درخت حوزه‌های تخصصی

سیستان دشت پهناور و حاصلخیزی پیرامون دریاچه هامون می ‌باشد. بنابر پژوهش‌ های علمی انجام شده، سیستان یکی از مراکز تمدنی مهم در محدوده جغرافیایی شرق فلات ایران بوده است. یکی از عمده‌ ترین این مراکز شهر سوخته می ‌باشد. شهر سوخته در استان سیستان و بلوچستان در جنوب شرقی ایران قرار دارد و یکی از مهم ‌ترین شهرهای ماقبل تاریخ در ایران به حساب می آید. فعالیت‌ های باستان شناسی و کاوش در این محوطه باستانی نشان می ‌دهد که شهر سوخته مهم‌ ترین مرکز تمدن و تجارت در قبل از 5 هزار سال پیش بوده است. شهر سوخته یک محوطه تاریخی مهم در ایران بوده و برخی اکتشافات آن نظیر تصویر یک بز در حال حرکت بر روی یک کوزه که نخستین انیمیشن در جهان محسوب شده و نیز نخستین عمل جراحی مغز و بسیاری از نخستین های دیگر نشان دهنده اهمیت فوق العاده این محوطه باستانی بی نظیر است. این تحقیق ضمن بررسی پیشینه تاریخی شهر سوخته و عظمت باستان شناسی آن به کنکاش در زمینه بهره ‌برداری فرهنگی بویژه بحث توریسم تمدنی مبتنی بر آثار این شهر پرداخته و به این نتیجه رسیده که متأسفانه هیچ تناسبی بین عظمت و وضیت گردشگری این شهر تاریخی وجود ندارد. در خاتمه راهکارهای لازم جهت پویایی توریسم شهر سوخته ارایه شده است.

امروزه انواع بیماری های جسمی و روانی به علت گسترش زندگی شهری و همچنین توسعه صنعتی شهرها افزایش یافته است. از طرف دیگر، اهمیت چشمگیر گردشگری، بویژه در بخش طبیعت گردی در سطح جهانی و از جنبه های مختلف بر همگان آشکار گردیده است. به علاوه، با برنامه ریزی های بهینه ای که در برخی از کشورها صورت گرفته است، تا حد بالایی هزینه های درمان کاهش یافته و همچنین زمینه بهبود و بازتوانی بیماران فراهم گردیده است. چشمه های آب معدنی و گرم به عنوان یکی از شگفتی های خلقت که از گذشته های دور در درمان استفاده می شده اند، جایگاه خاصی را در توریسم درمانی برای گردشگران دارا هستند. استان اصفهان به دلیل موقعیت و وضعیت ژئومورفولوژیک ویژه ای که دارد، دارای چشمه های آب معدنی و گرم فراوانی با خواص و قابلیت های درمانی ویژه که دارد، دارای چشمه های آب معدنی و گرم فراوانی با خواص و قابلیت های درمانی ویژه است که به صورت پراکنده در سطح استان قرار گرفته اند. در این پژوهش، پس از گردآوری اطلاعات و داده های آماری و سپس پردازش آن، وضعیت چشمه های آب معدنی و آب گرم استان اصفهان تحلیل گردیده است که با در نظر گرفتن 52 چشمه و 12 شاخص، سطح بندی انجام شده است. براین اساس، چشمه هایی که از لحاظ دارا بودن شرایط اقلیمی، امکانات رفاهی، خدماتی و تفریحی در موقعیت مساعدتری هستند، در سطوح بالاتر قرار گرفته اند و با کاهش این موارد با توجه به این که برخی از چشمه ها دارای خواص درمانی ویژه ای هستند، در سطوح پایین تر قرار می گیرند. بنابراین، راهکارهایی در جهت برنامه ریزی برای گسترش تاسیسات و امکانات مناسب ارایه گردیده تا بتوان از آنها در جهت توریسم درمانی به شکل بهینه استفاده کرد.

برنامه ریزان گردشگری در زمینه ظرفیت تحمل مقصد معتقدند، جامعه میزبان برای رشد و توسعه گردشگری ظرفیت معینی دارد و رشد فراتر از حد ظرفیت آن، منجر به بروز پیامدهای اجتماعی و زیست محیطی خواهد شد و پس از مدتی کاهش منافع سرمایه گذاری های گردشگری را درپی خواهد داشت. تعیین ظرفیت تحمل حوزه مقصد از دو بعد جامعه میزبان و میهمان(گردشگران) صورت می گیرد. هدف این تحقیق بررسی و تعیین ظرفیت تحمل حوزه گردشگری کلاردشت با تاکید بر بعد جامعه میزبان می باشد. روش تحقیق، پیمایشی(زمینه یابی و اکتشافی)، توصیفی، تحلیلی، مبتنی بر پرسشنامه است. یافته های تحقیق نشان می دهد، از بعد جامعه میزبان حوزه کلاردشت در رابطه با نوع گردشگران خود ظرفیت تحمل متفاوتی دارد. به طوری که با توجه به عملکرد گردشگران خانه دوم، ظرفیت تحمل حوزه به آستانه خود رسیده است اما در رابطه با گردشگران با اقامت حداقل یک شب(گردشگران اقامتی) اشباع آستانه ظرفیت تحمل مورد تایید نمی باشد. همچنین از بعد جامعه میزبان، وضعیت ظرفیت تحمل حوزه کلاردشت، تحت تاثیر نگرش مردم نسبت به نوع گردشگران موثرتر به لحاظ اقتصادی، نوع گردشگران مطلوب به لحاظ عملکردی(میزان تاثیر گذاری بر محیط)، میزان وابستگی اقتصاد حوزه به گردشگری ، آینده اقتصادی حوزه تحت تاثیر گردشگری، منافع شخصی افراد از گردشگری و میزان آگاهی و حساسیت مردم نسبت به مسایل محیطی حوزه، می باشد.

روستای صخره ‌ای میمند در 32 کیلومتری شمال شرقی شهرستان شهربابک در استان کرمان واقع شده و از باستانی ‌ترین سکونتگاه ‌های انسانی است که خانه‌ های کنده شده در صخره ‌های آن تعامل شگفت بین مردمان این روستا و طبیعت را نشان می ‌دهد. این روستا از شگفتی ‌های تمدنی- فرهنگی و تاریخی ایران است که خانه‌ های آن در بستری طبیعی با تشکیلات زمین شناسی که کنگلومرایی است و دو لایه عمده را می ‌توان در روستای میمند تشخیص داد که جنس لایه بالایی سخت‌تر از لایه پایینی است و این وضعیت موجب حفر سکونتگاه‌ هایی در بدنه ‌های شیبدار دو تپه اصلی با شیب تند شده و ارتفاع متوسط آنها از خط‌القعر تا خط‌الراس در حدود 80 متر برآورده است. هدف این مقاله معرفی این روستا از لحاظ قابلیت ‌هایی است که آن را به عنوان یک مکان جذب گردشگری در سطح ایران و جهان مورد توجه قرار داده می ‌باشد. این مقاله بر اساس اسناد و مدارک موجود و مشاهدات شخصی به نگارش درآمده است.

ژئوتوریسم یا گردشگری جغرافیایی یکی از روش‌های نو در ارائه جاذبه‌های گردشگری است که کلی نگری در این شاخه خاص نشأت گرفته از ویژگی‌های جغرافیایی آن است. ژئوتوریسم نه تنها عامل جاذبه‌های طبیعی از جمله پدیده‌های زمین شناسی و ژئومورفولوژی می‌شود، بلکه جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی را نیز در بر می‌گیرد. بنابراین بررسی در این زمینه ضروری به نظر می رسد و می‌توان اذعان داشت که در طرح‌های جامع کشوری جای این شاخه خالی است. استان فارس با داشتن میراث غنی زمین‌شناسی، ژئومورفولوژی خاص زاگرس نظیر (تنگ‌ها، گنبدهای نمکی، آبشارها و غیره) و جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی (تخت جمشید و پاسارگاد و غیره) از مناطق مستعد برای برنامه‌ریزی بر پایه ژئوتوریسم است. در این مقاله سعی شده ‌است بانگاهی جامع، مدون و با استفاده از نقشه‌های مختلف از جمله نقشه زمین‌شناسی، تصاویر ماهواره‌ای و سایر نقشه‌های استانی و انجام مطالعات میدانی که در نهایت منجر به تهیه نقشه ژئوتوریسم استان شده، جاذبه‌های طبیعی و تاریخی فرهنگی معرفی شود و در ادامه برخی از مکان‌هایی که دارای شرایط لازم و کافی جهت برنامه‌ریزی ژئوتوریسم در استان می‌باشند، مشخص شده ‌است. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که قرارگیری برخی پدیده های ژئومورفولوژی خاص نظیر تنگ‌ها، تاقدیس‌ها، گنبدهای نمکی و چشمه ها در کنار جاذبه های تاریخی فرهنگی و ارتباط تنگاتنگ این جاذبه ها با یکدیگر و با فاصله اندک نسبت به راه‌های ارتباطی اصلی، این مکان‌ها را به صورت شاخص و واحدی مستعد برای این نوع گردشگری درآورده است. ذکر این نکته ضروری است که تعیین مکان‌هایی شاخص برای برنامه‌ریزی ژئوتوریسم در استان لازم بوده ولی کافی نیست. توجه به ژئوتوریسم پایدار که ریشه در توسعه پایدار دارد، مطالعات و برنامه‌ریزی برای گردشگری در استان را کامل خواهد کرد. از جمله راهبردهای توسعه برای دستیابی به اهداف مورد نظر توجه به جامعه و مشارکت اجتماعات محلی در گردشگری منطقه است که با این رویکرد کیفیت زندگی جوامع محلی افزایش می‌یابد. منافع ساکنان به حداکثر می‌رسد و مشارکت در حفظ منافع به حداکثر و باعث بهبود هویت محلی و ملی این جوامع خواهد شد. از دیگر راهبردها ایجاد زیرساخت‌ها و افزایش آنها از جمله (راه‌ها)، افزایش خدمات و تسهیلات گردشگری، ترغیب و تشویق سرمایه گذاری خصوصی، حفاظت و مرمت آثار تاریخی و فرهنگی و آموزش راهنمایان تورهای تخصصی در این زمینه می باشد.

اصفهان را به سبب زاینده رود، مادی ها و باغات آن از گذشته های دور می شناخته اند به طوری که برای بهره مندی بهتر از این رود شیخ بهایی طومار قدیمی را اصلاح و تنظیم کرد و نتیجه آن سرسبزی و رونق روزافزون آن از دوران صفوی تا به امروز است...

بررسی اثرات و پیامدهای ناشی از گذران اوقات فراغت و گردشگری یکی از موضوعات مهم و مورد توجه جغرافیدان‌ها است. یکی از آثار ناشی از گذران کوتاه و میان‌مدت اوقات فراغت در فضاهای روستایی و پیرامون شهرها ساخت خانه های دوم است. در این پژوهش سعی شده با تاکید بر گونه شناسی گردشگران و از طریق مقایسه الگوی غالب زندگی گردشگران قدیمی و جدید خانه های دوم، اثرات کالبدی هر یک از این دو قشر به تفکیک، بر جوامع روستایی مورد بررسی قرار گیرد. تحقیق حاضر از نوع کاربردی و روش انجام آن توصیفی- تحلیلی بود. اطلاعات مورد نیاز با بررسی مستندات، مشاهده میدانی، مصاحبه نیمه ساختار یافته با مردم محلی و مالکان غیر بومی خانه های دوم ناحیه رودبار قصران که یکی از مقاصد مهم گردشگری خانه های دوم اهالی تهران است، جمع‌آوری شد. نتایج مطالعات حاکی از آن بود که اثرات منفی ناشی از حضور مالکان غیربومی قدیمی خانه‌های دوم به مراتب کمتر از اثرات متناظر آن از جانب مالکان غیربومی جدید خانه‌های دوم است.