حسین احمدی

آیت الله مصباح به پیروی از مشهور اندیشمندان، علم اخلاق را دربردارنده تربیت اخلاقی می داند؛ اما در مباحث فلسفه اخلاق، تربیت اخلاقی را از اخلاق تفکیک می کند. ایشان در فلسفه اخلاق، ایمان به خدا و اعتقاد به قیامت را حد نصاب اخلاقی می داند، اما سخاوت غیرمسلمانانی همچون حاتم طائی را نیز دارای ارزش و تخفیف در عذاب قلمداد می کند. باتوجه به اینکه حد نصاب اخلاقی، به شرایط لازم برای وصول به هدف نهایی اخلاق اطلاق می شود، سخاوت حاتم طائی که مؤمن نبوده است نباید ارزش و حد نصاب اخلاقی داشته باشد، پس تخفیف در عذاب او چه توجیهی دارد و چه ارزشی برای سخاوت او می توان در نظر گرفت؟ این تحقیق با تفسیری نو از دیدگاه آیت الله مصباح در پاسخ به این پرسش ها، از تمایز میان علم اخلاق و تربیت اخلاقی استفاده می کند که این دو علم، دست کم در هدف، روش، واقعیت و حد نصاب متمایزند و براساس این تمایز، حد نصاب و ارزش اخلاقی برای اعمال کفار وجود ندارد، اما برخی اعمال کفار امکان دارد حد نصاب و ارزش تربیت اخلاقی را داشته باشد. دیدگاه آیت الله مصباح در تربیت اخلاقی نیاز به تکمیل دارد که این نوشتار حد نصاب تربیت اخلاقی را، در مسیر وصول به قرب الهی بودن می داند و به گونه ای هدف تربیت اخلاقی را تبیین می کند که سخاوت افرادی همچون حاتم طائی به دلیل حُسن فعلی داشتن، حد نصاب و ارزش تربیت اخلاقی را دارا باشد.

هدف اصلی این پژوهش، تدوین سیاست های دیپلماسی دفاع اقتصادی ج.ا.ایران در حوزه های پولی و مالی، تجاری، انرژی، روابط دیپلماتیک و دفاعی-امنیتی برای مقابله و یا کاهش اثرات تحریم ها و ارتقای قدرت اقتصادی و امنیتی ایران می باشد. در این راستا با استفاده از ابزار مصاحبه به روش دلفی، داده های اولیه در پنج حوزه یاد شده احصاء گردید. با استفاده از داده های حاصل از مصاحبه، پرسشنامه ای تنظیم و جهت اعتبارسنجی و رتبه بندی، توسط 132 نفر از اعضای هیئت علمی دانشگاه ها، کارشناسان خبره و پژوهشگران در حوزه های اقتصادی، سیاسی و دفاعی- امنیتی تکمیل گردید. تعداد سیاست های مورد تایید در هر یک از حوزه های پولی و مالی، تجاری، انرژی، روابط دیپلماتیک و دفاعی-امنیتی 13، 9، 4، 8 و 10 مورد می باشد. مهمترین آن ها در هریک از حوزه ها به ترتیب عبارت است از: «ایجاد پیمان های پولی دوجانبه با کشورهای مشترک المنافع»، «ایجاد تنوع و پرهیز از محدودیت در کالاها و خدمات، کشورهای هدف و فعالان اقتصادی داخلی» «پیش رفتن به سوی شناسایی شرکت های توانای که چندان مطرح و بزرگ نیستند به همراه کاهش وابستگی به یکسری از شرکت های بزرگ و محدود جهان»، «همکاری و هماهنگی بین بخش خصوصی، بنگاه های تجاری و بانکها با وزرات خارجه در جهت حضور در ملاقاتهای دیپلماتیک» و «تقویت مناسبات و همکاری های دفاعی، نظامی و فنی با همسایگان به صورت روابط دوجانبه در زمینه صنایع الکترونیکی، مخابراتی، اپتیکی و مسائل تحقیقاتی و فناورانه وابسته به آن و یا پروژه مشترک تولید یک محصول خاص و بازاریابی آن» می باشد.

کشور سوریه از اوایل سال 1390 تاکنون درگیر یک جنگ تمام عیار بوده است. پژوهشگران و صاحب نظران علوم سیاسی، اجتماعی و نظامی زوایای مختلف این جنگ را مورد بررسی قرار داده اند. پژوهش حاضر ارتباط بین خشکسالی و شروع جنگ در سوریه را با استفاده از نظریه محرومیت نسبی مورد بررسی قرار داده است. خشکسالی های بین سالهای 2003 تا 2009 که در تاریخ سوریه کم نظیر بود، کشاورزان و دامداران زیای را در استان های حسکه، دیرالزور و رقه به شدت تحت تأثیر قرار داد و افراد بیکار شده به سایر استان ها به ویژه دمشق، درعا و حمص مهاجرت نمودند و این موضوع باعث افزایش مشکلات معیشتی همچون گرانی مسکن، افزایش قیمت مواد غذایی و بیکاری در مناطق مختلف سوریه گردید و زمینه را برای نارضایتی و اغتشاش فراهم نمود. روش مورد استفاده در این مقاله، توصیفی تحلیلی بوده و از منابع معتبر داخلی و خارجی کتابخانه ای، پایگاه های اینترنتی استفاده شده است. یافته های این تحقیق حاکی از آن است که بروز خشکسالی های پیاپی در سوریه و سیاست-های آبی ترکیه در سدسازی بر روی رودخانه های دجله و فرات و عدم مدیریت صحیح این بحران توسط دولتمردان سوری به عنوان یک عامل در ایجاد نارضایتی مردم سوریه تأثیرگذار بوده است.

حد نصاب اخلاقی به مرز سعادت حقیقی اطلاق می شود. هدف این تحقیق استنتاج این حد، از کلام شهید مطهری با توجه به سنخ واقعیت اخلاقی به روش توصیفی تحلیلی است. وی سنخ واقعیت اخلاقی را دینی و پرستش آگاهانه می داند و این پرستش جز با اعتقاد به توحید یعنی حد نصاب اخلاقی امکان ندارد. به نظر می رسد بیان شهید مطهری در اثبات سنخ واقعیت اخلاقی که اخلاق دینی است، از جهت مبانی و لوازم آن، به بیان اصلاحی و تکمیلی ذیل نیاز دارد، به این بیان که با توجه به ویژگی خاص انسانی باید سنخ واقعیت اخلاق را برای انسان تعقل دانست. انسان بر اساس کما ل خواهی، قرب به کمال مطلق را متعلق تعقل خود قرار می دهد و در شناخت رابطه خود با کامل مطلق، به نیازمندی خود پی می برد و به تبعِ این شناخت، رفتار متناسب با آن نیاز را که ابراز آن نیازمندی و تشکر از معطی آن است انجام می دهد. شهید مطهری به آن، پرستش آگاهانه اطلاق می کند.

فعل مجهول یک فرایند زبانی است که در زبان عربی از منظرگاه های صوتی وآوایی، اشتقاقی، معنایی، ونحوی وهمچنین زوایای گوناگون دیگری که در این پژوهش مورد نظر ما نیستند مورد پژوهش قرا می گیرد. ساختار فعل معلوم ومجهول از ابعاد مختلف، از دیر باز مورد توجه وبررسی قرار گرفته است که در مطالعات زبانی وعلوم زبان شناسی، زوایای ناگفته ی این عنصر نحوی هرچه بیشتر آشکار گردید. پژوهش حاضر در پی آن است تا 1. اهمیت هم ریشه بودن افعال را در تولید صوت وآوای افعال مجهول آشکار سازد، 2. مقوله ی حذف فاعل وحاکمیت مفعول وارتباط آن با لازم ویا متعدی بودن فعل مجهول را تبیین نماید و3. درباره ی افعال مجهول دو مفعولی وایجاد نقش دستوری جدید بحث کند. از آنجا که اهمیت مفهومی مبحث افعال و از جمله افعال مجهول برای ما غیر عرب زبانان بیشتر از طریق تلاوت قرآن کریم نمود می یابد، جستار پیش رو در پیّ آن است تا مثال های تحلیلی از آیات قرآن کریم باشند. انجام این پژوهش به شکل توصیفی – تحلیلی صورت گرفته است 

چوب، ماده ای آلی است که در ساخت آثار تاریخی مختلف به کار رفته است. بسیاری از آثار چوبی در فضای باز و تحت تأثیر عوامل محیطی قرار دارند. یکی از مهم ترین عوامل تخریب این آثار در اقلیم های خشک و نیمه خشک، هوازدگی و تخریب فتوشیمیایی است. لازم است راهکارهای مختلف برای حفاظت از این گونه آثار مطالعه شود. با توجه به ویژگی های نانوذرات اکسید روی، این ماده به عنوان تیمار حفاظتی چوب در برابر تخریب فتوشیمیایی ناشی از هوازدگی مطالعه شد. نمونه سازی با استفاده از چوب صنوبر (Populus alba L.) به عنوان گونه پرکاربرد در آثار تاریخی ایران انجام گرفت و نمونه ها با سوسپانسیون نانواکسید روی در ایزوپروپانول به روش آغشتگی تیمار شدند. آزمون هوازدگی براساس دستورالعمل ASTM ۲۵۶۵-۹۹ در سه مرحله زمانی ۳۰۰، ۸۰۰ و ۲۰۰۰ ساعت انجام شد. نمونه ها با استفاده از سنجش کاهش جرم، pH متری، رنگ سنجی و طیف سنجی مادون قرمز تبدیل فوریه انعکاس کل تضعیف شده (ATR-FTIR) ارزیابی شدند. نتایج نشان می دهد که این تیمار از تغییرات بصری چوب در برابر هوازدگی جلوگیری نمی کند؛ هرچند تغییرات چندان شدید نبوده است. این تیمار تأثیر هوازدگی را در چوب کند می کند، اما از تخریب ساختاری جلوگیری نمی کند. در طول زمان و در صورت ادامه روند هوازدگی، کارکرد اصلی نانوذرات اکسید روی، یعنی جذب نور فرابنفش به تدریج و در اثر واکنش های شیمیایی با اجزای شیمیایی چوب و محصولات تخریب اولیه، از دست می رود. به همین دلیل در طولانی مدت کارایی لازم را نخواهد داشت.

بررسی جایگاه معرفت در نظریه قرب الهی به روش توصیفی تحلیلی هدف این پژوهش است. بسیاری از اندیشمندان اسلامی قرب الهی را هدف اخلاق دانسته و معرفت خدا را شرط لازم آن قلمداد کرده اند، اما برخی معنای قرب الهی را بر معرفت حضوری به خدا تطبیق می دهند و تشبه الهی، قرب منزلتی و قرب تکوینی را هدف نهایی اخلاق نمی دانند. به نظر می رسد اگرچه معرفت حضوری به خداوند مراتب بالای قرب الهی است و در این صورت، نوعی معرفت می تواند هدف اخلاق محسوب شود، قرب الهی را به معنای معرفت حضوری به خدا دانستن سبب خروج بسیاری از مراتب قرب الهی خواهد شد؛ زیرا بسیاری از انسان ها که اعمال اخلاقی را با علم حصولی به خدا و به هدف وصول به بهشت و دوری از جهنم انجام می دهند از قلمرو قرب الهی خارج می شوند؛ درصورتی که این افراد نیز با حسن فاعلی که دارند، حدنصاب اخلاق را کسب کرده اند و با علم حصولی از خدا، که شرط لازم وصول به این درجه از قرب الهی است، توانسته اند مرتبه ای از هدف اخلاق را به دست آورند.

محوطه های بازِ تاریخی ساخته شده از سنگ در ایران، در مقایسه با دیگر آثار، تعداد محدودی هستند؛ اما این آثار باقی مانده ارزش و قدمت بسیار دارند و نکات پژوهش نشده بی شماری در آنها وجود دارد. از آنجا که بیشتر این محوطه های سنگی در ایران قدمتی حدوداً دوهزارساله دارد، مدت زیادی در معرض عوامل آسیب رسان قرار گرفته است. اطلاعاتی در زمینه انواع عوامل آسیب رسان و الگوهای تخریبی آنها به شکل پراکنده در مقالات و کتب وجود دارد که عموماً به زبان انگلیسی هستند و دسترسی به آنها نیز برای کارشناسان حوزه حفاظت و مرمت آثار تاریخی دشوار است. در این پژوهش تلاش شده است با جمع آوری هدفمند اطلاعات حاصل از تحقیقاتی که تاکنون بر سنگ های محوطه های باز انجام شده، اقدام مؤثری در راستای روشن ساختن همه جنبه های تخریب در سنگ های رسوبی کربناته صورت گیرد که بخش بزرگی از محوطه های باز ایران را تشکیل داده اند. به این ترتیب با استفاده از منابع کتابخانه ای به معرفی عوامل آسیب رسان محیطی و الگوهای تخریبی رایج در محوطه ها با شرایط اقلیمی و صنعتی مشابه پرداخته می شود. مطالعات نشان داده است برخلاف تصور عموم، «عوامل محیطی» تنها فاکتورهای تخریب در سنگ های رسوبی نیستند؛ بلکه خواص فیزیکی و شیمیایی ذاتی (درونی) سنگ نیز در امر تخریب بسیار تأثیرگذار است. از بین عوامل تخریبی شیمیایی و فیزیکی، عوامل شیمیایی مخرب به دلیل اینکه به انحلال و یا تغییر ماهیت سنگ منجر می شوند، اهمیت بیشتری دارند.

در ایران هنوز دیوارنگاره بوم پارچه به عنوان گروهی از هنر نقاشی که به صورت جداگانه مورد مطالعات گسترده و دقیق قرار گیرد شناخته نشده است. به این دلیل، مداخلات حفاظتی که بر روی این گونه آثار در گذشته انجام شده، مورد بررسی قرار نگرفته و اطلاعات کمی در این مورد در دسترس است. در این راستا ابتدا مطالعاتی برای شناخت تعدادی از دیوارنگاره های بوم پارچه در خارج از ایران انجام شده و در ادامه بررسی هایی در حوزه مداخلات مرمتی این گونه آثار در خارج از ایران صورت گرفته است. پس از دریافت اطلاعات درباره حفاظت از دیوارنگاره های بوم پارچه خارج از ایران، روش های حفاظت از دیوارنگاره های بوم پارچه در ایران مطالعه و بررسی شده است که در پایان، مقایسه، تحلیل و نتایج این پژوهش ارائه شده است. هدف مقاله پیش رو دستیابی به چگونگی یا روش های مداخلات مرمتی دیوارنگاره های بوم پارچه است. داده های پژوهش حاضر در یک بررسی کتابخانه ای و مطالعه میدانی گردآوری شده است و این پژوهش با روشی تحلیلی-تطبیقی سامان یافته است. تحقیق حاضر از نظر هدف یک پژوهش توسعه ای و از نظر روش، یک تحقیق کیفی است. باید به این نکته توجه داشت که آفرینش این شیوه نمایش نقاشی روی کرباس در کشورهای خارجی که مورد بررسی قرار گرفته به صورت کاملاً سامانمند و طی یک پروسه طولانی مدت و روشمند نسبت به آثار مشابه در ایران بوده است، اما تنوع فنی در دیوارنگاره های بوم پارچه ایران نسبت به آثار خارجی بیشتر است و این می تواند یکی از دلایل تنوع بیشتر مداخلات مرمتی در ایران باشد. تنوع بالا در شیوه اجرا و موضوع سبب مشکلاتی در حوزه تصمیم گیری های حفاظتی و میزان و نوع مداخلات مرمتی دیوارنگاره های بوم پارچه شده است؛ زیرا برخی آثار بررسی شده در این تحقیق به اشتباه به عنوان نقاشی روی کرباس شناخته می شود که در حوزه مداخله ناصحیح حفاظتی این مسئله باید حل شود.