سیامک نوری

اهداف: پیشرفت چشمگیر علم و تحولات گسترده در حوزة فناوریهای مدرن سبب شده است که توان علمی به یکی از ابزارهای قدرت تبدیل شود. بر همین اساس دولت ها در تلاشند تا نظام آموزش عالی خود را به گونه ای ارتقا بخشند که بر مبنای عملکرد آن جایگاهشان را بهبود دهند. در این مقاله یک مدل جامع در زمینه رتبه بندی و ارزیابی دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی ارائه میشود از این رو محیطی رقابتی در میان این مراکز ایجاد میکند که کمک به بهبود سطح علمی آن ها میکند. متدولوژی: در این مقاله از منابع ادبیاتی بهره گرفته شده و یک بررسی جامع انجام شده است. براساس آن 28 عامل موثر در ارزیابی دانشگاه ها استخراج شده است. این معیارها که با سیستم آموزش عالی در ایران سازگار هستند توسط متخصصان بررسی شده و در نهایت مدلی یکپارچه ایجاد شده است. نتایج: این مقاله مدلی جامع برای ارزیابی دانشگاهی ارائه میکند. کاربرد این مدل در مراکزِآموزش عالی منجر به یکپارچگی عملکرد این مراکز میشود و رقابت میان این مراکز و در نهایت توان علمی آن ها را افزایش میدهد.

در این مقاله، با معرفی شاخص بهره وری که قدرت یک فعالیت صنعتی برای دستیابی به مزیتهای نسبی در سطح داخلی و حتی در سطح خارجی را مشخص می سازد، این شاخص در سطح رشته فعالیتهای بیست و سه گانه صنعتی کشور برآورد شده و سپس سایر شاخصهای کلیدی بخش صنعت از جمله سرمایه بری، سودآوری، کاردهی، درصد شاغلان متخصص، تغییرات ساختاری، سهم صادرات از تولید، میزان وابستگی به مواد اولیه خارجی و شاخص مهم سهم انرژی در هزینه های تولید معرفی شده و مقدار آنها در سالهای 1374، 1380 و 1386 بررسی و تحلیل می شود و در نهایت، اولویتهای سرمایه گذاری رشته فعالیتهای صنعتی کشور از طریق روش رتبه بندی تاکسونومی عددی در دو مقطع زمانی 1380 و 1386 صورت می گیرد. نتایج این تحقیق نشان می دهد در سال 1380، صنایع تولید سایر وسایل حمل و نقل، صنایع تولید محصولات فلزی فابریکی بجز ماشین آلات و تجهیزات و صنایع تولید مواد و محصولات شیمیایی و در سال 1386 نیز صنایع تولید مواد و محصولات شیمیایی، تولید فلزات اساسی و تولید محصولات فلزی فابریکی بجز ماشین آلات و تجهیزات به ترتیب بیشترین اولویت سرمایه گذاری را دارا بوده اند. از این رو، سرمایه گذاری در صنایع واسطه ای توصیه می شود.

باوجود آنکه دیدگاههای متفاوتی از سوی صاحبنظران در زمینه ساخت در کلاس جهانی ارائه شده و پارامترهای مختلفی برای آن درنظرگرفته شده است و در مورد میزان تأثیر هر یک از این پارامترها هم نظرات متفاوت است، اما یک غایت کلی در تمام این دیدگاه ها وجود دارد و آن سرآمدی در عرصه کسب وکار جهانی است. شرایط امروز به صورتی است که هر شرکتی ناگزیر است خود را در این وضعیت مورد ارزیابی قراردهد و جایگاه خود را مشخص کند. برای رسیدن به سطح تولید در بازار جهانی مهمترین مسئله بازاریابی و بازارداری است. یک شرکت برای رسیدن به سطح جهانی تولید باید مشتری مدار باشد. این الگویی است که در چشم انداز و رسالت بسیاری از شرکتهای بزرگ بین المللی وجود دارد. این مقاله به بررسی یکی از مدلهای ساخت در کلاس جهانی (WCM) که براساس مدل جلیناس طراحی شده پرداخته، اصلاحاتی را پیشنهاد کرد. و متدولوژی مشتری مداری برای شناخت و تبیین عوامل این مدل ارائه کرده است.

نوآوری به عنوان عامل کلیدی در رقابت پذیری کشورها و بنگاه ها شناخته می شود و بنگاه های نوآور پیش زمینه یک اقتصاد پویا و رقابتی محسوب می شوند، اما بنگاه ها در مسیر دستیابی به نوآوری با چالش ها و موانعی مواجه هستند که دسته بندی های مختلفی از این موانع ارائه شده است. هدف این مقاله بررسی موانع نوآوری و میزان اهمیت هر یک از این موانع و سپس بررسی نحوه تأثیر آن ها بر انواع مختلف نوآوری در شرکت های حوزه انرژی های تجدیدپذیر است. در این راستا موانع نوآوری در قالب دو دسته موانع داخلی و خارجی شناسایی و تشریع شده اند. نوآوری به چهار دسته نوآوری های محصولی، فرایندی، سازمانی و بازاریابی تقسیم شده است. جامعه مورد بررسی پژوهش حاضر شرکت های فعال در حوزه انرژی های تجدیدپذیر در ایران است که در این بین 154 شرکت فعال در حوزه انرژی های تجدیدپذیر به عنوان نمونه در نظر گرفته شد. به منظور دستیابی به این اهداف، ابتدا مدل پژوهش با استفاده از روش تحلیل عاملی و فن تحلیل مسیر مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج پژوهش شش عامل را موانع داخلی و شش عامل را موانع خارجی مورد تأیید قرار می دهد. از بین این عوامل عدم شناخت مناسب بازار مهم ترین مانع داخلی و کمبود منابع بیرونی برای تأمین مالی فعالیت های نوآورانه به ترتیب بیشترین تأثیر را در ایجاد هر یک از موانع داخلی و خارجی دارند، همچنین نتایج فرضیه تحقیق نشان دهنده تأثیر این دو دسته از موانع بر تمامی انواع نوآوری در شرکت های حوزه انرژی تجدیدپذیر است.

زنجیره تأمین ساخت وساز با چالش های بسیاری مواجه است که از مهم ترین آن ها می توان به اتلاف بیش ازحد منابع در سایت پروژه و همچنین میزان بالای انتشار آلاینده ها در این نوع از زنجیره های تأمین اشاره کرد؛ از سوی دیگر، اغلب مدیران این نوع از زنجیره ها ملزم به یکپارچه در نظر گرفتن زنجیره تأمین از قبیل ویژگی های زمانی و منابع پروژه، تعیین سطح تولید و موجودی و تعیین تعداد و نوع وسایل نقلیه در آن هستند تا هزینه های آن به صورت بهینه تعیین شود؛ به همین منظور، در این مقاله مدلی یکپارچه ارائه شده که هدف نخست بیشینه سازی سود و هدف دوم کمینه سازی میزان انتشار گاز کربن دی اکسید است؛ به طوری که راهکاری نیز برای جلوگیری از اتلاف منابع در سایت پروژه ارائه شده است. با فرض مشخص بودن شبکه پروژه و همچنین مدت زمان و تقاضای روزانه هر یک از فعالیت ها، این مدل، برنامه ریزی زنجیره را در دوره های زمانی مختلف انجام می دهد. با توجه به دوهدفه و غیرخطی بودن این مدل، ابتدا مدل، خطی و سپس با استفاده از روش محدودیت اپسیلون و کدنویسی در نرم افزار GAMS حل شد و درنهایت نتایج آن با استفاده از دو مثال عددی مورد تحلیل قرار گرفت.

در عصر اطلاعات و فضای رقابتی کسب وکار امروز، تأثیر و اهمیت به کارگیری مدیران اجرایی با شایستگی هایی که به بروز رفتاری خلاقانه منجر می شود، همواره وزنه ای مؤثر در موفقیت و تعالی سازمان و یکی از جنبه های مهم کسب مزیت رقابتی، به شمار می رود. در این پژوهش ابتدا با انجام مطالعات مروری نسبت به احصاء شایستگی ها اقدام و پس از ساخت مدل اولیه این مدل با استناد به تحلیل محتوا و مصاحبه با خبرگان اعتبار سنجی شد؛ سپس برای دسته بندی شاخص های فرعی از تحلیل عاملی اکتشافی استفاده شد. در ادامه با استفاده از مدل سازی معادلات ساختاری سؤال های پژوهش بررسی شد. بر اساس یافته های این پژوهش، شایستگی هایی که به رفتار خلاقانه مدیران اجرایی منجر می شوند در 66 شاخص فرعی و با روش دسته بندی تحلیل عاملی اکتشافی در 6 شاخص اصلی شامل شایستگی های: دانشی، انتقادی و تعاملی، خلاقیت و نوآوری، اجتماعی، رفتار خطرپذیر و درونی، تعریف و مشخص شدند. بین متغیرهای پژوهش در سطح اطمینان 99 درصد رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. اولویت بندی شایستگی های محوری بر اساس نتایج آزمون فریدمن به ترتیب اهمیت عبارت اند از: درونی، اجتماعی، خلاقیت و نوآوری، خطرپذیر، دانشی، انتقادی و تعاملی.

یکی از مشکلات مطرح در مدیریت پروژه که سبب اجرانشدن پروژه در زمان مقرر می شود، قرارنداشتن به موقع منابع در سایت پروژه است. این مشکل ممکن است از تأخیر زمانی ارسال منابع از تأمین کنند گان و مبادی ذی ربط زنجیره تأمین به سایت پروژه نشئت گیرد. برای مدیریت بهتر منابع و نیز بهبود وضعیت زنجیره تأمین ساخت و ساز، می توان با تعیین میزان بهینه سفارش منابع در زنجیره تأمین پروژه، بر اساس محدودیت های پروژه و زمان لازم برای اجرای فعالیت های زنجیره تأمین، تأخیر زمانی در تأمین منابع را حل کرد. از این رو، در مقاله حاضر نوعی مدل ریاضی به منظور تعیین میزان بهینه سفارش و زمان فعالیت های زنجیره تأمین ارائه می شود؛ به طوری که مجموع هزینه نگهداری در سایت پروژه و نیز هزینه زنجیره تأمین به حداقل می رسد. ابتدا مدل یادشده خطی سازی می شود و سپس با استفاده از نمونه های عددی بررسی و نتایج ارائه می شود.