بررسی کاربست نظریه اخلاقی پیامدگرایی در تابع رفاه اجتماعی فایده گرایان (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
مقدمه و اهداف : از برخی سیاست های اقتصادی مانند سیاست های درآمدی انتظار می رود تغییراتی در توزیع یا بازتوزیع درآمد ایجاد کنند که به آن بایسته های رفاهی می گویند؛ مانند اینکه وضعیت فقرا بهبود یابد و از ثروت و درآمد برخی افراد جامعه کاسته شود. بایسته های رفاهی در دانش اقتصادی مربوط به رفاه اجتماعی مورد بحث و کاوش قرار می گیرند. این بایسته ها با ارزش ها و نظریه های اخلاقی کاملاً عجین اند.سابقه استفاده از نظریات اخلاقی در اقتصاد رفاه به ابتکار پیگو در وارد کردن فایده گرایی بنتام در نظریه اقتصاد رفاه خویش برمی گردد. پس از او تردیدهایی درباره صلاحیت اقتصاددانان برای ورود به قلمرو هنجاری و داوری درباره وضعیت های رفاهی مطرح شد، که در نتیجه برخی کوشیدند با محوریت بهینگی پارتو ساحت اقتصاد رفاه را از مباحث هنجاری عاری کنند؛ ولی برگسون با ابداع تابع رفاه اجتماعی نشان داد می توان نظریات اخلاق هنجاری را به گونه ای در اقتصاد رفاه وارد کرد که هم به علمیت آن خدشه ای نرسد و هم بتواند از سیاست های رفاهی هنجاری پشتیبانی کند.یکی از مهم ترین و معروف ترین نظریه های اخلاق هنجاری که از فلسفه اخلاق برای درج در تابع رفاه اجتماعی عاریه گرفته شده، نظریه فایده گرایی است. این نظریه اخلاقی در تابع رفاه فایده گرایان به عنوان اصل موضوع پذیرفته شده است؛ اما علی رغم کاربست دیدگاه اخلاقی فایده گرا در ضمن تابع رفاه اجتماعی، هنوز چگونگی ارتباط میان این مبحث اخلاقی و تابع رفاه اجتماعی چندان روشن نیست؛ از این رو به نظر می رسد پرداختن به شفاف سازی مفاهیم و ویژگی های نظریه اخلاقی فایده گرا و تابع رفاه اجتماعی، به عنوان مقدمه و تبیین چگونگی کاربست نظریه اخلاقی فایده گرا در تابع رفاه فایده گرایان از جمله مباحث ضروری است که در این جستار مورد کاوش قرار می گیرد.روش: توابع رفاه اجتماعی، در آثار مربوط به آن، به صورت توابع ریاضی و به روش ریاضی ارائه می شود؛ از سوی دیگر فایده گرایی به عنوان نظریه ای هنجاری در فلسفه اخلاق به صورت توصیفی بیان می شود. این دوگانگی در روش، ارائه مقاله ای در باره «بررسی کاربست نظریه اخلاقی پیامدگرایی در تابع رفاه اجتماعی فایده گرایان» را برای نگارنده بسیار دشوار می ساخت. از این رو به ناچار، باید عناصر اصلی تابع رفاه اجتماعی از بیان ریاضی به توصیفی تغییر داده می شد تا همگونی در روش ایجاد و در نتیجه امکان ارتباط برقرار کردن میان این دو موضوع، به ظاهر متفاوت، فراهم می شد. پس از تغییر بیان ریاضی به توصیفی، با تحلیل و موشکافی در مفاهیم تابع رفاه اجتماعی به عنوان مبحثی اقتصادی و فایده گرایی به عنوان نظریه ای در اخلاق هنجاری ارتباط میان این دو میسر شد و بحث از این کاربست به سرانجام رسید .نتایج: در بررسی کاربست پیامدگرایی در تابع رفاه اجتماعی فایده گرا ابهامات فراوانی در کار است. این مقاله مهمترین ابهامات را به شرح ذیل برطرف کرده است:توابع رفاه اجتماعی به طور مستقیم با فایده گرایی که در آن ملاک خوبی عمل نتیجه ای است که به عموم انسان ها می رسد ارتباط دارد و از آن جا که پیامدگرایی اعم از فایده گرایی و غایت گرایی اعم از پیامدگرایی است با این دو نیز بطور غیر مستقیم مرتبط می شود.* توابع رفاه اجتماعی هنجاری هستند و با اخلاق هنجاری ارتباط دارند. متغیر مستقل در این توابع از وضعیت های رفاهی همه افراد جامعه تشکیل می شود. متغیر توضیحی «رفاه اجتماعی» مطلوب در یک جامعه است که برای جامعه، باید فراهم شود. رابطه در این تابع بیان می کند: هر تغییری در وضعیت های رفاهی موجود افراد جامعه موجب چه تغییری در رفاه اجتماعی می شود.* فایده گرایی در اقتصاد رفاه پیگو می تواند عمل محور باشد؛ اما در عین حال، وی با در نظرگرفتن قاعده کاهنده بودن مطلوبیت نهایی، به قاعده محوری تن داده است.* فایده گرایی عمل محور، برخلاف قاعده محور، هم به شیوه خودگرایانه و هم به شیوه های دیگرگرایانه و کل گرایانه قابل تفسیر است.* منظور از فایده گرایی در فلسفه اخلاق کل گرایانه است. فایده گرایی کل گرایانه، در حقیقت، با رفاه کل جامعه یا افراد مرتبط ذی شعور سروکار دارد؛ البته در نظر گرفتن رفاه کل جامعه به معنای این نیست که اصلاً نیازی به در نظر گرفتن رفاه یکایک افراد در کار نیست.* تابع رفاه اجتماعی متفاوت از تابع سعادت است؛ تابع سعادت در فایده گرایی یک تابع فردی است؛ ولی تابع رفاه اجتماعی فایده گرا با تغییر در مطلوبیت های افراد جامعه سروکار دارد و شخص فاعل مورد توجه قرار نمی گیرد.بحث و نتیجه گیری: کاربست نظریه اخلاقی پیامدگرایی در تابع رفاه اجتماعی فایده گرایان این گونه تبیین می شود که در متغیر وابسته این تابع، رفاه کل جامعه به عنوان هدفی ارزشی و اخلاقی معرفی می شود و از این طریق با نظریه اخلاقی فایده گرا در فلسفه اخلاق مرتبط خواهد شد. بر اثر این ارتباط، تابع رفاه اجتماعی فایده گرایان تابعی هنجاری است؛ در این صورت، به سیاست گذاران و مجریان سیاست های رفاهی جامعه توصیه می شود آن را برای جامعه محقق کنند. در این تابع، فعل اخلاقی این است که باید مطلوبیت فرد یا افراد فقیر افزایش یابد، اما توجیه اخلاقی نیکو بودن چنین افزایش این است که با افزایش مطلوبیت فقرا، مطلوبیت کل بیش تر افزایش می یابد.متغیر مستقل و رابطه تابع در هر تابع رفاه هدف اخلاقی را بیان نمی کنند؛ بلکه ارتباط آن ها با اخلاق به تبع متغیر وابسته است. مثلاً در توابع رفاه فایده گرایان، گفته می شود اخلاقاً باید رفاه افراد فقیر(متغیر مستقل) افزایش یابد. این سخن به تبع این است که رابطه تابع بیان می کند: با افزایش رفاه افراد فقیر، در قیاس با افزایش رفاه ثروتمندان، رفاه کل که به متغیر وابسته مربوط است بیشتر افزایش می یابد.تقدیر و تشکر: از آقای دکتر گیلک به عنوان ناظر محترم این طرح و از آقایان دکتر علیزاده و دکتر رفیعی آتانی به عنوان ناقدین و نیز از مسئولین محترم پژوهشگاه حوزه و دانشگاه که با مساعدت های فراوان آن ها این پژوهش میسر گردید تشکر می شود.A Study on the Application of the Moral Theory of Consequentialism in the Social Welfare Function of Utilitarians
Introduction and Objectives: Some economic policies, such as income policies, are expected to create changes in the distribution or redistribution of income, which are called welfare needs, such as improving the condition of the poor and reducing the wealth and income of some people in society. Welfare requirements are discussed and investigated in economic knowledge related to social welfare. These requirements are completely intertwined with moral values and theories.The history of using moral theories in welfare economics goes back to Pigou's initiative to introduce Bentham's utilitarianism into his theory of welfare economics. After him, doubts were raised about the competence of economists to enter the normative realm and judgment about welfare situations, as a result of which some tried to free the area of welf are economics from normative discussions by focusing on Pareto optimality; but by inventing the social welfare function, Bergson showed that it is possible to introduce normative ethics theories into welfare economics in such a way that it does not harm its science and can support normative welfare policies. One of the most important and famous theories of normative ethics borrowed from the philosophy of ethics to be included in the function of social welfare is the theory of utilitarianism. This moral theory has been accepted as the main subject in the welfare function of utilitarians, but despite the application of the utilitarian moral point of view in the social welfare function, the relationship between this moral issue and the social welfare function is still not very clear; therefore, it seems that clarifying the concepts and the characteristics of the utilitarian moral theory and the social welfare function, as an introduction and explanation of how to apply the utilitarian moral theory in the utilitarian welfare function, is one of the essential topics that will be examined in this essay.Method: Social welfare functions are presented as mathematical functions in related works; on the other hand, utilitarianism is described descriptively as a normative theory in moral philosophy. This duality in the method made it very difficult for the author to present an article about "the investigation of the application of the moral theory of consequentialism in the social welfare function of utilitarians". Therefore, inevitably, the main elements of the social welfare function had to be changed from a mathematical expression to a descriptive one, so that uniformity in the method would occur, and as a result, it would be possible to communicate between these two different issues. After changing the mathematical expression to a descriptive one, with analysis and accuracy in the concepts of social welfare function as an economic topic and utilitarianism as a theory in normative ethics, the relationship between the two became possible and the discussion about this application was completed.Results: There are many ambiguities in the research about the application of consequentialism in the utilitarian social welfare function. This article clears the most important ambiguities as follows:* Social welfare functions are directly related to utilitarianism, in which the criterion of the goodness of an action is the result that reaches the general human beings, and since consequentialism is a broader concept than utilitarianism and ultimatum is a broader concept than consequentialism, it is indirectly related to both.* Social welfare functions are normative and are related to normative ethics. The independent variable in these functions consists of the welfare status of all members of the society. The dependent variable is the desired "social welfare" in a society, which must be provided for the society. The relationship in this function states: how much change in the social welfare will be caused by any change in the existing welfare status of the members of the society.* Utilitarianism in Pigou's welfare economy can act as utilitarianism; but at the same time, considering the rule of diminishing final utility, he has turned to the rule of utilitarianism.* Act utilitarianism, as opposed to rule utilitarianism, can be interpreted both in an egoistic way and in otheristic and holistic ways.* In moral philosophy, utilitarianism refers to its holistic type. Holistic utilitarianism deals with the well-being of all members of society or related intelligent people; of course, considering the welfare of the whole society does not mean that there is no need to consider the welfare of individual people at all.* The function of social welfare is different from the function of happiness. The function of happiness in utilitarianism is individual, but the utilitarian social welfare function deals with changes in the preferences of all members of the society, and the agent is not taken into account.Discussion and Conclusions: The application of the moral theory of consequentialism in the social welfare function of utilitarians is explained in this way that in the dependent variable of this function, the welfare of the whole society is introduced as a valuable and moral goal, and in this way, it will be related to the moral theory of utilitarianism in moral philosophy. As a result of this relationship, the social welfare function of utilitarians is normative. In this case, it is recommended to the policymakers and implementers of the welfare policies of the society to create it for the society. In this function, the moral action is that the utility of poor people should be increased, but the moral justification of the goodness of such an increase is that by increasing the utility of the poor, the utility of the whole increases more.The independent variable and the relationship between the independent and dependent variables in each welfare function do not express the moral goal; rather, their relationship with ethics depends on the dependent variable. For example, in the welfare functions of utilitarians, it is said that the welfare of poor people (independent variable) should be morally increased. This statement is based on the fact that the function relationship states: that increasing the welfare of poor people increases the total welfare that is related to the dependent variable more than when the welfare of the rich increases.Acknowledgment: We would like to thank Dr. Gilak as the respected supervisor of this project, and Dr. Alizadeh and Dr. Rafiei Atani as critics, as well as the respected officials of the Research Institute of the Hawzah and University, who made this research possible with their great help.
تبلیغات
