توریسم درمانی

امروزه انواع بیماری های جسمی و روانی به علت گسترش زندگی شهری و همچنین توسعه صنعتی شهرها افزایش یافته است. از طرف دیگر، اهمیت چشمگیر گردشگری، بویژه در بخش طبیعت گردی در سطح جهانی و از جنبه های مختلف بر همگان آشکار گردیده است. به علاوه، با برنامه ریزی های بهینه ای که در برخی از کشورها صورت گرفته است، تا حد بالایی هزینه های درمان کاهش یافته و همچنین زمینه بهبود و بازتوانی بیماران فراهم گردیده است. چشمه های آب معدنی و گرم به عنوان یکی از شگفتی های خلقت که از گذشته های دور در درمان استفاده می شده اند، جایگاه خاصی را در توریسم درمانی برای گردشگران دارا هستند. استان اصفهان به دلیل موقعیت و وضعیت ژئومورفولوژیک ویژه ای که دارد، دارای چشمه های آب معدنی و گرم فراوانی با خواص و قابلیت های درمانی ویژه که دارد، دارای چشمه های آب معدنی و گرم فراوانی با خواص و قابلیت های درمانی ویژه است که به صورت پراکنده در سطح استان قرار گرفته اند. در این پژوهش، پس از گردآوری اطلاعات و داده های آماری و سپس پردازش آن، وضعیت چشمه های آب معدنی و آب گرم استان اصفهان تحلیل گردیده است که با در نظر گرفتن 52 چشمه و 12 شاخص، سطح بندی انجام شده است. براین اساس، چشمه هایی که از لحاظ دارا بودن شرایط اقلیمی، امکانات رفاهی، خدماتی و تفریحی در موقعیت مساعدتری هستند، در سطوح بالاتر قرار گرفته اند و با کاهش این موارد با توجه به این که برخی از چشمه ها دارای خواص درمانی ویژه ای هستند، در سطوح پایین تر قرار می گیرند. بنابراین، راهکارهایی در جهت برنامه ریزی برای گسترش تاسیسات و امکانات مناسب ارایه گردیده تا بتوان از آنها در جهت توریسم درمانی به شکل بهینه استفاده کرد.

گردشگری به عنوان یکی از صنایع ممتاز دارای اهمیت بسیار فراوانی است. امروزه سفر برای درمان از اهداف مهم گردشگری است، بنابراین گردشگری سلامت و مراقبت های بهداشتی در دنیا رشد سریعی دارد. مساله اصلی که این پژوهش به دنبال پاسخی علمی و سیستماتیک برای آن می باشد، این است که مدل جذب گردشگر سلامت در ایران چیست؟ چه عوامل و مولفه هایی سبب جذب گردشگر سلامت در کشور ایران می شود؟ و کارکرد این عوامل به چه صورت است؟ مطالعه پیش رو با استفاده از روش پژوهش کیفی و با اتکا بر فلسفه تفسیری نمادین به دنبال استخراج چیستی و چرایی مدل جذب گردشگر سلامت در کشور ایران است. در این راستا از استراتژی تئوری داده بنیاد کلاسیک از طریق کد گذاری باز، انتخابی و نظری به منظور تبیین استقرایی نظریه جذب گردشگر سلامت استفاده شده است. داده ها از طریق مصاحبه نیمه ساختار یافته با 20 نفر از گردشگران خارجی سلامت کلانشهر مشهد از طریق نمونه گیری نظری و تا رسیدن به نقطه اشباع نظری جمع آوری شده است و بعد از تحلیل باز، انتخابی و نظری، مدل جذب گردشگر سلامت کشور ایران تبیین شده است. مدل جذب گردشگر سلامت در ایران از پنج مقوله اصلی تشکیل شده است که عبارتند از: کیفیت و ارزش آفرینی درمان، تبلیغات سلامت، ارزش ویژه برند شهری، خدمات درمان اسلامی و زیرساخت و جاذبه های گردشگری است.

این مقاله از یک پژوهش که به منظور ارزیابی تأثیر اجتماعی توریسم درمانی بر شهر اردبیل با محوریت اتباع کشور جمهوری آذربایجان و بررسی نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدیدها بر ساختارهای توریسم درمانی بر شهر اردبیل انجام گرفت، استخراج شده است. روش آزمون تصادفی ساده است. جامعه آماری شامل پزشکان متخصص که محدوده جغرافیایی در میدان سرچشمه اردبیل است و مدیران و کارشناسان دستگاه ها و ادارات مرتبط با توریسم درمانی به تعداد 160 نفر بوده که از بین این جامعه با استفاده از ابزارهای گردآوری، بر اساس پرسشنامه ساختارمند و محقق ساخته و چک لیست SWOT بر مبنای شاخص های توریسم درمانی به تعداد 96 نمونه آماری انتخاب شد. در مدل تحلیل سوات (SWOT) مجموع امتیاز وزن دار بیانگر این شد که توریسم درمانی شهر اردبیل از لحاظ عوامل درونی در ساختار اقتصادی دارای ضعف، در ساختار اجتماعی / فرهنگی دارای قوت، در ساختار زیرساختی دارای ضعف و در ساختار مدیریتی / نهادی دارای ضعف است. مجموع امتیاز وزن دار بیانگر این شد که از لحاظ عوامل بیرونی در ساختار اقتصادی دارای قوت، در ساختار اجتماعی / فرهنگی دارای قوت، در ساختار زیرساختی دارای قوت و در ساختار مدیریتی / نهادی دارای قوت است.

امروزه بازار گردشگری سلامت به عنوان یکی از صنایع درآمدزا و رقابتی در دنیا مطرح می باشد. از دهه 1990 عوامل متعددی باعث شد تا گردشگری سلامت در کشورهای آسیایی رونق بیشتری بیابد.. کارآفرینی، بازاریابی و تبلیغات گسترده این کشورها مبنی بر ارائه خدمات پزشکی در کنار گردشگری، جذابیت این مقاصد را برای جذب گردشگران خارجی به منظور درمان افزایش داد.. کشور ایران علی رغم داشتن چشمه های آب گرم ومعدنی فراوان، تاکنون نتوانسته است با برنامه ریزی مناسب نسبت به توسعه زیرساخت های گردشگری اقدام وسهم قابل قبولی در توسعه گردشگری سلامت داشته باشد. درآمد ناشی از گردشگری سلامت می تواند برای کشور ما که به حرکت در روند توسعه سودآور باشد. پژوهش حاضر با استفاده از روش اسنادی و کتابخانه ای سعی دارد ضمن بیان اهمیت صنعت گردشگری سلامت در استان اردبیل به شناسایی عوامل پیش برنده و بازدارنده مؤثر بر ارتقاء گردشگری سلامت و تأثیر آن بر توسعه پایدار منطقه ای کشور بپردازد و با استفاده از مدل swot عوامل داخلی (نقاط قوت و ضعف) و عوامل خارجی (فرصت ها و تهدیدها) صنعت گردشگری سلامت در استان اردبیل مورد تحلیل قرار گرفته و نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد استان اردبیل باتوجه به پیشرفتهای قابل توجه در عرصه ی پزشکی وسلامت در جایگاه قابل توجهی در صنعت گردشگری سلامت و توسعه پایدار منطقه ای قرار دارد و اطلاع رسانی در مورد جاذبه های گردشگری سلامت استان اردبیل در سطح بین المللی (مانند آسیا و خاورمیانه) و ملی (ایران) به میزان کافی صورت گرفته است.

هدف: توجه به صنعت توریسم به عنوان یکی از منابع درآمدی و توریسم پایدار با تمرکز بر سه حوزه اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی ضروری به نظر می رسد. بر این اساس، هدف اصلی پژوهش حاضر، طراحی بسته خط مشی برای دستیابی به توسعه پایدار توریسم در ایران است. نتایج این پژوهش می تواند به بهبود عملکرد صنعت توریسم، به ویژه توریسم درمانی ایران از جامعه محلی تا سطوح ملی همراه با حفظ سرمایه های ارزشمند کشور کمک کند. روش: در این پژوهش از روش کیفی استفاده شده است؛ زیرا این روش به وقایع، افراد و موضوعات، رویکرد تفسیری و طبیعی دارد. استراتژی پژوهش، مطالعه چندموردی اکتشافی است. پس از انجام مصاحبه با مشارکت کنندگان این پژوهش که 12 نفر از ذی نفعان حوزه توریسم بودند و با استفاده از مدل پنج مرحله ای یین برای تحلیل داده های گردآوری شده، ابعاد بسته خط مشی توسعه توریسم پایدار به دست آمد که استراتژی ها، اهداف کوتاه مدت، اهداف بلندمدت و چالش ها را شامل می شود. یافته ها: مضامین استراتژی ها شامل حمایت ملی، حمایت بین المللی و ابتکارهای بین المللی است. مضامین اهداف کوتاه مدت، ترویج توریسم محلی، توسعه فرهنگی آموزشی، بازاریابی داخلی و خارجی را شامل می شود. مضامین اهداف بلندمدت، توسعه اقتصادی پایدار، خلق درآمد، توسعه زیرساخت ها است و در نهایت مضامین چالش ها شامل، هزینه گران سفر، کیفیت پایین خدمات، پاندمی کرونا و عدم حمایت از کسب وکارهای محلی است. نتیجه گیری: این مطالعه نشان داد که شرکت کنندگان به سه حوزه اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی توجه داشتند. شرکت کنندگان همچنین از دولت و سایر بخش های مرتبط خواستند تا از طریق سرمایه گذاری اصولی، به فرهنگ سازی و آموزش در جهت ارتقای توریسم درمانی و حفظ و حراست از منابع طبیعی تلاش کنند. توجه به آنچه شرکت کنندگان مطرح کردند و به کارگیری بسته خط مشی به دست آمده در این پژوهش، می تواند مدیران و سرمایه گذاران دولتی و خصوصی را در حفظ منابع ارزشمند طبیعی، به ویژه چشمه های آب گرم و توسعه صنعت توریسم یاری کند.

گردشگری سلامت و توریسم درمانی یکی از حوزه هایی است که می تواند نقشی بسزا در جهت توسعه گردشگری ایفا نماید و دامنه ای بسیار گسترده را شامل می شود. در این مقاله برآنیم تا پس از آشنایی با مفهوم گردشگری سلامت و توریسم درمانی آن را در چهار زیر مجموعه مهم مورد نظر قرار داده و قابلیت ها و توانمندی های ایران را در هرکدام از این چهار قسمت مورد تحلیل قرار دهیم. در ابتدا ضمن تعریف گردشگری سلامت و توریسم درمانی به چشم اندازها و زیرمجموعه های گردشگری سلامت و توریسم درمانی اشاره می کنیم. سپس با بررسی سابقه و زمان توجه به توریسم درمانی در ایران، سهم ایران از توریسم درمانی و جایگاه ایران در توریسم درمانی را مورد بحث قرار می دهیم. در زمینه پتانسیل ها و توانمندی های ایران در زمینه گردشگری سلامتو توریسم درمانی چهار مقوله مطرح می شود: 1- چشمه هایآبگرم و آب های معدنی؛ 2- گنبد های نمکی؛ 3- طبیعت گردی (اکوتوریسم) و 4- توریسم پزشکی. در ادامه راجع به ماهیت و مفهوم هرکدام از مقوله ها مطالبی ایراد خواهد شد و قابلیت ها و توانمندی های ایران در هر کدام از مقوله ها مورد تحلیل و بررسی قرار خواهد گرفت و درنهایت بحث را با نتیجه گیری به پایان می بریم.

توسعه گردشگری عاملی جهت افزایش درآمد ملی و ارتقاء رشد و توسعه اقتصادی به شمار می آید و باید از راه ها و روش های مختلف دنبال شود و به اجرا درآید. گردشگری سلامت و توریسم درمانی یکی از فرصت ها و قابلیت های مهم موجود در ایران جهت توسعه گردشگری به شمار می آید که وجود طبیعت زیبا و چهار فصل، چشمه های آب گرم، آب های معدنی و ... لزوم توجه به این موضوع را دو چندان می سازد. در این جهت در این مقاله ابتدا با تعریف گردشگری سلامت و توریسم درمانی و معرفی زیرمجموعه های گردشگری سلامت، ارتباط توریسم درمانی با سایر انواع توریسم بررسی می شود. سپس ضمن مرور تاریخچه توریسم درمانی در ایران به سهم ایران از توریسم درمانی، جایگاه ایران در توریسم درمانی و بررسی پتانسیل های ایران در زمینه گردشگری سلامت پرداخته می شود. در ادامه به بررسی نقش آب های معدنی در توسعه توریسم درمانی اشاره می شود و به بیان قابلیت های ایران در این زمینه و در مناطق مختلف جغرافیایی کشورمان از جمله: اردبیل، مازندران، سیستان و بلوچستان، آذربایجان شرقی، کرمان، خراسان جنوبی و ... پرداخته می شود. در حقیقت همان طور که در متن مقاله اشاره شده آب درمانی، چشمه های آب گرم و آب های معدنی در ایران نیازمند توجه بیشتر و سرمایه گذاری هدفمند می باشد که در این صورت می تواند نقش مهمی را در توسعه صنعت گردشگری ایفا نماید

 ارزش ویژه برند مقصد گردشگری سلامت عبارت است از مجموع دارایی های (یا بدهی های) برند در رابطه با نام و سمبل مقصد گردشگری که موجب تغییراتی در ارزش خدمات و تجاربی که در آنجا فراهم می شود تعیین می گردد. با توجه به تفاوت های فرهنگی، اجتماعی و خصوصیات مقصدهای گردشگری ایران، در این پژوهش سعی شده است اندازه گیری ارزش ویژه برند (قدرت برند) یک مقصد گردشگری از دیدگاه گردشگران سلامت با توجه به مدل کونکینک (2007)، برگرفته از مدل آکر مورد بررسی قرار گیرد که البته در مدل مورد استفاده به هر دو بعد رفتاری و ادراکی توجه می شود. بنابراین تحقیق حاضر قصد دارد مدل آکر را در کشور ایران و روی مقصد گردشگری سلامت بیمارستان آتیه شهر همدان مورد بازبینی قرار دهد. با توجه به اینکه هدف اصلی آن بررسی تأثیر متغیرهای مستقل (یعنی تصویر برند، آگاهی از برند، کیفیت ادراک شده و وفاداری به برند) بر متغیر وابسته(یعنی ارزش ویژه برند) است. این تحقیق از نوع همبستگی و از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ اجرا یا استراتژی، توصیفی از نوع پیمایشی است. نتایج حاصل از تحقیق نشان داده است که هر چهار عامل تصویر برند، وفاداری به برند، کیفیت ادراک شده و آگاهی به برند مقصد گردشگری به صورت مستقیم بر ارزش ویژه برند بیمارستان آتیه در شهر همدان تأثیر دارند و از نظر اهمیت، کیفیت ادراک شده مهم ترین عامل تأثیرگذار شناخته شده است.

مقدمه: امروزه ارائه خدمات درمانی به بیماران بین المللی در دنیا به صورت گسترده از توجه برخوردار است و از این فرصت، جهت افزایش تولید ناخالص ملی وبالابردن استانداردهای کیفی ارائه خدمات درمانی استفاده می نمایند. در ایران نیز یکی از برنامه های دولت، گسترش توریسم درمانی است. هدف پژوهش حاضر، طراحی الگوی توریسم درمانی مبتنی بر کارآفرینی فن آورانه در ایران است. روش ها: مطالعه حاضر ازلحاظ هدف، کاربردی-توسعه ای از حیث روش اجرا کمی و از نوع همبستگی است. در مرحله اول برای شناسایی شاخص های توریسم درمانی مبتنی بر کارآفرینی فن آورانه از روش کمی- دلفی فازی و در مرحله دوم برای برازش از روش کمی-توصیفی (تحلیل عاملی و برای رتبه بندی از روش سلسله مراتبی) استفاده شده است. یافته ها: شاخص های (عوامل ساختاری با امتیاز 382/0، مهارتی با امتیاز 250/0، مدیریتی با امتیاز 160/0، حمایت های ستادی با امتیاز 101/0، عوامل خارجی با امتیاز 064/0 و تعاملات بین سازمانی با امتیاز 043/0) به ترتیب دارای بیشترین اولویت می باشند. نتیجه گیری: یافته های پژوهش حاضر نشان داد شش شاخص اصلی و 26 شاخص فرعی، به عنوان مهم ترین شاخص های توریسم درمانی مبتنی بر کارآفرینی فن آورانه می باشند که استفاده از این شاخص ها در رشد و توسعه صنعت توریسم درمانی مؤثراست ومی تواند سیاست گذاران و مدیران این صنعت را یاری نماید.

مقدمه: گردشگری پزشکی، یکی از حوزه های نوین گردشگری است که نقش مهمی در توسعه پایدار ایفا می کند و بر اساس پیش بینی های بین المللی به سودآورترین صنعت جهان مبدل خواهد شد. هدف پژوهش حاضر، شناسایی و اولویت بندی ابعاد توریسم درمانی با تأکید بر کارآفرینی فناورانه در ایران می باشد. روش ها: این پژوهش، از نوع کاربردی و از حیث روش اجرا کمی (دلفی فازی، توصیفی و تحلیلی از نوع همبستگی) بود. در مرحله اول برای شناسایی شاخص های توریسم درمانی با روش دلفی فازی و نظر 41 نفر از خبرگان شامل اعضای هیئت علمی در رشته های کارآفرینی و مدیریت گردشگری، پزشکان، مدیران مراکز آموزشی و درمانی و صاحب نظران حوزه توریسم درمانی انجام شد. در مرحله دوم پرسشنامه طراحی شده توسط خبرگان جهت تعیین وضعیت مؤلفه های توریسم درمانی در اختیار 136 نفر از کارشناسان مراکز درمانی دارای گواهینامه بخش بیماران بین الملل و شرکت های گردشگری سلامت قرار گرفت. برای تحلیل داده های آماری از نرم افزارهای SPSS، LISREL،Expert choice استفاده شد. یافته ها: از نظر خبرگان و کارشناسان مهم ترین ابعاد توریسم درمانی به ترتیب شامل هزینه های درمانی، کیفیت و ارزش آفرینی خدمات درمانی، عوامل فردی، دولتی، اطلاع رسانی به گردشگران پزشکی، نگرش کادر پزشکی مراکز درمانی نسبت به گردشگری پزشکی، فرهنگی، امنیت، مشخص کردن بخش های گروه و شرایط کشور بود. نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاضر نشان داد که ده شاخص شناسایی شده به عنوان مهم ترین ابعاد صنعت توریسم درمانی هستند که استفاده از این ابعاد می تواند راه گشای متولیان و مسئولین صنعت توریسم درمانی کشور در ایجاد و افزایش درآمد باشد.

در طی سال های اخیر به خصوص در کشورهای در حال توسعه گردشگری پزشکی به عنوان یک تجارت مهم تبدیل شده است. گردشگری پزشکی در کشورها درآمدزایی اقتصادی، توسعه تولید ناخالص ملی، افزایش اشتغال زایی، جلوگیری از فرار مغزها و بهبود زیرساخت ها را به همراه داشته است. با توجه به اینکه کشور ایران به عنوان یک کشور تک محصولی می باشد، لذا توسعه ی صنعت گردشگری به عنوان یک منبع قوی ارز آوری می تواند موجب رونق اقتصادی کشور شود. با توجه به اینکه شهر تبریز از موقعیت استراتژیک خوبی برخوردار است، اهداف اصلی تحقیق توسعه بخش بهداشت و درمان ایجاد قطب گردشگری پزشکی در استان، توسعه ی بازار کار مشاغل بخش خدماتی می باشد. نوع تحقیق کاربردی و روش آن توصیفی-تحلیلی است. جمع آوری داده ها از طریق کتب، مقالات، پایان نامه ها و پژوهش های مربوطه و داده های میدانی و پرسشنامه های (بر اساس مقیاس لیکرت) بوده و جامعه آماری پژوهش را متخصصان امر گردشگری و پزشکی تبریز تشکیل می دهند که پرسشنامه دارای 25 سؤال در چهار قسمت عوامل سیاسی، عامل بیمه، عوامل امکانات اقامتی و عوامل بیمارستانی و دارویی می باشد که بین 200 نفر از افراد پخش شده و نتایج حاصل در نرم افزار اس پی اس اس مورد تجزیه تحلیل قرار گرفته است. براساس نتایج حاصل از داده ها عامل بیمارستانی دارویی با 33 درصد عامل امکانات اقامتی با 30 درصد، عامل سیاسی با 22 درصد و عامل بیمه با 15 درصد به ترتیب در اولویت های یک تا چهار مؤثر در جذب توریسم پزشکی در شهرک های بیمارستانی قرار دارند.

با رشد شهرنشینی و افزایش فشارهای روحی و روانی، بیماری جسمی شهروندان نیز بیشتر می شود. در این میان، گردشگری سلامت برای بهره مندی مردم از امکانات سلامتی و بهداشتی، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. یکی از بخش های رقابت پذیری شهرها، رقابت برای جذب توریست های درمانی خارجی و داخلی می باشد. هدف از تحقیق حاضر، امکان سنجی ظرفیت های گردشگری سلامت در شهرستان مراغه با تأکید بر توسعه پایدار شهری است. ماهیت پژوهش، کاربردی و رویکرد آن نیز، کمّی- کیفی می باشد. اطلاعات بدست آمده در این تحقیق با استفاده از مطالعات اسنادی - مشاهده ای و با ابزار پرسشنامه محقق ساخته انجام یافته است. شاخص های ارزیابی گردشگری سلامت، متشکل از 27 متغیر است که شامل سه مولفه اجتماعی – فرهنگی، اقتصادی و زیست محیطی (اکولوژیکی) می باشد. جامعه آماری، 384 نفر می باشد که در مکان های گردشگری سلامت حاضر بودند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزارهای Spss، Amos و Mplus استفاده شد. نتایج این تحقیق نشان داد که مؤلفه اقتصاد گردشگری با بار عاملی 95/0 بیشترین تأثیر را در توسعه گردشگری سلامت پایدار را دارد و کمترین اثرگذاری هم مربوط به کم رنگ شدن فرهنگ محلی بار عاملی 63/0، تجهیز پایانه ها (ترمینال ها) با بار عاملی 62/0می باشد. همچنین مؤلفه گردشگری پایدار با اثر مستقیم 815/0 و غیرمستقیم 131/0 بیشترین اثرگذاری و مؤلفه زیست محیطی با اثر مستقیم 634/0 و غیرمستقیم 164/0 کمترین اثرگذاری را در امکان سنجی توسعه گردشگری سلامت پایدار مراغه داشته است. مؤلفه اقتصادی با اثر مستقیم 726/0 و غیرمستقیم 163/0 و مؤلفه اجتماعی-فرهنگی با اثر مستقیم 702/0 و غیرمستقیم 105/0 در امکان سنجی و توسعه گردشگری سلامت پایدار شهر مراغه اثرگذار بوده اند.

با در نظر گرفتن رشد صنعت توریسم در دنیا و قرارگیری آن بعد از درآمدهای نفتی و تاثیر آن بر توسعه اقتصاد و جامعه به نظر می رسد یکی از راهکارهای توسعه اقتصاد، مطالعه و سرمایه گذاری در این بخش است. استان همدان با داشتن پیشینه تاریخی و موقعیت مناسب جغرافیایی و توانمندی های فراوان در گردشگری دارد که متأسفانه درصد بسیار اندکی از این توانایی امروزه مورد استفاده است. هدف از این پژوهش بررسی پتانسیل ها و پیشنهاد راهکارهایی در بهره برداری از این توانمندی ها است. پژوهش حاضر از نوع توصیفی - تحلیلی است و با هدف کاربردی دنبال می شود. اطلاعات جمع آوری شده برمبنای مطالعات کتابخانه ای و میدانی است. آنچه در نتیجه این واکاوی به دست آمد، این بود که توانمندی های بالفعل و بالقوه استان همدان در بسیاری از زمینه های گردشگری است و به نظر می رسد با برنامه های کوتاه مدت و بلندمدت در این زمینه، گردشگری همدان قابلیت ارتقا، به عنوان یکی پایگاه های گردشگری کشور را دارا است که این مهم جز با بسترسازی مناسب فرهنگی، تقویت زیرساخت های شهری، الگوبرداری از پروژه های موفق توریسم در دنیا میسر می باشد.

توریسم درمانی به عنوان یکی از ابعاد گردشگری در توسعه پایدار و پویایی اقتصاد و نیز تفاهم بین ملل و استوار ساختن مبانی صلح جهانی، نقش چشم گیری داشته است. لذا پژوهش حاضر با هدف شناسایی، معرفی و ارائه الگوی مناسب پتانسیل های توریسم درمانی استان کرمانشاه، انجام گرفت. روش اجرای این پژوهش یکی از روش های پژوهش کیفی تحت عنوان روش داده بنیاد بوده است. جامعه آماری پژوهش نیز تعداد هشت بیمارستان دارای بخش IPD فعال در مرکز استان کرمانشاه بوده است. مصاحبه نیمه ساختاریافته نیز به عنوان روش جمع آوری داده انتخاب شده است. جهت رسیدن به اشباع نظری به کل جامعه درگیر در حوزه بیماران خارجی رجوع شده است. نتایج حاصل از مصاحبه با این خبرگان در قالب مضامین انگیزه مراجعه، محرک های مالی، محرک های اقامت، حمل ونقل و تغییر ساختار مراکز درمان، گزارش شد. مضمون انگیزه مراجعه شامل پنج مؤلفه کلی و بیست و دو شاخص، مضمون محرک های مالی شامل سه مؤلفه کلی و چهارده شاخص، مضمون محرک های اقامت و حمل ونقل دربرگیرنده سه مؤلفه کلی و ده شاخص و مضمون تغییر ساختار مراکز درمان شامل دو مؤلفه کلی و پانزده شاخص بوده است. سرانجام الگوی نهایی پژوهش ترسیم شده است و پیشنهادهای کاربردی به مدیران حوزه بهداشت و درمان استان کرمانشاه ارائه شده است.