مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی (چشم انداز جغرافیایی سابق)

مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی (چشم انداز جغرافیایی سابق)

مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی دوره 14 بهار 1398 شماره 1 (پیاپی 46) (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

تبیین نقش سیاستگذاری های حمایتی زراعی در تحولات اقتص ادی روستاه ای شهرستان ماسال بعد از انقلاب اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۷۲ تعداد دانلود : ۷۱
تدوین سیاست گذاری های اصولی از جمله مسائل مهم کشاورزی است که با توجه به جمعیت روستایی کشور و تخصصی شدن تولیدات کش اورزی در شکوفایی اقتصاد و توسعه کش اورزی نقش به سزایی دارد. پژوهش حاضر در ص دد بررسی نقش سیاست-گذاری های حمایتی زراعی در تح ولات اقتصادی روستاهای شهرستان ماسال بعد از انقلاب اسلامی و ارائه راهکارهایی برای بهب ود وضعیت این سیاست گذاری های در شهرستان ماسال، تحولات و حفظ کاربری زمین، آشنایی کشاورزان با روش های جدید کش اورزی، افزایش میزان تولید در واحد سطح و در نتیجه افزایش درآمد، کاهش هزینه ها و ارتقای سط ح زندگی آن ها می باشد. شه رستان ماسال دارای پتانسیل های زیادی در زمینه فعالیت های زراعی می باشد. اما متأسفانه در برنامه های توسعه و سیاست-گذاری های اقتصادی به بخش کشاورزی این شهرستان بسیار کم توجهی شده و در نتیجه کشاورزان بخصوص روستاییان کشاورز با مشکلات جدی روبرو می باشند که ضرورت توجه به بخش کشاورزی در برنامه های توسع ه و ضرورت جهت گیری اهداف طرح های پژوهشی را به این بخش ایج اب می کن د. روش بررسی در این پژوهش مبتنی بر رویک رد توصیفی - تحلیلی می باش د. جهت بررسی وضعیت سیاست گذاری های حمایتی زراعی از عواملی مانند: عامل موقعیت، سط ح اج را، فاصله و دوری یا نزدیکی به مراک ز بازاری استف اده ش ده اس ت. نتایج حاص ل از این پژوهش بی انگر این است که اعم ال سیاست گذاری های حمایتی زراعی باعث حفظ 18/52 درصد کاربری اراضی زراعی، افزایش 2 برابری سطح کشت دوم نسبت به سال 1380، افزایش درآمد و کاهش 25 درصدی هزینه ها در روستاهای شهرستان ماسال شده است.
۲.

راهبردهای توسعه گردشگری ساحلی روستایی استان گیلان(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۸۹ تعداد دانلود : ۵۹
کرانه های ساحلی گیلان با برخورداری از جاذبه های طبیعی و همچنین داشتن سواحل ماسه ای و مناظر زیبا می تواند یکی از بزرگترین کانون های گردشگری ساحلی باشد. با وجود اینکه بیش از یک دهه از ایجاد مقاصد گردشگری ساحلی در استان گیلان می گذرد ولی این مقاصد نتوانسته اند به سطح قابل قبولی از توسعه دست یابند. بدین سان، این پرسش مطرح می باشد که چه راهبردهایی برای توسعه گردشگری ساحلی روستایی نیاز می باشد؟ موفقیت در توسعه گردشگری ساحلی، نیازمند برنامه ریزی راهبردی است. لذا، هدف پژوهش، تدوین راهبردهای توسعه گردشگری ساحلی روستایی در استان گیلان می باشد. بدین منظور، پرسشنامه ای باز در اختیار جمعی از اساتید و متخصصین قرار گرفت و از این طریق فهرستی از مشترکات نقاط ضعف ها، قوت ها، فرصت ها و تهدیدات شناسایی شد. با استفاده از مدل swot راهبردها تدوین شدند که اولویت آنها بر اساس نمره نهایی جذابیت ها به شرح زیر می باشد: واگذاری امور گردشگری ساحلی (طرح های سالم سازی) به سازمان گردشگری در جهت برنامه ریزی، مدیریت و بازاریابی کارآمد و اثربخش (102/4)، برگزاری کارگاه ها و دوره های آموزشی در جهت ایجاد تخصص و توانمندی در منابع انسانی سازمان ها با نمره (079/4)، تخصیص تسهیلات مالی و تسهیل فرآیند اخذ مجوز جهت ایجاد مشاغل مرتبط با گردشگری ساحلی توسط جوامع محلی (989/3)، تشویق و حمایت از سرمایه گزاران بخش خصوصی برای ایجاد و توسعه امکانات مناسب در مقاصد گردشگری ساحلی (963/3)، تشویق و حمایت از ایجاد سازمان های مردم نهاد در جهت آموزش و ارتقاء فرهنگ زیست محیطی در راستای حفظ محیط-زیست روستا و ساحل (636/3).
۳.

تحلیل ساختمان جمعیت روستایی در نواحی خرد شهرستان ارومیه(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۹۱ تعداد دانلود : ۷۷
هدف تحقیق حاضر بررسی نحوه توزیع شاخصهای جمعیتی بر اساس سطوح توسعه یافتگی نواحی روستایی شهرستان ارومیه است. همچنین ساختار جمعیتی نواحی روستایی را بر اساس ظرفیتهای محیطی مورد بررسی قرار داده است. در این پژوهش، ترکیبی از روشهای توصیفی، تحلیلی و تطبیقی بکار گرفته شده است. روش جمع آوری اطلاعات، روش اسنادی بوده و از مرکز آمار، تصاویر ماهواره ای و اسناد و آمار اطلاعات منابع طبیعی و کشاورزی جمع آوری شده است. به منظور سنجش سطح توسعه یافتگی نواحی روستایی از مدلهای تاپسیس و مدل تحلیل خوشه ای و برای تحلیل شاخصهای جمعیت نیز از ضریب جینی و شاخص نابرابری استفاده شد. نتایج نشان می دهد که شاخصهای جمعیتی در بین روستاهای پراکنده در خرده نواحی اکولوژیک توزیعی متفاوت تر نسبت به نواحی توسعه ای دارند. ضریب جینی تمام شاخصهای جمعیتی نواحی اکولوژیک بغیر از شاخص تراکم جمعیت را یکسان نشان می دهد و ضریب جینی نواحی توسعه ای، رشد جمعیت و میانگین جمعیت روستاها را نابرابر نشان می دهد
۴.

ارزیابی توان اکولوژیکی توسعه شهری با استفاده از روش ANP و منطق فازی در GIS (مطالعه موردی: شهر جدید بهارستان (اصفهان))(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۹۳ تعداد دانلود : ۸۸
آنچه در فرآیند ارزیابی توان اکولوژیک مد نظر قرار می گیرد، تاثیر متقابل منابع اکولوژیک پایدار و ناپایدار است که به صورت ویژگی های هر اکوسیستم خرد اثرات متقابل بر یکدیگر و محیط زیست می گذارند؛ لذا ذکر این نکته ضروری است که بهره مندی از طبیعت به گونه ای که کمترین زیان به محیط وارد شود و در کنار آن بهترین بهره وری برای انسان به دست آید، مدنظر است. به همین منظور با توجه به هدف اصلی در این تحقیق، شهر جدید بهارستان واقع در استان اصفهان، جهت ارزیابی توان اکولوژیک به منظور توسعه شهری بر اساس اصول آمایش سرزمین، با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی(GIS) مورد مطالعه قرار گرفت. بر این اساس ابتدا مطالعات پایه انجام و نقشه های موضوعی منطقه تهیه و سپس رقومی سازی شد . آنگاه مدل رقومی ارتفاعی (DEM) با استفاده از نقشه توپوگرافی در محیط Arc gis 10.2 تولید شد. سپس با همپوشانی و تلفیق نقشه های ارتفاع، شیب، جهت، انواع خاک، بافت خاک، عمق خاک، پوشش گیاهی، زمین شناسی، کاربری اراضی، اقلیم و فاصله از گسل با روش های ANP و منطق فازی در محیط Arc gis 10.2، نقشه توان اکولوژیکی توسعه شهری تهیه شد. نتایج کلی بیانگر آن است که کل محدوده ی توسعه با مساحتی حدود 068/3264 هکتار در قسمت جنوب شرقی و شمالی بهارستان قرار دارد که با تدقیق این محدوده و در نظر نگرفتن محدوده هایی که در ارتباط با تأمین اراضی مناسب توسعه کارآیی ندارند، محدوده ای حدود 717/2800 هکتار جهت برنامه ریزی توسعه ی آتی شهر بهارستان در نظر گرفته شده است
۵.

ارزیابی اثرات سرمایه اجتماعی بر حکمروایی در مناطق روستایی (مطالعه موردی: مناطق روستایی شهرستان زنجان)(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۷۴ تعداد دانلود : ۶۵
امروزه حکمروایی به عنوان پیش شرطی برای توسعه پایدار و الگویی جهت مدیریت روستایی معرفی می شود. با این حال حکمروایی در جهان امروز با مشکلات زیادی روبه روست که چاره رهایی از این بحران ورود و تزریق سرمایه ای از جنس خود مردم با نام سرمایه اجتماعی است که بر حکمروایی در مناطق روستایی تاثیر گذاشته و در توانمندی مدیریت محلی اثرگذار می باشد. هدف پژوهش حاضر ارزیابی اثرات سرمایه اجتماعی بر حکمروایی در مناطق روستایی شهرستان زنجان می باشد. نوع تحقیق کاربردی، روش مورد استفاده توصیفی-تحلیلی و برای گردآوری داده ها از روش های اسنادی و میدانی بهره گرفته شده است. جامعه آماری این تحقیق طبق فرمول کوکران، 319 نفر از خانوارهای ساکن در مناطق روستایی شهرستان زنجان می باشند. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از آماراستنباطی tتک نمونه ای، همبستگی پیرسون، رگرسیون چندمتغیره و تحلیل مسیر می باشد. نتایج حاصل از آزمون t از دیدگاه خانوارها در رابطه با حکمروایی نشان داد که شاخص مشروعیت با میانگین 36/3 بالاتر از مطلوبیت عددی (3) و شفافیت با میانگین 62/2 کمترین میانگین را به خود اختصاص داده اند و در میان شاخص های سرمایه اجتماعی نیز همه شاخص ها بالاتر از مطلوبیت عددی (3) قرار دارند. بین شاخص های سرمایه اجتماعی و حکمروایی رابطه معناداری (375/0) وجود دارد. از بین شاخص های سرمایه اجتماعی اعتماد با 366/0 دارای بیشترین تاثیر بر حکمروایی و انسجام با 200/0 دارای کمترین تاثیر است.
۶.

تحلیل پهنه های مناسب توسعه میان افزا در شهر ایلام(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۹۴ تعداد دانلود : ۸۱
امروزه با توجه به اهمیت حفظ منابع طبیعی و کاهش آثار زیست محیطی توسعه بی رویه شهرها، توسعه میان افزا به عنوان یکی از رویکردهای شهرسازی مطرح شده است. در نتیجه به جای گسترش افقی شهرها، رشد آنها در محدوده موجود و با حداکثر استفاده از امکانات اراضی توسعه یافته واقع در محدوده شهر اولویت دارد. پژوهش حاضر با هدف شناسایی پهنه های مناسب رشد توسعه میان افزا در شهر ایلام به شیوه توصیفی –تحلیلی با تکیه بر اطلاعات کتابخانه ای و میدانی صورت گرفته است است. جامعه آماری این پژوهش را متخصصین مدیریت شهری تشکیل می دهد که تعداد 20 نفر از آنها به صورت در دسترس انتخاب شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نقشه های GIS مرتبط با شاخص های موردنظر و روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) برای رتبه بندی و اولویت بندی پهنه-ها، انجام شده است. نتایج بررسی ها نشان داد که معیار کالبدی-فضایی با وزن نهایی 408/0 مهمترین عامل تعیین پهنه های میان افزا می باشد و پس از آن عامل کارکردی-مدیریتی با 311/0 و در نهایت معیار اقتصادی- اجتماعی با 281/0 در رتبه های بعدی قرار دارند. از دیگر نتایج این پژوهش شناسایی پهنه های مناسب توسعه میان افزا در شهر ایلام بود. چنانچه نتایج نشان داد از میان 162 هکتار اراضی فاقد کاربری، فرسوده و مخروبه موجود در سطح شهر ایلام تنها 13 هکتار دارای قابلیت بسیار مناسب و 38 هکتار دارای قابلیت مناسب جهت توسعه میان افزار هستند و ما بقی آن فاقد قابلیت لازم به منظور این مهم می باشند
۷.

قابلیت سنجی توسعه گردشگری روستایی با تأکید بر رویکرد توسعه پایدار (مورد مطالعه: بخش تخت سلیمانِ تکاب)(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۱۰۷ تعداد دانلود : ۸۹
گردشگری روستایی به عنوان رویکردی جدید برای توسعه نواحی روستایی و حفاظت از محیط زیست، امروزه جایگاه چشمگیری یافته است. این تحقیق، به لحاظ هدف کاربردی و از نظر روش، توصیفی تحلیلی است. گردآوری داده ها به روش کتابخانه ای و میدانی صورت گرفته است. جامعه آماری مورد مطالعه بخش تخت سلیمان بوده است. حجم نمونه، شامل 357 خانوار بوده که با استفاده از جدول مورگان مشخص شده است. تحلیل اطلاعات با نظر سنجی از ساکنان روستایی با استفاده از مدل ترکیبی AHP-SWOT(A’WOT) انجام شده است. نتایج نشان می دهد که مناسب ترین راهبرد برای توسعه گردشگری روستایی در محدوده مورد مطالعه، راهبرد تدافعی(WT) با امتیاز 6143/0است. بر این اساس لازم است اقداماتی نظیر تدوین مقررات جدید برای نگهداشت محیط زیست، آثار تاریخی و جلوگیری از برهم خوردن تعادل اکولوژیکی منطقه، بسترسازی برای سرمایه گذاری بخش خصوصی و دولتی در صنعت گردشگری و ایجاد زیرساخت ها و تسهیلات مناسب، توسعه و ترویج برنامه های آموزشی و اطلاع رسانی به ساکنان بومی در زمینه گردشگری، آموزش افراد متخصصین برای استفاده بهینه از سرمایه های طبیعی و انسانی، بازاریابی و تبلیغات پتانسیل های گردشگری در سطح محلی، ملی و فراملی انجام گیرد.
۸.

نقش آرام سازی ترافیک در برنامه ریزی شهرهای دوستدار– کودک و انسان محور(مورد مطالعه: زنجان)(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۷۱ تعداد دانلود : ۶۱
با رشد سریع شهرنشینی، سلامت کودکان یکی از مهمترین مشکلات در بسیاری از کشورها است که از آن به عنوان یکی از دلایل اصلی فقدان محیط دوستدار کودک در شهر یاد شده است. یک شهر دوست داشتنی برای همه ساکنان آن دوستانه است. ایجاد یک شهر دوستدار کودک شامل تخصیص زیرساخت ها و امکانات عمومی (فضای سبز، زمین بازی، فضاهای مشارکتی) به نفع کودکان است. هدف این تحقیق، شناسایی و برنامه ریزی برای فضاهای دوستدار کودک شهری زنجان می باشد. روش تحقیق به لحاظ هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی- تحلیلی می باشد. به منظور تحلیل داده ها و نمایش نتایج از سیستم اطلاعات جغرافیایی استفاده شده است. نتایج نشان داد که محلاتی چون بهارستان، امیرکبیر، زیبا شهر و اراضی پایین کوه به دلیل وجود معابر فرعی و محلی مسدود(بن بست) همراه با دوربرگردان جهت گردش وسایل نقلیه، درصد تصادفات کمتری داشته و از سویی کودکان بیشتری از فضای خیابان به عنوان زمین بازی استفاده می کنند. از طرف دیگر، محله اسلام آباد با داشتن شبکه معابر شطرنجی بیشترین درصد تصادفات در خیابان های محلی را به خود اختصاص داده است. این در حالی است که این محله به دلیل داشتن تراکم بالای جمعیت، اشغال و حاکمیت طبقه کم درآمد در آن، همچنان از خیابان ها به عنوان فضای اصلی بازی کودکان استفاده می کنند که این امر نیاز به توجه و بازنگری اساسی دارد.
۹.

اثرگذاری مشارکت در توانمند سازی سکونتگاههای مساله دار شهری (مطالعه موردی : محله بانبرز ایلام)(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۸۴ تعداد دانلود : ۸۰
روند فزاینده ی شهرنشینی مسائل را در ابعاد مختلف در پی داشته که یکی از این مسائل سکونتگاههای مساله دار شهری هستند که به شکلی خودرو و بدون برنامه شکل می گیرند. حل این مسئله نه با برخورد مقطعی، گزینشی و پراکنده کاری یا رهاسازی بلکه باید از طریق یک راهکار بنیادینی و بصورت ریشه ای مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد. جدای از روش های برخورد با این سکونتگاهها، لحاظ کردن دیدگاه و نگرش ساکنین محلی از مهمترین مولفه های تاثیرگذار در فرآیند ساماندهی و توانمندسازی سکونتگاههای مسئله دار بشمار می رود. این پژوهش امکان سنجی نقش مشارکت اجتماعی در توانمندسازی سکونتگاه مساله دار بانبرز و همچنین بسترسازی برای ارتقای شرایط محله به نحوی پایدار از طریق مشارکت ساکنین را هدف خود قرار داده است. روش تحقیق، توصیفی - تحلیلی بوده و برای جمع آوری داده ها از ابزار کتابخانه ای و پرسشنامه استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش ساکنین محله بانبرز می باشند ، حجم نمونه با فرمول کوکران با 5 درصد خطا، 376 نفر به روش تصادفی ساده انتخاب شدند. جهت تجزیه و تحلیل داده ها در نرم افزار spss از آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی ساده استفاده شد. نتایج این پژوهش نشان می دهد مشارکت اجتماعی به میزان 566/0 بر توانمندسازی سکونتگاه مورد بررسی موثر می باشد. همچنین 8/91 درصد از ساکنان محله تمایل به مشارکت فراگیر جهت ساماندهی و توانمندسازی محله از طریق مشارکت های تصمیم گیری و مدیریت، تامین مالی هزینه ها(انجام طرح ها) ، تامین نیروی انسانی برای توسعه محله دارند.
۱۰.

تحلیل مولفه های موثر بر رضایت مندی اسکان روستائیان عشایری از کیفیت محیط سکونتی: مطالعه موردی: مناطق اسکان دشت بکان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
تعداد بازدید : ۵۵ تعداد دانلود : ۵۰
ارتقاء کیفیت محیط و به تبع آن کیفیت زندگی، یکی از رویکردهایی است که در زمینه اصلاح و تکامل مفهوم توسعه بوجود آمده است . لذا توجه به معیارهای موثر بر میزان رضایتمندی و نارضایتی ساکنین می تواند در درک وضعیت موجود کیفیت سکونت، موثر واقع گردد. تحقیق حاضر با هدف بررسی متغیرهای موثر بر رضایتمندی ساکنان از کیفیت محیط زندگی از دیدگاه ساکنان چهار شهرک اسکان در دشت بکان استان فارس انجام شده است.این پژوهش از نظر هدف از نوع کاربردی و توسعه ای، از لحاظ روش انجام تحقیق، توصیفی – تحلیلی بوده و بر اساس ماهیت داده ها از نوع کمی می باشد.. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران برای محدوده مورد نظر 384 نفر محاسبه شد. به منظور تجزیه و تحلیل داده های حاصل از عملیات میدانی از دو روش آمار توصیفی و استباطی ( آزمون t ، و تست دانکن) استفاده شده است یافته های پژوهش حاکی از این است که بین متغیرهای جنسیت، تاهل، سن، تحصیلات، درآمد خانوار با رضایت مندی از کیفیت محیط سکونتی ارتباط معنادار وجود دارد و در محدوده مورد مطالعه بین دو متغیر میزان تحصیلات و میزان درآمد با میزان رضایتمندی از کیفیت محیط زندگی رابطه معناداری وجود دارد. همچنین نتایج تست دانکن نشان داد که سکونتگاه ایگدر و صفی خانی به طور کلی به لحاظ سطح رضایتمندی روستائیان از محیط سکونتی خود، در بالاترین و پایین ترین سطح رضایت در سکونتگاه آردکپان قرار دارد.
۱۱.

تحلیل عوامل موثر در گرایش روستاییان به مصرف گیاهان دارویی با رویکرد دانش بومی (مطالعه موردی: دهستان زوارم شیروان)(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۹۸ تعداد دانلود : ۶۳
امروزه با توجه به آشکار شدن اثرات سوء مصرف داروهای شیمیایی برای بیشتر مصرف کنند گان، تمایل جوامع محلی از جمله مناطق روستایی که انسان به طبیعت نزدیکتر می باشد نیز به مصرف گیاهان دارویی افزایش یافته است. روش این پژوهش از نظر هدف کاربردی بوده و به شیوه توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری تحقیق شامل تمام خانوارهای روستایی دهستان زوارم(N=2095) شهرستان شیروان است که با استفاده از فرمول کوکران و اصلاح نمونه ها، تعداد 139 نفر خانوار به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزاراصلی پژوهش پرسشنامه محقق ساخته که پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ(908/0) محاسبه شد که نشان دهنده اعتبار مناسب ابزار پژوهش می باشد. نتایج یافته ها نشان داد بیشترافراد ترجیح می دهند از گیاهان دارویی که از طبیعت تهیه می کنند جهت درمان و حداقل یک بار در طول عمرکه تاثیر تجربه استفاده از آن در مقایسه باطب شیمیایی بهتر بوده است استفاده نمایند. منبع آگاهی افراد در استفاده از گیاهان دارویی به صورت سینه به سینه از نسلهای قبل بوده است. بین عوامل موثر در گرایش روستائیان به استفاده از گیاهان دارویی شاخص سازگاری فرهنگی و سازگاری گیاهان دارویی با بدن نسبت به دیگر شاخص های تحقیق به ترتیب(39.37و39.93) موثرترین عوامل در تمایل روستائیان به استفاده از گیاهان دارویی محسوب می شوند. همچنین الویت بندی روستاها با استفاده از مدل وایکور نشان داد که میزان تمایل افراد در استفاده از گیاهان دارویی برمبنای شاخص های (20گانه) در روستای حسین آباد با کسب رتبه (1) بالاترین رتبه و روستای عبدآباد باکسب رتبه (10) پایین ترین رتبه را دارا می باشد.
۱۲.

تدوین برنامه راهبردی توسعه گردشگری با تأکید بر روستا ی هدف گردشگری کُلم در استان ایلام(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۱۰۷ تعداد دانلود : ۹۱
هر منطقه ای برای دستیابی به توسعه پایدار و نیز افزایش رقابت پذیری، به طرحی راهبردی نیازمند است. تحقیق حاضر به منظور ارائه راهبردهای مؤثر توسعه گردشگری در روستای هدف کُلم از توابع شهرستان بَدره در استان ایلام، روش شناسی و ابزارهای چارچوب جامع تدوین راهبرد و همچنین تکنیک AHP را مطمح نظر قرار داده است. براین اساس، با توجه به موضوع، تحقیق به لحاظ روش، از نوع توصیفی تحلیلی و بر مبنای هدف، کاربردی و از طریق دو شیوه گردآوری داده ها؛ اسنادی و میدانی به شناخت وضعیت موجود، تحلیل وضعیت و سپس ارائه پیشنهادات راهبردی پرداخته شده است. برای رسیدن به این مهم و ارزش گزاری عوامل پیش برنده و بازدارنده توسعه در قالب روش SWOT با استفاده از پرسشنامه میان 30 نفر از کارشناسان در سازمان های ذی نفع (میراث فرهنگی و گردشگری، جهاد کشاوزی، بنیاد مسکن، امور روستایی استانداری و منابع طبیعی و آبخیزداری) مبتنی بر روش قضاونی هدفمند، توزیع و نتایج استخراج شده است. در مجموع با عنایت به 30 نقطه قوت و فرصت و 35 نقطه ضعف و تهدید و نمره های حاصل از ماتریس عوامل داخلی و خارجی و همچنین نمودار 9 خانه ای، راهبرد استخراجی، حفظ و نگهداری می باشد. در نهایت، راهبردهای موضوعی توسعه با استفاده از فرایند AHP اولویت بندی و سپس برنامه های اجرایی به منظور پیاده سازی هریک از راهبردهای توسعه گردشگری برای حفظ و ارتقاء وضعیت موجود ارایه شده است.
۱۳.

تحلیل نقش گردشگری بر ارتقای دانش و آگاهی های زیست محیطی روستاییان (مطالعه موردی: محور توریستی صور- توتاخانه)(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۸۳ تعداد دانلود : ۸۴
هدف این مقاله بررسی اثرات گردشگری در ارتقای دانش و آگاهی زیست محیطی روستاییان در روستاهای توریستی صور و توتاخانه شهرستان بناب است. تحقیق از لحاظ هدف، توسعه ای، از لحاظ ماهیت، توصیفی و نیز از نوع علی- مقایسه ای و تحلیلی است. جامعه آماری تحقیق روستاییان ساکن در روستاهای توریستی صور و توتاخانه می باشد. با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده و بر اساس فرمول کوکران، تعداد نمونه تحقیق 234 نفر به دست آمد؛ از سویی برای برابری در آزمون، 234 از روستاییان ساکن در بدون گردشگرپذیر (روستاهای آلقو و روشت کوچک) که نسبت به بقیه روستاهای از نظر ویژگی های اجتماعی و محیطی شباهت بیشتری به روستاهای صور و توتاخانه داشتند به عنوان گروه شاهد انتخاب شدند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون آماری کولموگروف اسمیرنوف، آزمون t مستقل و تحلیل همبستگی پیرسون استفاده شده است. با استفاده از فرمول ویژه کرونباخ آلفا در نرم افزار SPSS، پایایی پرسش نامه تحقیق 89/0 به دست آمد. نتایج یافته های پژوهش در ارتباط با آگاهی های زیست محیطی دو گروه نشان می دهد که بین متغیرهای حفاظت از پوشش گیاهی و جانوری، حفاظت از خاک، عدم آلودگی صوتی، عدم رهاسازی زباله و پسماند در طبیعت ، ضرورت کاهش تولید سوخت های فسیلی، ضرورت دفن اصولی زباله ها و عدم استفاده از زباله های تجدیدناپذیر با متغیر وابسته(گردشگری) رابطه معنی داری وجود دارد. درنهایت، با توجه به نتیجه پژوهش در زمینه اثرات مثبت و سازنده گردشگری بر ارتقای آگاهی های زیست محیطی، پیشنهاد های کاربردی درزمینه ی استفاده هرچه بهتر از قابلیت های صنعت گردشگری در جهت افزایش آگاهی های زیست محیطی روستائیان ارائه شده است.
۱۴.

بررسی مقایسه ای عوامل مؤثر بر رکود دامداری سنتی در دو ناحیه ی دشتی و کوهستانی (مطالعه موردی: دهستان القچین از توابع شهرستان چرام)(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۶۱ تعداد دانلود : ۷۱
جامعه ی روستایی و عشایری کشور، جامعه ای است که اساس دامداری آن به شیوه ی سنتی و بهره برداری از مراتع بناشده است. علی رغم سهم بسزای نظام های دامداری سنتی در تولید بخش اعظمی از شیر و گوشت موردنیاز کشور، از شرایط ناپایداری برای ادامه حیات خود برخوردارند، مهم ترین این عوامل: تحلیل منابع طبیعی، روی آوردن به تکنولوژی های مدرن صنعتی، بالا رفتن سطح بهداشت و فرهنگ و یا... می باشد که موجب گردیده تا این شیوه سنتی معیشت، در برخی از نقاط روستایی باسابقه ای دیرینه رو به رکود نهد. ازاین رو، هدف از این تحقیق، بررسی عوامل مؤثر بر رکود دامداری سنتی در روستاهای موردمطالعه است. روش شناسی تحقیق ازنظر هدف، کاربردی و ازنظر روش، توصیفی – تحلیلی می باشد. جامعه ی آماری تحقیق حاضر شامل خانوارهای دامدار ساکن دهستان القچین از توابع شهرستان چرام است. حجم نمونه با بهره گیری از فرمول کوکران، دربرگیرنده ی تعداد 198 خانوار دامدار معین شد. داده های مربوط به دو ناحیه به وسیله ی نرم افزار SPSS از طریق به کارگیری آزمون های آماری مناسب، مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. طبق آزمون آماری مان ویتنی که در سطح اطمینان ۹۵ درصد گرفته شد، نتایج به دست آمده نشان می دهند در شاخص های میزان برگزاری دوره های آموزشی- ترویجی و هزینه ی دارو و دامپزشک با مقدار Sig. (2-tailed) =.000 بیشترین اختلاف معنی دار بین دو ناحیه استنتاج می شود؛ و در شاخص های اجرای طرح و عملیات هایی جهت حفظ محیط زیست با مقدار Sig. (2-tailed) =.833 و سرمایه گذاری در سایر فعالیت های دامدار با مقدار Sig. (2-tailed) =.567 بیشترین یکسانی وضعیت در دو ناحیه و عدم وجود تفاوت معنادار حاصل گردیده است.
۱۵.

عوامل موثر بر استفاده ی شهروندان از دوچرخه به عنوان یک وسیله حمل و نقل (مطالعه موردی: شهر رشت)(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۸۸ تعداد دانلود : ۶۹
. با توجه به رشد سریع جمعیت در شهرهای کشور و افزایش روزافزون سفرهای شخصی و مشکلات جانبی از قبیل مصرف بیهوده انرژی و آلودگی زیست محیطی و تراکم ناشی از ازدیاد ترافیک خودروهای شخصی تک سرنشین، ازدحام در معابر مرکزی شهر، سیستم حمل ونقل خاصی را به ویژه در شهرهای پرجمعیت می طلبد که این امر نیازمند برنامه ریزی دقیق تر است,از سوی دیگر با گسترش شهر رشت و افزایش جمعیت آن، ترافیک به یکی از مشکلات اساسی آن تبدیل شده که علاوه بر اتلاف وقت شهروندان، موجب گردیده مقدار زیادی سوخت بیهوده مصرف شود. ازجمله اهداف این پژوهش بررسی عوامل مؤثر بر عدم تمایل شهروندان رشت به استفاده از دوچرخه, نوع استفاده آن ها از دوچرخه و رابطه ی بین شغل, تحصیل,درامد و علاقه ی شهروندان در استفاده از دوچرخه جهت عبور و مرور برای سفرهای درون شهری است, زیرا که استفاده از دوچرخه و ترویج فرهنگ آن به عنوان بهترین جایگزین خودروهای آلاینده محیط زیست در سفرهای کوتاه درون شهری ، سال هاست که در کشورهای مهم و صنعتی نهادینه شده است. این مقاله با استفاده از روش توصیفی -تحلیلی و توزیع پرسش نامه در سطح شهر به جمع آوری اطلاعات پرداخته و با استفاده از تکنیک های آماری و نرم افزارهایی مانندSPSSوExcel تجزیه تحلیل صورت گرفته است,نتایج بیانگر آن است که بین استفاده از دوچرخه و متغیرهایی چون:, علاقه شهروندان, تحصیلات شهروندان, درآمد آن ها و شغلشان رابطه معناداری وجود دارد.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۶۵