محمود ضیایی

محمود ضیایی

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین

فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۴۱ تا ۵۸ مورد از کل ۵۸ مورد.
۴۱.

توسعه ی پایدار گردشگری از دیدگاه دو مکتب ایده آلیسم و پراگماتیسم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه‏‏ ریزی و توسعه گردشگری سال سوم بهار ۱۳۹۳ شماره ۸ 11 - 30

کلیدواژه‌ها: توسعه ی پایدار گردشگری مکاتب فلسفی ایده آلیسم پراگماتیسم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۵ تعداد دانلود : ۲۰۷
توسعه پایدار گردشگری مجموعه ای از اصول، خط مشی ها و روش های مدیریتی برای ترسیم مسیر توسعه ی گردشگری به گونه ای است که رفاه جوامع انسانی و سلامت اکوسیستم های طبیعی در دراز مدت تضمین شود. در این میان برداشت های متعددی از این مفهوم و شیوه تحقق آن وجود دارد که خود معلول پارادایم های فکری و دیدگاه های مختلف صاحبنظران است. آشنایی دقیق تر دانش پژوهان و مدیران اجرایی گردشگری ایران با این مکتب های فلسفی و پارادایم های فکری مطرح در این زمینه امری ضروری است. به همین منظور این نوشتار می کوشد پس از مطالعه ی تطبیقی مکتب های فلسفی ایده آلیسم و پراگماتیسم، رویکرد «توسعه پایدار گردشگری» را از منظر این دو دیدگاه مورد بررسی و مداقه قراردهد. این مطالعه ی تطبیقی ضمن کمک به بسط دایره معرفت شناسی نظام علمی گردشگری می تواند به ترویج روحیه نقادی نسبت به خط مشی ها و برنامه ریزی های توسعه پایدار گردشگری کشور منجرشود.
۴۲.

بنیان های فلسفی تقویت پایداری در گردشگری انبوه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: گردشگری و توسعه سال یازدهم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۳ (پیاپی ۳۲) 291 - 313

کلیدواژه‌ها: پایداری گردشگری انبوه گردشگری جایگزین گردشگری انبوه پایدار

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۲ تعداد دانلود : ۱۹۹
حاکمیت منطق صفر و یکی دربرابر گردشگری انبوه و جایگزین، به نفی کامل یکی و تأیید کامل و شتابزده دیگری انجامیده است. این نوع نگرش در عمل دو روی سکه ساده انگاری در تبیین و تجویز الگوی توسعه پایدار گردشگری را تشکیل می دهد. تلاش برای معرفی جلوه های پایداری در گردشگری انبوه در این پژوهش، به نوعی دیدن نیمه پر لیوان است تا به جای مهر بطلان زدن بر آن، با رویکردی واقع گرایانه جنبه های پایداری در گردشگری انبوه شکل و ترویج پیدا کند. پژوهش با رویکرد فراترکیب، روش تحلیل مضمون و با هدف شناسایی بنیان های فلسفی در دو بخش چیستی و چرایی تقویت پایداری در گردشگری انبوه تدوین شد. در این پژوهش، 704 کد، 79 مضمون پایه و 37 مضمون سازمان دهنده ذیل 8 مضمون فراگیر احصا و دسته بندی شدند. در ارتباط با چیستی گردشگری انبوه پایدار، پنج مضمون فراگیر انتزاع شدند که عبارت اند از: ۱. پایداری به منزله یک پیوستار؛ ۲. پایداری به منزله مفهومی فراگیر؛ ۳. ریشه های تئوریک شکل گیری گردشگری انبوه پایدار؛ ۴. ترجیح ندادن الگوی توسعه بزرگ یا کوچک مقیاس گردشگری؛ ۵. همگرایی یا واگرایی گردشگری انبوه با جایگزین. درباره چرایی گردشگری انبوه پایدار، سه مضمون فراگیر احصا شدند که عبارت اند از: ۱) رشد فزاینده گردشگری هم زمان از دو بعد عرضه و تقاضا؛ ۲) دلایل توجه و تأمل مجدد به گردشگری انبوه؛ ۳) محدودیت های الگوی گردشگری جایگزین. انتظار می رود تبیین بن مایه های پایداری در گردشگری انبوه نگرش محققان و برنامه ریزان کشور را به رابطه پایداری با گردشگری انبوه تغییر دهد و ظرفیت های پنهان آن را برای توسعه پایدار آشکار سازد.
۴۳.

واکاوی جایگاه عقلانیت در سند راهبردی توسعه گردشگری کشور(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای سال هشتم بهار ۱۴۰۲ شماره ۲۴ 1 - 34

کلیدواژه‌ها: برنامه ریزی گردشگری عقلانیت برنامه راهبردی تحلیل مضمون توسعه گردشگری در ایران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۴ تعداد دانلود : ۲۰۸
یکی از موضوعات تأثیرگذار بر موفقیت یا ناکامی برنامه های توسعه گردشگری، نوع عقلانیت حاکم بر نظام برنامه ریزی کشور در هر دوره زمانی و نظریه برنامه ریزی متناظر با آن می باشد. این مقاله باهدف واکاوی عقلانیت در برنامه ریزی به عنوان یک چارچوب شناخت شناسانه در سند راهبردی توسعه گردشگری کشور تدوین گردید. چارچوب مفهومی عقلانیت در این تحقیق، مبتنی بر مدل عقلانیت از دیدگاه الکساندر (2000) و رویکردهای جدید برنامه ریزی گردشگری است. پارادایم فلسفی این تحقیق مبتنی بر معرفت شناسی تفسیری و روش شناسی آن بر پایه پژوهش های کیفی هست. برای گردآوری و تحلیل داده ها در این تحقیق از مطالعات آرشیوی و روش تحلیل مضمون استفاده شد. جامعه آماری این پژوهش برای تحلیل مضمون مشتمل بر متون کیفی سند راهبردی توسعه گردشگری کشور می باشد. یافته های این پژوهش نشان می دهد عقلانیت هماهنگ ساز برای اولین بار در سند راهبردی توسعه گردشگری ایران (مصوب 1399) موردتوجه قرارگرفته است. در این تحقیق مؤلفه های عقلانیت شناسایی شد و سهم هر یک از انواع عقلانیت با تحلیل 85 مضمون و ترسیم شبکه مضامین در سند راهبردی مشخص گردید.
۴۴.

تحلیل مضامین عقلانیت در سند چشم انداز توسعه میراث فرهنگی و گردشگری کشور(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات مدیریت گردشگری سال ۱۸ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۶۲ 7-36

کلیدواژه‌ها: سند چشم انداز توسعه گردشگری عقلانیت نظریه های برنامه ریزی تحلیل مضمون گردشگری ایران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۷ تعداد دانلود : ۲۳۵
این پژوهش با هدف شناسایی عقلانیت حاکم بر سند چشم انداز گردشگری ایران صورت گرفته است. برنامه ریزی گردشگری به دلیل تحولات حوزه پارادایم های فلسفی و جامعه شناختی در دهه های اخیر، تغییرات قابل توجهی را تجربه نموده است. پژوهش حاضر مبتنی بر معرفت شناسی تفسیری می باشد و به لحاظ روش شناسی در زمره پژوهش های کیفی قرار می گیرد. برای گردآوری و تحلیل داده های تحقیق از مطالعات آرشیوی و روش تحلیل مضمون با هدف اکتشافی استفاده شد. بر اساس یافته های تحقیق، عقلانیت ابزاری با 48 مضمون از میان 71 مضمون شناسایی شده و نظریه متناظر با آن یعنی برنامه ریزی خردگرا بر سند چشم انداز گردشگری حاکم بوده است. همچنین شاهد سهم ناچیز مضامین سایر انواع عقلانیت در میان مضامین احصاء شده می باشیم. با مقایسه سهم هر یک از انواع عقلانیت آشکار گردید که عقلانیت هماهنگ ساز در سند یاد شده مغفول مانده است.
۴۵.

الگوی مدیریت ازدحام گردشگران در مقصدهای ساحلی مازندران مبتنی بر گردشگری هوشمند(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه ناحیه ای سال بیستم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴ (پیاپی ۴۱) 243 - 207

کلیدواژه‌ها: ازدحام گردشگری گردشگری هوشمند مدیریت مقصد توسعه پایدار گردشگری تقاضای گردشگری مقصد ساحلی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۰ تعداد دانلود : ۱۹۴
ازدحام گردشگری یک پدیده در حال رشد در صنعت گردشگری است که تنش های بین جامعه محلی و گردشگران را در مقصدهای گردشگری شهری و روستایی ایجاد می کند. مقصدهای ساحلی به عنوان یکی از مقصدهایی که اغلب با پدیده ازدحام گردشگری مواجه هستند، به مدیریت و برنامه ریزی یکپارچه و پویا برای حفظ و توسعه آن نیاز دارند. پژوهش حاضر با هدف بررسی ابعاد و مؤلفه های ازدحام گردشگری با رویکرد گردشگری هوشمند در راستای رسیدن به یک الگوی مدیریتی برای مقصدهای گردشگری انجام گرفته است. این پژوهش از نوع توسعه ای- کاربردی و به لحاظ روش شناسی در زمره پژوهش آمیخته کیفی و کمی قرار دارد. برای گردآوری داده های کیفی از دو ابزار مصاحبه و پرسشنامه استفاده شده است. در بخش کیفی 21 نفر با استفاده از مصاحبه های نیمه ساختاریافته و در بخش کمی با استفاده از ابزار پرسشنامه 271 نفر از مسئولان و فعالان گردشگری (مشرف به موضوع) در پژوهش مشارکت کردند. داده های حاصل از مصاحبه با استفاده از روش تحلیل مضمون، تحلیل شد و درنهایت 193 کد باز، 18 کد محوری و 3 کد انتخابی استخراج شد. نتایج نشان می دهد، مدیریت ازدحام گردشگری شامل سه بعد عرضه، تقاضا و ساختاری/مدیریتی است که هریک از این ابعاد دارای شش شاخص هستند. همچنین با استفاده از ماتریس اهمیت-عملکرد، حوزه های پراهمیت برای بهبود فعالیت های مدیریتی مشخص شدند. از نظر اثرات کل، بعد مدیریتی/ساختاری ازبیشترین اهمیت (0.57b=) و تقاضای گردشکری بالاترین عملکرد (64.61c=) را دارند. طبق یافته ها، برای مدیریت ازدحام گردشگری بعد عوامل مدیریتی و ساختاری و سازه های دولت و حاکمیت هوشمند (0.25b=)، ظرفیت تحمل محیطی و روان شناختی بومیان (0.34b=) و فصلی بودن گردشگری (0.39b=) ذیل ابعاد سه گانه، در اولویت بهبود عملکرد قرار دارد.  
۴۶.

تبیین الگوهای فکری تحول فضایی گردشگری در مقصدهای میان راهی (مورد مطالعه: شهرستان خلخال)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مهندسی جغرافیایی سرزمین دوره ۷ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۱۶) 301 - 320

کلیدواژه‌ها: مقصد میان راهی تحول فضایی گردشگری شهرستان خلخال الگوی فکری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۲ تعداد دانلود : ۲۰۶
مقدمه: مقصدهای گردشگری میان راهی، به عنوان یکی از انواع مقصدهای گردشگری، محسوب می شوند که به دلیل موقعیت ارتباطی بین مقصدها، در شبکه روابط فضایی و اصول مهندسی جغرافیایی فضا، حائز اهمیت می باشند. اما این مقصدها سهم اندکی از منافع گردشگری برخوردارند. یکی از راهبردهای حل این چالش، تحول در موقعیت فضایی مقصد و تبدیل آن به یک مقصد کانونی است. شهرستان خلخال در استان اردبیل، از مقصدهای میان راهی است که پل ارتباطی مقصدهای شمال و شمال غرب نیز محسوب می شود.هدف: یکی از چالش های مهم در ارتباط با تحول فضایی موقعیت یک مقصد، وجود دیدگاه ها و الگوهای فکری متعدد است. تحلیل این الگوها، بسیار حائز اهمیت است. بر این اساس، هدف اصلی این پژوهش، شناسایی و تبیین الگوهای فکری تحول فضایی گردشگری مقصد میان راهی و ارائه مدل فکری تحول گردشگری است.روش شناسی: این پژوهش از نظر هدف، یک پژوهش کاربردی به شمار می رود و از نظر نوع داده ها نیز یک روش ترکیبی کمی – کیفی است. داده ها از مطالعات کتابخانه ای و میدانی و از 20 کارشناس و خبره حوزه گردشگری خلخال شامل کارآفرینان، مدیران و پژوهشگران و بخشی از گردشگران، گرداوری و سپس از طریق مدل تحلیلی کیو، تجزیه و تحلیل شد.قلمرو جغرافیایی پژوهش:  قلمرو اصلی این پژوهش، شهرستان خلخال در استان اردبیل به عنوان مقصد گردشگری میان راهی است و مجموعه شهرها و روستاهای این شهرستان به همراه فضاهای طبیعی و جاذبه های گردشگری مرتبط را در بر می گیرد.یافته ها و بحث:  بر اساس نتایج حاصل شده، تعداد 9 الگوی فکری، شناسایی شد که دارای مقدار ویژه بالاتر از 1 می باشند. این الگوها در مجموع 87 درصد از موضوع تحول فضایی گردشگری خلخال را پوشش می دهند. فاصله و اهمیت الگوهای فکری، اختلاف زیادی باهم ندارد و نزدیک هستند.نتیجه گیری: مدل نهایی الگوی فکری تحول با تاکید بر برنامه های جایگزین، ارائه شد که مولفه های اصلی آن شامل برندسازی، تربیت نیروهای خلاق، تمرکز بر حوزه نفوذ، ارتباط گردشگران و بازاریابان، توسعه زیرساخت، توجه بر سنتها و تغییر قواعد، مسیرهای گردشگری، گردشگری بوم گردی و شهری، تلفیق نیروهای بومی و غیربومی و توجه بر دیدگاه موقعیت فعلی و آتی میان راهی و کانونی است.
۴۷.

توسعه ی الگوی مدیریت بحران در صنعت گردشگری، مورد مطالعه: بحران همه گیری ویروس کووید-19(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه‏‏ ریزی و توسعه گردشگری سال دهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۳۷ 65 - 97

کلیدواژه‌ها: مدیریت بحران کووید - 19 مدیریت بحران گردشگری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۰ تعداد دانلود : ۱۵۲
بحران اخیر یعنی شیوع ویروس کووید-19 کلیه مقاصد گردشگری جهان از جمله ایران را به شدت تحت تاثیر پیامدهای خود قرار داد و بار دیگر ضرورت اتخاذ مدیریت بحران در صنعت گردشگری را آشکار نمود. از این رو پژوهش حاضر به دنبال توسعه و تبیین الگوی سه مرحله ای مورفی (پیش از بحران، حین بحران و پس از بحران) در جهت مدیریت بحران در صنعت گردشگری ایران بوده است. بر این اساس این پژوهش با بکارگیری رویکرد کیفی و با استفاده از روش تحلیل محتوا (تم) و استفاده از نظرات و دیدگاه های 24 خبره در حوزه های مختلف گردشگری انجام گرفته است. نتایج حاصل از پژوهش توسعه الگویی راهبردی است که مدیریت بحران گردشگری را در سه مرحله بر اساس اهداف، راهبردها و حوزه های کلان اقدامات مشخص، تبیین می کند. بر اساس یافته های این پژوهش اهداف و راهبردهای مناسب در سه مرحله این پژوهش به ترتیب: مرحله پیش از بحران، هدف پیشگیری و راهبرد های آن آمادگی و توانمندسازی؛ مرحله حین بحران، هدف مدیریت اثرات و راهبردهای آن راهبردهای کنشی/واکنشی و کاهش خسارات؛ و مرحله پس از بحران نیز، هدف احیا و ارتقا و راهبردهای مناسب آن نیز بازنگری بازاریابی، مدیریت مالی/کارایی عملیات و تاب آوری کسب و کار می باشد.
۴۸.

ظرفیت تحمل اجتماعی و واکنش های رفتاری دیدارکنندگان به ازدحام در سایت های طبیعی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه‏‏ ریزی و توسعه گردشگری سال دوم پاییز ۱۳۹۲ شماره ۶ 30 - 51

کلیدواژه‌ها: ظرفیت تحمل اجتماعی ازدحام ادراک شده واکنش های رفتاری رضایت آبشار مارگون

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۷ تعداد دانلود : ۱۶۱
یکی از فاکتورهای بسیار تاثیرگذار بر رضایت گردشگران، کیفیت تجربه ی گردشگری است. ازدحام بیش از حد در زمان اوج تقاضا در برخی از سایت های گردشگری کشور منجر به عبور از آستانه های ظرفیت تحمل اجتماعی شده و نهایتاً به افت کیفیت تجربه ی گردشگران می انجامد. با این حال، برطبق مطالعات دیدارکنندگان در واکنش به ازدحام ادراک شده، برخی سازوکارهای مقابله ای را به کار می گیرند تا هم چنان رضایت خود را در سطح بالایی نگه دارند. هدف از مطالعه ی حاضر، تعیین ظرفیت تحمل اجتماعی دیدارکنندگان و واکنش های رفتاری آنان به ازدحام در آبشار مارگون بوده است. جامعه ی آماری این تحقیق را گردشگران درون حوزه ای دیدارکننده از آبشار مارگون تشکیل می دادند. داده های موردنیاز در تعطیلات نوروز 1390، به روش میدانی و از طریق پرسش نامه جمع آوری گردید. ازدحام ادراک شده به عنوان یک سازه روان شناختی از طریق فنون خود اظهاری و براساس مقیاس وسک و هبرلین سنجیده شد. برای تعیین ظرفیت تحمل اجتماعی از رویکرد هنجاری و روش تصویری استفاده گردید. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل 273 پرسش نامه، نشان داد که تراکم سایت از آستانه های اجتماعی مطلوب دیدارکنندگان فراتر رفته است. یافته ها مؤید این موضوع بود که شاخص رضایت به تنهایی برای تعیین سطح ظرفیت تحمل اجتماعی کافی نیست. بعلاوه، جایگزینی زمان و بطور مشخص کاهش طول مدت دیدار غالب ترین واکنش رفتاری بود.
۴۹.

جایگاه نظام علمی گردشگری: از رویکرد رشته ای تا میان رشته ای(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه‏‏ ریزی و توسعه گردشگری سال چهارم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۱۳ 8 - 28

کلیدواژه‌ها: رشته حوزه ی مطالعاتی الگوی هرست پارادایم علمی کوهن الگوی برنشتاین

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۶ تعداد دانلود : ۱۴۲
انسان برای سهولت مطالعه ی جهان به طبقه بندی دانش پرداخته و این طبقه بندی امکان انباشت و بازیابی دانش را برای وی فراهم می کند. قرارگیری انواع دانش در مرزهای مشخص به تدریج رشته های دانشگاهی را برای مطالعه ی نظام مند پدیده های جهان به وجود آورده است. گردشگری، به عنوان یکی از پدیده های دنیای معاصر، موضوعی پیچیده و چندوجهی است که بررسی آن عبور از مرزهای رشته های رایج دانشگاهی و اتخاذ رویکرد تلفیقی را می طلبد. در این مقاله، جایگاه مطالعات گردشگری در میان رشته های دانشگاهی و رویکردهای مطالعاتی آن بررسی شده است. بررسی ها نشان می دهد که ماهیت پدیده ی گردشگری به گونه ای است که شناخت آن نیازمند مطالعات میان رشته ای و چندرشته ای است و تلاش برای ارتقای جایگاه آن از یک حوزه ی مطالعاتی به یک رشته شاید ناشی از فقدان اعتماد به نفس آکادمیک و غلبه ی دیدگاه وحدت علوم باشد. در نهایت، موضوع رشته بودن گردشگری با توجه به معیار الگوهای هرست، کوهن و برنشتاین نیز مورد بررسی قرار گرفت. سرانجام، پس از بررسی جایگاه رشته ای مطالعات گردشگری با اتخاذ این الگوها، گذر از محدودیت های پارادایم های رشته ای و اتخاذ و تلفیق روش شناسی رشته های مختلف برای انجام پژوهش های تلفیقی به عنوان راهکارهای توسعه و تقویت مطالعات گردشگری پیشنهاد شده است.
۵۰.

مصورسازی شبکه همکاری های علمی در پژوهش های ژئوتوریسم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه‏‏ ریزی و توسعه گردشگری سال نهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۳۳ 27 - 46

کلیدواژه‌ها: ژئوتوریسم مطالعات علم سنجی شبکه همکاری های علمی پژوهشگران ایرانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۵ تعداد دانلود : ۱۳۹
واژه ژئوتوریسم از جمله مفاهیم جدیدی است که مورد توجه جامعه دانشگاهی قرار گرفته است. رشد فزاینده مقالات منتشر شده در این زمینه، بررسی جامع و نظام مند آنرا ضروری می نماید. یافته های این تحقیق علاوه بر کمک به درک بهتر ادبیات تخصصی ژئوتوریسم می تواند به شناسایی شکاف های پژوهشی موجود کمک نماید و راهگشای مسیرهای آتی مطالعاتی باشد. برای این منظور از روش های مطالعات علم سنجی و تحلیل شبکه های اجتماعی برای تحلیل مقاله های انگلیسی منتشره شده در حوزه ژئوتوریسم بهره گرفته شد. پس از جستجوی واژه های مرتبط در سه بخش عنوان، و کلید واژه های مقالات، داده ها با استفاده از شاخص های کلان و خرد در محیط نرم افزارهای VOSviewer, UCINET, NETDRAW تحلیل شدند. نتایج تحقیق نشان داد که کشورهای آمریکا، انگلستان، استرالیا، ایتالیا و آلمان در شبکه پژوهشی این حوزه نقش برجسته ای دارند. ضمن معرفی نویسندگانی که از درجه ی مرکزیت نسبتا بالایی برخوردار بوده اند، مشخص شد که بیشترین تاکید در این مقاله ها روی مقوله ها و مضامینی مانند conservation, evolution, management, diversity, ecotourism بوده است. علاوه بر این وضعیت هم واژگانی و هم نویسندگی مقاله هایی که توسط محققان ایرانی به زبان انگلیسی منتشر شده بود نیز در این تحقیق مورد ارزیابی قرار گرفتند. واژگان کلیدی: ژئوتوریسم، مطالعات علم سنجی، شبکه همکاری های علمی.
۵۱.

تبیین فضایی خوشه های گردشگری با تاکید بر کسب و کارهای کوچک روستایی در ناحیه طبس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جغرافیایی مناطق خشک دوره ۱۳ زمستان ۱۴۰۱ شماره ۵۰ 39 - 17

کلیدواژه‌ها: روستایی شهرستان طبس گردشگری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۲ تعداد دانلود : ۱۰۶
خوشه های گردشگری به مجموعه ای از واحدهای کسب و کار گردشگری اطلاق می شود که در یک منطقه جغرافیایی متمرکز شده و دارای روابط همکاری تخصصی هستند. بسیاری از کشورها با به کارگیری راهبرد خوشه بندی سعی در غلبه بر مسائل و مشکلات موجود کسب و کارهای گردشگری دارند. هدف از انجام پژوهش، تبیین فضایی خوشه های گردشگری در روستاهای دارای پتانسیل گردشگری در شهرستان طبس است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و رویکرد غالب آن پیمایشی است و برای گردآوردی داده ها از روش های کتابخانه ای و میدانی استفاده شده است. جامعه آماری شامل ۳۶ روستای دارای پتانسیل گردشگری شهرستان طبس در استان خراسان جنوبی است برای تعیین حجم نمونه در این پژوهش از فرمول اصلاح شده کوکران استفاده شده است. بر این اساس از ۳۶۷۵ خانوار روستایی در شهرستان طبس ۳۴۸ خانوار به عنوان نمونه انتخاب شده اند. جهت خوشه بندی روستاها نظرات ۳۰ نفر از متخصصان (کارکنان میراث فرهنگی، بخشداری و فرمانداری و...) مورد بررسی قرار گرفت. همچنین برای رتبه بندی روستاهای مورد مطالعه از مدل آراس و برای نمایش نتایج و خوشه بندی روستاها از نرم افزار GIS استفاده گردید. نتایج تحقیق حاکی از رابطه مثبت و معنادار بین ورود گردشگران و ابعاد اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی است. نتایج حاصل از آزمون t با سطح اطمینان ۹۵ درصد، سطح اکثر شاخص ها در میان روستاییان از سطح متوسط بالاتر است. همچنین با نتایج حاصل از تکنیک آراس و گاتمن نشان می دهد که روستاهای هودر، جوخواه، ازمیغان، کریت، دستگران، نای بند، اسفندیار، زنوغان، رباط خان، حلوان، دهنو و عرب آباد دارای پتانسیل قوی برای جذب گردشگری و ایجاد خوشه های گردشگری هستند و روستاهای خروعلیا، مرغوب، پیکوه، ملوند،حسن آباد، کردآباد، نصرت آباد، پیرحاجات، چیروک، سرند، ماودر دارای پتانسیل کمتری برای جذب گردشگر هستند. 
۵۲.

خوشه بندی روستاهای دارای پتانسیل گردشگری در شهرستان طبس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روستا و توسعه پایدار فضا دوره ۵ بهار ۱۴۰۳ شماره ۱ (پیاپی ۱۷) 113 - 129

کلیدواژه‌ها: خوشه بندی گردشگری روستایی مدل آراس شهرستان طبس

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۶ تعداد دانلود : ۱۱۷
خوشه های گردشگری به مجموعه ای از واحدهای کسب و کار گردشگری اطلاق می شود که در یک منطقه جغرافیایی متمرکز شده و دارای روابط همکاری تخصصی هستند. بسیاری از کشورها با به کارگیری راهبرد خوشه بندی سعی در غلبه بر مسائل و مشکلات موجود کسب و کارهای گردشگری دارند. شهرستان طبس از قدیمی ترین و خاص ترین سکونتگاه های ایران است که به دلیل جاذبه های تاریخی و طبیعی کم نظیری که دارد، از گزینه های محبوب برای گردشگری به شمار می رود. هدف از انجام پژوهش، خوشه بندی روستاهای دارای پتانسیل گردشگری در شهرستان طبس می باشد. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی و رویکرد غالب آن پیمایشی است. برای گردآوری داده ها از روش های کتابخانه ای و میدانی استفاده شده است. جامعه آماری شامل 36 روستای دارای پتانسیل گردشگری شهرستان طبس در استان خراسان جنوبی است. جهت خوشه بندی روستاها نظرات 30 نفر از متخصصان (کارکنان میراث فرهنگی، بخشداری و فرمانداری) مورد بررسی قرار گرفت. همچنین برای رتبه بندی روستاهای مورد مطالعه از مدل آراس و برای نمایش نتایج و خوشه بندی روستاها از نرم افزار GIS استفاده گردید. نتایج نشان می دهد روستاهای هودر، جوخواه، ازمیغان، کریت، دست گران، نای بند، اسفندیار، زنوغان، رباط خان، حلوان، دهنو و عرب آباد دارای پتانسیل قوی برای جذب گردشگری و ایجاد خوشه های گردشگری است و روستاهای خروعلیا، مرغوب، پیکوه، ملوند، حسن آباد، کردآباد، نصرت آباد، پیرحاجات، چیروک، سرند، ماودر نیز از پتانسیل کمتری برای جذب گردشگر برخوردار است. به عبارتی، تفاوت فضایی در سطوح توان جذب گردشگری بین روستاهای شهرستان طبس مشهود است که نیازمند برنامه ریزی یکپارچه توسعه با رویکرد آمایش فضایی است.
۵۳.

تحلیل تحولات موضوعی پژوهش های حوزه برنامه ریزی گردشگری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه‏‏ ریزی و توسعه گردشگری دوره ۱۳ زمستان ۱۴۰۳ شماره ۵۱ 7 - 42

کلیدواژه‌ها: برنامه ریزی گردشگری تحلیل کتاب سنجی ترسیم نقشه علم تحول موضوعی هم رخدادی واژگان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۳ تعداد دانلود : ۳۹
زمینه و هدف: پژوهش حاضر با هدف شناخت سیر تحول موضوعی پژوهش های حوزه برنامه ریزی گردشگری در بیش از چهار دهه (1978-2022) و شناسایی زمینه های پژوهشی آتی انجام شده است. روش شناسی: این پژوهش از انواع پژوهش های توصیفی- تحلیلی و یک مطالعه کمی و کاربردی بوده است. در این مطالعه، ابتدا با تعریف راهبرد جست جوی روشن شامل کلیدواژه ها، معیارهای شمول و خروج در پایگاه اطلاعاتی اسکوپوس، پژوهش های پیشین جست جو و پس از مرور عنوان، چکیده و کلیدواژه ها و حذف سندهای غیرمرتبط، 836 سند نمایه شده با استفاده از رویکرد کتاب سنجی تحلیل و به منظور ترسیم نقشه علم و تحلیل شبکه های تماتیک، از نرم افزار سایمت استفاده شد. یافته ها: نتایج منجر به شناسایی مهم ترین شبکه های تماتیک در پنج دوره زمانی گردید. همچنین، سه ناحیه تماتیک به هم مرتبط مدیریت گردشگری، توسعه پایدار گردشگری و مشارکت جامعه مشخص شد. نتیجه گیری و پیشنهادات: نتایج این پژوهش منجر به شناسایی مهم ترین موضوع ها در پژوهش های آتی در حوزه برنامه ریزی گردشگری گردید که از این میان ذی نفعان گردشگری اگرچه از دوره اول مورد توجه پژوهشگران بوده است، همچنان در آینده یکی از مهم ترین موضوع ها خواهد بود. نوآوری و اصالت: با توجه به اینکه پیش از این مطالعه ای با هدف ترسیم ساختار دانش حوزه پژوهشی «برنامه ریزی گردشگری» و شناسایی تحولات موضوعی آن انجام نشده است، این تحقیق به ارائه تصویری کلان و جامع از موضوع های اصلی در پژوهش های انجام شده در این حوزه و سیر تحول آن ها در بیش از چهار دهه پرداخته است. نتایج این مطالعه، پژوهشگران و فعالان حوزه برنامه ریزی و توسعه گردشگری را با روندها و زمینه های پژوهشی آتی آشنا می سازد.
۵۴.

مدل مسئولیت پذیری اجتماعی در صنعت هتلداری ایران (با تأکید بر هتل های 4 و 5 ستاره شهر تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آموزش محیط زیست و توسعه پایدار سال ۱۲ بهار ۱۴۰۳ شماره ۳ (پیاپی ۳۳) 43 - 59

کلیدواژه‌ها: ایران پایداری سازمانی صنعت هتلداری مسئولیت پذیری اجتماعی هتل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۹ تعداد دانلود : ۸۶
نظر به اهمیت صنعت هتلداری در نظام گردشگری کشور و ضرورت توجه به مسئولیت های اجتماعی مبتنی بر رویکرد پایداری سازمانی برای بقا در فضای کسب وکار، پژوهش حاضر به دنبال ارائه مدل مسئولیت پذیری اجتماعی در صنعت هتلداری ایران است. بدین جهت تحقیق از انواع پژوهش های پیمایشی به شمار می آید و به روش ترکیبی صورت گرفته است. ابتدا عوامل تأثیرگذار، راهبردها و پیامدها از طریق مصاحبه با مدیران به کمک روش نظریه داده بنیاد طی مراحل کدگذاری باز، محوری و گزینشی مقوله بندی و نهایتاً در قالب مدلی تدوین شد.در مرحله کمّی به کمک روش معادلات ساختاری اجزای مدل ازنظر روایی و پایایی موردبررسی و تأیید قرار گرفت و معنی داری مسیرها در مدل نیز با تحلیل مسیر بررسی و در موارد لزوم اصلاح و مورد تأیید قرار گرفت. نیکوبی برازش کلی مدل نیز طبق شاخص SRMR تأیید شد. طبق مدل نهایی شرایط زمینه ای بسترساز شرایط پیشران در مسئولیت پذیری اجتماعی صنعت هتلداری هستند. راهبردها برای تحقق این مهم شامل راهبردهای نُه گانه در زمینه های مختلف است (منابع انسانی، بازاریابی، ارتباطات، مدیریت سبز، آموزش و پژوهش و غیره) که تحت تأثیر شرایط مداخله گر تضعیف یا تقویت می شوند. پیامدهای حاصل از تحقق مسئولیت پذیری اجتماعی نیز به طور خلاصه ابعاد پایداری اقتصادی، اجتماعی، محیط زیست و پایداری سازمانی را در برمی گیرد. سهم دانش افزایی و نوآوری تحقیق را می توان در یکپارچه سازی شرایط تأثیرگذار بر مسئولیت پذیری اجتماعی در صنعت هتلداری ایران، شناسایی راهبردها برای تحقق آن و پیامدهای حاصل از اجرای راهبردها در قالب یک مدل منسجم دانست که تاکنون موردمطالعه قرار نگرفته است.
۵۵.

شناسایی الگوی توسعه گردشگری سوریه در دوران پسا بحران "با تأکید بر شهر دمشق"(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: گردشگری شهری دوره ۱۱ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۲ 97 - 114

کلیدواژه‌ها: بحران سوریه توسعه گردشگری برنامه ریزی پس از بحران گردشگری شهری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۱ تعداد دانلود : ۶۷
اگرچه تا کنون هیچ کشوری موفق به جلوگیری از تأثیرات منفی جنگ ها و بی ثباتی امنیتی بر بخش گردشگری نشده است بااین حال، نیاز به توسعه گردشگری پس از عبور از این بحران ها به دلیل نقش بسیار زیادی که در حمایت از اقتصاد مناطق آسیب دیده دارد، از اهمیت و اولویت برخوردار است. هدف پژوهش حاضر شناسایی عناصر و مقوله های کلیدی در برنامه ریزی توسعه گردشگری است. به نحوی که در نظر گرفتن آن ها در برنامه ریزی توسعه گردشگری در سطح ملی بتوان به بهینگی لازم در برنامه ریزی دست یافت و از هزینه های ناخواسته اجتناب نمود. به منظور دستیابی به هدف یادشده روش کیفی با ابزار مصاحبه کارشناسی مدنظر قرارگرفته است. درمجموع از نظرات 30 کارشناس و پژوهشگر فعال در حوزه گردشگری کشور سوریه به روش گلوله برفی استفاده شده است. برای تجزیه وتحلیل داده ها از نرم افزار تحلیل محتوای کیفی MaxQDA 2020 استفاده شده است. پژوهش حاضر در مرحله، ابتدا کدها و مقوله های محوری مرتبط با گردشگری کشور سوریه را شناسایی نموده است و سپس با بررسی ارتباطات این کدها کدبندی انتخابی که روند و ارتباطات این کدها را نشان می دهد، انجام شده است. در بخش کدبندی انتخابی 6 کد اصلی شامل: کارکردهای گردشگری، موانع توسعه گردشگری، الزامات توسعه گردشگری، اولویت بازارهای هدف، انواع گردشگری و ذی نفعان گردشگری بوده است. در بخش انواع گردشگری پتانسیل توسعه گونه های گردشگری در شهر دمشق معرفی شده است. در بخش کدبندی انتخابی نیز ارتباطات، الزامات و پیوندهای مرتبط با توسعه گردشگری سوریه در دوران پس از بحران داخلی ترسیم شده است. الگوی ترسیم شده در قالب روابط انتخابی می تواند مسیر حرکت در راستای توسعه گردشگری کشور سوریه را ترسیم نماید و به برنامه ریزان این حوزه جهت برون رفت از وضعیت فعلی و حرکت به سمت وضعیت بهینه کمک نماید
۵۶.

تدوین مدل پارادایمیک توسعه پایدار گردشگری جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: گردشگری و توسعه سال ۱۳ بهار ۱۴۰۳ شماره ۱ (پیاپی ۳۸) 79 - 107

کلیدواژه‌ها: تحلیل داده بنیاد توسعه پایدار گردشگری مدل پارادایمیک ایران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۳ تعداد دانلود : ۷۹
در بسیاری از کشورها، گردشگری راه اصلی و چه بسا تنها راه توسعه است. بنابراین، باید مطمئن بود گردشگری به شیوه ای توسعه یابد که سهم آن در توسعهٔ پایدار مقصد بهینه باشد. هدف پژوهش حاضر تدوین مدل بومی سازی شده به منظور توسعهٔ پایدار گردشگری برای جمهوری اسلامی ایران است. روش پژوهش تحلیل داده بنیاد است و جامعهٔ آماری این پژوهش متشکل از خبرگان صنعت گردشگری است که به روش گلوله برفی انتخاب شده و مورد مصاحبهٔ نیمه ساختار یافته قرار گرفته اند. دستاورد اصلی این پژوهش ارائهٔ مدلی هم پیوند و شبکه ای برای توسعهٔ پایدار گردشگری شامل عوامل سببی (نگرانی های زیست محیطی ایران، اهمیت تأثیرات گردشگری و بُعد ژئوپولیتیک ایران)، عوامل محوری (پایداری منابع گردشگری، آینده نگری در حفظ منابع گردشگری و عدالت و برابری در استفاده از منابع گردشگری)، عوامل زمینه ای (مشارکت و انسجام ذی نفعان گردشگری، فرهنگ سازی با توجه به گردشگری و آموزش و پژوهش گردشگری)، عوامل ساختاری (حس مکان گردشگری، مدیریت مالی گردشگری، ایمنی و امنیت در گردشگری، علم و فنّاوری های نوین گردشگری و حکمروایی خوب در گردشگری)، عوامل مدیریتی (خط مشی گذاری و برنامه ریزی گردشگری، بازاریابی گردشگری، مدیریت منابع زیست محیطی کشور، مدیریت منابع گردشگری، مدیریت کیفیت جامع گردشگری و ارزیابی و نظارت پایداری گردشگری) و عوامل پیامدی (غنای فرهنگی کشور، حفاظت از منابع گردشگری، رضایت گردشگران و رفاه و کیفیت زندگی) است.
۵۷.

واکاوی ازدحام گردشگری از منظر گردشگری هوشمند(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: گردشگری و توسعه سال ۱۳ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۲ (پیاپی ۳۹) 91 - 104

کلیدواژه‌ها: ازدحام گردشگری گردشگری هوشمند مدیریت ازدحام گردشگری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۵ تعداد دانلود : ۷۷
ازدحام گردشگری خطری برای مقصدها است؛ زیرا عواملی که به گردشگری قدرت می بخشند، اگر به خوبی مدیریت نشوند، پیامدهای منفی اجتناب ناپذیری خواهند داشت که به کاهش تعداد گردشگر در مقصدها منجر می شود. پژوهش حاضر با هدف بررسی و واکاوی ازدحام گردشگری از منظر گردشگری هوشمند برای مقصدهای گردشگری انجام شده است. این پژوهش از نوع توسعه ای - کاربردی و به لحاظ روش شناسی در زمرهٔ پژوهش کیفی قرار دارد. به منظور گردآوری داده های کیفی، از ابزار مصاحبه استفاده شده است. مشارکت کنندگان، در این پژوهش، 21 نفر از مدیران و مسئولان سازمان های متولی گردشگری، متصدیان و فعالان گردشگری، اعضای هیئت علمی دانشگاه های مسلط به موضوع هستند که، با روش گلوله برفی و تا رسیدن به اشباع نظری، مصاحبه ها انجام شد. در این خصوص، یافته های حاصل از مصاحبه با استفاده از روش تحلیل مضمون تحلیل شدند و درنهایت 193 کد باز، 18 کد محوری و 3 کد انتخابی استخراج شد. نتایج نشان می دهد مدیریت ازدحام گردشگری شامل سه بعد عرضهٔ گردشگری با مؤلفه های تأسیسات و جاذبه، موقعیت فضایی و جغرافیایی مقصد، ظرفیت تحمل محیطی و روان شناختی بومیان، پلتفرم های گردشگری هوشمند، خدمات و سرویس های هوشمند، بازاریابی و تبلیغات هوشمند؛ بعد تقاضای گردشگری با مؤلفه های الگوی رفتاری و شخصیتی گردشگران، فصلی بودن گردشگری، ظرفیت تحمل روانی و اجتماعی گردشگران، موقعیت فضایی و جغرافیایی مبدأ، فرهنگ گردشگر و سبک سفر، انگیزهٔ گردشگر و بعد ساختاری/ مدیریتی با مؤلفه های سازوکار توزیع هوشمند، دولت و حاکمیت هوشمند، قوانین و سیاست ها، ساختار و سیستم هوشمند، الگو و سبک مدیریت هوشمند و آموزش و فرهنگ سازی دسته بندی شده است.
۵۸.

تحلیل مدیریت تعارض ناشی از توسعه گردشگری در مناطق حفاظت شده(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای سال ۹ زمستان ۱۴۰۳ شماره ۳۱ 69 - 105

کلیدواژه‌ها: تعارض مدیریت تعارض گردشگری مناطق حفاظت شده میانکاله

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵ تعداد دانلود : ۶۰
تعارض مسئله مبتلابه مناطق حفاظت شده در ایران است و فائق آمدن بر آن چالشی بزرگ برای برنامه ریزان است. توسعه گردشگری می تواند یکی از عوامل اصلی تشدید این تعارضات باشد. ازاین رو هدف این مقاله شناسایی ویژگی ها و دلایل بروز تعارضات ناشی از توسعه گردشگری در مناطق حفاظت شده به خصوص تالاب میانکاله در ایران و همچنین شناسایی شیوه های فائق آمدن بر آن ها است. بدین منظور یافته های کیفی مطالعات پیشین با استفاده از روش فراترکیب مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند. مقالات، کتب و رساله های منتشرشده در پایگاه های مطالعاتی در بازه زمانی 2000 تا 2024 بر اساس روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. پس از تجزیه وتحلیل یافته ها، شبکه مضامین در سه بعد چیستی، چرایی و چگونگی مدیریت تعارض ارائه شد. بر اساس یافته ها، تعارض در مناطق حفاظت شده اغلب در سطح بین گروهی و بین سازمانی است. مهم ترین دلایل بروز تعارض ارتباطات ضعیف و فقدان همکاری، بی عدالتی و سلطه قدرت، ساختار حکمرانی معیوب است. همچنین برای مدیریت تعارض نیاز به طی شش مرحله افزایش سرمایه اجتماعی، مصالحه و اجماع، کنش جمعی، هم تکاملی تدریجی و بهبود تعارض است. نتایج پژوهش حاضر علاوه بر اینکه به گسترش دایره شناختی شیوه های کاهش تعارض در گردشگری کمک خواهد کرد، می تواند مبنایی برای پژوهش های آتی در این حوزه مطالعاتی باشد.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان