پژوهش در دین و سلامت

پژوهش در دین و سلامت

پژوهش در دین و سلامت دوره 1 پاییز 1394 شماره 4 (مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

یادداشت ها

۱.

ارتباط دین و سلامت از دیدگاه ادیان الهی، منابع پزشکی نیاکان و برخی از آثار ادبی

نویسنده:

کلید واژه ها: ادیان الهی نیاکان سلامت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 137 تعداد دانلود : 375
در اوستا کتاب آسمانی حضرت زرتشت(ع)، که هزاران سال قبل از تورات و انجیل و قرآن، در سرزمین ایران، مورد استناد اجداد موحدمان قرار می گرفته است، چندین بار درباره ی ارتباط دین و سلامت، مطلب هایی درج و بر آن تأکید شده است. به طوری که در چند جای این کتاب درباره ی تأثیر نماز، دعا و معنویت بر درمان بیماران، مطلب هایی به چشم می خورد. مثلاً در بخش اردی بهشت یشت این کتاب آمده است که: «پزشکان، ممکن است سلامتی را به یاری دانش، کارد، گیاهان دارویی و معنویت درمانی(منثره ) به کالبد بیماران، بازگردانند ولی درمان بخش ترین پزشکان، کسانی هستند که به «معنویت درمانی» می پردازند»؛ و نیز در بخش هفتم از فرگرد هفتم کتاب اوستا آمده است که «اگر پزشکان چندی با یکدیگر به درمان بیمار بپردازند، یکی با کارد پزشکی، دیگری با گیاه درمانی و آن دیگری با «معنویت درمانی»(منثره)، این سومین است که بهتر از همه بیماری را از تن بیمار، دور می کند».

مقالات

۱.

مقایسه ی رضایت زناشویی و هوش اخلاقی و رابطه ی آن با عدم تعهد اخلاقی در مردان(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

کلید واژه ها: رضایت زناشویی هوش اخلاقی عدم تعهد اخلاقی مرد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 308 تعداد دانلود : 644
مطالعه های پیشین نشان داد، عدم تعهد اخلاقی تأثیرهای مخربی بر بُعدهای مختلف سلامت رابطه ی زناشویی، چون صمیمیت و اعتماد بین زوجین، دارد. بنابراین، ضروری است تا عامل های مؤثر در ایجاد عدم تعهد اخلاقی بررسی شود. به نظر می رسد کمبودهای فردی و بین فردی در عامل هایی چون عدم رضایت زناشویی و هوش اخلاقی، زوج ها را در شروع رابطه ی جدید ترغیب می کند. هدف پژوهش حاضر، مقایسه ی رضایت زناشویی و هوش اخلاقی در مردان پایبند به تعهد اخلاقی و ناپایبند به تعهد اخلاقی است. مواد و روش ها: پژوهش حاضر، ازنوع توصیفی- مقایسه یی است. نمونه ی پژوهش حاضر، شامل 100 مرد پیمان شکن و 100مرد غیر پیمان شکن است که از طریق نمونه گیری هدفمند در شهر تهران انتخاب شدند. آن ها به سئوال های سه ابزار پژوهشیِ پرسش نامه ی رضایت زناشویی، شاخص هوش اخلاقی و پرسش نامه ی پیمان شکنی پاسخ دادند. تحلیل آماری با استفاده از آزمون تی مستقل و نرم افزار Spss نسخه ی 18 انجام شد. یافته ها: یافته ها نشان داد که تفاوت معناداری بین رضایت زناشویی در مردان ناپایبند به تعهد اخلاقی(25/101±53/14) و پایبند به تعهد اخلاقی(72/117±56/15) وجود دارد(t= 7.73, p<0.001). همچنین، هوش اخلاقی به طور معناداری در مردان ناپایبند به تعهد اخلاقی(15/138±72/13) کم تر از گروه مردان پایبند به تعهداخلاقی(28/147±80/11) است(p<0.001, t= 5.04). نتیجه گیری: بر طبق نتیجه ی پژوهش حاضر، رضایت زناشویی و هوش اخلاقی، نقش مهمی در عدم پایبندی به تعهد اخلاقی مردان دارد. از این رو، این متغیرها را باید فاکتورهایی مؤثر در فرایند درمانی پیشگیرانه در نظر گرفت و در بازسازی رابطه درمانگرانِ خانواده و زوج مورد توجه قرار داد.
۲.

تعیین رابطه ی توکل برخدا و سلامت روان، در دانشجویان پزشکی دانشگاه شهید بهشتی تهران(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

کلید واژه ها: توکل به خدا سلامت روان دانشجویان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 671 تعداد دانلود : 819
توجه به آموزه های دینی، نشان می دهد که توکل به خدا، بهترین عامل در تأمین سلامت روانی فرد محسوب می شود؛ و پژوهش انجام شده در این زمینه نیز، مؤید این واقعیت است. دانشجویان از قشرهای مهم جامعه هستند که امروزه در معرض انواع مشکل های روانی قرار دارند. هدف از انجام این پژوهش، تعیین رابطه ی توکل برخدا و سلامت روان، در دانشجویان پزشکی دانشگاه شهید بهشتی تهران بوده است. مواد و روش ها: این پژوهش از نوع مطالعه های توصیفی(روش میدانی) است. جامعه ی مورد مطالعه نیز، همه ی دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی است. روش نمونه گیری در این پژوهش، از نوع نمونه گیری در دسترس بوده، به این صورت که پس از مراجعه به دانشکده ی پزشکی،400 نفر از دانشجویان دانشکده ی پزشکی به صورت تصادفی انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات در این پژوهش، پرسش نامه ی راهیابی در حوادث و رخدادهای زندگی و پرسش نامه ی سلامت روان(SCL – 90) بوده است. داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS و روش های آماری توصیفی(میانگین و انحراف استاندارد) و روش آماری استنباطی(همبستگی پیرسون) مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها: یافته های پژوهش نشان می دهد که بین توکل به خدا و سلامت روان، رابطه ی معناداری در سطح(05/0>P) وجود دارد. همبستگی دیده شده بین پرسش نامه ی توکل به خدا و سلامت روان در زیرمقیاس های افسردگی، اضطراب، شکایت های جسمانی، حساسیت فردی و پرخاشگری به ترتیب(21/0-، 22/0-، 31/0-، 26/0- و 16/0-) بوده، که به لحاظ آماری معنی دار است و نیاز به تبیین دارد. همچنین در مقیاس های فرعی پرسش نامه ی توکل به خدا(تفویض، دیگران، خود) با سلامت روان نیز همبستگی به دست آمد(28/0-، 27/0- و 30/0-). نتیجه گیری: نتیجه های این پژوهش نشان داد که همبستگی قوی بین توکل به خدا و سلامت روان وجود دارد؛ و توکل به خدا که یک عامل تقویت کننده ی روانی است، از مؤثرترین ساز و کارهای مقابله یی مذهبی- معنوی است که از آن می توان برای ارتقای سلامت روان افراد جامعه و بهزیستی روان شناختی آنان بهره جست.
۳.

پژوهشی در پایبندی و نحوه ی انجام فریضه ی نماز در معتادان مراجعه کننده به مرکزهای ترک اعتیاد نجات و آوای مهر اراک(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

کلید واژه ها: اراک اعتیاد مددجو فریضه ی نماز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 552 تعداد دانلود : 926
امروزه اعتیاد، یکی از مشکل های بزرگ خانواده ها و جامعه ها محسوب می شود. سرخوشی و تغییر حالت های روانی ناشی از مصرف مواد مخدر، معاشرت با دوستان معتاد و همچنین ناهنجاری های اجتماعی، از عامل های گرایش به اعتیاد محسوب می شود. نماز، رفتاری مذهبی است که نشانه ی اصلى و واقعى دین است و می تواند انسان را به سوی عزت و عظمت انسانی سوق دهد. با توجه به نقش مهمی که نماز در تغییر و تثبیت شخصیت انسان دارد، در این مطالعه به بررسی فریضه ی نماز در میان مراجعه کنندگان به دو مرکز ترک اعتیاد در شهر اراک پرداختیم. مواد و روش ها: این مطالعه به صورت مقطعی، بر روی 205 بیمار معتاد مراجعه کننده به دو مرکز ترک اعتیاد در شهر اراک، طی شش ماه انجام شد. اطلاعات با پرسش نامه و به روش مصاحبه جمع آوری گردید. یافته ها: نتیجه ی این مطالعه نشان داد که 30 در صد مددجویان تحت مطالعه، همیشه نماز می خوانند. همچنین میزان تقید مددجویان به انجام فریضه ی نماز در ماه های دارای مناسبت های مذهبی افزایش یافته است. نتیجه ها تأییدگر آن است که در افراد مورد مطالعه، نماز سبک شمرده می شود، زیرا فقط 42، 20 و 9/23 درصد از آنان به ترتیب مقید به درک معانی نماز، نماز اول وقت و فراهم نمودن مقدمه های نماز، پیش از اذان، هستند. نتیجه گیری: اگرچه نمی توان ادعا کرد برپا نکردن نماز، علت اعتیاد است، اما می توان گفت که میزان تقید به نماز در میان گروه معتادان مراجعه کننده به دو مرکز ترک اعتیاد، پایین بود .
۴.

بررسی ارتباط مؤلفه های هیجانی منفی با رفتارِ خوردن آشفته در دانشجویان: اهمیت تنظیم هیجانی با نگاه دینی(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

کلید واژه ها: تنظیم هیجان هیجان های منفی رفتار خوردن آشفته دانشجویان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 955 تعداد دانلود : 391
تحقیق ها نشان می دهد هیجان های منفی با رفتار خوردن آشفته رابطه دارد. هدف از پژوهش حاضر، بررسی نقش مشکل های تنظیم هیجان و هیجان های منفی در پیش بینی رفتار خوردن آشفته در دانشجویان بوده است. مواد و روش ها: پژوهش حاضر، توصیفی و از نوع همبستگی است. جامعه ی آماری، کلیه ی دانشجویان دانشگاه علامه طباطبایی بود که 264 نفر به روش نمونه گیری خوشه یی چند مرحله یی انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از فرم کوتاه مقیاس افسردگی، اضطراب و استرس، مقیاس بازخورد خوردن و مقیاس تنظیم هیجان استفاده شد. داده ها پس از ورود به نرم افزار SPSS نسخه ی 20، در سطح معنی داری(01/0P<) با استفاده از محاسبه ی ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون گام به گام مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: نتیجه ها نشان داد که بین مشکل های تنظیم هیجان، هیجان های منفی و رفتارهای خوردن آشفته، همبستگی معنی داری وجود دارد. یافته های تحلیل سلسله مراتبی نشان داد که هیجان های منفی و مشکل های تنطیم هیجان، به طور معنی داری رفتارهای خوردن آشفته را پیش بینی می کند. نتیجه ی رگرسیون نشان داد مشکل های تنظیم هیجان، رابطه ی بین هیجان های منفی و رفتارهای خوردن آشفته را تعدیل می کند. نتیجه گیری: نتیجه ی پژوهش، حاکی از اهمیت مشکلات در تنظیم هیجان و هیجان های منفی در پیش بینی رفتارهای خوردن آشفته است. توجه به منابع غنی دینی که در زمینه ی اهمیت تنظیم هیجان وجود دارد، می تواند به افراد در ارتقای سلامتشان، یاری رساند.
۵.

بررسی رابطه ی سلامت معنوی و رضایت زناشویی و ویژگی های جمعیت شناختی (سن، مدت ازدواج و مدت اشتغال) در پرستاران بیمارستان نظام مافی شهرستان شوش (1394)(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

کلید واژه ها: سلامت معنوی رضایت زناشویی پرستاران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 525 تعداد دانلود : 705
در رابطه های زناشویی، عامل های متعددی موجب رضایت همسران از یکدیگر می شود. در این میان، به نظر می رسد که نقش معنویت از نظر احاطه داشتن بر همه ی شئون زندگی انسان، تعیین کننده باشد. به همین منظور، هدف از پژوهش حاضر، بررسی رابطه ی بین سلامت معنوی و رضایت زناشویی و ویژگی های جمعیت شناختی(سن، مدت ازدواج و مدت اشتغال) در میان پرستاران متأهل شاغل در بیمارستان نظام مافی شهرستان شوش(1394) است. مواد و روش ها: جامعه ی آماری شامل همه ی پرستاران زن و مرد متأهل شاغل در بیمارستان نظام مافی شامل 50 نفر ( 28 زن متأهل و 22 مرد متأهل)، در سال 1394است، که از این تعداد، 19 مرد و 25 زن متأهل طبق جدول مورگان و با استفاده از نمونه گیری در دسترس، نمونه های این پژوهش انتخاب شدند. روش این پژوهش، توصیفی و از نوع همبستگی است. ابزار گردآوری داده ها در این پژوهش، شامل پرسش نامه ی سلامت معنوی (پولوتزین و الیسون) و رضایت زناشویی (اینریچ) بوده است. کلیه ی دادها به روش ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون، با روش هم زمان یا ورود (Enter)، به کمک نرم افزارspss نسخه ی 19مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: نتیجه های این پژوهش نشان می دهد که بین سلامت معنوی و رضایت زناشویی در پرستاران متأهل، رابطه ی معناداری وجود دارد (r=0/605)، (p>0/05) همچنین نتیجه ی تحلیل رگرسیون نشان داد که جنسیت، پیش بینی کننده ی معنی داری برای سلامت معنوی و رضایت زناشویی است؛ اما سن، مدت ازدواج، مدت اشتغال، پیش بینی کننده ی معنی داری نیست. نتیجه گیری: با توجه به نتیجه های به دست آمده از این پژوهش، می توان گفت، پرداختن به نیازهای معنوی، جزو ضروری مراقبتِ کل نگر در پرستاری در نظر گرفته شده است . پرستاران نگرش مثبت به معنویت و تمایل به بهبود سطح سلامت معنوی و افزایش رضایت زناشویی دارند. از این رو فراهم آوردن بستر مناسب برای ارتقای این مؤلفه ها می تواند سبب رسیدن به این دو مقصود گردد.
۶.

ملاحظات اخلاقی و اسلامی در باره ی حیوانات تراریخته(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

کلید واژه ها: حیوان های تراریخته زیست فناوری ملاحظه های اخلاقی حقوق حیوان ها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 343 تعداد دانلود : 427
زیست فناوری، کاربردهای وسیعی در بخش های مختلف پزشکی، صنعت، کشاورزی، محیط زیست و ... دارد و فناوری برتری است که تأثیر مهمی بر ترسیم آینده ی کشورهای جهان خواهد داشت. حیوان های تراریخته(Transgenic) از نظر تئوری و عملی، مشکل هایی را سبب می شوند که موجب نگرانی های اخلاقی می گردد. از نظر اخلاقی، درباره ی هویت ویژه ی هرگونه از این نوع حیوان، ابهام های زیادی مطرح است. از آنجایی که حیوان های ترانسژنیک می باید انتقال ژنی خاص را در ژنوم خود تحمل کنند، ممکن است پیامدهای شدیدی از درج تصادفی یک ژن در ژنوم حاصل شود. برخلاف حیوان هایی که طی تکامل دستخوش انتقال افقی ژن شده اند، حیوان های تراریخته با فرایندهای تکاملی از دست دادن ژن و به دست آوردن آن، حفاظت نمی شوند. بنابراین لازم است در ادامه ی استفاده از این فناوری، باید به حفظ حقوق حیوان ها و مصرف کنندگان توجه گردد. حیوان های تراریخته یی که همچون مدل های کلینیکی تولید می گردند، به نحوی طراحی می شوند که تا حد امکان تمام نشانه ها و ویژگی های مرتبط با بیماری ها را نشان دهند. بحث جدی محفل های علمی این است که آیا انسان ها مجازند تنها برای رسیدن به هدف های خودشان، ویژگی های ژنتیکی حیوان ها را دست کاری کنند؟ بحث یادشده نشان می دهد که برای جلوگیری از هرگونه انحراف و استفاده ی غیراخلاقی از این فناوری، به تدوین قانون های ویژه و نظارت بر آن ها نیاز است. در زمینه ی استفاده از محصول های تراریخته در اسلام، محققان عقیده های مختلفی ابراز داشته اند. از نظر اسلام(مذهب شیعه)، استفاده از محصول های تراریخته و نیز پژوهش و توسعه ی فناوری های مربوط به آن مجاز است، لیکن این جواز منوط به رعایت جنبه های مختلف ایمنی و اخلاقی است که لازم است تأمین شود. در مطالعه ی حاضر، به کاربردهای حیوان های تراریخته، نگاه اسلام(شیعه) به فناوری محصول ها و موجودات تراریخته و همچنین لزوم رعایت مسئله های اخلاقی برای پژوهش و آزمایش بر روی این حیوان ها در چارچوب قانون های پذیرفته شده ی بین المللی و مقررات اسلامی، پرداخته شده است.
۷.

بررسی نقش اساتید معارف اسلامی در ارتقای سلامت اخلاقی دانشجویان(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

کلید واژه ها: اساتید معارف اسلامی دانشجویان سلامت اخلاقی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 851 تعداد دانلود : 327
در مقاله حاضر به بررسی نقش اساتید معارف اسلامی درارتقاء سلامت اخلاقی دانشجویان پرداخته شده است ، بدین جهت نیازمند تبیین جایگاه اساتید معارف در تفکر اسلامی بوده ، ودر این راستا با مراجعه به متون دینی مشاهده می کنیم استاد وهر فردی که نقش معلمی را ایفاء می کند همانند پیامبراسلام (ص) وظیفه ی تعلیم وتربیت را در سطحی محدودتر به عهده داشته واین وظیفه زمانی معنا پیدا می کند که بین علم واخلاق یا آموزش وپرورش رابطه ای وجود داشته باشد ، لذا به نقل نظرات اندیشمندان مسلمان وغیر مسلمان در جهت پیوند علم واخلاق پرداخته ، واهمیت توجه به اخلاق را در دانشگاه های مختلف دنیا مورد ارزیابی قرار داده ایم ، ودر پایان نتیجه گرفته که در دانشگاه های ایران علاوه بر وجود قوانین رفتاری ، به محتوای اخلاقی در دروس دانشگاهی ونیز عامل انسانی برای انتقال این مفاهیم به دانشجویان ودر نهایت رسیدن به سطحی بالاتر از سلامت اخلاقی توجه ویژه ای شده است .

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۳۷