الهه حجازی

جوامع مختلف برای قرار گرفتن در مسیر بهبود شرایط اجتماعی و اقتصادی خود نیازمند فراهم نمودن زمینه های رشد و توسعه علمی هستند. جمهوری اسلامی ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست و برای رسیدن به توسعه و بهبود شرایط اجتماعی و اقتصادی خود نیازمند توسعه علوم به ویژه در حوزه علوم انسانی به عنوان اساس تحول جامعه است. پرسشی که در اینجا مطرح می شود این است که مهم ترین موانع توسعه علوم انسانی در ایران کدامند؟ فرضیه ای که در پاسخ به این پرسش می توان مطرح کرد این است که مجموعه ای از عوامل معرفتی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی، موانع توسعه علوم انسانی در ایران را ایجاد نموده اند که این موانع نیز هم عرض و هم ارزش نیستند و برخی نسبت به برخی دیگر تقدم داشته، جنبه تعیین کنندگی دارند. با استفاده از نظریه خردگرایی نقاد، موانع توسعه علوم انسانی در ایران بررسی شده است.

در هر نظام آموزشی یادگیری از اهمیت بسزایی برخوردار است و به کارگیری تمامی راهبردها در نظام آموزش همگی در راستای رسیدن به اهداف از پیش تعیین شده است. هم چنین بهبود یادگیری و موفقیت دانش آموزان یکی از شاخص های مهم در ارزیابی آموزش وپرورش بوده و همچنین یکی از عوامل مهم در پیشرفت کشورها است. واقعیت مهم آن است که همه پیشرفت های شگفت انگیز انسان در دنیای امروز زائیده یادگیری است. انسان ها بیشتر توانائی های خودشان را از طریق یادگیری به دست می آوردند و از طریق یادگیری رشد فکری پیدا می کنند و توانائی های ذهنی شان فعلیت می یابد. بنابراین چنین می توان نتیجه گرفت که همه پیشرفت های بشر درنتیجه یادگیری به دست می آید. برای رسیدن به آن لازم است به عوامل مؤثر در آن توجه خاصی مبذول شود. در این پژوهش به بررسی رابطه خودکارآمدی و خودتنظیمی و پنج عامل بزرگ شخصیت با یادگیری پرداخته می شود. روش پژوهش حاضر از نوع مروری و دربرگیرنده مقالات و مطالعات کاربردی در زمینه ارتباط خودکارآمدی، خودتنظیمی و پنج عامل بزرگ شخصیت با یادگیری است. این مقاله در تلاش است تا پژوهش هایی درباره رابطه خودکارآمدی، خودتنظیمی و صفات شخصیتی با یادگیری را برای رفع شکاف در پژوهش و یافتن فرصت های بیشتر پژوهش در این زمینه برجسته کند. بر اساس یافته های پژوهش می توان گفت که در یادگیری دانش آموزان توجه به عواملی از قبیل خودکارآمدی، خودتنظیمی و صفات شخصیتی حائز اهمیت است و می توان با آموزش این توانایی ها، احتمال تحقق غایت های پرورشی را افزایش داد. ازاین رو پژوهشگران تربیتی می توانند در پژوهش های مداخله ای نقش این متغیرها را در رابطه با یادگیری مورد توجه قرار دهند تا با آزمون نتایج پیشنهادی این پژوهش قدمی در راستای تحقق بهتر یادگیری برداشته شود

زمینه: جهت ارتقای کیفیت دوران حساس گذار بارداری، نیازمند طراحی مداخلاتی کارآمد مختص زنان باردار هستیم. روانشناسی مثبت مداخلاتی را برای این دوره ارائه کرده که مورد توجه روزافزون قرار گرفته ولی این نخستین بار است که تمرین توانمندی های منش مبتنی بر ذهن آگاهی در گروه زنان باردار طراحی و اجرا می شود. هدف: هدف از پژوهش حاضر بررسی تأثیر آموزش توانمندی های منش مبتنی بر ذهن آگاهی بر عوامل بهزیستی زنان قبل و پس از زایمان بود. روش: این مطالعه از نوع شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون همراه با مرحله پیگیری و گروه گواه است. جامعه آماری شامل زنان باردار ساکن شهر تهران در ماه های 6 و 7 بارداری بود که در صفحه های اینستاگرام و تلگرام 5 متخصص زنان و زایمان فعال بودند. از این افراد 60 نفر با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شده و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه (هر گروه 30 نفر) قرار گرفتند. گروه آزمایش در 8 جلسه آموزشی 2 ساعته آنلاین شرکت کردند. هیچ مداخله ای در این مدت برگروه گواه صورت نگرفت. در انتهای دوره هر دو گروه در پس آزمون شرکت کردند. جهت پیگیری، یک ماه بعد از زایمان نیز آزمون مجدداً در هر دو گروه انجام شد. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش، مقیاس جامع کامیابی (سو، تای و دینر، 2014) و پرسشنامه ارزش های فعال در عمل (پترسون و سلیگمن، 2004) و همچنین بسته آموزشی توانمندی های منش مبتنی بر ذهن آگاهی در بارداری (نیمیک، 2014 و بارداک، 2010) بودند. جهت بررسی نتایج از نسخه 23 نرم افزار SPSS و آزمون تحلیل واریانس اندازه گیری مکرر استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد که افزایش معنا داری درکلیه عوامل بهزیستی در گروه آزمایش وجود دارد (0/01 >p) و این افزایش در مرحله پیگیری نیز همچنان معنادار باقی مانده بود (0/01 >p). نتیجه گیری: به طور کلی می توان گفت؛ کاربرد بسته آموزشی تمرین توانمندی ها مبتنی بر ذهن آگاهی در بارداری می تواند منجر به ارتقای بهزیستی مادران در دوران بارداری و همچنین اوایل دوره بعد از زایمان شود.

هدف پژوهش حاضر بررسی نقش سبک های هویت، اهداف پیشرفت و درگیری تحصیلی در پیش بینی پیشرفت تحصیلی به روش تحلیل مسیرمی باشد.برای انجام این تحقیق تعداد 1072 دانش آموز دختر پایه دوم شاغل به تحصیل در دبیرستان های سبزوار و نیشابور با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند.به منظور ارزیابی متغیرهای پژوهش از پرسشنامه ی سبک های هویت ISI-3 (برزونسکی،1997)، مقیاس اهداف پیشرفت PALS (میگلی و همکاران،2000) و پرسشنامه ی راهبردهای انگیزشی برای یادگیری MSLQ (پینتریچ و دیگروت، 1994) استفاده شد. معدل دانش آموزان در پایان سال تحصیلی در چهار درس اختصاصی به عنوان شاخصی از پیشرفت تحصیلی آنان مدنظر قرار گرفت.نتایج تحلیل داده های این تحقیق نشان داد که مدل با داده های پژوهش برازش مناسبی داشته و توانسته است 49٪ پیشرفت تحصیلی را تبین کند و هم چنین رابطه سبک هویت اطلاعاتی و پیشرفت تحصیلی تحت تأثیر اهداف تبحری، تلاش، ارزش تکلیف و راهبردهای پردازش عمیق بود به طوری که سبک هویت اطلاعاتی بر اهداف تبحری اثر مثبت و مستقیم و اهداف تبحری نیز، بر تلاش، ارزش تکلیف و راهبردهای پردازش عمیق اثر مثبت و مستقیم داشت، اثر مستقیم تلاش، ارزش تکلیف و راهبردهای پردازش عمیق نیز بر پیشرفت تحصیلی مثبت و در سطح 01/0 معنا دار بود و رابطه سبک هویت هنجاری و پیشرفت تحصیلی نیز تحت تأثیر اهداف رویکرد-عملکرد و تلاش قرار داشت به طوری که سبک هویت هنجاری اثر مستقیم و مثبت بر اهداف رویکرد- عملکرد و اهداف رویکرد-عملکرد هم اثر مستقیم و مثبت بر تلاش داشت، اثر مستقیم و مثبت تلاش بر پیشرفت تحصیلی نیز سطح در 01/ معنادار بود. ازطرفی سبک هویت اطلاعاتی بر پیشرفت تحصیلی اثر مستقیم و منفی داشت و اثر مستقیم سبک هویت هنجاری بر پیشرفت تحصیلی معنادار نبود.

هدف مطالعه حاضر ساخت ابزار نشانگرهای بزرگسالی و میزان اکتساب آنها در میان دانشجویان و تعیین ویژگی های روانسنجی این ابزار بود. نشانگرهای بزرگسالی براساس یک پژوهش کیفی (سلیمانی و حجازی،1397)شناسایی شده بودند. برهمین اساس تعداد 610 دانشجو با دامنه سنی 18تا 29 سال (317پسر و 293دختر) از دانشگاه تهران به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. پس از تحلیل عاملی اکتشافی، پرسشنامه ای متناسب با بافت ایرانی برای اندازه-گیری نشانگرهای بزرگسالی با 46 گویه با ضریب آلفای کرونباخ 905/0، در شش بعد ساخته شد: تسلط شناختی-هیجانی بر خود، مدیریت و تنظیم امور تا رسیدن به اهداف، توانایی نقش آفرینی در خانواده، پایبندی به ارزش ها، استقلال و انتقال نقش. نتایج نشان داد دوره تحولی ظهوربزرگسالی در میان دانشجویان دانشگاه تهران وجود دارد و نشانگرهای بزرگسالی نزد دانشجویان بیشتر به مهارت های فردی و خانوادگی مربوط می شود و ادراک فرد از بزرگسالی خود با افزایش اکتساب این مهارت ها، تناسب دارد. همچنین عوامل اشتغال، استقلال مالی و توانایی اداره خانواده برای مردان و توانایی مراقبت و تربیت فرزند برای زنان ملاک مهم-تری برای اکتساب بزرگسالی نزد دانشجویان محسوب می شوند.

زمینه: روایی از جمله مسائلی است که در آزمون سازی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. هدف: هدف این مقاله معرفی اجمالی مقیاس بندی چند بعدی به عنوان روشی برای تعیین روایی ابزار، ارزیابی برون داده ای آن، مقایسه آن با دیگر روش های مشابه و سودمندی این روش در حوزه های مختلف روان شناسی است. روش: مقیاس بندی چند بعدی بر روی مقیاس باورهای پسا انتقادی در بین 419 دانشجوی دانشگاه های دولتی شهر تهران که به شیوه تصادفی انتخاب شده بودند. یافته ها: اجرای مقیاس بندی چند بعدی، وجود دو بعد در این مقیاس را نشان داد و از روایی ساختار این مقیاس حمایت کرد. نتیجه گیری: به طور کلی می توان گفت که مقیاس بندی چند بعدی، روش مناسبی برای تعیین روایی ابزارهای روان شناختی است که ویژگی های افراد را بر اساس ابعاد مختلف ارزیابی می کنند.

هدف : هدف پژوهش تعیین نقش عاملیت فردی، فرهنگ مدرسه و حمایت خانواده در پیش بینی بهزیستی روان شناختی دانش آموزان بود. روش : روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی و جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان دبیرستان های شهر رامسر و تنکابن با حجم 7500 نفر در سال تحصیلی 96-1395 بود. با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای 707 نفر از بین 6 منطقه و 15 دبیرستان دخترانه نیکان، اخضری، گاذر، رفیعی، هاشم ساداتی، خان محمدی، امام خمینی، سما، فضیلت، عصمت، امیرالمؤمنین، امام خامنه ای، نرجس، فروغ دانش و فرزانگان و 12 دبیرستان پسرانه لاریجانی، میرباقری، افتخاری، حریری، خاتم الانبیا، امام (ره)، امام حسین، شهید رزاقی، شهید بهشتی، شهید رجایی، شهید باهنر و شهید مصلحی انتخاب شد. برای جمع آوری داده ها از مقیاس عاملیت جاسکیلا، پویکییس، واسالامپی، واللا و راسکوپاتونن، 2016، مقیاس بهزیستی روان شناختی ریف (1989)، مقیاس فرهنگ مدرسه هیگینز-دالساندرو و ساد (1997) و مقیاس حمایت خانواده ساندز و پلانکت (2005) استفاده و داده ها با روش تحلیل چند سطحی تحلیل شد. یافته ها : نتایج نشان داد که عاملیت فردی (32/0 =β، 003/0 =P)، فرهنگ مدرسه (60/0 =β، 001/0 =P) و حمایت خانواده (43/0 =β، 004/0 =P) هریک قادر به پیش بینی بخشی از واریانس بهزیستی روان شناختی دانش آموزان هستند. نتیجه گیری : از آنجا که دانش آموزان برخوردار از عاملیت از وضعیت بهزیستی روان شناختی بالاتری نسبت به سایرین برخوردارند و حمایت های اجتماعی، بهره مندی از روابط مناسب با معلمان و دوستان، امکانات مناسب مدرسه ای و حمایت های والدین نیز نقش اثرگذاری بر بهزیستی روان شناختی آن ها دارد؛ بنابراین لازم است با ارتقا این متغیرها، بهزیستی روان شناختی دانش آموزان را افزایش داد.

اخلاق یک سازه ی چندوجهی است. از یکسو سازه ای تحولی است و مراحل آن موازی با تحول روانی – اجتماعی است و از سوی دیگر ریشه در ارزش های فرهنگی دارد. هدف پژوهش حاضر شناسایی مفهوم اخلاق در میان نوجوانان ایرانی است. با به کارگیری روش کیفی و با استفاده از طرح پدیدارشناسی، چگونگی مفهوم سازی اخلاق از دیدگاه نوجوانان بررسی شد. شرکت کنندگان در پژوهش 77 نفر(49 دختر، 28 پسر) از بین دانش آموزان مقطع متوسطه ی اول منطقه ی 4 آموزش و پرورش شهرتهران بودند. جمع آوری داده ها با استفاده از روش گروه های کانونی انجام شد. هفت گروه کانونی در مدارس دخترانه و چهار گروه کانونی در مدارس پسرانه تشکیل شد. پس از انجام تحلیل کیفی مصاحبه ها به روش کلایزی مشخص شد نوجوانان ایرانی اخلاق را در هفت مقوله تعریف می کنند که عبارتند از: عدالت، مراقبت، عاملیت اخلاقی، حساسیت اخلاقی، مسئولیت اخلاقی، انگیزش اخلاقی و ارزش های فردی. هریک از این مقوله ها شامل زیرمقوله هایی هستند. درباره ی ثبات و نسبی گرایی اخلاقی در بین نوجوانان، نوجوانان نسبی گرا هستند و اخلاق را وابسته به شرایط بیرونی و فرد مقابل می دانند. همچنین در تعریف اخلاق، نوجوانان بین نیت و رفتار اخلاقی تمایز قائل می شوند و اخلاق را مجموعه ای از نیت ها و رفتارها تعریف می کنند.بنابراین در این مطالعه مفهوم اخلاق و تعریف آن از دیدگاه نوجوانان ایرانی و در بافت فرهنگی جامعه ی ایرانی بررسی شد.

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه ادراک والدینی و باورهای دینی دانش آموزان با نقش واسطه ای تفکر انتقادی انجام شد. روش پژوهش، توصیفی از نوع همبستگی و تحلیل مسیر بود. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان پسر سال دوم متوسطه شهر خرمدره با مقطع سنی 15تا 17 سال بودند و به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای با حجم نمونه 162 نفر انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از مقیاس ادراک از والدین ( POPS ؛ گرولینک و همکاران، 1997)، مقیاس باور پسا انتقادی ( PCBS ؛ دیورز، فونتین و هاتسبوت، 2000) و سیاهه تمایلات تفکر انتقادی کالیفرنیا ( CCTDI ؛ پیترفشیون، نورن فشیون و گیانکارلو، 2001) استفاده شد. یافته های حاصل از تحلیل مسیر نشان داد که تفکر انتقادی به عنوان متغیر واسطه ای با سه متغیر باور دینی (نسبی گرایی، رایج نگری و پرسشگری دینی) رابطه معنی دار داشت. از میان متغیرهای پیش بین، فقط درگیری والدین با باور دینی نقد ظاهری رابطه مستقیم مثبت معنی دار داشت و بقیه متغیرهای پیش بین با متغیر ملاک، رابطه مستقیم معنی دار نداشتند. همچنین 16 درصد از تغییرات واریانس نمرات باورهای دینی با واسطه گری تفکر انتقادی توسط ادراک والدینی در بین دانش آموزان قابل تبیین است. در مجموع می توان گفت ارتقای تفکر انتقادی دانش آموزان می تواند نقش مهمی در نقد و پرسشگری باورهای دینی داشته باشد.

هدف از این  پژوهش بررسی تأثیر ویژگی های شخصیتی با تأکید بر یادگیری فردی بر آرزوهای شغلی دانشجویان می باشد.پژوهش از نوع توصیفی-همبستگی و جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد  علوم تربیتی و روان شناسی دانشگاه علامه طباطبائی در سال تحصیلی 95-1394 به تعداد 350 نفر بودند که حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 180 نفر از روش نمونه گیری طبقه ای نسبی تعیین گردید. ابزار گردآوری داده ها شامل پرسش نامه لنگرگاه های شغلی شاین، فرم کوتاه ویژگی های شخصیتی نئو و پرسش نامه یادگیری فردی بود. اعتبار پرسش نامه ها در مطالعات متعدد داخلی و خارجی تأیید شده است. با مطالعه آزمایشی روی 30 نفر از دانشجویان پایایی پرسش نامه های آرزوهای شغلی و ویژگی های شخصیتی و یادگیری فردی با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ به ترتیب 91/0، 86/0 و 90/۰ به دست آمد. داده ها توسط نرم افزار spss و Amosر دو بخش آمار توصیفی و استنباطی (ضریب همبستگی پیرسون، تحلیل رگرسیون و تحلیل مسیر) تجزیه وتحلیل شده است.نتایج تحقیق نشان می دهد ، که ویژگی های شخصیتی در سطح خطای 05/0>p با آرزوهای شغلی رابطه معنادار دارند. افزون بر این اثر مستقیم ویژگی های شخصیتی بر یادگیری فردی مثبت و معنادار می باشد. علاوه بر این اثر مستقیم یادگیری فردی بر آرزوهای شغلی معنادار است. همچنین اثر غیرمستقیم ویژگی های شخصیتی با میانجی گری یادگیری فردی بر آرزوهای شغلی مثبت و معنادار بود. در انتها بر اساس یافته های پژوهش می توان نتیجه گرفت که افراد با شناخت ویژگی های شخصیتی و میزان یادگیری فردی و تأثیر آن ها بر آرزوهای شغلی، می توانند به انتخاب شغل مناسب دست یابند.

سالمندی دوران حساسی از زندگی بشر است که طی آن سالمندان در معرض تهدیدات بالقوه ای نظیر افزایش ابتلا به بیماری های مزمن، انزوای اجتماعی و عدم برخورداری از حمایت اجتماعی بوده و به دلیل ناتوانی های جسمی و ذهنی، در موارد زیادی استقلال فردی شان مورد تهدید قرار می گیرد. هدف این پژوهش، بررسی میزان اثربخشی درمان متمرکز بر خود-شفقتی بر احساس تنهایی و امید به زندگی زنان سالمند بود. پژوهش حاضر از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل سالمندان شهر زنجان بود که 30 نفر از آن ها که واجد شرایط شرکت در پژوهش بودند به صورت تصادفی به عنوان نمونه انتخاب شدند و در دو گروه 15 نفره آزمایش و کنترل قرار گرفتند و پرسشنامه های احساس تنهایی راسل و همکاران و امید به زندگی میلر را تکمیل نمودند. گروه آزمایش درمان 8 جلسه ای متمرکز بر خود- شفقتی را دریافت کرده و در این مدت گروه کنترل هیچ آموزش یا درمان روان شناختی دریافت نکردند. داده ها با روش تحلیل کوواریانس در برنامه SPSS نسخه 21 مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند. نتایج پژوهش نشان داد که درمان متمرکز بر خود- شفقتی می تواند در کاهش میزان احساس تنهایی و افزایش امید به زندگی زنان سالمند تأثیر معنادار داشته باشد (001/0= P ). با توجه به ارزش و اهمیت قشر سالمند در هر جامعه، پیشنهاد می شود برای کاهش احساس تنهایی و افزایش امید به زندگی در این قشر از آموزش یا درمان متمرکز بر خود- شفقتی استفاده شود.

جو مدرسه یکی از سازه های تاثیر گذار بر مسایل تربیتی، رفتاری و روانی در مدارس می باشد. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی ساختار عاملی و رواسازی سیاهه ادراک دانش آموزان از جو مدرسه ی دلاویر (بییر، گاسکینز، بلانک و چن، 2016) در نوجوانان دختر ایرانی پایه ی یازدهم با حجم 500 نفر (250 نفر علوم انسانی، 250 نفر علوم تجربی) که با روش نمونه گیری چند مرحله ای انتخاب شدند اجرا شد. تحلیل سوال های مقیاس بر پایه محاسبه ضریب آلفای کرونباخ برای کل مقیاس 92/0 بود که حاکی از همسانی درونی بالای آن می باشد. نتایج تحلیل عاملی تأییدی نشان داد که الگوی 7 عاملی ادراک دانش آموزان دبیرستانی از جو مدرسه با داده ها برازندگی قابل قبولی دارند. افزون بر این ، برای آزمون تغییرناپذیری اندازه گیری پرسشنامه ی ادراک دانش آموزان دبیرستان از جو مدرسه ی دلاویر دربین گروههای تحصیلی انسانی و تجربی، تحلیل چند گروهی انجام گرفت. نتایج تحلیل چند گروهی نشان داد که این پرسشنامه در مدل های محدود در بین گروه های تحصیلی انسانی و تجربی یکنواخت است. به طور کلی، یافته های پژوهش بیانگر این است ساختار عاملی پرسشنامه ادراک دانش آموزان از جو مدرسه ی دلاویر (2016) در نسخه ی فارسی از برازش مطلوبی برای دانش آموزان دبیرستانی دختر در مقطع یازدهم انسانی و تجربی برخوردار است و می تواند به عنوان ابزاری معتبر در سنجش ادراک دانش آموزان دبیرستانی از جو مدرسه مورد استفاده قرار بگیرد.

هدف: پژوهش حاضر با هدف آزمون اثر ادراک از روابط والدینی، ادراک از رابطه معلم-دانش آموز و بهترین اهداف شخصی بر سرزندگی تحصیلی  صورت گرفت. روش: ۶۰۰ دانش آموز دوره متوسطه پرسشنامه های بهترین اهداف شخصی مارتین (2006)، سرزندگی تحصیلی  دهقانی زاده و حسین چاری (۱۳۹۱)، ادراک از روابط والدینی گرونیک و همکاران (1997) و پرسشنامه معلم به عنوان بافت اجتماعی بیلمونت و همکاران (1992) را پاسخ دادند. جهت تحلیل داده ها از مدل یابی معادلات ساختاری چندسطحی (MSEM) استفاده شد. یافته ها: در سطح بین گروهی ادراک از روابط والدینی و ادراک از رابطه معلم- دانش آموز به طور مثبت قادر به پیش بینی بهترین اهداف شخصی دانش آموزان بودند که به نوبه خود بهترین اهداف شخصی به طور مثبت به سرزندگی تحصیلی مرتبط بود. هم چنین اثر غیرمستقیم بین خوشه ای ادراک از روابط والدینی و ادراک از رابطه معلم- دانش آموز معنادار بدست آمد. اثر مستقیم بین کلاسی ادراک از روابط والدین بر سرزندگی تحصیلی معنادار ولی این اثر برای ادراک از رابطه معلم- دانش آموز غیرمعنادار بدست آمد و حاکی از آن است که بهترین اهداف شخصی دانش آموزان به طور کامل رابطه بین کلاسی ادراک از رابطه معلم- دانش آموز با سرزندگی تحصیلی را میانجی گری می کند. 19/27 درصد از واریانس سرزندگی تحصیلی در سطح دانش آموز توسط متغیر سطح فردی و 67/78 درصد از واریانس آن در سطح کلاس توسط متغیر بافتی تبیین شد. نتیجه گیری: هدایت دانش آموزان به سوی جهت گیری هدفی بهترین اهداف شخصی توسط معلمان و ایجاد جو حمایتی در خانواده توسط والدین می تواند سرزندگی تحصیلی دانش آموزان را ارتقا بخشد. هدف: پژوهش حاضر با هدف آزمون اثر ادراک از روابط والدینی، ادراک از رابطه معلم-دانش آموز و بهترین اهداف شخصی بر سرزندگی تحصیلی  صورت گرفت. روش: ۶۰۰ دانش آموز دوره متوسطه پرسشنامه های بهترین اهداف شخصی مارتین (2006)، سرزندگی تحصیلی  دهقانی زاده و حسین چاری (۱۳۹۱)، ادراک از روابط والدینی گرونیک و همکاران (1997) و پرسشنامه معلم به عنوان بافت اجتماعی بیلمونت و همکاران (1992) را پاسخ دادند. جهت تحلیل داده ها از مدل یابی معادلات ساختاری چندسطحی (MSEM) استفاده شد. یافته ها: در سطح بین گروهی ادراک از روابط والدینی و ادراک از رابطه معلم- دانش آموز به طور مثبت قادر به پیش بینی بهترین اهداف شخصی دانش آموزان بودند که به نوبه خود بهترین اهداف شخصی به طور مثبت به سرزندگی تحصیلی مرتبط بود. هم چنین اثر غیرمستقیم بین خوشه ای ادراک از روابط والدینی و ادراک از رابطه معلم- دانش آموز معنادار بدست آمد. اثر مستقیم بین کلاسی ادراک از روابط والدین بر سرزندگی تحصیلی معنادار ولی این اثر برای ادراک از رابطه معلم- دانش آموز غیرمعنادار بدست آمد و حاکی از آن است که بهترین اهداف شخصی دانش آموزان به طور کامل رابطه بین کلاسی ادراک از رابطه معلم- دانش آموز با سرزندگی تحصیلی را میانجی گری می کند. 19/27 درصد از واریانس سرزندگی تحصیلی در سطح دانش آموز توسط متغیر سطح فردی و 67/78 درصد از واریانس آن در سطح کلاس توسط متغیر بافتی تبیین شد. نتیجه گیری: هدایت دانش آموزان به سوی جهت گیری هدفی بهترین اهداف شخصی توسط معلمان و ایجاد جو حمایتی در خانواده توسط والدین می تواند سرزندگی تحصیلی دانش آموزان را ارتقا بخشد.

زمینه: اخیرا مداخلات توانمندی های منش نتایج بسیار تأثیرگذاری بر افزایش بهزیستی در مطالعات متعدد در نقاط مختلف جهان داشته اند. هدف: هدف مطالعه حاضر بررسی اثربخشی آموزش توانمندی های منش فرهنگ محور بر تقویت توانمندی های منش و ارتقای بهزیستی ذهنی دانشجویان در دوره پیش بزرگسالی بود. روش: این مطالعه از نوع شبه آزمایشی و با طرح پیش آزمون، پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری پژوهش دانشجویان دانشگاه تهران در سال تحصیلی 1398-1399 بودند که از میان آنها تعداد 34 دانشجوی کارشناسی ارشد به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و در دو گروه آزمایش (15 نفر) و گواه (19 نفر) گنجانده شدند. ابزارهای استفاده شده در این پژوهش شامل مقیاس بهزیستی ذهنی ( اندروز و رابینسون، 1991) و نسخه ایرانی سیاهه توانمندی های منش (حسنی راد، 1399) بود. قبل از اجرای مداخله از دو گروه پیش آزمون گرفته شد. سپس گروه آزمایش مداخله توانمندی های منش فرهنگ محور (حسنی راد، 1399 ) را طی 12 جلسه 60 دقیقه ای دریافت نمود. پس از اجرای مداخلات، پس آزمون و یک ماه بعد آزمون پیگیری از دو گروه به عمل آمد. داده های به دست آمده توسط تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت . یافته ها: نتایج مرحله پس آزمون نشان داد که در گروه آزمایش، میزان نمرات رضایت از زندگی، عاطفه منفی، و توانمندی های منش و فضائل (شامل خرد، شجاعت، انسانیت، و تعالی) همه در مقایسه با گروه گواه بالاتر بوده است (01/0 P < ). تغییرات مشاهده شده در گروه آزمایش در مرحله پیگیری نیز تا حدی پایدار بود. نتیجه گیری: بر این اساس می توان نتیجه گرفت که بسته تدوین شده در افزایش توانمندی های منش و بهزیستی ذهنی دانشجویان نقش مؤثری داشت.

هدف: تدوین خطوط اصلی بسته آموزشی بر مبنای شهود فطری اخلاقی و فرآیندهای گسست اخلاقی برای دانش آموزان متوسطه ی دوم هدف این پژوهش است. چنانچه روشن است بسته ی آموزشی علاوه بر مولفه های مذکور، شامل مولفه های گسست اخلاقی بندورا به عنوان عوامل تضعیف کننده ی شهود فطری اخلاقی نیز هست. روش: این پژوهش، با روش کیفی از نوع مطالعه اسنادی انجام شد. در تجزیه و تحلیل داده ها از ترکیب مدل «کلایزی» با روش تحلیل مضمون(Thematic analysis) استفاده شده است. دو کدگذار، نهایتا هفت مولفه را با شاخص توافق کدگذار بالاتر از ۷۰ درصد(۸۱.۴٪)، معرفی کردند. از میان مولفه های پیشنهادی پژوهشگر، اعتبار چهار مولفه پس از سنجش CVR مورد تایید متخصصان قرار گرفت. یافته ها: بر این اساس در نهایت پس از ارائه ی تعریف شهود فطری اخلاقی، مولفه های «درک بی واسطه»، «همگانی بودن شهود»، «عوامل منفی موثر» و «امکان تضعیف بروز شهود در طول عمر» به عنوان مولفه های معتبر معرفی و در بسته ی آموزشی به همراه مکانیسم های هشت گانه ی گسست اخلاقی برای تضعیف شهود فطری درج شده است. نتیجه گیری: تمرکز بر شهود فطری اخلاقی، در میان دوگانه ای از دیدگاه های فطری نگر و دیدگاه های مقابل قرار دارد. این پژوهش در راستای کاربست دیدگاه فطری نگر به آموزش و تربیت اخلاقی، به معرفی بسته ی آموزشی کاربردی همراستا با دیدگاه های متمرکز بر فطرت به عنوان الگوی همگانی در آموزش اخلاقی معرفی شده است.

پژوهش حاضر با هدف ترسیم و مقایسه نیمرخ شکوفایی دانش آموزان سرآمد دختر و پسر دوره اول متوسطه (رده سنی ۱۵-۱۳ سال) براساس مدل شکوفایی سلیگمن انجام شد. پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی از نوع مطالعات توصیفی-مقایسه ای بود. جامعه آماری پژوهش حاضر را دانش آموزان سرآمد دختر و پسر دوره اول متوسطه شهرستان تبریز در سال تحصیلی ۹۹-۱۳۹۸ تشکیل می دادند. ۵۹۲ نفر (۲۲۶ نفر دانش آموز پسر و ۳۶۶ نفر دانش آموز دختر) به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای از بین دانش آموزان سرآمد دوره اول متوسطه این شهرستان انتخاب شدند. شرکت کنندگان پرسشنامه شکوفایی باتلر و کرن (۲۰۱۶) که برای سنجش مولفه های پنجگانه مدل پرما طراحی شده است را تکمیل نمودند. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از روش تحلیل واریانس چندمتغیره صورت گرفت. نتایج نشان داد در هیجانات مثبت و روابط مثبت تفاوت مثبت و معنادار به نفع دختران و در معنادهی و دستاورد تفاوت معنادار به نفع پسران وجود دارد. لیکن هیچ تفاوت معناداری در درگیر شدن بین دانش آموزان دختر و پسر بدست نیامد. هم چنین با وجود تفاوت دانش آموزان دختر و پسر در ابعاد مختلف شکوفایی، نمره کل شکوفایی آنان تفاوت معناداری با هم نداشت. یافته های این پژوهش می تواند به معلمان و مشاوران در شناسایی گروههایی با نقاط قوت و ضعف خاص و انجام مداخلات ارتقا شکوفایی در محیط های آموزشی یاری رساند.

هدف پژوهش حاضر تعیین ویژگی های روان سنجی مقیاس تعلق به دانشگاه و تحلیل وضعیت موجود بود. شرکت کنندگان، 664 نفر از دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد (232 نفر در مطالعه اول و 432 نفر در مطالعه دوم) بودند که به روش نمونه گیری تصادفی چندمرحله ای انتخاب شدند و مقیاس های تعلق به دانشگاه کارامان و سیراک و ارضای نیازهای بنیادین عمومی گانیه را تکمیل کردند. روایی و پایایی مقیاس های پژوهش با استفاده از روش های تحلیل عاملی و ضریب آلفای کرونباخ مورد بررسی و تأیید قرار گرفت. به منظور تحلیل داده های توصیفی، ماتریس همبستگی و تحلیل عاملی اکتشافی از نرم افزار SPSS نسخه 23 و برای انجام تحلیل عاملی تأییدی از نرم افزار LISREL نسخه 80/8 استفاده شد. نتایج، از ساختار سه عاملی مقیاس تعلق به دانشگاه حمایت می کرد و برازش مطلوبی با داده ها داشت. ضرایب آلفای کرونباخ در دو مطالعه در سطحی مطلوب و روایی همگرا نیز حاکی از  همبستگی مثبت و معنادار مقیاس تعلق به دانشگاه با مقیاس ارضای نیازهای بنیادین عمومی بود. نتایج وضعیت موجود نشان داد که احساس تعلق دانشجویان در سطح متوسطی قرار دارد. این یافته ها اهمیت برنامه ریزی و طراحی مداخلات جامع به منظور اندازه گیری و ارتقای احساس تعلق دانشجویان به دانشگاه را مورد تأکید قرار می دهند.

زمینه: مطالعات متعددی نشان داده اند که باورهای جنسیتی ریاضی بر عملکرد ریاضی دختران اثر گذاشته و منجر به افت نمرات ریاضی و علاقه آنان به سودمندی ریاضی می شود. اما پیرامون بررسی تأثیر بسته آموزشی توانمندسازی با رویکرد خود تعیین گری بر عملکرد و باورهای نسیتی ریاضی دانش آموزان دختر شکاف تحقیقاتی وجود دارد. هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی بسته آموزشی توانمندسازی با رویکرد خودتعیین گری بر عملکرد و باورهای جنسیتی ریاضی دانش آموزان دختر با عملکرد پایین انجام گرفت. روش: پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از لحاظ روش گردآوری داده ها آزمایشی از نوع شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری با گروه گواه بود. جامعه آماری پژوهش تمامی دانش آموزان دختر پایه نهم (دارای عملکرد پایین در درس ریاضی) منطقه 6 آموزش و پرورش شهر تهران سال تحصیلی 98-99 بودند، 32 نفر به روش نمونه گیری هدفمند به عنوان نمونه انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه (16 نفر) جایگزین شدند. ابزار پژوهش حاضر پرسشنامه باورهای تحصیلی لدر و فورگز (2002) بود، برای گروه آزمایش، آموزش بسته توانمندسازی با رویکرد خودتعیین گری در 8 جلسه 60 دقیقه ای برگزار شد در حالی که گروه گواه هیچ گونه مداخله ای را دریافت نکرد. برای آموزش توانمندسازی با رویکرد خودتعیین گری از بسته ملک زاده، حجازی وکیامنش (1400) استفاده شد. تحلیل داده ها با روش آماری تحلیل واریانس مختلط انجام گرفت. یافته ها: یافته های آماری نشان دادکه استفاده از بسته آموزشی توانمندسازی با رویکرد خود تعیین گری در بهبود عملکرد و باورهای جنسیتی ریاضی دانش آموزان دختر با عملکرد پایین در این درس مؤثر بوده است (0/01>P). نتیجه گیری: دانش آموزان دختر که در جلسات آموزشی توانمندسازی با رویکرد خودتعیین گری شرکت کردند در درس ریاضی، عملکرد بهتری نشان داده و باورهای جنسیتی ریاضی آن ها در این درس بهبود یافت، باتوجه به تأثیر بسته آموزشی توانمندسازی با رویکرد خودتعیین گری بر عملکرد و باورهای جنسیتی ریاضی دانش آموزان دختر، استفاده از این برنامه آموزشی برای بهبود عملکرد و باورهای جنسیتی ریاضی دانش آموزان در مدارس با گروه های مختلف و تعداد بیشتر پیشنهاد می شود.

این پژوهش با هدف تعیطن ساختار عاملی مقیاس رویکردهای یادگیری برای دانش آموزان ایرانی انجام شد. روش پژوهش همبستگی بود. جامعه ی آماری دانش آموزان پایه سوم دبیرستان های دولتی روزانه شهر تهران و شرکت کنندگان متشکل از 1371 نفر بودند که با روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی انتخاب شدند و به مقیاس 32 سوالی رویکردهای یادگیری پاسخ دادند. داده ها از طریق تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی تحلیل شد. تحلیل عاملی اکتشافی یک مدل اندازه گیری چهارعاملی را نشان داد که در تحلیل عاملی تاییدی نیز تایید شد. این عوامل عبارتند از اهداف یادگیری،اهداف عملکردی، اهداف آینده و ادراک از توانایی. قرار گرفتن گویه های ارزش درونی و اهداف یادگیری در یک عامل (یادگیری)و ارزش بیرونی و اهداف ابزاری نیز در یک عامل (آینده)و در کنار اهداف عملکردی و اداراک از توانایی،از ظهور یک الگوی 4 عاملی جدید خبر می دهد و بر لزوم توجه پژوهشگران به فرهنگ وابسته بودن اهداف پیشرفت و ابزار سنجش آن و همچنین روانسازی ابزارهای مناسب فرهنگ که در جوامع دیگر برای سنجش اهداف ساخته شده اند تاکید می کند.