه مستحق نفقه بوده و نشوز مسقط این حق زوجه خواهد شد. در خصوص امکان اسقاط نفقه از سوی زوجه قبل از انعقاد نکاح و وجوب آن، اسقاط این حق از منظر حقوقی مصداق مالم یجب و بلا اثر خواهد بود؛ لکن به نظر می رسد اسقاط پس از انعقاد نکاح آن هم به نحو جزئی، توسط زوجه قابل پذیرش بوده و خللی به صحت عقد نکاح و مصالح مقنن وارد نمی نماید. در حقوق آمریکا، اگرچه موضوع اسقاط حق، همانند آنچه در قوانین ماست، مطرح نیست، اما نفقه از وظایف متقابل زوجین بوده که نه تنها در طول زندگی مشترک ساقط نمی شود بلکه برای بعد از متارکه نیز به حکم دادگاه برای هریک از زوجین قابل استمرار است مگر در صورت توافق یا عدم مطالبه زوجین از یکدیگر که در چنین حالتی با توجه به حاکمیت اصل اراده و عدم ورود قانونگذار به روابط شخصی زوجین (به جز در موارد اختلاف) توافقات طرفین معتبر خواهد بود. با بررسی تطبیقی تفاوت های موجود در زمینه نفقه، در نظام حقوقی آمریکا موارد مثبتی یافت شد و پیشنهاداتی در جهت تعدیل قوانین ارائه گردید.
۹۱۵.

تحلیل فلسفی اسناد تحولی آموزش وپرورش بر اساس مؤلفه های اخلاق حرفه ای معلمان و دلالت های تربیتی آن(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: اخلاق سال یازدهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۴۱ (پیاپی ۶۴) 97 - 126

کلیدواژه‌ها: اخلاق حرفه ای معلم آموزش وپرورش اسناد تحولی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۶ تعداد دانلود : ۲۸۶
پژوهش حاضر با هدف تحلیل فلسفی اسناد تحولی آموزش وپرورش بر اساس مؤلفه های اخلاق حرفه ای معلمان و دلالت های تربیتی انجام شده است. در این پژوهش از روش پژوهش تحلیل مفهومی و قیاس استنتاجی (الگوی بازسازی شده فرانکنا) استفاده شده است. بدین منظور، اخلاق حرفه ای معلم و شاخص های معتبر آن بر اساس هشت محور اصلی احصا گردید، محتوای اسناد تحولی آموزش وپرورش برای شناسایی گزاره های توصیفی و تجویزی مرتبط، بررسی و تحلیل شد و سپس، متناظر با آن، الگویی متشکل از اهداف، اصول و روش های اخلاق حرفه ای معلم به دست آمد. یافته های پژوهش بیانگر دلالت هایی در اهداف، اصول و روش های اخلاق حرفه ای معلم است. شماری از اهداف اخلاق حرفه ای معلم عبارت اند از: دستیابی به سعادت و کمال، پرورش مسئولیت پذیری، کسب شایستگی ها و زمینه سازی برای هدایت متربیان. بعضی از اصول عبارت اند از: احترام، تعهد، شایسته محوری و شکیبایی. از روش ها نیز می توان به اسوه سازی اخلاقی، باورسازی ایمانی، تعالی شئون وجودی و تدریج و مداومت اشاره کرد. نتایج پژوهش نشان می دهد که اسناد تحولی آموزش وپرورش بر محورهای اخلاق حرفه ای معلم منطبق است و باید برای آموزش اخلاق حرفه ای معلم به نومعلمان همت گماشت.
۹۱۶.

مرگ آگاهی و دلالت های تربیتی آن در افزایش آرامش با تکیه بر روایات معصومین علیهم السلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال بیست و نهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۵۲ 31 - 64

کلیدواژه‌ها: مرگ آگاهی تربیت آرامش روایات

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۳ تعداد دانلود : ۲۸۵
هدف این پژوهش پرداختن به مقوله مرگ و مرگ آگاهی و دلالت های آن برای تعلیم وتربیت است. پژوهش حاضر از منظر روایات معصومین، به آن دسته از ویژگی های ذاتی انسان، دنیا و مرگ پرداخته است که می تواند مبنایی برای استخراج عوامل زمینه ساز آرامش باشد. این مهم با استفاده از روش توصیفی – تبیینی و استنباطی انجام شد. ابتدا وجوب مرگ بر مبنای صفات الهی همچون: قدرت، حکمت، رحمت، عدالت و مالکیت تبیین شده است؛ این صفات در جایگاه مبنا، به اصولی همچون استکمال، تقوا، توبه، عبودیت و عمل صالح منتهی می شود. یافته های پژوهش نشان می دهد که مرگ بر مبنای ویژگی های ذاتی انسان و دنیا ضرورت می یابد؛ درعین حال این ویژگی ها به همراه ویژگی های ماهوی مرگ متضمن دلالت هایی برای تربیت است که می تواند به آرامش منجر شود. از این منظر، یادآوری مرگ باعث تلاش، تکاپو، آسان شدن زندگی، دوری از سستی و پرهیز از رخوت و تشویش می گردد. همچنین یافته ها نشان می دهد، به رغم تفکر عام، نه تنها اندیشه مرگ منافاتی با آرامش انسان ندارد؛ بلکه در صورت فهم درست  از ماهیت و علت وجوب مرگ، حیات انسان می تواند رها از اضطراب ناشی از نزدیکی مرگ باشد.
۹۱۷.

بررسی مبانی انسان شناسی تربیت اخلاقی از دیدگاه عبدالله جوادی آملی و امام محمّد غزالی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اخلاق وحیانی سال یازدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۲۱) 115 - 142

کلیدواژه‌ها: تربیت اخلاقی مبانی انسان شناختی تربیت اخلاقی جوادی آملی محمد غزالی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۷ تعداد دانلود : ۳۵۲
تربیت اخلاقی از مهم ترین مباحث در تعلیم و تربیت و امری اثرگذار در اصلاح و تهذیب نفس و سعادت انسان است. این مقوله، بر مبانی و شناخت های بنیادین تکیه دارد. مسأله اصلی در این مقاله، بررسی مبانی انسان شناسی تربیت اخلاقی است که با مقایسه دیدگاه دو دانشمند «علامه جوادی آملی» و «امام محمد غزالی» به روش توصیفی و تحلیلی، نتایج موثر و قابل توجهی حاصل شده است. بر اساس یافته های تحقیق، «ماهیت فراطبیعی و روحانی انسان»، «فطرت و بینش شهودی انسان به هستی»، «کرامت ذاتی انسان»، «اختیارمندی انسان» و «نیازمندی او به تعلیم و هدایت الاهی» از مهم ترین مبانی انسان شناسی تربیت اخلاقی از دیدگاه علامه عبدالله جوادی آملی و امام محمد غزالی است که هریک از ایشان، اشتراکات و اختصاصاتی در تبیین این مبانی دارند.
۹۱۸.

طراحی مدل اخلاق حرفه ای دبیران تربیت بدنی(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: اخلاق سال یازدهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۴۰ (پیاپی ۶۳) 97 - 126

کلیدواژه‌ها: اخلاق حرفه ای معلمان تربیت بدنی رهیافت داده بنیاد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۰ تعداد دانلود : ۵۳۸
تربیت بدنی و ورزش، بخش مهمی از برنامه آموزشی مدرسه و فرآیند تربیت و پرورش دانش آموزان را تشکیل می دهد و رعایت اصول اخلاق حرفه ای از سوی معلمان ورزش، امری اساسی در کیفیت آموزش تلقی می گردد؛ لذا هدف از پژوهش حاضر طراحی مدل اخلاق حرفه ای دبیران تربیت بدنی است که با روش کیفی مبتنی بر نظریه مبنایی (با رهیافت ساخت گرایانه چارمز) انجام پذیرفته است. جامعه آماری تحقیق شامل صاحب نظران حوزه اخلاق و ورزش است که برای گزینش مصاحبه شوندگان از نمونه گیری هدفمند مبتنی بر روش نظری استفاده شد. برای سنجش روایی ابزار از معیارهای اسکینر و همکاران و برای سنجش پایایی از پایایی بازآزمون بهره گرفته شد. فرآیند تحلیل داده ها نیز مبتنی بر سه مرحله کدگذاری اولیه یا باز، کدگذاری متمرکزشده و کدگذاری نظری انجام پذیرفت. در نهایت، مدل اخلاق حرفه ای دبیران تربیت بدنی در سه سطح شامل عوامل مؤثر بر اخلاق حرفه ای، سطوح اخلاق حرفه ای و پیامدهای آن شکل گرفت.
۹۱۹.

فضیلت های اخلاقی و زندگی خوب در عصر کرونا ویروس (کووید- 19)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تأملات اخلاقی دوره دوم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ 53 - 74

کلیدواژه‌ها: فضیلت رذیلت زندگی خوب بیماری های فراگیر کووید- 19

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۵ تعداد دانلود : ۲۳۴
مسئله اصلی این پژوهش این است که چه رابطه ای بین فضیلت های اخلاقی و زندگی خوب در عصر کروناویروس وجود دارد. در عصر کروناویروس، بسیاری از انسان ها متعهد شدند که کارهای فضیلت مندانه انجام دهند. آنها عدالت، شجاعت، بخشش، صداقت، حکمت عملی و ...  را رواج دادند؛ به هم نوعان خود کمک کردند؛ سالمندان و انسان های ضعیف را مورد توجه قرار داده اند و در این آزمون موفق و سربلند بیرون آمده اند. برخی دیگر با احتکار اقلام اساسی و بی توجهی به فقرا و سالمندان و  فرار از زیر بار مسئولیت های اجتماعی خود، در آزمون فضیلت های ناکام ماندند و رذیلت ورزی را پیشه خود قرار دادند. این مقاله به روش توصیفی و تحلیل محتوا صورت گرفته است. هدف  از نگارش آن بررسی نقش فضیلت های اخلاقی در بهتر کردن زندگی انسانها و کاستن درد و رنج آنها در عصر کروناویروس است. برای دستیابی به این هدف  فضیلت های اخلاقی  اصلی در عصر کروناویروس مورد بحث و بررسی قرار گرفته است و این نتایج به دست آمده است که در عصر کروناویروس که نابرابری ها، دروغ گویی، پنهان کاری ها، ناآرامی ها و بزدلی ها و تصمیمات نادرست بسیار برجسته هستند، بیش از هر زمان دیگری به آنها نیازمندیم. عدالت برای مقابله با نابرابری ها؛ صداقت برای مقابله با دروغ گویی ها و پنهان کاری ها؛ شجاعت برای مقابله با ناآرامی ها و تهدیدها و بزدلی ها؛ بخشش برای مقابله با خودخواهی ها؛ و حکمت عملی برای اتخاذ تصمیم های صحیح لازم است. با آگاهی از فضیلت ها و عمل کردن به آنها باعث بهتر شدن زندگی انسان ها و کاستن درد و رنج آنها در عصر کروناویروس می شود. فضیلت های اخلاقی ما را قادر می سازند تا با انتخاب آگاهانه محدودیت های فعلی به جای اینکه آنها را سخت گیرانه و غیراخلاقی بدانیم، به آنها پایبند باشیم و زندگی خوبی را برای خود و دیگران رقم بزنیم.
۹۲۰.

راهکارهای گرایشی و منشی درمان تفاخر در تربیت اخلاقی قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اخلاق وحیانی سال دهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۲۰) 39 - 68

کلیدواژه‌ها: قرآن کریم تفاخر تکبر تربیت اخلاقی اصلاح گرایش اصلاح منش

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۴ تعداد دانلود : ۴۸۳
تفاخر از برجستهترین معضلات فرهنگی-اجتماعی عصر حاضر است که گذشته از ضدیتش با ارزشهای دینی و آثار سوء اخروی، به لحاظ زندگی این دنیایی نیز پیامدهای نامطلوب اقتصادی، تربیتی، روانشناختی و جامعهشناختی گستردهای دارد. قرآن کریم به عنوان برنامه هدایت بشر از ظلمت به سمت نور و از رذایل به فضائل به مبارزه با این رذیله اخلاقی-اجتماعی پرداخته و جامعه عصر نزول را از رفتارهای فخرفروشانه تطهیر کرده و فضائلی همچون برابری، مواسات، ایثار، گذشت، فروتنی و تواضع را جایگزین آن نموده است. نظر به اهمیت استخراج روشهای قرآنی در حل مسائل اجتماعی، جستار حاضر با رویکرد توصیفی-تحلیلی به بررسی راهکارهای درمان تفاخر از منظر قرآنکریم در دو ساحت گرایش و منش پرداختهاست.براساس یافتههای پژوهش، راهکارهای گرایشی قرآن برای درمان تفاخر به دو بخش راهکارهای ترهیبی و ترغیبی قابل تقسیم هستند که اولی مشتمل بر روش عبرتبخشی و روش تهدید و دومی شامل سه روش تشویق، الگودهی و سرعت و سبقت است. راهکارهای منشی نیز به دو دسته راهکارهای ایجابی و سلبی تقسیم میشوند که دعوت به صبر، تواضع و جایگزینی عامل شادی در دسته اول و منع از تکبّرورزی، یأس و سرمستی از امکانات در دسته دوم جای میگیرند.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان