پژوهش در دین و سلامت

سلامت جامعه یکی از مهم ترین تعیین کننده های میزان پیشرفت هر جامعه است. سنجش میزان سلامت در جوامع مختلف اهمیت بسزایی دارد. به همین دلیل، پژوهشگران همواره در صدد تدوین ابزارهای مناسب برای اندازه گیری این مهم هستند. ازآنجایی که در هر جامعه ای ارزش ها و هنجارها بر اساس دیدگاه و جهان بینی افراد آن جامعه تعریف می شود، ابزارهایی که برای اندازه گیری شاخص های سلامت به ویژه سلامت اجتماعی، دینی و معنوی ساخته می شود، منطبق بر بایدها و نبایدهای آن جامعه است. به همین دلیل، برای اندازه گیری یک شاخص استفاده از ابزارهای جوامع و فرهنگ های دیگر لزوماً به طور کامل منعکس کننده آن مفهوم در جامعه و فرهنگ دیگر نخواهد بود. واضح است که ارزش های اجتماعی، دینی و معنوی در فرهنگ های مختلف با وجود تفاوت ها، وجوه اشتراک نیز دارد؛ بنابراین، می توان از بخش هایی از هر یک از ابزارهای جهانی به شرط بازخوانی آنها استفاده نمود.

سابقه و هدف: بنا به اهمیت و نقش معنویت و آموزه های دینی در ارتقای سطح سلامت روانی سالمندان و با در نظر گرفتن سوابق پژوهشی و ملاحظات فرهنگی جامعه ایرانی که پیوند عمیقی با دین و معنویت دارد، این مطالعه با هدف بررسی اثربخشی روش تدبر در آیات قرآن کریم بر شاخص های خود مراقبتی و شادکامی زنان سالمند شهر تهران انجام شده است. روش کار: این مطالعه بنیادی - کاربردی از نوع مطالعات مداخله ای غیربالینی است. جامعه آماری پژوهش زنان مسلمان 60 تا 75 ساله ساکن شهر تهران بود. در این مطالعه تجربی با حجم نمونه 40 نفر، پس از دریافت رضایت آگاهانه کتبی، نمونه ها به صورت تصادفی به دو گروه تدبر و قرائت قرآن کریم به طور مساوی تقسیم شدند. پرسش نامه استاندارد شادکامی آکسفورد و خودمراقبتی یونسی بروجنی در دو گروه، قبل و بی وقفه بعد از مداخله توزیع شد. با استفاده از آزمون های تی و مشاهدات زوجی تحلیل داده ها انجام شد. در این پژوهش همه موارد اخلاقی رعایت شده است و مؤلفان مقاله تضاد منافعی گزارش نکرده اند. یافته ها: میانگین شاخص خودمراقبتی در گروه تدبر قبل و پس از مداخله به ترتیب مقادیر 103 و 110 و در گروه قرائت به ترتیب 103 و 106 به دست آمد. میانگین شاخص شادکامی در گروه تدبر از 6/42 در مرحله قبل از مداخله به 9/46 در مرحله بعد از مداخله و این شاخص در گروه شاهد از 3/43 در مرحله قبل به 4/46 در مرحله بعد تغییر یافت. شاخص خودمراقبتی گروه تدبر به طور معنی داری افزایش نشان داد (005/0P<). همچنین نتایج آزمون تی زوجی نشان دهنده افزایش نمره شادکامی بعد نسبت به قبل در گروه تدبر بود (003/0P<). نتیجه گیری: شرکت در جلسات تدبر یا قرائت حداقل دو صفحه از کلام الله مجید به صورت روزانه با ارجحیت روش اول می تواند به عنوان مداخلات روان درمانی بومی سازی شده مبتنی بر آموزه های غنی دین مبین اسلام برای زنان بالاتر از 60 سال مد نظر قرار گیرد.

سابقه و هدف: دین و معنویت مشترک ترین انگیزه های سفر هستند. مسافران با سنت های دینی به ویژه به دلیل نیاز به خودشناسی و اعتماد درونی جذب سفر زیارتی می شوند. آنان به دنبال بیداری عاطفی دوباره، بهزیستی جسمانی و روانی، تحقق بخشی به خود معرفت و به دنبال آن طول عمر و سلامتی هستند. گردشگری دینی پدیده ای چندوجهی است که با مجموعه ای از انگیزه ها ایجاد می شود. یکی از مهم ترین انگیزه ها سلامتی است و ازآنجاکه شادکامی و امیدواری همواره از دغدغه های بشر بوده است و با توجه به مسائل و مشکلات روزمره می تواند در جهت حفظ سلامت مؤثر باشد، این مطالعه در جهت بررسی رابطه بین شادکامی، امیدواری و سلامت معنوی در میان گردشگران مذهبی صورت گرفته است. روش کار: روش این پژوهش توصیفی، پیمایشی و از نظر معیار زمان پژوهشی مقطعی است. جامعه آماری تمامی گردشگران (زن و مرد) شرکت کننده در پیاده روی اربعین سال های 1398 و 1399 بودند که در دامنه سنی 18 تا 65 قرار داشتند و در زمان جمع آوری اطلاعات در شهر شیراز حضور داشتند. به دلیل اینکه آمار دقیقی از شرکت کنندگان در پیاده روی اربعین وجود نداشت، بر اساس جدول مورگان با ضریب خطای 5% در جامعه آماری 500 هزار و بالاتر 384 نفر انتخاب شدند. در این پژوهش همه موارد اخلاقی رعایت شده است و مؤلفان مقاله تضاد منافعی گزارش نکرده اند. یافته ها: نتایج نشان داد که رابطه معناداری بین سن و میزان سلامت معنوی پاسخگویان و تفاوت معناداری بین وضعیت تأهل و میزان سلامت معنوی وجود داشت. علاوه براین، بین شادکامی و سلامت معنوی و همچنین امیدواری و سلامت معنوی گردشگران مذهبی نیز در سطح اطمینان 99% رابطه معناداری بین پاسخگویان وجود داشت. نتیجه گیری: با توجه به اینکه پیاده روی اربعین زمینه مناسبی را برای افزایش میزان سلامت معنوی فراهم می کند، می توان با برنامه ریزی جهت افزایش میزان شادکامی و امیدواری در میان زنان و مردان در سنین مختلف در خلال این رویداد اقدام کرد.

سابقه و هدف: سوء مصرف مواد یکی از مهم ترین چالش های بهداشتی، روانی، اجتماعی است که امروزه مشکلات گسترده ای را بر بیشتر کشورهای جهان تحمیل نموده است. هدف مطالعه حاضر بررسی الگو یابی ساختاری رابطه بین توانمندسازی روان شناختی و کیفیت زندگی بر اساس نقش میانجی باورهای دینی در بیماران مبتلا به سوء مصرف مواد افیونی بود. روش کار: روش این پژوهش توصیفی - همبستگی مبتنی بر الگوی معادلات ساختاری است. جامعه آماری پژوهش تمامی بیماران مبتلا به سوء مصرف مواد افیونی مراجعه کننده به مرکز اجتماع درمان مدار ترک اعتیاد سایبان آرامش واقع در شهر رشت بود. نمونه پژوهش 300 آزمودنی بود که به روش دردسترس انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسش نامه توانمندسازی روان شناختی، مقیاس کوتاه کیفیت زندگی سازمان جهانی بهداشت و پرسش نامه باورهای مذهبی و برای تحلیل یافته ها از روش الگوی معادلات ساختاری استفاده شد. در این پژوهش همه موارد اخلاقی رعایت شده است و مؤلفان مقاله تضاد منافعی گزارش نکرده اند. یافته ها: نتایج نشان داد تمامی شاخص های برازش در حد مطلوبی قرار داشت. اثر مستقیم توانمندسازی روان شناختی (45/0) و باور دینی درونی (29/0) بر کیفیت زندگی مثبت؛ و اثر مستقیم باور دینی بیرونی بر کیفیت زندگی (18/0-) منفی و هر دو در سطح 001/0 معنی دار بود. اثر مستقیم توانمندسازی روان شناختی بر باور دینی درونی (20/0) مثبت و اثر مستقیم توانمندسازی روان شناختی بر باور دینی بیرونی (17/0) منفی و هر دو در سطح 01/0 معنی دار بود. علاوه براین، اثر غیرمستقیم توانمندسازی روان شناختی بر کیفیت زندگی از طریق باور دینی درونی (05/0) و باور دینی بیرونی (03/0) مثبت و در سطح 05/0 معنی دار بود. بنابراین می توان گفت که باور دینی درونی و بیرونی نقش واسطه ای در ارتباط توانمندسازی روان شناختی با کیفیت زندگی داشت. نتیجه گیری: بر اساس یافته های به دست آمده، هرچقدر باورهای دینی در بیماران مبتلا به سوء مصرف مواد افیونی بالاتر باشد، به همان میزان توانمندسازی روان شناختی و کیفیت زندگی بیشتر می شود. بنابراین، باورهای دینی متغیّری اخلاقی - اسلامی است که می تواند بر توانمندسازی روان شناختی و کیفیت زندگی بیماران مبتلا به سوء مصرف مواد افیونی تأثیر بگذارد.

سابقه و هدف: پرستاران در محل کار خود تحت فشارهای روحی و روانی فراوانی هستند؛ بنابراین پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش خوش بینی و تجارب معنوی در پیش بینی فشار روانی پرستاران انجام شده است. روش کار: پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری تمامی پرستاران بخش کرونایی و اورژانس بیمارستان ولیعصر بیرجند در دو ماه ابتدایی سال 1401 بودند که 104 نفر شامل همه افراد جامعه به صورت سرشماری و به روش نمونه گیری دردسترس در مطالعه شرکت کردند و به پرسش نامه تجارب معنوی آندروود و ترسی، خرده مقیاس خوش بینی پرسش نامه سرمایه روان شناختی لوتانز و همکاران و پرسش نامه استرس شغلی پرستاری گری تافت و اندرسون پاسخ دادند. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه با کمک نرم افزار SPSS نسخه 24 انجام شد. در این پژوهش همه موارد اخلاقی رعایت شده است و مؤلفان مقاله تضاد منافعی گزارش نکرده اند. یافته ها: نتایج نشان داد که همبستگی محاسبه شده بین تجارب معنوی (603/0-=r) و خوش بینی (416/0-=r) با فشار روانی منفی بود (۰۱/0>P) و مؤلفه های تجارب معنوی و خوش بینی ۸/۴۶% از واریانس فشار روانی را تبیین کردند. نتیجه گیری: نتایج پژوهش اهمیت خوش بینی و تجارب معنوی را در کاهش فشار روانی پرستاران نشان می دهد؛ بنابراین در جهت کاهش فشار روانی پرستاران، تقویت خوش بینی و تجارب معنوی در قالب کارگاه های آموزشی در بیمارستان ها و مراکز مراقبت سلامت توصیه می شود.

سابقه و هدف: شناسایی عوامل مرتبط با رضایت از زندگی معلمان برای برنامه ریزان و مدیران اجرایی آموزش و پرورش جهت ارتقای این شاخص ضروری است؛ ازاین رو مطالعه حاضر با هدف بررسی نقش سبک زندگی در پیش بینی رضایت از زندگی معلمان متأهل با میانجی امیدواری انجام شده است. روش کار: روش پژوهش حاضر توصیفی - همبستگی از نوع معادلات ساختاری است. جامعه پژوهش معلمان متأهل مقطع متوسطه اول و دوم شهر تهران در سال تحصیلی 02-1401 بودند که 300 نفر واجد شرایط به روش نمونه گیری دردسترس نمونه پژوهش در نظر گرفته شدند. جهت جمع آوری اطلاعات از پرسش نامه های سبک زندگی لعلی و همکاران، امیدواری اشنایدر و همکاران و رضایت از زندگی دینر و همکاران استفاده شد. الگوی پژوهش و روابط بین متغیّرها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 24 و نرم افزار Amos تحلیل شد. در این پژوهش همه موارد اخلاقی رعایت شده است و مؤلفان مقاله تضاد منافعی گزارش نکرده اند. یافته ها: نتایج نشان داد که سبک زندگی (۰۱/۰>P و ۶۴۹/۰=β) به صورت مستقیم و مثبت بر امید؛ و هم به صورت مستقیم (۰۱/۰>P و ۳۰۶/۰=β) هم غیرمستقیم و با میانجیگری امید (۰۵/۰>P و ۳۳۹/۰=β) بر رضایت از زندگی تأثیر داشت و امید نیز به صورت مستقیم (۰۱/۰>P و ۵۲۲/۰=β) بر رضایت از زندگی تأثیر مثبت داشت. نتیجه گیری: متصدیان نظام آموزشی جهت افزایش رضایت از زندگی معلمان به نقش سبک زندگی و امید در برنامه ریزی ها توجه کنند؛ همچنین می توان از طریق مداخلات آموزشی و درمانی در مدارس برای تحقق این مسئله اقدام نمود.

سابقه و هدف: رشته های مرتبط با علوم بهداشتی به دلیل ارتباط تنگاتنگ با بهداشت و سلامت جامعه دارای حساسیت های بالایی است. از سوی دیگر، معنویت می تواند ظرفیت ویژه ای برای توسعه و ارتقای سلامت فراهم نماید. برنامه آموزشی معنوی تنها وسیله ای برای درک محتوای آموزشی نیست بلکه حرکتی فراتر از استدلال و شیوه های تحلیلی و اندیشه ورزی است که معمولاً در خلال آموزش صورت می گیرد. هدف از این پژوهش تدوین سرفصل های پیشنهادی سلامت معنوی ویژه رشته های بهداشت بود. روش کار: مطالعه حاضر از نوع پژوهش در آموزش است که در سال 1400 در پنج مرحله انجام شده است. ابتدا، متون مرتبط با سلامت معنوی در علوم بهداشتی با تأکید بر آموزش سلامت معنوی مرور شد. در مرحله بعد، نظر متخصصان و کارشناسان بهداشت اخذ شد و سپس گروه خبرگان متشکل از استادان مجرب رشته های مرتبط با سلامت معنوی، روان شناسی و بهداشت جهت بررسی گویه های پیشنهادی (شامل اهداف از پیش تعیین شده) تشکیل گردید. گویه های پیشنهادشده حاصل نظرات گروه خبرگان در اختیار 15 نفر از متخصصان علوم بهداشتی و سلامت معنوی و روان شناسی قرار گرفت تا به شاخص های مربوط به نسبت روایی محتوایی و شاخص روایی محتوایی پاسخ دهند. در پایان نتایج به دست آمده جمع بندی و پیشنهاد شد. در این پژوهش همه موارد اخلاقی رعایت شده است و مؤلفان مقاله تضاد منافعی گزارش نکرده اند. یافته ها: این مطالعه به تدوین سرفصل درس سلامت معنوی ویژه رشته های علوم بهداشتی با 24 عنوان منجر شده که روایی محتوایی آنها نیز تأیید شده است. عناوین فوق از لحاظ ضرورت عنوان و همچنین ارتباط عناوین انتخاب شده با عنوان سرفصل سلامت معنوی در رشته های بهداشت ارتباط قابل قبول دارد. نتیجه گیری: با توجه به نظر خبرگان حوزه سلامت معنوی و علوم بهداشتی، سرفصل های پیشنهادشده می تواند به عنوان راهنما در جهت تکمیل و طراحی برنامه آموزشی درس سلامت معنوی در رشته های بهداشت در دانشگاه های علوم پزشکی ایران استفاده شود.

سابقه و هدف: مطالعات نشان می دهد که وضعیت سلامت روانی دانشجویان علوم پزشکی نسبت به جمعیت عادی در معرض خطر بیشتری قرار دارد. عوامل متعددی با وضعیت سلامت روانی مرتبط است؛ به نظر می رسد یکی از عوامل مرتبط با آن مفهوم معنای زندگی باشد. ازاین رو مطالعه حاضر با هدف بررسی ارتباط بین معنای زندگی و وضعیت سلامت روانی در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی مازندران انجام شده است. روش کار: این مطالعه از نوع توصیفی - تحلیلی است که در دانشگاه علوم پزشکی مازندران و با حجم نمونه ۳۴۳ نفر انجام شده است. نمونه ها به روش دردسترس ساده جمع آوری شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسش نامه استاندارد معنای زندگی و فرم کوتاه پرسش نامه وضعیت سلامت روانی بود. داده ها با نرم افزار SPSS نسخه ۲۶ تحلیل شد. همچنین برای تحلیل از آمار توصیفی و تحلیلی نیز استفاده شد. در این پژوهش همه موارد اخلاقی رعایت شده است و مؤلفان مقاله تضاد منافعی گزارش نکرده اند. یافته ها: در این مطالعه ۳۴۳ دانشجو شرکت کردند که ۱۴۷ نفر آقا و ۱۹۵ نفر خانم بودند. طبق یافته ها گویه های حضور معنا و جست وجوی معنا با اضطراب، استرس، افسردگی و نمره کل وضعیت سلامت روانی رابطه معنادار معکوسی داشت (01/0P<). نتیجه گیری: با توجه به اهمیتی که معنای زندگی در وضعیت سلامت روانی دانشجویان دارد باید به نظام های روان درمانی مبتنی بر مفهوم معنا اهمیت بیشتری داده شود.

سابقه و هدف: فرسودگی ازجمله خطرات شغلی کارکنان به ویژه پرستاران است که تحت تأثیر عوامل متعددی قرار دارد؛ بنابراین مطالعه حاضر با هدف بررسی نقش ذهن آگاهی و تجارب معنوی در پیش بینی فرسودگی شغلی پرستاران صورت گرفته است. روش کار: پژوهش حاضر از نوع توصیفی - همبستگی است. جامعه پژوهش تمامی پرستاران شهر بیرجند در شش ماه دوم سال 1401 بودند که 280 نفر از آنان به شیوه نمونه گیری دردسترس انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسش نامه های ذهن آگاهی چادویک و همکاران، تجارب معنوی اندروود و ترسی و فرسودگی شغلی ماسلاچ بود. جهت تحلیل داده های پژوهش از میانگین، انحراف معیار و آزمون همبستگی پیرسون با نرم افزار SPSS نسخه 22 استفاده شد. در این پژوهش همه موارد اخلاقی رعایت شده است و مؤلفان مقاله تضاد منافعی گزارش نکرده اند. یافته ها: نتایج نشان داد که رابطه بین ذهن آگاهی (569/0-=r) و تجارب معنوی (615/0-=r) با فرسودگی شغلی معکوس بود و مؤلفه های ذهن آگاهی و تجارب معنوی ۹/۴۲% از واریانس فرسودگی شغلی را پیش بینی کردند (۰۱/0>P). نتیجه گیری: بر اساس یافته های پژوهش، با برنامه ریزی در جهت افزایش ذهن آگاهی و تجارب معنوی پرستاران می توان به کاهش فرسودگی شغلی آنان کمک قابل توجهی کرد.

سابقه و هدف: رفتار حمایتی یکی از شاخه های اساسی در روان شناسی اجتماعی است که بر ابعاد دیگر تأثیر می گذارد. هدف پژوهش حاضر شناسایی مؤلفه های رفتار حمایتی در منابع اسلامی بوده است. پرسش این پژوهش این است که مؤلفه های رفتار حمایتی از دیدگاه قرآن و روایات کدام است؟ روش کار: پژوهش حاضر از نوع تحلیل محتوا است که به کمک این روش مفاهیم، اصول، نگرش ها، باورها و تمامی اجزای مطرح شده در قالب یک متن بررسی شد. در مرحله نخست، مفاهیم مرتبط گردآوری و در مرحله دوم، معنا و تعریف هر یک از این مفاهیم از لغتنامه ها و کتب اصطلاح شناسی و منابع اسلامی مشخص شد. مؤلفان مقاله تضاد منافعی گزارش نکرده اند. یافته ها: نتایج نشان می دهد که از میان واژه های مرتبط با رفتار حمایتی در منابع دینی، معادل هایی برای رفتار حمایتی وجود دارد؛ همچنین، می توان مؤلفه هایی ازجمله داشتن کرامت نفس، نترسیدن از فقر، باور به بازگشت عمل به سوی خود و در پرتو وابسته نبودن به دنیا را برای رفتار حمایتی با رویکرد دینی در ارتقای رضایت از زندگی لحاظ کرد. نتیجه گیری: انسان هر چه بیشتر از رفتار حمایتی برخوردار باشد میزان تحقق مؤلفه ها در وی بیشتر است. بنابراین، باید کوشید در جامعه انسان ها هر چه بیشتر به مؤلفه های یادشده آراسته شوند. ##submission.versionIdentity## ##submission.versionIdentity##

سابقه و هدف: از لحاظ نروبیولوژیک گریه وسیله ای برای ابراز ناراحتی و غمگینی است که نشان دهنده به اوج رسیدن برانگیختگی هیجان است و موجب تغییر نظام خودمختار می شود. در این پژوهش با مروری استنتاجی بر مفاهیم گریه در علوم اعصاب، روان شناسی و قرآن و حدیث به بررسی ارتباط گریه بر امام حسین (ع) و اثر بهبودی آن بر شبکه شناخت و هیجان مغز پرداخته شده است. روش کار: پژوهش حاضر مطالعه ای کتابخانه ای - توصیفی است و برای گردآوری اطلاعات از کلیدواژه های گریه، اثرات فیزیولوژیک گریه، اثرات نوروبیولوژیک گریه و اثرات روان شناسی گریه بدون محدودکردن سال چاپ در منابع جست وجوی گوگل اسکولار، پابمد و اسکوپوس استفاده شد. همچنین در متون اسلامی تکیه بر اطلاعات جمع آوری شده از کتب حدیث و قرآن و نیز نرم افزارهای قرآنی و حدیثی و تفسیری بود که با تحلیل محتوا به بررسی متون پرداخته شد. مؤلفان مقاله هیچ گونه تضاد منافعی گزارش نکرده اند. یافته ها: به دنبال گریه، دستگاه هیجانی و روانی فرد به حالت تعادل و طبیعی برمی گردد. انسان در مواجهه با مسائلی که به او آسیب می زند یا از پاداش دورش می کند دچار وضعیت روانی منفی ارزشی می شود. اگر احساسات منفی در فرد استمرار یابد مانند شرایط استرس مزمن، دستگاه هیجانی به سمت ناهنجاری و اختلال پیش می رود؛ گریه می تواند وسیله ای برای تخلیه این احساسات منفی باشد. گریستن با تحریک فعالیت سلول های آینه ای موجب تقویت روابط انسانی و بین فردی نیز می شود و به عنوان سازوکاری مبتنی بر مبانی تکاملی در جهت نزدیک تر کردن افراد به یکدیگر عمل می کند. گریه اطلاعات قابل اعتنایی در باب نیازها، تعلق های اجتماعی و سرسپردگی های میان افراد در اختیار ما قرار می دهد. شهادت مظلومانه و جگرسوز امام حسین (ع)، فرزندان و یارانش و اسارت خانواده اش هر انسانی را غمگین می کند و به گریه می اندازد. نتیجه گیری: عزاداری و گریه بر اباعبدالله (ع) به دلیل پاداش های بی بدیلی که خداوند وعده داده است، علاوه بر اینکه هیجانات منفی را تخلیه می کند موجب القای احساس مثبت به دلیل تحریک دستگاه پاداشی می شود؛ بنابراین در این شرایط فرد بیشتر از هر زمانی به سمت داشتن ذهنی سالم تر پیش می رود.

سابقه و هدف: سلامت معنوی یکی از ابعاد چهارگانه سلامت است و با اکتساب کامل آن ابعادِ دیگر سلامت نیز مسیر پویایی و ارتقا را خواهد پیمود. سلامت معنوی حالتی از داشتن و برخورداری از حس پذیرش، اتصال به قدرتی متعالی و طی مسیر در جهت خواست آن قدرت و یکپارچگی در کل وجود بر مبنای مسیر تعیین شده از آن است. مطالعه حاضر با هدف بررسی و بازشناسی مؤلفه های اثرگذار سلامت معنوی بر سلامت نوجوان انجام شده است تا مسیر هموارتری فراروی پژوهش های آتی قرار دهد. روش کار: این مطالعه با روش توصیفی - کتابخانه ای و مرور نظام مندِ تمامی مقالات فارسی و لاتین چاپ شده در بازه زمانی سال های 2017 تا 2023 مرتبط با سلامت معنوی و سلامت نوجوان در پایگاه داده های داخلی همچون تارنمای اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی، اطلاعات نشریات کشور، پژوهشگاه علوم و فنون ایران و مرجع دانش؛ و پایگاه های انگلیسی زبان ازجمله اسکوپوس، گوگل اسکولار، پاب مد، ساینس دایرکت و وب آو ساینس با جست وجوی ترکیب لغات مرتبط صورت گرفت. در این بازه، بیش از 190 مستند به دست آمد. داده های مرتبط با سؤال های پژوهشی که ارتباط و تأثیر سلامت معنوی با ابعاد مختلف گستره رشدی نوجوانی بود، بررسی شد. مؤلفان مقاله تضاد منافعی گزارش نکرده اند. یافته ها: با بررسی اسناد منتخب، یافته ها نشان داده است که تمرکز بر جنبه معنوی، درک فرد را از خویشتن به عنوان انسانی کامل برای سازگاری با بیماری و مشکلات آماده می کند و در بهبود کیفیت زندگی و عملکرد اجتماعی نوجوان نقش بسزایی دارد. نتیجه گیری: بر اساس یافته های پژوهش می توان گفت دین و معنویت همچون حفاظی در برابر تأثیر منفی تجربیات استرس زای زندگی بر سلامت روان عمل می کند و با ارتقای شادکامی، بهزیستی، عزّت نفس، تاب آوری، خرسندی، امیدواری و شکل گیری شخصیتی سالم و بالنده عامل افزایش خودکارآمدی عمومی و عملکرد اجتماعی و کاهش بزهکاری و رفتارهای پرخطر است و همچنین در جهت ارتقای آموزش و پرورش نوجوانان جنبه کاربردی پیدا می کند.

سابقه و هدف: با توجه به وجود چندهزار روایت طبی و همچنین گسترش روزافزون استفاده های علمی و عملی از این روایات، بحث از روش فهم و برداشت از آنها امری ضروری است. برداشت از روایات طبی نیازمند ضوابطی است که در مواردی مستقل از ضوابط فهم روایات فقهی است. یکی از مهم ترین کتاب های طب مستنبط از روایات کتاب «دراسه فی طب الرسول المصطفی» است که نویسنده آن بر مبنای روش اجتهاد خود در این کتاب، اقدام به شاگردپروری و درمان بیماران نموده است. با توجه به تأثیر واقعی این روش اجتهاد بر زندگی افراد، هدف پژوهش حاضر بررسی میزان روایی این روش در حوزه روایات طبی بود. روش کار: پژوهش حاضر با روش توصیفی - تحلیلی و با استناد به متن کتاب مورد بحث و همچنین کتب تخصصی فقه و اصول و فقه الحدیث، به نقد و بررسی میزان روایی روش فهم روایات طبی در کتاب دراسه پرداخته است. مؤلفان مقاله تضاد منافعی گزارش نکرده اند. یافته ها: نتایج نشان می دهد که نقدهای وارد بر روش اجتهاد از روایات طبی در کتاب دراسه شامل دو نوع کلی 1) رعایت نکردن ضوابط عمومی فهم روایات شامل: نص گرایی بدون فحص از قرائن، تلاش نکردن برای بازسازی روایات تقطیع شده، بررسی نکردن کافی لفظی و موضوع شناسانه، تخصیص ها یا تعمیم های حدسی، حمل معانی روایات بر امور مادی، تجربی و فیزیکی؛ و 2) رعایت نکردن ضوابط اختصاصی فهم روایات طبی شامل: تسامح در تمییز قضیه حقیقیه از قضیه خارجیه و شخصیه، تمسک ناتمام به اطلاق و عموم می شود. نتیجه گیری: بررسی نمونه هایی از شیوه و سبک صاحب کتاب «دراسه» در فهم روایات طبی برای شناسایی و درمان بیماری ها، نشان می دهد موارد بسیار متعددی از استنباط های ایشان به دلیل بی توجهی به ضوابط اولیه و عمومی دانش فقه الحدیث قابل اعتماد نیستند. ازآنجاکه مسئله تشخیص و درمان بیماری ها تأثیر واقعی در زندگی انسان ها دارد و منجزیت و معذّریت عندالله در اینجا مطرح نیست، نمی توان بدون بررسی صحت فهم صاحب «دراسه» از احادیث به آن اعتماد نمود.

سابقه و هدف: ماه رمضان ماه عبادت است. مسلمانان در این ماه در طول روز از خوردن و آشامیدن امتناع می کنند. فعالیت های بدنی سبک و معرفی راهکارهایی برای انجام آن در طول روزه داری به تقویت قوای بدن کمک می کند. ازاین رو، پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر روزه داری همراه با فعالیت بدنی سبک بر برخی از شاخص های هماتولوژیک و بیوشیمیایی ورزشکاران مسلمان انجام شده است. روش کار: این مقاله از نوع مروری است که برای انجام مطالعه ابتدا با استفاده از پایگاه های داده پاب مد، مدلاین و گوگل اسکولار و با کلیدواژه های روزه داری در ماه رمضان، رعایت روزه، هماتولوژی، بیوشیمی، عملکرد کلیه، وضعیت هیدراتاسیون، پروفایل چربی، فعالیت بدنی و ورزش جست وجو صورت گرفت و پس از انتخاب مطالعات مناسب، داده های مربوط به شاخص های سلامت (مؤلفه های هماتولوژیک و بیوشیمیایی) ورزشکاران استخراج و تحلیل شد. مؤلف مقاله تضاد منافعی درباره این پژوهش گزارش نکرده است. یافته ها: نتایج نشان داد که روزه داری همراه با فعالیت بدنی سبک تأثیر مثبتی بر شاخص های سلامت (مؤلفه های هماتولوژیک و بیوشیمیایی) افراد دارد. افزایش شاخص های سلامتی مانند سطوح طبیعی سرمی هموگلوبین، هماتوکریت، کلسترول خوب و کاهش سطوح تری گلیسریدها و کاهش قند خون و انسولین در گروه آزمایشی مشاهده شد که ممکن است نشان دهنده بهبود آنزیم های کبدی و کاهش خطر بیماری های مزمن مرتبط با متابولیسم قند باشد. نتیجه گیری: معرفی راهکارهایی که به افراد مسلمان کمک کند تا بتوانند فعالیت بدنی سبک را در طول ماه رمضان انجام دهند و در عین حال از مزایای روزه داری نیز بهره مند شوند، مهم است. همچنین تأثیرات مثبت تمرین های بدنی در طول روز به ویژه درباره شاخص هایی مانند آنتی اکسیدان ها و شاخص های استرس اکسیداتیو در بدن افراد فعال پررنگ تر است. با این حال، نیاز به پژوهش های بیشتر در این زمینه است تا بتوان به نتایج قطعی تری درباره اثرات طولانی مدت روزه داری همراه با فعالیت بدنی سبک بر سلامتی ورزشکاران دست یافت.