درخت حوزه‌های تخصصی

رابطه بین شخصیت و دین، یکی از بحث ها ی عمده و محوری در روان شناسی است که به آن کمتر توجه شده است. هدف از این پژوهش، بررسی رابطه بین ویژگی ها ی شخصیتی با عمل به باورهای دینی، جهت گیری مذهبی و نگرش مذهبی است. نتایج این پژوهش می تواند در شناخت ویژگی ها ی شخصیتی گرایش به دین موثر باشد. در این پژوهش علی مقایسه ای، 150 پسر و 150 دختر با روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای از بین دانشجویان دختر و پسر دانشگاه پیام نور فسا انتخاب شدند و با پرسشنامه ها ی استانداردشده پنج عامل بزرگ شخصیت نئو، جهت گیری مذهبی، نگرش مذهبی و عمل به باورهای مذهبی مورد آزمون قرار گرفتند. نتایج تجزیه و تحلیل رگرسیون نشان داد که عامل با وجدان بودن با خرده مقیاس پیشرفت طلبی و خویشتن داری، عمل به باورهای مذهبی را پیش بینی نمود و عامل دل پذیر بودن با خرده مقیاس نوع دوستی و میانه روی نیز توانست عمل به باورهای مذهبی را پیش بینی نماید. همچنین نتایج تحقیق همسو با تحقیقات پیشین نشان داد که زنان در ابعاد دین داری و عوامل شخصیتی به طور معناداری نمراتی بالاتر از مردان به دست آوردند. اما برخلاف تحقیقات پیشین، نتایج این تحقیق نشان داد که عامل برون گرایی جهت گیری مذهبی را پیش بینی می نماید، ازاین رو، پیشنهاد می گردد که این پژوهش در جوامع تحقیقی دیگر نیز تکرار گردد.

" گرچه پس از وقوع بلایای طبیعی همه جمعیت یک شهر، روستا یا منطقه آسیب می بینند اما برخی از آنان به دلیل ویژگی های جسمانی، شرایط فرهنگی و یا موقعیت اقتصادی، بیش از دیگران متحمل خسارت و آسیب می شوند. کودکان از جمله گروه های جمعیتی هستند که در فجایع طبیعی سخت در معرض خطر قرار می گیرند. مقاله حاضر می کوشد ابعاد شرایط مخاطره آمیز کودکان و واکنش های آنان را پس از حوادث غیر مترقبه توضیح دهد و راه کارهایی را به منظور مداخله در بحران با توجه و تاکید بر امداد رسانی ارایه کند."

" طی دو دهه اخیر نقش بخش غیر دولتی در مداخله برای کاهش بلایای طبیعی سخت در کانون توجه قرار گرفته است. در این میان بخش خصوصی، بنگاه ها و شرکت های تجاری نیز علی رغم گرایش سود طلبانه، کارکردهای مثبت و موثری در حوادث غیر مترقبه داشته اند. این کارکردها هم به لحاظ مشارکت بخش خصوصی در آمادگی برای تخفیف آثار و پیامدهای فاجعه (به عنوان برنامه هایی بشر دوستانه) مورد نظر بوده است و هم از این منظر که می تواند برای ارتقای فعالیت این بخش در حوزه هایی که به انتقاع مالی و اقتصادی ختم می شود، بستری مناسب به شمار آید. مقاله حاضر بخشی از یک پروژه گسترده در این زمینه است که تجارب کشور بنگلادش را در این زمینه نشان می دهد. "

"موضوع این مقاله بررسى جامعه شناختى گرایش هاى سیاسى نخبگان سیاسى جامعه است. مقاله حاضر برآمده از یک پژوهش علمى به روش پیمایشى است که در بین نخبگان سیاسى جامعه انجام گرفته است. این تحقیق در پى تبیین زمینه هاى اجتماعى گرایش سیاسى فعالان و نخبگان سیاسى به یکى از دو جناح سیاسى مطرح در کشور است. چارچوب نظرى تحقیق با تلفیق عناصرى از نظریه هاى جامعه شناسى چند گانه شکل گرفته است. گرایش سیاسى به عنوان متغیر وابسته یا متغیرهایى چون جامعه پذیرى سیاسى، پایگاه اجتماعى و تجربه سیاسى مورد بررسى و تبیین قرار گرفته است. نتایج به دست آمده نشان مى دهد که گرایش سیاسى افراد مورد بررسى به دو جناح سیاسى، بیش ترین رابطه آمارى را با جامعه پذیرى سیاسى و کم ترین رابطه را پایگاه اجتماعى آنان دارد. به این معنا که پایگاه اجتماعى مصطلح و مطرح در مباحث قشربندى اجتماعى تبیین کننده نوع گرایش نخبگان سیاسى به جناح محافظه کار یا اصلاح طلب نیست، بلکه نوع جامعه پذیرى سیاسى شان، عمدتاً تعیین کننده نوع گرایش سیاسى آنان است. از نتایج عملى تحقیق، این که فعالیت سیاسى دو جناحى امرى عرفى شده و عادى محسوب شود و هرگونه احساس نگرانى امنیتى ـ سیاسى براى نظام کلى اجتماعى از قبل این فعالیت بى مورد قلمداد گردد. لکن براى جلوگیرى از خروج این پدیده عادى از حالت بهنجار و تبدیل شدن آن به بحران سیاسى و ایجاد شکاف بین حوزه سیاسى و حوزه عمومى باید برنامه ریزى شود. "

احساس شادی به عنوان یک پدیده روانشناختی و اجتماعی، تحت تأثیر تجربه های مستقیم و غیرمستقیم افراد از شرایط متفاوت اجتماعی است که انسان ها برای دست یابی به زندگی سالم و تداوم روابط اجتماعی نیازمند آن هستند. در این مطالعه شادی در رابطه با احساس امنیت مدنظر است، که با فراهم شدن بسترهای احساس امنیت در جامعه، زمینه جهت سرعت بخشیدن به سلامت اجتماعی و پایداری بهداشت روانی و جامعه شاد فراهم خواهد بود. روش تحقیق حاضر پیمایشی و از نوع همبستگی است. نمونه ی آماری تحقیق حاضر 381 نفر از دانشجویان دانشگاه آزاد تبریز بودند که به روش نمونه گیری طبقه ای متناسب انتخاب شدند. داده ها به کمک پرسشنامه محقق ساخته جمع آوری شده و با استفاده از روش های آماری آزمون t ، همبستگی و رگرسیون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که بعد امنیت مالی، امنیت شغلی و امنیت عاطفی رابطه معنی داری با شادی دانشجویان داشته است.

رفتار شهروندی سازمانی بر مبنای تفکری است که تنوعی از رفتارهای کارکنان را در برمی گیرد مانند انجام وظایف اخلاقی، کمک رسانی داوطلبانه، انجام وظایف بدون نظارت رسمی و تحمل سختی ها. افزایش این رفتار ممکن است حرکت سازمان های سنتی به محیط رقابتی جدید را آسان کند و اثربخشی سازمانی را افزایش دهد. هدف این پژوهش بررسی تأثیر تعهد سازمانی بر رفتار شهروندی سازمانی است؛ روش پژوهش پیمایشی و جامعه آماری همه معلمان شهر کرمان است که 396 نفر برای نمونه آماری انتخاب شدند. براساس نتایج پژوهش رفتار شهروندی معلمان بیش از متوسط است. همچنین نتایج تحلیلی نشان می دهد بین تعهد سازمانی با رفتار شهروندی سازمانی ارتباط مثبت و معناداری برابر با 38/0 وجود دارد. به علاوه، از بین ابعاد تعهد سازمانی؛ تعهد عاطفی بیشترین و تعهد مستمر کمترین ارتباط را با رفتار شهروندی سازمانی دارند. براساس نتایج تحلیل رگرسیون، ابعاد تعهد سازمانی 24 درصد از تغییرات متغیر وابسته را تبیین کرده است.

با رشد فزاینده مصارف رسانه ای، چگونگی استفاده از رسانه های نوین شاخصی برای قشر بندی افراد در کلان شهرها شده است. پژوهش حاضر در کلان شهر اصفهان به روش پیمایشی برای پاسخ به این سوال بود که کدام مصارف رسانه ای عامل این قشر بندی است؟ جامعه آماری این پژوهش را کلیه شهروندان کلان شهر اصفهان به تعداد 1908968 نفر تشکیل دادند. از این میان تعداد 959 نفر به عنوان حجم نمونه برآورد و از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای نمونه گیری انجام شد. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته بود که پایایی آن با ضریب آلفای کرونباخ (85/0) برآورد گردید. تجزیه و تحلیل اطلاعات از طریق تحلیل خوشه ای دو مرحله ای بر اساس معیار اطلاعاتی (آکائیکه) و ضریب کای دو انجام گرفت. مهم ترین نتایج نشان داد دو خوشه در مصرف رسانه ای از یکدیگر قابل تفکیک هستند. خوشه اول نسبت به تعویض گوشی در سال، داشتن گوشی با کارایی و امکانات جدید، استفاده از ارتباطات غیر کلامی و برنامه های شبکه ای، فعالیت در شبکه های مجازی و استفاده زیاد از اینترنت نمرات بالایی کسب کردند. خوشه دوم در استفاده کلامی از تلفن همراه و انجام فعالیت های روزمره به صورت الکترونیکی به میانگین نزدیک تر بودند.

در دهه های پایانی قرن بیستم با فرآیند دیالکتیکی و متناقض-نمای جهانی شدن و با وجود خوشبینی های مدرنیته، بشریت شاهد خیزش ها و ستیزهای قومی و هویتی، جنبش های ملی گرایانه و بنیادگرایی های دینی بود. بر همین منوال اولین فرضیه پژوهش در برابر تبیین این سوال که چرا در بطن زندگی مدرن و با وجود کوچک شدن جهان در اثر ارتباطات چنین تنش هایی بوجود می آید می توان چنین بیان کرد: فرایند جهانی شدن و مقاومت در برابر آن و فضای مجازی پدیدار شده، اشکال گوناگون خاص گرایی های فرهنگی، تنش های قومیتی و بحران های هویتی را تقویت می کند. احساس هویت کردن از اساسی ترین نیازهای روانی انسان و پیش نیاز هرگونه زندگی اجتماعی است. مکان، زمان و فضا مهمترین عواملی بودند که می توانستند، به طور سنتی این نیازهای هویتی انسان را تأمین بکنند. اما فرایند جهانی شدن و فضای مجازی با دگرگون کردن شرایط و چارچوب سنتی هویت سازی، روندگسست مکان، زمان و فضا را شتاب -بخشید و بدین ترتیب امر اجتماع را از دایره تنگ و محدود مکان رها کرده و در فضای بسیار فراخ گسترش داد و نوعی بحران هویت و معنا در جوامع مختلف جهان پدید آورد که افراد و اقشار گوناگون برای حل این بحران به روش ها و راهکارهایی متوسل می شوند که اشکال متعدد خاص گرایی های فرهنگی، تنش ها و ستیزه های قومی، هویتی یکی از اشکال پر اهمیت چنین خاص گرایی هایی است. هدف مطالعه حاضر با توجه به این مسأله، برجسته تر کردن چارچوب مفهومی یکپارچه ای از رهگذر تفکر غیرخطی است که معیاری مبتکرانه برای حل عمده ترین و مهمترین مشکلات عصر ما من جمله مبحث قومیت و ستیزه های ناشی از آن در فرایند جهانی شدن و فضای مجازی عرضه داشته است. از این رو، دومین فرضیه پژوهش برای فائق آمدن و درک مسائل جهانی و تنش ها و بحران های بوجود آمده توسط ستیزه های قومی و دیگر خاص-گرایی ها چنین مطرح می شود: باید اصول طراحی مؤسسات اجتماعی آینده ما همخوان و همساز با اصول سازمانی باشد که طبیعت برای پایدارسازی شبکه حیات فراهم آورده است. تحقیق مورد نظر در قالب تحقیق نظری انجام گرفته که نوعی مطالعه بنیادی و تئوریک است. علاوه بر کشف و آشکارسازی روابط بین متغیرها از روش های استدلال و تحلیل عقلانی استفاده شده که بر پایه مطالعات کتابخانه ای انجام گردیده است.

در دهه های اخیر دگرگونی های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و به دنبال آن دگرگونی هایی که در شکل و وظایف خانواده و انتظارات افراد از ازدواج و زناشویی پدید آمده است، نهاد خانواده و زناشویی را با چالش ها و تعارضاتی متفاوت و مضاعف نسبت به گذشته دست به گریبان ساخته است که از نتایج چنین وضعیتی سستی روابط زناشویی، تضاد و طلاق در جامعه ایران است. بر این اساس، در مقاله حاضر که به شیوه فراتحلیل و استنتاج مبتنی بر تحلیل مفاهیم و مفهوم پردازی مجدد نتایج پژوهش های پیشین انجام شده است، سعی شده است با تکیه بر رویکردهای نظری مختلف و به ویژه نظریه کنش متقابل نمادین، به عنوان تبیین کننده اصلی و به کارگیری مفهوم «پارادایم زناشویی»، به عنوان حلقه گم شده مطالعات پیشین در این حوزه، مدلی مناسب و در عین حال متفاوت برای تبیین تعارضات زناشویی ارائه گردد. این مدل، تعارضات زناشویی را بر اساس تضاد پارادایمی میان زوجین توضیح می دهد و ایده اساسی آن این است که تعارضات زناشویی نه نتیجه یک یا چند عامل ثابت و مشخص، بلکه محصول برخورد پارادایم های مخالف (یا متفاوت) با هم است.

تعاملات اجتماعی، روابط و علقه های محله ای، مشارکت و بسیاری مفاهیم اجتماعی دیگر که همگی تحت عنوان سرمایه اجتماعی مطرح هستند از جمله مهم ترین دلمشغولی های طراحان، برنامه ریزان و مدیران شهری است که نقش به سزایی را در آفرینش و تقویت حس مکان، دلبستگی مکانی، رضایتمندی سکونتی، هویت مکانی و بسیاری کیفیت های مکانی دیگر عهده دار است. بر همین اساس چنانچه تقویت این عوامل اجتماعی را که در این تحقیق از آنها تحت عنوان سرمایه اجتماعی یاد می شود به عنوان یکی از اهداف طرح ها و برنامه های شهری در نظرگیریم، نگاه به گذشته جامعه ایرانی، نقاط قوت و ضعف بسیاری را در توانایی ارتباطات اجتماعی ایرانیان در جهت همسایگی اجتماعی، مشارکت شهروندی و زندگی جمعی نشان خواهد داد که می تواند روشنی بخش جامعه امروز در نیل به اهدافش باشد. در این بین ادبیات نیز به عنوان میراثی مکتوب از گذشتگان می تواند نقش مهمی در شناسایی روندها و رویه ها عهده دار باشد. در واقع همواره بخشی از ادبیات به اجتماعیات اختصاص دارد و بیانگر راز و رمزهای نهفته در مناسبات میان مردم است. از این رو پژوهش حاضر با هدف واکاوی مناسبات اجتماعی در جامعه سنتی ایران با مروری بر تعاریف سرمایه اجتماعی به ارزیابی مؤلفه های سه گانه آن در متون کهن پارسی پرداخته است. بر این اساس در یک سامانه پژوهش کیفی مبتنی بر رویکرد پژوهش تفسیری- تاریخی، با استفاده از روش تحلیل محتوا تلاش شده تا به بررسی هر یک از مؤلفه های سه گانه سرمایه اجتماعی در متون کهن ادبی ایران همچون خمسه نظامی، مثنوی معنوی و گلستان سعدی پرداخته شود. نتایج مطالعات حاضر حکایت از آن دارد که محلات به عنوان مهم ترین تجلی شبکه های اجتماعی در زندگی شهری جامعه ایرانی مهم ترین عامل تعیین کننده دیگر مؤلفه های سرمایه اجتماعی روابط و تعاملات اجتماعی، هنجارهای همیاری و اعتماد هستند. بر این اساس برخلاف جوامع غربی که تعاملات میان شهروندان عمدتاً به صورت میان گروهی، در مقیاس شهر و در فضاهای شهری صورت می پذیرفته است، تعاملات ایرانیان به صورت درون گروهی و در مقیاس محلات تحقق می یافته است به گونه ای که در شکل گیری شبکه های اجتماعی، ارتباطات افقی بسیار قویی تر از ارتباطات عمودی( آوندی) بوده است. همچنین در حالی که هنجارهای همیاری و اعتماد در دو سطح خرد و میانه از سطح مطلوبی برخوردار است لیکن اعتماد در سطح کلان سست و شکننده است. علاوه بر این به نظر می رسد مشارکت دادن مردم در مدیریت فضاهای شهری از طریق شکل گیری و اولویت دادن به سازمان های مردم نهاد به مثابه حلقه واسطه عرصه عمومی و دولتی نقش به سزایی در تقویت سرمایه اجتماعی بین گروهی می تواند عهده دار باشد.

تغییر و تحول در مفهوم توسعه، حاکی از چند بعدی بودن آن است که در هر برهه از زمان مفاهیم تازه ای به آن افزوده گردیده است. از آنجا که رابطه تنگاتنگی بین توسعه و بیمه، بخصوص بیمه های اجتماعی وجود دارد، امروزه در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه، بهبود و ارتقای سطح زندگی انسان ها و دستیابی به عدالت اجتماعی و رفاه اقتصادی- اجتماعی، از اهداف اصلی گسترش انواع بیمه ها محسوب می شود. در این راستا، یکی از اقدامات دولت در سال های اخیر، توسعه خدمات تامین اجتماعی در قالب بیمه اجتماعی برای رسیدن به عدالت اجتماعی خصوصاً در جامعه روستایی بوده است. پژوهش حاضر با هدف اثرات بیمه اجتماعی روستاییان و عشایر بر توسعه روستایی در دهستان دوستان، شهرستان بدره استان ایلام انجام شده است. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی بوده است و داده های مورد نیاز با روش های کتابخانه ای و میدانی (پرسشنامه) گردآوری شده است . جامعه آماری 448 نفر و شامل افراد تحت پوشش این بیمه است که با استفاده از روش کوکران حجم نمونه 207 نفر محاسبه و نمونه ها با روش تصادفی انتخاب شد و در نهایت با استفاده از نرم افزار SPSS و استفاده از آزمونT تک نمونه ای تجزیه و تحلیل شد . یافته های تحقیق نشان می دهد که بیمه اجتماعی روستاییان و عشایر بر توسعه روستایی تاثیر مثبتی داشته و باعث ارتقاء امنیت اجتماعی، امنیت اقتصادی و ارتقاء احساس تعلق و افزایش ماندگاری روستاییان و کاهش مهاجرت های روستایی - شهری شده است.