محمدمهدی نژادنوری

پژوهش حاضر با هدف شناسایی راهبردهای و سازوکارهای بهبود اثربخشی همکاری دانشگاه و صنعت در ایران و تعیین میزان تاثیر آنها برسطوح ششگانه همکاری طرفین انجام شده است. این پژوهش از منظر رویکرد، روش آمیخته و از نوع اکتشافی است. در مرحله ی کیفی، از روش فراترکیب هفت مرحله ای سندلوسکی و باروسو استفاده شد. مرحله کمی با روش توصیفی - پیمایشی، یعنی نظرسنجی از خبرگان و با استفاده از پرسشنامه الکترونیک انجام شد. بررسی محتوایی 198 مقاله نشان داد که در سال های اخیر، پژوهشگران از انجام پژوهش های آسیب شناسی و تحلیلی به ارائه الگوی همکاری صنعت و دانشگاه سوق یافته اند. بنابراین 32 مقاله ارائه الگو، انتخاب و با استفاده از روش فراترکیب راهبردها و سازوکارهای بهبود اثربخشی همکاری صنعت و دانشگاه در ایران، احصاء شد. در بخش کمی پژوهش، اولویت بندی میزان تاثیر راهبردها و سازوکارها بر سطوح همکاری طرفین با استفاده از آزمون آماری فریدمن انجام شد. بر اساس نتایج این پژوهش مشخص شد در سطوح یک، دو و سه همکاری صنعت و دانشگاه در ایران که روابط فردی نقش آفرین و محور اصلی است، اتخاذ راهبردهای جدید و سازوکارهای تسهیلگر و حمایتگر مانند شناسایی بازیگران کلیدی، شناسایی ذی نفعان اصلی، ایجاد کانون های پژوهشی و تحقیقاتی بیشترین تاثیر را بر همکاری طرفین دارد. همچنین در سطوح چهار، پنج و شش همکاری که روابط سازمانی محور اصلی می باشد، اتخاذ راهبردهای جدید و سازوکارهای نظام مند کردن همکاری مانند ارتقای فرهنگ همکاری مشترک، ایجاد نظام تامین مالی پایدار، ایجاد زیست بوم همکاری مشترک دانایی محور و ایجاد نظام همکاری مشترک پژوهشی و تحقیقاتی بیشترین تاثیر بر همکاری طرفین رادارد.

مهم ترین انتظاری که از نظام اکتساب سلاح و تجهیزات می رود، پاسخ به هنگام و مؤثر به نیاز حال و آینده نیروهای مسلح در یک محیط پیچیده و متغیر است. برای این منظور، نظام اکتساب سلاح و تجهیزات می بایست توانایی انجام برخی از فعالیت های کلیدی را داشته باشد که انجام آن ها مستلزم برخورداری از برخی قابلیت های محوری است. این قابلیت ها، نظام اکتساب سلاح و تجهیزات را بر تغییر و بازآرایی فرآیندهای متداول و منابع در دسترس خود با توجه به تغییرات محیط توانا می سازد. در این پژوهش، با هدف شناسایی این قابلیت ها، با 14 نفر از صاحب نظران اکتساب سلاح و تجهیزات مصاحبه به عمل آمد. با استفاده از تحلیل مضمونِ این مصاحبه ها و همچنین تحلیل محتوای 6 سند رسمی دفاعی قابل دسترس، تعداد 12 قابلیت برای نظام اکتساب سلاح و تجهیزات به دست آمد که با به کارگیری رویکرد مدل سازی ساختاری-تفسیری، تعداد 10 قابلیت «مدیریت هوشمندانه اطلاعات و دانش»، «آینده نگری و درک تغییرات محیط»، «تولید مفاهیم و زبان مشترک»، «درک فناورانه و مدیریت فناوری»، «رهبری و هدایت ظرفیت های داخلی و خارجی»، «تولید سیاست های پابرجا و راهبردهای منعطف»، «نوآوری و خلاقیت»، «مدیریت پروژه های بزرگ اکتساب»، «تصمیم سازی برای تصمیم گیری»، و «تعاون و شراکت راهبردی بین نقش آفرینان» را می توان به عنوان قابلیت های محوری قلمداد کرد.

تحقق رویکرد هسته و شبکه در عرصه ی تحقیق و توسعه در وزارت خانه ای که فن آوری یکی از سرمایه ها و پایه های اصلی فعالیت آن است، می تواند موضوعی پرچالش و پیچیده محسوب شود. یکی از روش های تحقق این امر، ایجاد و شکل گیری شبکه ای از شرکت های زایشی کوچک و متوسط فنآوری محور است که از متن صنایع دفاعی به وجود می آیند. پژوهش حاضر، به دنبال آن است تا به روش پیمایشی – توصیفی، عوامل سازمانی تاثیرگذار بر موفقیت شرکت های زایشی در صنایع دفاعی را که می توانند در رابطه با فن آوری های زرد نقش مهمی ایفا نمایند، شناسایی و رتبه بندی کند. در این مطالعه از طریق بررسی تحقیقات و مطالعات موجود در ادبیات پژوهش و نیز مصاحبه با برخی از متولیان تحقیق و توسعه وزارت دفاع، تعداد 46 عامل سازمانی موثر شناسایی شده است که از بین آن ها، در نظرخواهی اولیه از 14 نفر از صاحب نظران صنعت دفاعی، 27 عامل به عنوان عوامل سازمانی تاثیرگذار بر صنایع دفاعی مورد تایید قرار گرفته و سپس با استفاده از پرسشنامه، نظر جامعه ی آماری پژوهش در رابطه با میزان تاثیر هریک از این عوامل جمع آوری گردیده است. با رتبه بندی این 27 عامل موثر، عوامل " اراده و عزم هیئت رییسه ی وزارت دفاع"، " حمایت سازمان"، " قدرت و توانایی اجرایی سازمان (در فرایند زایش)"، " انگیزه ی سازمان مادر"، و " احساس نیاز و ضرورت (توسط سازمان)" در رتبه های اول تا پنجم قرار گرفته اند. همچنین، نتایج آماری در این تحقیق نشان داده است که وضعیت فعلی صنایع دفاعی کشور در رابطه با 4 عامل اول تقریبا نامطلوب است.