عباسعلی حسین خانزاده

زمینه: اصطلاح ناتوانی یادگیری برای تبیین مشکلات یک فرد با هوش بهر متوسط در کسب مهارت های تحصیلی اساسی به کار می رود و می تواند بر توانایی فرد در درک و استفاده از زبان شفاهی یا نوشتاری، انجام محاسبات ریاضی، هماهنگی حرکت ها، یا توجه مستقیم تاثیر بگذارد. ناتوانی یادگیری می تواند به 3 شکل مشکلات در خواندن، نوشتن و حساب کردن بروز یابد. میزان شیوع این ناتوانی در سال های اخیر، بسیار افزایش یافته و در پژوهش های مختلف برآوردهای متفاوتی از آن صورت گرفته است. نتیجه گیری: یکی از علل مهم تفاوت های معنادار در میزان شیوع این اختلال در پژوهش های مختلف مربوط به رویکردهای گوناگون تشخیصی است. 3 شیوه مهم در تشخیص ناتوانی های یادگیری عبارت اند از: رویکرد ناهماهنگی پیشرفت – توانایی، رویکرد پاسخ به مداخله و رویکرد پردازش شناختی. هرکدام از این رویکردها طرفداران و مخالفان ویژه خود را دارند. بدین ترتیب در این مقاله ضمن مروری کلی بر تعریف و توصیف ناتوانی یادگیری، رویکردهای مختلف تشخیصی به تفصیل مورد بررسی و نقد قرار می گیرند و در پایان نتیجه گیری نهایی صورت می گیرد

هدف پژوهش حاضر پیش بینی مشکلات رفتاری کودکان پیش دبستانی با کم توانی ذهنی بر اساس سبک فرزندپروری مادران آنها بود. این پژوهش توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه مورد مطالعه را تمامی مادران کودکان پیش دبستانی با کم توانی ذهنی شهر شیراز تشکیل می داد که از میان آن ها 58 نفر با روش نمونه گیری هدفمند به عنوان نمونه انتخاب شدند و پرسش نامه سبک فرزندپروری مادران (رابینسون و همکاران، 1995) و مقیاس مشکلات رفتاری کودکان پیش دبستانی با کم توانی ذهنی (شهیم و یوسفی، 1378) را تکمیل کردند. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از رگرسیون چندگانه نشان داد که سبک فرزندپروری استبدادی و سهل گیرانه پیش بینی کننده مثبت و معنی دار مشکل رفتاری ترس، مشکل رفتار اجتماعی و پرخاشگری است (05/0>P). همچنین یافته های پژوهش نشان داد که سبک فرزندپروری اقتداری پیش بینی کننده منفی و معنی دار مشکل رفتاری ترس، مشکل رفتار اجتماعی و پرخاشگری است (05/0>P). شایان ذکر است که در این پژوهش بین سبک استبدادی، سبک اقتداری و سبک سهل گیرانه با مشکل نارسایی توجه همبستگی معنی داری مشاهده نشد. با توجه به یافته های به دست آمده طراحی کارگاه های آموزشی در مورد سبک های فرزندپروری و اثرات هر یک از آن ها بر فرزندان بسیار ضروری است تا از این طریق بتوان با تغییر نگرش مادران و بهبود روابط اعضای خانواده مشکلات رفتاری دانش آموزان با کم توان ذهنی را کاهش داد.

مقدمه: با توجه به این که یکی از مشکلات جدی دانش آموزان مبتلا به اختلال نارسایی توجه/فزون کنشی، نارسائی در زمینه مهارت های اجتماعی است؛ پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش مهارت های اجتماعی با شیوه شناختی رفتاری بر کاهش نشانه های اختلال نارسایی توجه/فزون کنشی در دانش آموزان انجام شده است. روش: روش پژوهش حاضر آزمایشی و طرح به کار رفته در این پژوهش، طرح پیش آزمون پس آزمون با گروه کنترل و همچنین مرحله پیگیری دوماهه است. جامعه آماری پژوهش را تمامی دانش آموزان دختر پایه پنجم و ششم ابتدایی مظنون به اختلال نارسایی توجه/فزون کنشی شهر لنگرود درسال تحصیلی 92 1391 تشکیل می دادند که تعداد 30 نفر از آن ها با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای انتخاب و سپس به شیوه تصادفی ساده در دو گروه کنترل و آزمایش جای دهی شدند. برنامه آموزش مهارت های اجتماعی والکر در طی 17 جلسه به مدت دو ماه برای افراد گروه آزمایش ارائه گردید. یافته ها: نتایج آزمون تحلیل کوواریانس اندازه گیری مکرر نشان داد که در مرحله پس آزمون و پیگیری، بین دو گروه آزمایش و کنترل، در میزان نشانه های اختلال نارسایی توجه/فزون کنشی تفاوت معنادار وجود دارد. نتیجه گیری: انتظار می رود براساس نتایج این پژوهش و سایر پژوهش های مشابه، آموزش مهارت های اجتماعی به عنوان یک جنبه مکمل برنامه های آموزشی مدارس در نظر گرفته شود.

بزهکاری و رفتار مجرمانه فرایند پیچیده و چندبعدی است که تحت تاثیر متقابل عوامل محیطی و زمینه های سرشتی فردی قرار دارد. این رفتارها به عنوان اعمال و نگرش هایی تعریف می شوند که هنجارهای اجتماعی و حقوق فردی یا خصوصی دیگران را نقض میکنند. با توجه به عواقب رفتارهای بزهکارانه از جمله مخاطرات فردی و اجتماعی و هزینه های اقتصادی آن، درک دلایل مشارکت برخی نوجوانان در رفتارهای ضدّ اجتماعی و عدم مشارکت برخی دیگر از نوجوانان، از اولویت های پیشگیری از آسیب های اجتماعی در جامعه به حساب میآید. علی رغم چندبعدی بودن رفتارهای بزهکارانه، الگوی رفتاری ضدّاجتماعی و بزهکارانه تا اندازه ای می تواند از طریق برخی از ویژگی های شخصیتی تبیین گردد. یکی از جهت گیری های مهم در مطالعه رفتار مجرمانه، بررسی پیوند بین تمایلات یا گرایشات شخصیتی با ارتکاب جرم و رفتارهای بزهکارانه است. بر این اساس رفتار مجرمانه متاثر از برخی صفات شخصیتی است. نتایج پژوهش های مختلف حاکی از آن هستند که صفات شخصیتی روان گسستگیگرایی، برون گرایی، و روان آزردگی گرایی به طور مثبت پیش بینی کننده بزهکاری هستند. برخی دیگر از پژوهش ها نیز بحث کرده اند که صفات اصلی شخصیت مانند تکانشگری، نیاز به برانگیخته شدن یا هیجان طلبی بهتر از ویژگی های روان گسستگی گرایی، برون گرایی، و روان آزردگی گرایی، پیش بینی کننده بزهکاری هستند. به طور خاص هیجان پذیری منفی بالا یعنی گرایش به تجربه کردن حالت های عاطفی اجتنابی و فقدان بازداری، رفتارهای ضدّ اجتماعی و بزهکارانه را پیش بینی می کنند. بدین ترتیب با توجه به این که شناخت بهتر صفات شخصیتی افراد بزهکار می تواند در درک، ارزیابی، و طراحی برنامه های مداخله ای به ما کمک کند؛ مقاله حاضر با هدف بررسی و شناسایی عمیق تر رگه های شخصیتی و سایر زمینه های روان شناختی مانند توانمندی های شناختی افراد بزهکار تلاش می کند پیشنهادها و راهکارهای لازم در ارتباط با اقدامات پیشگیرانه از چنین آسیب های اجتماعی را ارائه نماید.

زمینه: با توجه به این که یکی از مشکلات جدی دانش آموزان مبتلا به رفتارهای پرخاشگرانه، نارسائی در زمینه مهارت های اجتماعی است؛ پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش برنامه درسی مهارت های مؤثر کودکان والکر (1983) با شیوه شناختی رفتاری بر افزایش مهارت های اجتماعی دانش آموزان پرخاشگر انجام شد. روش: روش پژوهش حاضر آزمایشی و طرح به کار رفته در این پژوهش، طرح پیش آزمون - پس آزمون با گروه گواه و همچنین مرحله پیگیری دوماهه است. جامعه آماری پژوهش را تمامی دانش آموزان دختر پایه پنجم و ششم ابتدایی مبتلا به پرخاشگری شهر لنگرود در سال تحصیلی 92-1391 تشکیل می دادند که تعداد 30 نفر از آنها با روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای تصادفی انتخاب و به شیوه تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جایدهی شدند. از سیاهه رفتاری کودک و مقیاس مهارت های اجتماعی ماتسون استفاده شد.برنامه آموزش مهارت های مؤثر کودکان والکر در طی 17 جلسه به مدت دو ماه برای افراد گروه آزمایش ارائه گردید. جهت تحلیل داده های جمع آوری شده از آزمون تحلیل کوواریانس اندازه گیری مکرر استفاده شد. یافته ها: تحلیل داده های این پژوهش نشان داد که در مرحله پس آزمون و پیگیری، بین دو گروه آزمایش و گواه، در میزان نشانه های مهارت های اجتماعی تفاوت معنادار وجود دارد. نتیجه گیری: بنابراین برنامه درسی مهارت های اجتماعی والکر به عنوان یک برنامه مداخله اولیه مؤثر برای دانش آموزان در معرض خطر رفتارهای پرخاشگرانه معرفی می گردد.

تحقیق حاضر با هدف بررسی رابطه چندگانه سبک های دلبستگی بزرگسالان بر اساس الگوی پنج عامل شخصیت است. نمونه آماری این تحقیق 240 نفراز دانشجویان دانشگاه هرمزگان بودند که در سال تحصیلی 91-1390 مشغول به تحصیل بودند و به صورت نمونه گیری در دسترس از بین تمامی دانشجویان انتخاب شدند و به دو پرسشنامه سبک های دلبستگی (RSQ)، صفات پنج عاملی شخصیت (NEO)، پاسخ دادند. نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که سبک دلبستگی ایمن می تواند صفت روان رنجورخویی را به طور معکوس و صفات برون گرایی، گشودگی نسبت به تجربه، خوشایندی و وظیفه شناسی را به طور مستقیم پیش بینی کند. سبک دلبستگی دل مشغول هم در پیش بینی خوشایندی به طور معکوس نقش دارد. همچنین، وظیفه شناسی به طور مستقیم توسط سبک دلبستگی ترسان و به طور معکوس توسط سبک دلبستگی نفی کننده قابل پیش بینی است. (001/.P<)

جدیدترین رویکرد در برنامه درسی دانش آموزان با نیازهای ویژه، رویکرد دسترسی به برنامه درسی عمومی است. رویکرد دسترسی دانش آموزان با نیازهای ویژه به برنامه درسی عمومی با تصویب قوانین فدرالی و ایالتی در ایالات متحده آمریکا (از قبیل قانون آموزش افراد با ناتوانی ها و قانون هیچ کودکی نباید از آموزش محروم شود) و آگاهی و افزایش انتظارات والدین، معلمان و متخصصان از توانمندی های دانش آموزان با نیازهای ویژه در طول بیش از سی سال پژوهش و تجربه آغاز شده است. به همین دلیل در این مقاله پس از ارائه مقدمه، دسترسی به برنامه درسی عمومی تعریف شده است. سپس ضرورت دسترسی دانش آموزان با نیازهای ویژه به برنامه درسی عمومی و چگونگی دسترسی آنان به برنامه درسی عمومی مورد بحث قرار گرفته است. همچنین ضرورت همکاری معلمان و کارمندان دانش آموزان با نیازهای ویژه و عادی جهت حمایت از دانش آموزان با نیازهای ویژه برای دسترسی به برنامه درسی عمومی توضیح داده شده و نقش فن آوری در کمک به دانش آموزان با نیازهای ویژه جهت دسترسی به برنامه درسی عمومی مورد تأکید قرار گرفته است. سرانجام، شرایط دسترسی دانش آموزان با نیازهای ویژه به برنامه درسی عمومی ارائه شده است.

اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی بر اساس وجود مشکلاتی در توجه، بازداری، مهار تکانشگری و سطح فعالیت تعریف می گردد. بر اساس نتایج پژوهش ها، کودکان مبتلا به این اختلال در حیطه های مهمی مانند حافظه کاری و کنش های اجرایی که در تحول بعدی فرد بسیار مهم می باشند، دارای ضعف هستند. این کنش ها به کودک اجازه می دهد تا رفتار خود را بازبینی کرده و مطابق با آن تغییر دهد. اغلب اوقات مشکلات کودک مبتلا به اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی در کنش-های اجرایی در تمامی حیطه های تحصیلی، اجتماعی و رفتاری او تبلور می یابد. بنابراین کودکان مبتلا به این اختلال بر اساس گزارش همسالان، والدین و معلمان دارای مشکلات عمیق در برقراری روابط با همسالان هستند. شواهد حاکی از آن است که این مشکلات اجتماعی از دوره کودکی تا نوجوانی و بزرگسالی ادامه دارد. این یافته در هر دو جنس و در هر شکل از اختلال صادق است. به طور کلی درک قابلیت اجتماعی کودکان مبتلا به نارسایی توجه/ بیش فعالی به بررسی برخی از جنبه های تحولی مانند تصور از خود، کنش های اجرایی و حافظه کاری در آنها بستگی دارد. همچنین بررسی ریخت های مختلف این اختلال حاکی از آن است که کودکان با ریخت غلبه بر نارسایی توجه در مقایسه با ریخت ترکیبی اختلال، کمتر پرخاشگر بوده و از گوشه گیری بیشتری برخوردار هستند و در نتیجه به میزان بیشتری توسط همسالان مورد بی توجهی و غفلت قرار می گیرند. بدین ترتیب مقاله حاضر ضمن توصیف اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی از بعد کنش وری اجتماعی سعی بر آن دارد تا روش های خاص سنجش و عوامل ایجاد کننده نارسایی اجتماعی در کودکان مبتلا به این اختلال را به تفصیل مورد بحث قرار دهد و در نهایت رویکردهای خاص آموزش مهارت های اجتماعی را به این کودکان بیان کند.

اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی یکی از شایع ترین اختلال های عصب- رفتاری تشخیص داده شده در میان دانش آموزان است که با مشکلاتی در زمینه های مختلف آموزشی از جمله عملکرد تحصیلی ضعیف، مردودی و ترک مدرسه همراه است و می تواند منجر به مشکلات سازگاری در مدرسه و رفتارهای اخلالگر در مدرسه گردد. این اختلال به شدت عملکرد دانش آموز را در مدرسه مختل می کند و سیر مزمن آن منجر به سایر اختلال های روان پزشکی در دوران بزرگسالی می شود. نکته مهم این است که شناسایی و درمان به موقع این اختلال منجر به بهبودی قابل توجهی در عملکرد فردی و اجتماعی دانش آموز و کاهش نشانه های اختلال خواهد شد. به همین جهت بر اهمیت سنجش، شناسایی و درمان این دانش آموزان در مدرسه تأکید فراوانی شده است تا نیاز آنها به تشخیص و مداخله زودهنگام مرتفع گردد و بتوانند مهارت های پیش نیاز جهت موفقیت تحصیلی را فراگیرند. بنابراین پژوهش حاضر ضمن بررسی پژوهش های قبلی درباره مفهوم پردازی و تعریف اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی، سبب شناسی، مداخلات درمانی و به طور کلی دیگر عوامل مرتبط با این اختلال ، سعی کرده است زمینه ای را برای شناسایی بیشتر این اختلال و مداخلات درمانی مناسب آن در مدرسه فراهم سازد.

هدف از پژوهش، شناسایی مهارت های اجتماعی مورد نیاز دانش آموزان عقب مانده ذهنی در دوره های ابتدایی و راهنمایی تحصیلی بود. روش پژوهش حاضر از نوع توصیفی- پیمایشی بود و برای جمع آوری داده های مورد نظر از پرسشنامه شناسایی مهارت های اجتماعی استفاده شد. به منظور تهیه و تدوین پرسشنامه مورد نظر، ابتدا با بررسی پیشینه موجود، مصادیق مهارت های اجتماعی مربوط به دانش آموزان عقب مانده ذهنی شناسایی شد. در مرحله بعد پرسشنامه اولیه تهیه شد و پس از مطالعه مقدماتی و محاسبه ویژگی های روان سنجی، پرسشنامه نهایی در اختیار سه گروه از والدین، معلمان و متخصصان قرار گرفت. بدین منظور 151 نفر از والدین و 144 نفر از معلمان با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای و 42 نفر از متخصصان با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. پس از تحلیل داده ها، مهارت های اجتماعی مورد نیاز دانش آموزان عقب مانده ذهنی در نه مؤلّفه به شرح زیر شناسایی شد: 1) مهارت های اجتماعی مربوط به محیط مدرسه، 2) مهارت های اجتماعی مربوط به کلاس درس، 3) مهارت های بین فردی، 4) مهارت های خودمدیریتی، 5) مهارت های تصمیم گیری و حل مسأله، 6) همکاری، 7) مهارت های مربوط به جرئت ورزی، 8) مهارت های اجتماعی مربوط به عواطف و احساسات، 9) مهارت های اجتماعی مربوط به جامعه. همچنین نتایج نشان داد که همه مهارت های اجتماعی فهرست شده در پرسشنامه از نظر هر سه گروه مورد مطالعه اهمیت بالایی دارد. بنابراین، توصیه می شود در برنامه ریزی درسی، اجرای طرح های پژوهشی و اجرای برنامه های مداخله ای برای دانش آموزان عقب مانده ذهنی، به نظرات هر سه گروه توجه شود.

مقدمه: پژوهش حاضر با هدف بررسی مقایسه ای راهکارهای حفظ، تقویت و نهادینه کردن روحیه ایثارگری در جامعه از دیدگاه افراد ایثارگر و عادی انجام شد. روش: نوع مطالعه حاضر توصیفی- زمینه یابی است. جامعه مورد مطالعه تمامی افراد ایثارگر و عادی شهرستان رشت در سال 1390بودند. حجم نمونه شامل 300 نفر افراد ایثارگر و 300 نفر افراد عادی بودند که به ترتیب با روش نمونه گیری تصادفی و نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه راهکارهای تقویت روحیه ایثارگری حسین خانزاده (1392) استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آمار توصیفی، تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر استفاده شد. نتایج : نتایج نشان داد که گروه ایثارگران، معرفی ایثارگران و شناساندن الگوهای ایثار و شهادت به نسل جوان و افراد عادی جامعه، تلاش در جهت رفع نیازهای اولیه افراد جامعه مانند نیاز به شغل و ازدواج ، پرهیز از دنیا طلبی و مادی گرایی مسئولان را به ترتیب، مهم ترین عوامل مؤثر در تقویت روحیه ایثارگری می دانند. همچنین نتایج تحلیل واریانس چند متغیری نشان داد که بین افراد عادی و ایثارگر از نظر میزان موافقت با راهکارهای تقویت روحیه ایثارگری تفاوت معنا دار وجود دارد. بحث: برای داشتن نسلی با عزت و آماده ایثار و شهادت لازم است ابتدا عوامل تأثیرگذار در این عرصه شناسایی ، سپس با تمام ظرفیت و توان و با استفاده از نظر متخصصان برای اجرای مناسب هر کدام از آنها برنامه ریزی دقیق صورت گیرد.

زمینه وهدف: یکی از مهم ترین ناتوانی های یادگیری، ناتوانی یادگیری املا (Spelling Learning Disability) می باشد که با مشکلات حافظه و مهارت های اجتماعی همراه است. هدف پژوهش حاضر، بررسی اثربخشی بازی درمانی شناختی رفتاری بر حافظه و مهارت های اجتماعی کودکان با ناتوانی یادگیری املا بود. مواد و روش ها: روش پژوهش حاضر آزمایشی (پیش آزمون پس آزمون با گروه کنترل) بود. جامعه آماری این پژوهش کلیه دانش آموزان پایه سوم دبستان شهرستان دهاقان (اصفهان) در سال تحصیلی 91- 92 بودند. 40دانش آموز مبتلا به ناتوانی یادگیری املا، به صورت تصادفی انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه بازی درمانی و کنترل قرار گرفتند. شرکت کنندگان در گروه آزمایش به مدت 8 جلسه 90 دقیقه ای تحت بازی درمانی شناختی رفتاری قرار گرفتند. ابزار این پژوهش عبارت بودند از، آزمون تشخیص ناتوانی یادگیری املا، آزمون هوش وکسلر و مقیاس مهارت های اجتماعی گرشام و الیوت. برای تجزیه و تحلیل داده ها از تحلیل کواریانس و 18 SPSS-استفاده شد. یافته ها: نتایج آزمون تحلیل کوواریانس نشان داد که با کنترل اثر پیش آزمون، بین گروه آزمایش و کنترل در پس آزمون تفاوت معنی داری وجود دارد (01/0> p)، و میانگین نمرات حافظه و مهارت های اجتماعی در گروه بازی درمانی در مرحله پس آزمون نسبت به پیش آزمون و گروه کنترل افزایش یافته است. نتیجه گیری: بر اساس نتایج، بازی درمانی شناختی رفتاری بر بهبود و توانبخشی حافظه و مهارت های اجتماعی دانش آموزان با ناتوانی یادگیری املا اثربخش بوده است .

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه شیوه تعامل والد-فرزند با میزان اعتیادپذیری و گرایش به جنس مخالف در دانشجویان انجام شد. روش: روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری شامل تمامی دانشجویان 20 تا30 ساله دانشگاه گیلان در سال تحصیلی 92- 1391 بود که از بین آنها نمونه ای به حجم 200 نفر به صورت خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از سه مقیاس آمادگی اعتیاد؛ مقیاس رابطه والد- فرزندی و مقیاس بررسی نگرش و گرایش به ارتباط قبل از ازدواج استفاده شد. یافته ها: نتایج تحلیل همبستگی حاکی از وجود رابطه منفی و معنادار بین اعتیادپذیری دانشجویان دختر و دانشجویان پسر با رابطه با پدر و خرده مقیاس های عاطفه مثبت، آمیزش و ارتباط بود. بین اعتیادپذیری دانشجویان دختر با رابطه با مادر و خرده مقیاس های عاطفه مثبت، آزردگی و سردرگمی و ارتباط نیز همبستگی منفی و معنادار دیده شد، همچنین بین اعتیادپذیری دانشجویان پسر و خرده مقیاس ارتباط با مادر همبستگی منفی معنادار وجود دارد. بین گرایش به جنس مخالف در دانشجویان پسر با رابطه با پدر، عاطفه مثبت و آمیزش همبستگی منفی و معنادار دیده شد. نتایج تحلیل رگرسیون نیز نشان داد که رابطه با پدر و رابطه با مادر می تواند هم اعتیادپذیری دانشجویان دختر و هم اعتیادپذیری دانشجویان پسر را پیش بینی کند. نتیجه گیری: چنانچه والدین نتوانند تعامل مناسب و سازنده ای را با نوجوان یا جوان خود برقرار کنند، فرزند دچار محرومیت عاطفی و هیجانی شده و ممکن است این فقر هیجانی و کمبود عاطفی وی را به سمت اعتیادپذیری و گرایش به جنس مخالف سوق دهد.

از جمله معضلات قرن حاضر آشفتگی های عاطفی و هیجانی در روابط انسانی است. با توجه به نیازمندی به تفکر دربارة تأثیرگذاری تقیدات دینی بر امور انسانی، به ویژه مسائل عاطفی و روانی، این پژوهش با هدف مقایسة سازش یافتگی زناشویی و بهزیستی روان شناختی در دو گروه افراد نمازگزار و غیرنمازگزار انجام شد. روش پژوهش، توصیفی از نوع علّی ـ مقایسه ای است. جامعة آماری شامل تمامی دبیران متأهل شهرستان لنگرود در سال 1391 بود که با استفاده از روش خوشه ای چندمرحله ای، تعداد 150 نفر انتخاب شدند. از مقیاس سازش یافتگی زناشویی اسپانیر و پرسش نامه بهزیستی روان شناختی ریف استفاده شد. بررسی فرضیة پژوهش با استفاده از تحلیل چندمتغیره، تحلیل واریانس یک متغیره و آزمون T مستقل انجام شد. نتایج تحلیل داده ها نشان می دهد که تفاوت مشاهده شده بین دو گروه افراد نمازگزار و غیرنمازگزار در سازه های سازش یافتگی زناشویی و بهزیستی روان شناختی از لحاظ آماری معنادار است. بنابراین، می توان به کارکرد مهم نماز، به عنوان هستة دین و مهم ترین شکل عملی دینداری در انسجام عاطفی و روان شناختی خانواده اشاره نمود.

دین با راهنمایی ها و قواعد خاص اخلاقی خود فرد را مجهز می کند که با کنترل خویشتن از برخی از رفتارها امتناع کند. تحقیق حاضر به دنبال بررسی رابطه بین انواع جهت گیری مذهبی با ظرفیت خودمهارگری است. جامعه آماری پژوهش حاضر تمامی دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه گیلان در سال تحصیلی 881387 بودند که از بین آنها نمونه ای به حجم 100 نفر (شامل 65 دانشجوی دختر و 35 دانشجوی پسر) به روش خوشه ای تصادفی انتخاب شدند. از مقیاس جهت گیری مذهبی آلپورت، برای سنجش جهت گیری های مذهبی درونی و بیرونی دانشجویان و از مقیاس خودمهارگری تانجنی، برای سنجش خودمهارگری دانشجویان استفاده شد. برای توصیف داده ها از روش های آمار توصیفی، مانند میانگین و انحراف استاندارد و برای آزمون سوال های پژوهش، از ضریب همبستگی پیرسون ، تحلیل رگرسیون چندگانه، تحلیل واریانس یک راهه و آزمون t استفاده گردید. نتایج نشان داد که بین جهت گیری مذهبی درونی با خودمهارگری رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد، اما بین جهت گیری مذهبی بیرونی با خودمهارگری رابطه ای وجود ندارد. افزون بر این مشخص شد جهت گیری مذهبی مردان بیشتر بیرونی بوده ولی جهت گیری مذهبی زنان بیشتر درونی است، اما از نظر خودمهارگری بین دو جنس تفاوت معنی داری مشاهده نشد. جهت گیری دینی درونی، خودمهارگری افراد را قوی می کند و باعث می شود که افراد حتی در غیاب منبع قدرت بیرونی نیز به طور مطلوب و مولّد عمل کنند. بنابراین از طریق درونی سازی دین و آموزه های دینی، می توان انسانهایی را تربیت کرد که از خودمهارگری بالایی برخوردار باشند

پژوهش حاضر با هدف شناسایی مهارت های اجتماعی بین فردی مورد نیاز دانش آموزان کم توان ذهنی از دیدگاه والدین، معلمان و متخصصان صورت گرفت. روش پژوهش از نوع توصیفی- پیمایشی بود که طی آن در ابتدا با مطالعه کتابخانه ای و سپس با استفاده از پرسش نامه محقق ساخته، مهارت های بین فردی دانش آموزان کم توان ذهنی شناسایی گردید. بدین منظور 151 نفر از والدین، 144 نفر از معلمان و 42 نفر از متخصصان به عنوان نمونه های آماری انتخاب شدند. نمونه گیری از جامعه والدین و معلمان به روش خوشه ای و نمونه گیری از جامعه متخصصان به روش هدفمند صورت گرفت. پرسش نامه مورد نظر بعد از مطالعه مقدماتی و به دست آوردن شاخص های روان سنجی، در اختیار افراد مورد مطالعه قرار گرفت. در تحلیل داده ها از روش های آمار توصیفی و آمار استنباطی استفاده شد. مهارت های اجتماعی مورد نیاز دانش آموزان کم توان ذهنی در پانزده مهارت مشخص گردید. همچنین نتایج نشان داد که بین نظرات والدین، معلمان و متخصصان تفاوت وجود دارد.