درخت حوزه‌های تخصصی

جغرافیا

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
جغرافیای انسانی جغرافیای طبیعی رشته های جغرافیای عمومی فنون جغرافیایی گروه های ویژه نقد و بررسی کتاب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲٬۹۲۱ تا ۲٬۹۴۰ مورد از کل ۳۴٬۷۸۴ مورد.
۲۹۲۱.

آسیب شناسی طرح هادی به منزله مهم ترین ابزار مدیریت توسعه روستایی در ایران (مطالعه موردی: شهرستان مشهد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش فضا و ژئوماتیک (برنامه ریزی و آمایش فضا سابق) دوره ۲۸ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۲ (پیاپی ۱۲۴) 95 - 125

کلیدواژه‌ها: طرح هادی روستایی شهرستان مشهد جامعه محلی مدیران روستایی طراحان طرح هادی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۲ تعداد دانلود : ۵۰
طرح هادی به منزله طرح جامع توسعه و مهم ترین ابزار مدیریت توسعه روستایی ایران طی حدود چهار دهه اخیر با رویکرد محدودیت تحولات کالبدی در توسعه روستاها، بر تهیه و اجرای پروژه هایی تاکید دارد که همگی درپی توسعه روستایی هستند. پژوهش حاضر به آسیب های طرح هادی روستایی به تفکیک چهار مرحله مقدماتی، تهیه، تصویب و اجرا می پردازد. روش پژوهش از جنبه هدف، کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی تحلیلی است. در این مطالعه تعداد 30 پرسشنامه در مرحله مقدماتی به کمک مشاوران طرح هادی، تعداد 48 پرسشنامه در مرحله تهیه و تصویب به کمک مشاوران و خبرگان روستایی و تعداد 159 پرسشنامه در مرحله اجرا به کمک مردم و خبرگان روستایی تکمیل و در مجموع تعداد 285 پرسشنامه تکمیل گردید. به منظور شناسایی آسیب های مرحله اجرای طرح هادی 6 روستا در شهرستان مشهد که از اجرای طرح هادی آنها حداقل 10 سال گذشته؛ به طور تصادفی انتخاب شد. در آسیب شناسی مرحله مقدماتی طرح هادی، 18 آسیب شناسایی شده ذیل دو آسیب «رویکردهای نظری» با میانگین 3.83 و «روش شناسی» با میانگین 3.8 قرار گرفت. همچنین تحلیل عاملی اکتشافی 27 آسیب شناسایی شده مرحله تهیه طرح را ذیل 9 آسیب با 71.2 درصد واریانس قرار داد. مهمترین آسیب این مرحله «عدم توجه به نیازهای واقعی روستاییان» با 19.63 درصد واریانس است. در مرحله تصویب طرح، 26 آسیب شناسایی شده به ذیل 9 عامل با 68.36 درصد واریانس قرار گرفت. مهمترین آسیب این مرحله «کمرنگ بودن نقش دهیار و شورای روستا در جلسه تصویب» با 15.9 درصد واریانس است. در مرحله اجرا 23 آسیب ذیل 8 عامل با 63.4 درصد واریانس قرار گرفت. مهمترین آسیب های مرحله اجرای طرح هادی «اجرای غیراصولی و ناقص و نیمه تمام رها شدن طرح» با 17.5 درصد واریانس است. بدیهی است رفع چالش های شناسایی شده به مدیران سطوح بالاتر این امکان را می دهد که با شناسایی نقاط ضعف و رفع آنها، به تدوین و برنامه ریزی طرحی موثر و سودمند دست یابد.
۲۹۲۲.

پیشنهاد چارچوبی برای سنجش حق بر شهر در برنامه های توسعه شهری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش فضا و ژئوماتیک (برنامه ریزی و آمایش فضا سابق) دوره ۲۸ پاییز ۱۴۰۳ شماره ۳ (پیاپی ۱۲۵) 84 - 118

کلیدواژه‌ها: حق بر شهر طرح جامع تهران برنامه آمایش و توسعه پایدار پاریس اسناد توسعه شهری بررسی تطبیقی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۰ تعداد دانلود : ۴۱
در دهه های اخیر، اصطلاح حق بر شهر در فلسفه و سپس در شهرسازی مورد توجه قرار گرفته است. حق بر شهر را می توان حق برخورداری شهروندان از فضای غنی فرهنگی تعریف کرد. برنامه های توسعه شهری می توانند سهم قابل توجهی در تحقق یا عدم تحقق این حق ایفا کنند. پرسش این است که چگونه می توان متوجه شد یک برنامه توسعه شهری تا چه اندازه مبتنی بر حق بر شهر تدوین شده است؟ به این منظور لازم است مقیاسی برای سنجش حق بر شهر در برنامه های توسعه شهری پیشنهاد گردد. پژوهش حاضر ضمن پیشنهاد یک مقیاس، با انتخاب دو سند (طرح جامع تهران و برنامه آمایش و توسعه پایدار پاریس)، به ارزیابی این حق می پردازد. رویکرد پژوهش، رویکردی اسنادی و تطبیقی است. ابتدا با بررسی مبانی نظری، چارچوبی برای سنجش حق به شهر ارائه شده و سپس با اتکا بر داده های برگرفته از دو سند و نتایج مصاحبه عمیق با متخصصان، بررسی تطبیقی دو سند انجام گرفته است. یافته های مقاله نشان می دهد که می توان حق بر شهر را در قالب یک طیف از «رفع تبعیض دینی و نژادی» تا «حق زندگی شهری» تبیین کرد. بررسی دو سند نشان می دهد که مفهوم حق بر شهر در طرح جامع تهران تقلیل یافته و با نگاهی کالبدگرایانه، حق شهروندان برای برخورداری از فضای باهویت و فرهنگ غنی را نادیده می گیرد. در مقابل، در برنامه پاریس، سطح بالاتری از حق بر شهر مورد توجه قرار گرفته و حق بر شهر در سطح «دسترسی برابر به موقعیت های اقتصادی و اجتماعی» در دستور کار قرار گرفته است. پیشنهاد این مقاله توجه بیشتر به وجوه غیرکالبدی و حقوق مختلف شهروندان در شرح خدمات برنامه، جمع سپاری و عرضه برنامه جهت قضاوت شهروندان و نخبگان پیش از تصویب و نیز جبران حقوق عامه تضییع شده در زمان بازنگری طرح جامع تهران است.    
۲۹۲۳.

تبیین کارایی پیوند آب، انرژی و غذا در مزارع برنج شهرستان ساری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اقتصاد فضا و توسعه روستایی سال ۱۳ پاییز ۱۴۰۳ شماره ۳ (پیاپی ۴۹) ۲۲-۱

کلیدواژه‌ها: امنیت انرژی امنیت آب امنیت غذا کارایی پیوند WEF مزارع برنج

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۰ تعداد دانلود : ۵۱
هدف: پژوهش حاضر با هدف تبیین مدل بهبود کارایی پیوند آب، انرژی و غذا در سطح مزارع برنج شهرستان ساری انجام گرفته است. روش پژوهش: این تحقیق نوعی مطالعه پیمایشی بود که بر اساس رویکرد کمی انجام شد و از نظر هدف در گروه مطالعات کاربردی قرار می گیرد. جامعه آماری تحقیق شامل 25590 نفر از شالیکاران شهرستان ساری بود. حجم نمونه با استفاده از نرم افزار G-Power معادل 170 نفر برآورد شد. نمونه گیری به روش طبقه ای چندمرحله ای با انتساب متناسب انجام شد. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته بود. روایی صوری و محتوایی پرسشنامه توسط متخصصان و پایایی ابزار تحقیق با شاخص آلفای کرونباخ انجام شد. برای تحلیل داده ها از روش تحلیل پوششی داده ها استفاده شد. یافته ها: یافته های این مطالعه نشان داد که به طور کلی، شاخص کارایی پیوند در میان واحدهای مورد مطالعه 198/0 است که حاکی از وضعیت بسیار نامناسب کارایی پیوند آب، انرژی و غذا در فرآیند تولید محصول برنج است. بر اساس این شاخص، وضعیت کارایی پیوند در میان 70 درصد از واحدهای مورد مطالعه در حد بسیار نامناسب بوده است. همچنین واحدهای دارای مقیاس کوچک تر از کارایی پیوند پایین تری برخوردار هستند. به عبارت دیگر بین شاخص کارایی پیوند با اندازه واحد بهره برداری همبستگی مثبت و معنی داری وجود دارد. نتیجه گیری: این مطالعه نشان داد که شاخص کارایی پیوند آب، انرژی و غذا در میان واحدهای مورد مطالعه از وضعیت بسیار نامناسب برخوردار است. این بدان مفهوم است که فرآیند تولید محصول برنج در استان مازندران از نظر مصرف آب و انرژی وضعیت نامطلوبی دارد. به عبارت دیگر میزان تولید محصول در ازای مقدار آب و انرژی مصرفی در حد نامطلوب بود، هدر رفت منابع آب و انرژی در این نظام تولید بالا بوده و نیازمند بهینه سازی است. برای بهینه سازی مصرف منابع آب و انرژی با هدف بهبود شاخص کارایی پیوند می بایست میزان مصرف آب و انرژی کاهش یابد، بدون آنکه به تولید محصول و در نتیجه آن امنیت غذایی آسیبی وارد گردد. در این خصوص توجه به تفاوت های منطقه ای و الگوی کشت مناسب منطقه در شرق، غرب و مرکز و ضرورت پهنه بندی کشاورزی منطقه از نظر نوع اقلیم و شرایط آب و هوایی در استان حائز اهمیت است. در همین خصوص، پیگیری برنامه ریزی ترویجی- آموزشی برای بهبود عملیات مدیریت مزرعه با معرفی مزارع نمونه و کارا به سایر افراد از طریق مزارع نمایشی، سایت الگویی و مدرسه مزرعه کشاورز، پیشنهاد می شود.
۲۹۲۴.

تحلیل جغرافیایی نقش حمل و نقل عمومی در پراکنش فضایی شیوع بیماری کووید-19 (مطالعه موردی: محله صادقیه تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و آینده پژوهی منطقه ای دوره ۲ زمستان ۱۴۰۳ ویژه نامه 15 - 22

کلیدواژه‌ها: کووید-19 پراکنش فضایی روند فصلی حمل و نقل ریلی رفتار سفر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳ تعداد دانلود : ۱۶
پیشینه: مطالعه پراکنش فضایی اپیدمی ها و بررسی روند انتشار فصلی آن ها در ساختارهای جغرافیایی با استفاده از تحلیل های آماری به منظور کنترل جامعه در طول اپیدمی ها انجام می شود. اهداف: بیماری کووید-۱۹ (SARS-CoV-2) که از اواخر دسامبر ۲۰۱۹ شیوع پیدا کرد، تمامی مبانی و عناصر جوامع شهری و روستایی را تحت تأثیر قرار داد. به همین دلیل، مطالعات بسیاری به منظور کنترل این بیماری در طول این دوره انجام شد. در مطالعه حاضر، سیستم های حمل ونقل عمومی به عنوان سیستم هایی که بیماری را به مناطق جدید منتقل کرده و تعداد مناطق آلوده را افزایش می دهند، موردبررسی قرار گرفتند. روش شناسی: در این مطالعه، با جمع آوری داده ها از محله صادقیه در تهران، تلاش شد تا روند پراکنش فضایی تعداد افراد مبتلا به کووید-۱۹ به صورت زمانی موردبررسی قرار گیرد. این تحقیق تحلیلی و توصیفی بود. محله صادقیه در تهران به عنوان منطقه موردمطالعه انتخاب شد. نتایج: رابطه بین پراکنش فضایی تعداد افراد مبتلا به کووید-۱۹ و سیستم حمل ونقل در این محله در یک روند فصلی موردبررسی قرار گرفت. به این منظور، تعداد مسافران ورودی به ایستگاه های متروی صادقیه، به تفکیک هر فصل در سال های ۲۰۲۰-۲۰۲۱ و افراد مبتلا به کووید-۱۹ در این محله به عنوان جامعه آماری در نظر گرفته شدند. نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان داد که در فصل های بهار، تابستان و زمستان، میزان بروز بیماری از همان روند تعداد مسافران مترو پیروی کرده است؛ اما در فصل پاییز، افزایش ناگهانی و نوسانات سینوسی در میزان بروز مشاهده شد؛ و متغیرهای اندازه گیری شده از روند مشابهی پیروی نکردند.
۲۹۲۵.

شناسایی و تبیین شاخص های تاب آوری شهری با رویکرد پدافند غیرعامل، مطالعه موردی: کلان شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای انسانی دوره ۵۶ پاییز ۱۴۰۳ شماره ۳ (پیاپی ۱۲۹) 109 - 131

کلیدواژه‌ها: تبیین شاخص ها تاب آوری شهری پدافند غیرعامل دیمتل فازی کلان شهر تهران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۴ تعداد دانلود : ۱۱۱
تاب آوری شهری دارای ابعاد کالبدی-زیرساختی، زیست محیطی، اجتماعی-فرهنگی، اقتصادی و نهادی-مدیریتی است و هر یک از این ابعاد نیز شاخص های مخصوص به خود را دارند. پدافند غیرعامل به عنوان یک آمادگی برای مقابله با حوادث و بلایای مختلف طبیعی و غیرطبیعی، رویکردی است که می تواند تاب آوری شهرها را ارتقا دهد. هدف پژوهش حاضر شناسایی و تبیین شاخص های تاب آوری شهری در فضاهای کلان شهر تهران با توجه به رویکرد پدافند غیرعامل است. پژوهش حاضر از نظر هدف از نوع کاربردی، از نظر ماهیت توصیفی-تحلیلی و از نظر روش آمیخته است. با روش نمونه گیری قضاوتی و در دسترس 25 نفر از متخصصان علوم شهری شاخص های شناسایی شده با روش اسنادی را امتیازدهی کرده اند. اهمیت و معناداری و نیز تأثیرگذاری و تأثیرپذیری شاخص ها با استفاده از روش دیمتل فازی در نرم افزار Excel تبیین شده است. نتایج مدل دیمتل فازی نمایان کرده است که فاصله از گسل ها با مقدار 049/1 تأثیرگذارترین شاخص و درصد ساختمان های با نمای مقاوم با مقدار 729/0- تأثیرپذیرترین شاخص است. همچنین فاصله از گسل ها، فاصله از نیروگاه های برق، فاصله از فرودگاه ها، فاصله از رودخانه ها و فاصله از فضاهای سبز و باز عمومی به ترتیب به عنوان بااهمیت ترین شاخص های تاب آوری شهری با رویکرد پدافند غیرعامل در کلان شهر تهران شناخته شده اند. مدیران و برنامه ریزان کلان شهر تهران جهت هرگونه اقدام برای آمادگی شهر در مقابله با بحران های طبیعی و انسان ساخت باید به شاخص های تاب آوری شهری با رویکرد پدافند غیرعامل که در پژوهش حاضر شناسایی و تبیین شده اند توجه کنند و اساس تمام برنامه ها و تصمیم های اجرایی آن ها ارتقای شاخص های نامبرده باشد.
۲۹۲۶.

دگرگونی نواحی اقلیمی ایران طی بیش از نیم قرن اخیر (2022-1961)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای طبیعی دوره ۵۵ بهار ۱۴۰۳ شماره ۱ (پیاپی ۱۲۷) 123 - 138

کلیدواژه‌ها: ایران تغییر اقلیم روند شاخص خشکی طبقه اقلیمی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۸ تعداد دانلود : ۹۴
این پژوهش با هدف شناسایی تغییر احتمالی رخ داده در طبقه اقلیمی ایستگاه های هواشناسی کشور انجام شد. دوره موردمطالعه به دو دوره نرمال مرجع (1961-1990) و نرمال اخیر (1993-2022) تقسیم شد. برای شناسایی طبقه اقلیمی ایستگاه ها از دو روش یونپ و دومارتن استفاده شد. نتایج نشان دادند که بر اساس شاخص یونپ، تعداد ایستگاه های با اقلیم مرطوب از 9 ایستگاه در دوره نرمال مرجع به 5 ایستگاه در دوره نرمال اخیر کاهش یافته اند؛ در مقابل تعداد ایستگاه های نیمه خشک و خشک از 25 به 33 و ایستگاه های بیابانی از 4 به 6 افزایش یافته اند و تعداد ایستگاه های با اقلیم نیمه مرطوب از 4 به 1 کاهش یافته اند. بر اساس شاخص دومارتن، تعداد ایستگاه های با اقلیم نیمه خشک تا فراخشک از 32 ایستگاه در دوره نرمال مرجع به 40 در دوره نرمال اخیر افزایش یافته است و در مقابل تعداد ایستگاه های با اقلیم خیلی مرطوب تا مدیترانه ای از 10 به 5 ایستگاه کاهش یافته اند. همچنین در دوره 1961-2022 به ترتیب در 31%، 78% و 76% از ایستگاه ها کاهش بارش، افزایش دما و افزایش تبخیر تعرق در سطح 0.05 معنادار بوده اند. نتایج این تحقیق می تواند در برنامه ریزی های افق بلندمدت، آمایش سرزمین و لزوم سازگاری با تغییر اقلیم موردتوجه قرار گیرد
۲۹۲۷.

پهنه بندی خطر وقوع سیلاب در حوضه آبریز رود زرد، با استفاده از مدل تحلیل چند معیاره ی ویکور(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مخاطرات محیط طبیعی سال ۱۳ پاییز ۱۴۰۳ شماره ۴۱ 19 - 38

کلیدواژه‌ها: پهنه بندی خطر سیلاب تحلیل چند معیاره حوضه رود زرد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۹ تعداد دانلود : ۱۲۷
سیلاب از پرحادثه ترین مخاطرات طبیعی ایران می باشد که در سال های اخیر تکرار و شدت وقوع آن بیشتر شده است. حوضه آبریز رود زرد نیز از این شرایط مستثنی نیست، به طوریکه رخداد این پدیده در طی چند سال گذشته به آسیب پذیری برخی مناطق مسکونی، اراضی زراعی و باغات در این حوضه منجر شده است. با توجه به اهمیت موضوع، با بررسی های میدانی و مطالعه منابع، ابتدا لایه های شیب،جهت شیب، طبقات ارتفاعی، لیتولوژی، بارش، کاربری اراضی، تراکم زهکشی و فاصله از رودخانه، به عنوان، معیارهای موثر در وقوع سیلاب حوضه شناسایی شدند. سپس لایه ها توسط سامانه اطلاعات جغرافیایی تهیه گردید، ارزش گذاری و استاندارد سازی نقشه های معیار، با استفاده از روش فازی انجام گرفت. در مرحله بعد لایه های مد نظر به روش کریتیک وزن دهی شدند و در نهایت، تحلیل و مدل سازی نهایی با استفاده از روش ویکور انجام شد. نتایج تحقیق نشان داد که از بین عوامل موثر در ایجاد سیلاب عامل شیب با ضریب وزنی 157/0، ارتفاع با ضریب وزنی 133/0 و کاربری اراضی با ضریب وزنی 127/0 به ترتیب مهم ترین عوامل ایجاد سیلاب در حوضه رود زرد هستند. به علاوه به ترتیب 78/ 10 و 71/16 درصد از مساحت حوضه، در طبقه بسیار پرخطر و پرخطر قرار دارد که نشانگر پتانسیل این حوضه برای وقوع سیلاب می باشد. نواحی شرقی و شمالی و شمال شرقی و بخشی از قسمت های جنوب حوضه شدت سیل خیزی زیادتری دارند، از مهمترین دلایل سیل خیز بودن این قسمت ها میزان ارتفاع بالاتر که سبب جذب رطوبت بیشتر و در نتیحه بارش بیشتر می شود شیب زیاد(بالای27درصد) سبب حرکت بیشتر نزولات جوی در این بخش ها می شود ،پوشش گیاهی با تراکم کم، شکل نه چندان کشیده حوضه و اقدامات ناچیز حفاظتی منابع آب وخاک، باعث شده حوضه از پتانسیل سیل خیزی بالایی برخوردار باشد. لذا پهنه بندی خطر سیلاب می تواند کمک مؤثری در انجام اقدامات حفاظتی، آبخیزداری و مدیریتی حوضه داشته باشد.
۲۹۲۸.

طراحی و اعتبار یابی مدل شناسایی موانع توسعه اکوتوریسم در استان لرستان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: گردشگری شهری دوره ۱۱ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۲ 75 - 95

کلیدواژه‌ها: اکوتوریسم چالش های زیست محیطی طبیعت گردی موانع توسعه پایدار لرستان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۵ تعداد دانلود : ۸۴
هدف پژوهش حاضر شناسایی موانع توسعه اکوتوریسم در استان لرستان بوده است. لذا این پژوهش به لحاظ هدف، توسعه ای و به لحاظ شیوه گردآوری جز تحقیقات آمیخته (کیفی-کمی) است. در بخش کیفی از روش تحلیل مضمون و در بخش کمی از روش مدل سازی معادلات ساختاری استفاده شده است. جامعه آماری در بخش کیفی شامل کارشناسان و خبرگان حوزه اکوتوریسم و در بخش کمی گردشگران طبیعت و اکوتوریسم بود. منطقه موردمطالعه، استان سرسبز لرستان انتخاب شده است. در بخش کیفی با روش نمونه گیری هدفمند گلوله برفی تعداد 15 نفر به عنوان نمونه انتخاب و مصاحبه نیمه ساختاریافته با آن ها انجام شد و تا مرحله اشباع نظری پیش رفت و در بخش کمی تعداد 320 نفر با روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. ابزار گردآوری یافته ها در بخش کیفی مصاحبه نیمه ساختاریافته و در بخش کمی پرسشنامه محقق ساخته بود. تحلیل داده ها در بخش کیفی با روش کدگذاری سه مرحله ای اشتراوس و کوربین (1989) در محیط نرم افزار Maxqda و Edrawmax در بخش کمی با مدل سازی معادلات ساختاری در نرم افزار SmartPLS انجام گرفت. بر اساس یافته های پژوهش در بخش کیفی 238 مضمون پایه، 19 مضمون سازمان دهنده و 6 مضمون پایه از جمله چالش های زیست محیطی، چالش های آموزشی، چالش های اقتصادی، چالش های اجتماعی و سیاسی، چالش های فرهنگی و چالش های ساختاری و بهره برداری از تکنولوژی برای موانع توسعه اکوتوریسم شناسایی شدند. یافته های بخش کمی نشان داد که همه موانع شناسایی شده به خوبی توانستند سازه اصلی را پیش بینی کنند و میزان برازش مدل 663/0 محاسبه شد.
۲۹۲۹.

اکوسیستم کارآفرینی: ابعاد، مدل ها و عناصر سازنده

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۷ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۲۵ 638 - 657

کلیدواژه‌ها: کارآفرینی اکوسیستم کسب وکار فرهنگ بازار

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۱ تعداد دانلود : ۱۲۸
کارآفرینی به عنوان کلید حل مشکلات و کاهش موانع توسعه انسانی به موضوع مهمی در میان متخصصان توسعه اجتماعی و اقتصادی تبدیل شده است. در سال های اخیر به منظور توسعه کارآفرینی کشور تلاش های زیادی صورت گرفته است، اما رشد پایدار و مناسبی در این زمینه مشاهده نشده است. از این رو، برای بروز و رشد کارآفرینی در کشور، اتخاذ رویکرد اکوسیستم ، که به معنای در نظر گرفتن سامانه تعاملی بین موجودیت ها و محیط آن ها است، یک رویکرد مؤثر محسوب می گردد. هدف از این مقاله، معرفی ابعاد، مدل ها و عناصر سازنده یک اکوسیستم کارآفرینی فناورانه است. این پژوهش به روش مروری و مطالعه پیشینه نگاشته ها صورت گرفت. نتایج بررسی مدل های اکوسیستم کارآفرینی، وجوه تفاوت و تشابه هایی را نشان داد که می تواند در راه اندازی و احتمال موفقیت کسب وکارها تأثیر بسزایی داشته باشد. بر اساس نتایج به ترتیب سامانه ی حمایتی، نیروی انسانی، نیافتن تأمین مالی، بازار های در دسترس، زیرساخت ها، بسترهای اجتماعی، چارچوب قانونی، شبکه های کارآفرینی، دانشگاه تحقیقاتی و مشاوران و منتورها از عوامل تأثیرگذار در مدل های اکوسیستم کارآفرینی هستند. بررسی مدل های اکوسیستم کسب وکار نشان داد که 9 مؤلفه محیط اقتصادی، وضعیت محیطی، نگاه جامع به همه اجزاء اکوسیستم کارآفرینی، رویکرد سامانه ای، اکوسیستم کارآفرینی دانش بنیان، حمایت آموزشی و مالی دولت، شبکه های کارآفرین، زیست بوم کارآفرینی و دانشگاه به عنوان کاتالیست از عناصر سازنده و مورد تأکید در مدل های اکوسیستم کارآفرینی هستند.
۲۹۳۰.

بررسی روند ارزیابی تغییرات دمای سطح دریای عمان با رویکرد تغییر اقلیم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جغرافیایی نواحی ساحلی سال ۵ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۲ (پیاپی ۱۷) 41 - 63

کلیدواژه‌ها: دمای آب دریای عمان تاریخی تغییر اقلیم CMIP6

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۶ تعداد دانلود : ۱۲۱
  تغییر اقلیم طی دهه های گذشته نه تنها بر سطح خشکی ها بلکه بر روی سطوح آب های اقیانوسی و دریایی تأثیرات محسوسی گذاشته است. در این مطالعه با استفاده از مقادیر دمای ماهانه سطح آب (SST)، تغییرات دمای آب دریای عمان طی سه دهه اخیر مورد بررسی و تجزیه وتحلیل قرار گرفت. در این بررسی داده های دمایی شبکه مشخص شده (0/5*0/5) در دریای عمان از داده های تاریخی (2014-1985) مدل های سری ششم گزارش IPCC (CMIP6) استخراج و تغییرات آن بررسیشد . تحلیل سری زمانی با کمک روش من کندال و شیب سنس و همچنین به روش رگرسیون خطی ساده مشخص نمود که روند افزایش این پارامتر از اوایل فصل بهار شروع شده؛ اما در تابستان روند نزولی داشته و در پاییز و زمستان روند صعودی دارد. همچنین SST در پهنه آبی دریایی عمان طی 30 سال گذشته با شیب ملایمی روبه افزایش بوده به طوری که به طور میانگین 0/46 درجه سلسیوس طی 30 سال اخیر افزایش داشته است. بررسی توزیع مکانی دمای آب، مشخص نمود که مقادیر کمینه و بیشینه این پارامتر در بخش های کم عمق این دریا در محل اتصال به خلیج فارس بوده است. همچنین بخش های کم عمق منتهی به تنگه هرمز در دریای عمان بیشترین نوسانات دمایی را داشته اند به همین دلیل دارای مقادیر انحراف معیار بزرگ تری نسبت به سایر بخش های این پیکره آبی بوده اند.
۲۹۳۱.

ارزیابی تاثیر پارامترهای اقلیم، اکولوژی و زیست محیطی بر زیست پذیری شهری (محدوده مورد مطالعه: مناطق 10 گانه کلان شهر تبریز)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای اقتصادی دوره ۵ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۱۶ 16 - 30

کلیدواژه‌ها: زیست پذیری رگرسیون وزنی جغرافیایی رگرسیون وزنی جغرافیایی اصلاح شده کلانشهر تبریز

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۵ تعداد دانلود : ۸۸
در طول تاریخ شهرها مهم ترین آثاری هستند که به دست بشر ساخته شده و در طول حیاتشان تغییرات زیادی را به خود دیده اند؛ به طوری که امروزه بیشتر جمعیت جهان در شهرها زندگی می کنند. این روند رو به رشد جمعیت شهری مسائل و مشکلاتی را در شهرها به وجود آورده است. در میان رویکردهای مختلفی که برای رهایی شهرها از مشکلات ارائه شده، زیست پذیری به عنوان مهم ترین رویکرد می باشد که ضرورت پرداختن به آن افزایش یافته است. عواملی نیز مانند آلودگی زیست محیطی، تغییرات اقلیمی و کمبود منابع اکولوژیکی به نوعی بر زیست پذیری شهری تأثیر می گذارد که توجه به اثرات متقابل آن ها به یکدیگر ضروری می باشد. هدف اصلی این پژوهش ارزیابی تأثیر پارامترهای زیست محیطی، اقلیم و اکولوژی بر زیست پذیری شهری مناطق ده گانه کلان شهر تبریز می باشد. روش پژوهش با توجه به موضوع تحقیق از نوع توصیفی- تحلیلی و از نظر نوع هدف کاربردی می باشد. داده های مورد استفاده نیز از طرح جامع شهر تبریز، بلوک های آماری شهرستان تبریز، اطلاعات ایستگاه های پایش کیفیت هوای کلان شهر تبریز، پروداکت های TerraClimate و داده های سایت OSM جمع آوری شده و سپس داده ها و اطلاعات بعد از عضویت دهی و نرمال سازی با استفاده از تحلیل های رگرسیون وزنی جغرافیایی (GWR) و رگرسیون وزنی جغرافیایی اصلاح شده (MGWR) جهت بررسی و کشف رابطه مکانی بین متغیر وابسته (زیست پذیری) و متغیرهای مستقل (زیست محیطی، اکولوژی و اقلیم) در نرم افزار MGWR و نرم افزار ArcGIS 10.8.2 تحلیل گردیده است. نتایج حاصل از تحلیل ها نشان داد که تأثیر این پارامترها بر مناطقی که از وضعیت زیست پذیری مناسبی برخوردار نیستند و بیشتر از سایر مناطق است و همچنین پارامتر اقلیم با مقدار R2 - 0/5 بیشترین تأثیر را در بین پارامترها بر زیست پذیری شهری کلان شهر تبریز دارد.
۲۹۳۲.

تحلیل گذشته و تصویرسازی آینده بازاریابی تجربی در گردشگری: رویکرد علم سنجی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: گردشگری و توسعه سال ۱۳ بهار ۱۴۰۳ شماره ۱ (پیاپی ۳۸) 179 - 194

کلیدواژه‌ها: بازاریابی تجربی گردشگری انتخاب مقصد گردشگری روندهای تحقیقاتی تحلیل علم سنجی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۴ تعداد دانلود : ۱۲۴
یکی از حوزه های مهم در بازاریابی، که در توسعه گردشگری نقش ویژه ای دارد، بازاریابی تجربی است. هدف این پژوهش شناسایی تحول و پیشرفت در حوزه کاربرد بازاریابی تجربی در گردشگری است. برای دستیابی به این امر، مقالات موجود در پایگاه وب او ساینس در بازه ای 28 ساله (1994 تا 2022) بازیابی شدند و با روش های علم سنجی و با استفاده از نرم افزار سایت اسپیس تحلیل شدند. نتایج تحقیق نشان داد که در نگاه پژوهشگران در میان سال های جدید تغییراتی رخ داده است؛ به طوری که در بازه 2016 به بعد، به واژگان جدیدی برمی خوریم که جهت گیری اصلی تحقیقات را به نوعی نشان می دهند، مانند وفاداری، هم آفرینی، تجربه گردشگری خاطره انگیز و تعاملات اجتماعی. این نتایج به پژوهشگران کمک می کند مرز پژوهش های انجام شده در کاربرد بازاریابی تجربی در گردشگری را درک کنند و اطلاعات علمی ارزشمندی را به دست آورند که ازطریق آن بتوانند روند توسعه پژوهش های آینده خود را مشخص کنند.
۲۹۳۳.

واکاوی تعیین کننده های توسعهٔ گردشگری روستایی در شهرستان دنا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: گردشگری و توسعه سال ۱۳ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۲ (پیاپی ۳۹) 157 - 169

کلیدواژه‌ها: تعیین کننده های توسعه گردشگری گردشگری روستایی رویکرد ظرفیت جامعه هویت اجتماعی شهرستان دنا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۹ تعداد دانلود : ۱۰۰
سهم امیدبخش گردشگری در توسعهٔ جامعه توسعهٔ این صنعت را به شدت در دستور کار برنامه ریزان توسعه قرار داده و محققان را بر آن داشته است تا برای شناسایی عوامل توسعه دهندهٔ گردشگری با تمام توان همت گمارند. لکن به این نکتهٔ مهم در تمام مناطق هدف گردشگری به شکل جامع توجه نشده و چه بسا بی توجهی به عوامل زمینه ساز توسعهٔ گردشگری روستایی آثار زیان باری هم بر جامعهٔ میزبان و هم بر گردشگران تحمیل کرده است. ازاین رو، پیمایش حاضر با هدف واکاوی تعیین کننده های توسعهٔ گردشگری روستایی در شهرستان دنا، استان کهگیلویه و بویراحمد از زاویهٔ سطوح گوناگون به ظرفیت های جامعه پرداخته است. جامعهٔ آماری پژوهش را همهٔ سرپرستان خانوارهای ساکن در روستاهای گردشگری شهرستان دنا تشکیل داده است. حجم نمونهٔ مورد مطالعه تعداد 137 سرپرست خانوار تعیین شد. نمونه گیری به روش سادهٔ تصادفی با انتساب متناسب انجام شد. ابزار پژوهش پرسش نامه ای محقق ساخته بود که روایی آن توسط پنلی از متخصصان تأیید شد و پایایی آن نیز با استفاده از آمارهٔ آلفای کرونباخ از (۵۲/۰ – ۹۱/۰) سنجش شد. نتایج حاصل از بررسی وضعیت مؤلفه های ظرفیت های توسعهٔ گردشگری روستایی در منطقهٔ مورد مطالعه نشان داد ظرفیت فردی در سطح خوب، ظرفیت اجتماعی در سطح متوسط و ظرفیت سازمانی در سطح ضعیف قرار دارد. بر مبنای نتایج آزمون رگرسیون لجستیک نیز، سازه های ظرفیت فردی، ظرفیت اجتماعی و ظرفیت سازمانی تأثیر معنی داری در توسعهٔ گردشگری دارند. درنهایت، به منظور افزایش ظرفیت گردشگری در روستاهای مورد مطالعه، پیشنهادهای کاربردی ارائه شده است.
۲۹۳۴.

شناسایی و رتبه بندی شاخص های کلیدی موفقیت وب سایت های گردشگری جهت بازاریابی مقصد دیجیتال(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: گردشگری و اوقات فراغت دوره ۹ بهار و تابستان ۱۴۰۳ شماره ۱۷ 187 - 207

کلیدواژه‌ها: بازاریابی دیجیتال بازاریابی مقصد شاخص های کلیدی موفقیت وب سایت های گردشگری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۸ تعداد دانلود : ۱۱۲
وب سایت های گردشگری یکی از ابزارهای مهم برای بازاریابی مقصد در عصر اطلاعات به شمار می روند. هدف از انجام این پژوهش، شناسایی و رتبه بندی شاخص های کلیدی موفقیت وب سایت های گردشگری برای بازاریابی مقصد است. روش پژوهش از نظر هدف، اکتشافی-کاربردی است. از نظر نحوه گردآوری داده ها، پژوهش دارای رویکردی آمیخته است. در مرحله اول به منظور کشف شاخص های موفقیت به مرور ادبیات پرداخته و از روش مصاحبه با خبرگان با هدف غنای بیشتر شاخص ها استفاده شد. در فاز دوم با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی، پرسش نامه ای طراحی شد. جامعه آماری این پژوهش متشکل از مدیران شرکت های بازاریابی، خبرگان وب سایت های گردشگری و اساتید دانشگاهی بوده اند. نمونه شامل 10 نفر است که با روش نمونه گیری گلوله برفی انتخاب شدند. داده ها با استفاده از روش تحلیل مضمون و نیز فرایند تحلیل سلسله مراتبی AHP و با نرم افزار Expert Choice سازمان دهی و رتبه بندی شدند. براساس نتایج تحقیق، عوامل موفقیت در وب سایت های گردشگری در پنج مضمون اصلی به ترتیب محتوا، نام تجاری، قابلیت استفاده، قابلیت به خاطرسپردن، و فنّاوری و نیز هجده مضمون فرعی شناسایی و دسته بندی شدند. با توجه به شناسایی شاخص های موفقیت در وب سایت های گردشگری و نتایج به دست آمده، پیشنهاداتی به منظور موفقیت وب سایت های گردشگری ارائه شده است. صاحبان وب سایت های گردشگری با توجه به شاخص های شناسایی شده و اهمیت شاخص ها می توانند افراد بیشتری را جذب بازدید از وب سایت و مقصد گردشگری کنند.
۲۹۳۵.

بررسی ساختار جوی پدیده فون در زمان رخداد آتش سوزی جنگل های شمال ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و مخاطرات محیطی سال ۱۳ بهار ۱۴۰۳ شماره ۴۹ 195 - 216

کلیدواژه‌ها: باد فون آتش سوزی گرادیان فشار شمال ایران سینوپتیک

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۸ تعداد دانلود : ۱۰۳
درک درست ساختار جوی که سبب رخداد آتش سوزی جنگل ها و مراتع می شوند با توجه به اهمیت این منابع طبیعی برای انسان عاملی بسیار مهم برای پیش بینی به موقع و انجام اقدامات لازم برای جلوگیری از به وجود آمدن خسارت جبران ناپذیر توسط این بلای طبیعی است. به منظور بررسی سازوکارهای جوی حاکم بر رخداد پدیده فون در زمان رخداد آتش سوزی جنگل های شمال ایران از چهار نوع داده در تحقیق استفاده شد. ابتدا با اخذ داده های مربوط به آتش سوزی از اداره کل منابع طبیعی استان های گیلان، مازندران و گلستان دوره موردنظر شناسایی گردید. در ادامه با دریافت داده های دیده بانی شده ایستگاه های هواشناسی واقع در دامنه های رو و پشت به باد رشته کوه البرز تغییرات پارامترهایی چون دما، فشار و باد بررسی شد. سپس از داده های شبکه بندی شده مربوط به مراکز ملی پیش بینی محیطی/ علوم جو (NCEP/NCAR) و مرکز اروپایی پیش بینی میان مدت جوی (ECMWF) برای تبیین ساختار جو استفاده شد. برای بررسی دمای سطح زمین از تصاویر سنجنده مودیس و برای ردیابی توده های هوا از مدل پسگرد ذرات معلق بهره گرفته شد. مشخص شد که طی دوره موردمطالعه، رویداد 25 تا 31 ژانویه 2007 از قوی ترین و فراگیرترین فون های به وقوع پیوسته در منطقه است. نتایج نشان داد با تشکیل یک سلول پرفشار واقع در جنوب کشور و یک سلول کم فشار در قسمت بادپناه کوهستان البرز، گرادیان شدید فشاری را به وجود آورده و سبب شده تا جریان جنوبی مناطق شمالی ایران را تحت تأثیر قرار دهد. بر این اساس، طی یک فرآیند استاتیکی-دینامیکی جریان چرخندی بادپناهی در بادپناه رشته کوه البرز شکل گرفته است. از طرفی با صعود توده هوا بر روی رشته کوه البرز و همچنین تخلیه رطوبتی آن و عبور بسته هوا از روی کوهستان و شارش یافتن آن در منطقه و گرمایش بی دررو، توده هوایی گرم و خشک وارد منطقه شده که این شرایط با وزش بادهای شدید همراه شده و مناطق مستعد برای آتش سوزی را تحت تأثیر قرار داده است. با افزایش سرعت باد و فرارفت مثبت دما، پرش ناگهانی و افزایش دما به وجود آمده است. ردیابی بسته هوا نیز نشان داد سرمنشأ اصلی جریان وارد شده به منطقه در محدوده شمال دریای خلیج فارس و شمال شرق آفریقاست.
۲۹۳۶.

ارائه مدل خط مشی گذاری تاب آوری شبکه های توزیع براساس مدیریت یکپارچه شهری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی منطقه ای سال ۱۴ بهار ۱۴۰۳ شماره ۵۳ 123 - 130

کلیدواژه‌ها: تاب آوری مدیریت بحران خط مشی گذاری شبکه های توزیع برق

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۶ تعداد دانلود : ۱۱۴
امروزه، سیستم های زیرساختی نظیر شبکه های برق، نقشی بسیار مهم در زندگی بشر ایفا می کنند. به علت تغییرات اقلیمی سالیان اخیر، حوادث غیرمترقبه افزایش و شدت گرفته است. و این حوادث می توانند عملکرد زیرساخت های انرژی را تحت تاثیر قرار دهند. از مهم ترین پیامدهای وقوع این حوادث می توان به بروز خاموشی های گسترده و طولانی مدت برق اشاره کرد. امکان بروز این حوادث به علت گستردگی و پراکندگی شبکه های توزیع برق بسیار زیاد می باشد. بنابراین مفهوم تاب آوری شبکه بسیار مطرح است. تاب آوری سیستم، توانایی سیستم در به حداقل رساندن اثرات منفی رخدادهای مخرب است. بنابراین، تاب آوری بر مبنای انطباق پذیری، دوام و همچنین برگشت پذیری در زمان مواجه شدن با حوادث پیش بینی نشده استوار است. هدف اصلی این پژوهش خط مشی گذاری عمومی برای تاب آوری شبکه توزیع نیروی برق در مدیریت بحران سیل به روش کیفی تحلیل مضامین می باشد. در این پژوهش از ابزار مصاحبه نیمه سازمان یافته جهت گردآوری اطلاعات استفاده است.دراین مقاله با ارائه یک مدل مفهمی اثبات گردید که مضامین شوک محیطی، نظام اقتصادی، نظام فرهنگی و اجتماعی، نظام مدیریتی، مدیریت بحران و نظام فنی و زیرساخت ها بر خط مشی گذاری تاب آوری شبکه های توزیع برق موثر هستند. و سیاست گذاران با در نظر گرفتن آن ها می توانند به تاب آوری شبکه در مواقع بحران کمک نمایند.
۲۹۳۷.

مقایسه تطبیقی قوانین تقسیمات کشوری جمهوری اسلامی ایران و جمهوری اندونزی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش سیاسی فضا دوره ۶ پاییز ۱۴۰۳ شماره ۴ (پیاپی ۲۴) 39 - 65

کلیدواژه‌ها: ایران اندونزی تقسیمات کشوری قوانین مقایسه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۱ تعداد دانلود : ۵۳
هدف مقاله حاضر مقایسه قوانین تقسیمات کشوری جمهوری اسلامی ایران و جمهوری اندونزی است. مهمترین وجه تشابه ایران و اندونزی این است که دو کشور طی دهه های اخیر شاهد افزایش تعداد استان ها و سایر سطوح تقسیمات سیاسی خود بوده اند. در عین حال این کشور واجد برخی تفاوت ها با ایران است که مهمترین آن اصلاح پی درپی نظام تقسیماتی اندونزی بر اساس رویکرد عدم تمرکز است. مسئله اصلی پژوهش حاضر این است که طبق قوانین دو کشور، واحدهای سیاسی طبق چه شاخص ها و فرایندی ایجاد می شوند و وظایف و اختیارات چگونه میان سطوح تقسیماتی توزیع می شود. این مقاله از روش توصیفی-تحلیلی و رویکرد کیفی بهره می گیرد. داده های پژوهش، متن قانون دو کشور درخصوص نظام تقسیمات سیاسی است. طبق نتایج پژوهش، از منظر شاخص های ایجاد واحدهای سیاسی، در ایران تأکید عمدتاً بر شاخص جمعیت - با تعریف حدنصاب جمعیتی-  است و در کنار آن برخی شاخص های دیگر بدون تعریف و تعیین معیار سنجش مقرر شده است. درمقابل در اندونزی مجموعه ای متنوع از شاخص ها به همراه تعاریف و معیارهای سنجش آنها در قانون تعیین شده است. از منظر فرایند ایجاد واحدهای سیاسی، در ایران یک فرایند عمدتاً «بالا به پایین»، و در مقابل در اندونزی فرایندی «پایین به بالا» در قانون مقرر شده است. درخصوص چگونگی تخصیص وظایف و اختیارات میان سطوح دولت، قانون تعاریف و ضوابط تقسیمات کشوری فاقد احکامی درباره چگونگی تفکیک امور ملی از منطقه ای و محلی، وظایف و اختیارات استانداران و سران سایر سطوح تقسیماتی است و رویکردی «مکان محور» دارد. در مقابل قانون دولت منطقه ای اندونزی شرحی دقیق از موارد مذکور ارائه کرده و رویکردی «فضامحور» دارد.  
۲۹۳۸.

واکاوی شرایط اقلیم گردشگری استان آذربایجان غربی با استفاده از شاخص های زیست اقلیمی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی محیطی دوره ۳۵ بهار ۱۴۰۳ شماره ۱ (پیاپی ۹۳) 1 - 18

کلیدواژه‌ها: اصفهان آسایش اقلیمی گردشگری شاخص دمای معادل فیزیولوژیک شاخص دمای ذهنی شاخص اقلیم دمایی جهانی استان آذربایجان غربی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۰ تعداد دانلود : ۱۴۶
پژوهش حاضر با هدف تعیین شرایط زیست اقلیمی استان آذربایجان غربی و نیز با تأکید بر آسایش حرارتی انجام شده است. به این منظور، ابتدا داده های متغیرهای جوّی از اداره هواشناسی استان آذربایجان دریافت و سپس برای هر کدام از ایستگاه ها از آمار روزانه متغیرهای جوّی دمای هوا، رطوبت نسبی، سرعت باد، ابرناکی، تابش کلی خورشید، فشار بخار آب و زاویه تابش خورشید استفاده شد. همچنین، از طول و عرض جغرافیایی و ارتفاع از سطح دریا ایستگاه های مطالعه شده در برآوردهای شاخص ها استفاده و سپس از دو شاخص UTCI و PMV برای برآورد شرایط زیست اقلیمی ایستگاه ها استفاده شد. محاسبه های مربوط به شاخص های یاد شده در نرم افزارهای Rayman و Bioklima انجام و سپس نقشه های ماهانه با به کارگیری روش درون یابی IDW در نرم افزار Arcgis pro ترسیم شد. نتایج نشان داد که در زمستان شرایط زیست اقلیمی استان در وضعیت بسیار سرد، سرد و خنک قرار دارد. با ورود به فصل بهار شرایط آسایش دمایی، بیشتر شهرستان های استان را در بر می گیرد و تا اواخر بهار ادامه می یابد. هرچند در سه ماهه تابستان شرایط آسایش دمایی مشاهده می شود، بیشتر استان در این زمان شرایط گرم و بسیار گرم را دارد. در اوایل فصل پاییز نیز موجی از شرایط آسایش کل استان را فراگرفته است؛ به طوری که تا ماه نوامبر نیز ادامه دارد و درادامه، با نزدیک شدن به روزهای آخر سال میلادی شرایط خنک، سرد و بسیار سرد بر استان حاکم می شود. طبق شاخص PMV ماه های آپریل، می و اکتبر و براساس شاخص UTCI ماه های آپریل، می، ژوئن بیشترین وضعیت آسایش اقلیمی را دارد.
۲۹۳۹.

شناسایی و تحلیل عوامل بازدارنده تأمین محیط جغرافیایی تاب آور در نواحی روستایی مرزی، مطالعه موردی: روستاهای شهرستان مریوان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه بهار ۱۴۰۳ شماره ۷۴ 47 - 81

کلیدواژه‌ها: تاب آوری آسیب پذیری مدیریت بحران نواحی روستایی شهرستان مریوان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۴ تعداد دانلود : ۱۲۳
ماهیت زیست پذیری، کیفیت زندگی و در مقیاسی گسترده تر، پایداری نواحی روستایی با تاب آوری، آمیخته شده و بر این اساس امروزه در عرصه برنامه ریزی روستایی به جای تمرکز بر آسیب پذیری (شکل گیری بحران و مدیریت آن) بر تاب آورکردن اجتماعات محلی (مدیریت ریسک و کنش فعالانه) تأکید می شود. در این میان، تحقق تاب آوری به دلیل ماهیت پیچیده، چندبُعدی، سیستمی و تعدد فعالان و بازیگران در محیط درونی و بیرونی متغیر امروزی، نیازمند فراهم بودن شرایط، نیازها و الزاماتی در محیط روستایی است که فقدان آن ها به معنی ایجاد موانع و چالش های متعدد و تداوم آسیب پذیری محیطی بوده و در راستای تغییر وضعیت و حرکت در مسیر تاب آوری، شناسایی این چالش ها و موانع و رفع آن ها، می تواند گام مبنایی و مهمی تلقی شود. پژوهش کاربردی حاضر نیز با این هدف در نواحی روستایی مرزی پرمخاطره و محروم مرزی شهرستان مریوان با روشی توصیفی-تحلیلی و ماهیتی کمّی-کیفی (آمیخته) انجام گرفته است. در بخش کیفی، شناسایی موانع و چالش های پیشِ روی تأمین محیط تاب آور در نواحی روستایی مورد مطالعه و در بخش کمّی، سعی بر تأیید و تعمیم یافته های بخش کیفی و ارائه تحلیل از وضعیت عملکرد این موانع بوده است. در بخش کیفی از روش مصاحبه عمیق و باز و در بخش کمّی از توزیع پرسشنامه، بهره گرفته است. جامعه آماری پژوهش، مشتمل بر مدیران توسعه ای، دهیاران و شوراهای روستایی، آگاهان محلی روستایی، متخصصان علمی و دانشگاهی منطقه و  فعالان اقتصادی در سطح منطقه است که به صورت هدفمند و با روش گلوله برفی، انتخاب و شناسایی موانع تأمین محیط تاب آور روستایی (بخش کیفی) و تأیید آن ها (بخش کمّی) توسط آن ها صورت پذیرفت. تجزیه وتحلیل داده های گردآوری شده در بخش کیفی مبتنی بر روش کدگذاری باز و در بخش کمّی مبتنی بر آزمون تحلیل عاملی نشان داد که 64 مانع یا متغیر در قالب چهار عامل اصلی ضعف در برنامه ریزی، سیاست گذاری، اجرا، نظارت و پایش بر فرایند توسعه در عرصه مدیریتی توسعه ای شهرستان مریوان (مهم ترین و اثرگذارترین عامل)، عدم توجه و تبیین مفهوم تاب آوری و فقدان ساختار مدیریت کارآمد ریسک/ بحران (طبیعی و انسانی)، نارسایی های محیط اجتماعی و فضای نامناسب کسب وکار درجهت توسعه اقتصادی روستاها و ضعف حمایت و پشتیبانی بر تأمین تاب آوری محیطی در نواحی روستایی شهرستان مریوان به عنوان مانع دارای اثرگذاری هستند.
۲۹۴۰.

تبیین اثرات توانمندسازی محلّی روستاییان بر پلتفرم های گردشگری خلّاق، مطالعه موردی: مناطق روستایی شهرستان شاهرود(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه پاییز ۱۴۰۳ شماره ۷۶ 199 - 220

کلیدواژه‌ها: گردشگری خلاق توانمندسازی توسعه روستایی خانوارهای روستایی شهرستان شاهرود

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۳ تعداد دانلود : ۱۵۴
توانمندسازی روستایی، مؤثرترین روش برای افزایش بهره وری و استفاده بهینه از ظرفیت ها و توانایی های روستائیان در راستای اهدافِ توسعه پایدار است . با توجه به اهمیت توانمندسازی روستائیان و اهمیت گردشگری خلّاق، پژوهش حاضر با هدفِ تبیین اثرات توانمندسازی خانوارهای روستایی بر گردشگری خلّاق، در شهرستان شاهرود انجام شده است. جامعه آماری تحقیق، روستانشینانِ شهرستان شاهرود براساس سرشماری نفوس و مسکن 1400 می باشند که براساس فرمول کوکران ازتعداد 13401 خانوار از 7 دهستان، 363 خانوار به عنوان نمونه پژوهش به دست آمد. پرسش نامه به عنوان ابزار پژوهش، به صورت نمونه گیری در اختیار جامعه آماری قرار داده شد. مقدار آلفای کرونباخ به دست آمده برای شاخص های گردشگری خلّاق برابر 79/0 درصد و برای شاخص های توانمند سازی 78/0 درصد به دست آمده است. برای تجزیه وتحلیل داده ها از بسته نرم افزاری SPSS نسخه 24 و LISREL 8.8 استفاده شد. بر اساس نتایج به دست آمده، مؤلفه های گردشگری خلّاق و توانمندسازی خانوارهای روستایی به ترتیب با میانگین 093/3  و 77/2 درصد، در حدّ مطلوب و پایین تر از حد مطلوب ارزیابی شده است و بین مؤلفه های توانمند سازی با گردشگری خلّاق روابط علّی با شاخص های مطلوبی برازش داشت (RMSEA= 0.079). براساس یافته های تحقیق، ارتقای مؤلفه های آموزش و آگاهی بخشی، مهارت و توسعه منابع انسانی، مالی و سرمایه گذاری، شایستگی و استقلال فردی و نهادگرایی و تشکل سازی در توسعه شاخص های گردشگری خلّاق اثرگذار می باشند.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان