امین دهقانی

امین دهقانی

مدرک تحصیلی: استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه جیرفت، جیرفت

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۲۲ مورد.
۱.

مکان یابی اکوکمپ گردشگری مذهبی در غرب ایران (مطالعه موردی: منطقه نمونه گردشگری ویس القرن، استان کرمانشاه)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: گردشگری مذهبی منطقه های نمونه گردشگری مکانیابی ویس القرن کرمانشاه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸ تعداد دانلود : ۵۱
احداث اکوکمپ های گردشگری از راهبردهای توسعه گردشگری پایدار است که در صورت کاربست آنها در منطقه های نمونه گردشگری مذهبی می توان ضمن حفاظت از آثار معنوی و تاریخی، جذابیت و ارزش اقتصادی آنها را به شدت افزایش داد. منطقه نمونه گردشگری ویس القرن یکی از منطقه های نمونه گردشگری استان کرمانشاه است که هر سال تعداد زیادی از گردشگران را به سوی خود جذب می کند. مکان یابی اکوکمپ گردشگری در این فضای گردشگری می تواند گام مهمی در راستای تحقق هدف های گردشگری مذهبی پایدار در این فضای گردشگری باشد؛ از این رو هدف اصلی پژوهش کمّی و کاربردی حاضر، مکان یابی اکوکمپ گردشگری در منطقه نمونه گردشگری ویس القرن در استان کرمانشاه است. برای دستیابی به هدف اصلی پژوهش از 12 معیار ارتفاع، شیب، زوایه تابش سالانه خورشید، زمین شناسی، فاصله از نقاط زمین لغزش، فاصله از رودخانه، فاصله از جاده، کاربری اراضی، شاخص تفرق پوشش گیاهی، فاصله از قبرستان، فاصله از بارگاه ویس القرن و فاصله تا سایت پرواز پاراگلایدر و برای تجزیه و تحلیل داده ها نیز از روش Overlay و Weighted Sum در نرم افزار ArcGIS استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد از مجموع 39/219 هکتار فضای بررسی شده برای احداث اکوکمپ گردشگری، حدود 2/32 هکتار در پهنه بسیار مناسب، 03/55 هکتار در پهنه مناسب، 76/60 هکتار در پهنه به نسبت مناسب، 73/45 هکتار در پهنه نامناسب و 66/25 هکتار در پهنه بسیار نامناسب قرار گرفته است. پهنه بسیار مناسب مذکور به لحاظ موقعیت در بخش جنوب، جنوب شرقی و قسمت محدودی از آن در بخش غربی محدوده مطالعاتی قرار گرفته است.
۲.

Rural Elites; the Causes of Migration and Attracting their Participation in the Process of Rural Development with Thematic Analysis Approach (Case Study: Kurdistan Province)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: Rural development Rural Elites immigration thematic analysis Kurdistan province

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹ تعداد دانلود : ۶۸
Purpose- Rural elites, as the most important human capitals of rural communities, are a distinct and progressive stratum in various dimensions of development, and their persistence in villages can be effective in accelerating the process of rural development. Nonetheless, studies show that due to various reasons, elites are less persistent in villages and often migrate to cities. Therefore, the purpose of this research is to analyze the causes of elites' migration and how to attract the elites’ participation in the process of rural development in Kurdistan province.Design/Method/Approach- This study was conducted in the framework of interpretative-constructive paradigm and the research method is thematic analysis. In-depth individual semi-structured interviews were employed to collect data.Findings- The results showed two overarching themes namely rural repulsion (including six organizing themes: family and social determinism, weak infrastructure, geographical isolation, environmental challenges, weak economic conditions and weak local and regional management) and urban attraction (including four organizing themes: personal improvement, economic opportunities, social opportunities, and the use of infrastructures and facilities) are the most important causes of rural elites’ migration. Furthermore, the findings revealed that the elites’ participation in rural development could be possible through three overarching themes namely empowering villagers (including four organizing themes: capacity assessment, skill training, strengthening vitality, raising the level of villagers' demands), developing employment and entrepreneurship (including two organizing themes: promoting innovation and economic investment) and efficient rural management (including two organizing themes: managing social challenges and occupying managerial positions).Originality/value- The rural elites’ migration is accompanied by many negative consequences for rural communities. Nevertheless, there is a gap in studies regarding its causes and especially how to attract their participation in the process of rural development. The present study can be a basis for future researches in this field.
۳.

شناسایی مهم ترین عوامل مؤثر بر جمعیت پذیری فضاهای پیراشهری سنندج (مطالعه موردی: نایسر)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: فضاهای پیراشهری مهاجرت توسعه روستایی نایسر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲ تعداد دانلود : ۵۴
نایسر یکی از فضاهای پیراشهری واقع در پیرامون شهر سنندج است که طی سال های گذشته روند جمعیت پذیری شدیدی را تجربه کرده است؛ به گونه ای که جمعیت آن از 938 نفر در سال 1375 به 85000 نفر در سال 1399 رسیده است. بخش قابل توجهی از ساکنان نایسر را مهاجرین روستایی تشکیل می دهد. هدف اصلی پژوهش، شناسایی مهم ترین عوامل مؤثر بر جمعیت پذیری فزاینده نایسر است. نوع تحقیق بر اساس هدف کاربردی و بر اساس روش، توصیفی تحلیلی است. جامعه آماری شامل تمامی سرپرستان خانواری است که طی دو دهه اخیر از روستاها به این فضای پیراشهری مهاجرت کرده اند و از میان آن ها، 150 نفر به عنوان نمونه آماری در نظر گرفته شد. ابزار اصلی برای گردآوری داده ها، پرسشنامه است که روایی و پایایی آن تأییدشده است. برای تجزیه وتحلیل داده های گردآوری شده از ترکیب روش های کمی (جدول توزیع فراوانی، آزمون مقایسه میانگین و تحلیل عاملی اکتشافی در قالب نرم افزار SPSS) و کیفی (تحلیل محتوا) استفاده شده است. نتایج نشان داد میزان رضایت از سکونت در نایسر با میانگین 271/2، پایین تر از سطح متوسط می باشد و پنج عامل کلیدی جمعیت پذیری شتابان نایسر که 627/62 درصد از واریانس آن را تبیین کرده اند، به ترتیب اهمیت عبارت اند از: پایین بودن هزینه اسکان و فعالیت های اقتصادی (846/17 درصد)، سهل گیری در قوانین و مقررات فضاهای پیراشهری (360/12 درصد)، دسترسی به زیرساخت ها (340/12 درصد)، بهره مندی از فرصت ها (617/11 درصد) و جذابیت های کاذب شهرنشینی (463/8 درصد). همچنین نتایج نشان داد میانگین محاسبه شده برای بازگشت مجدد به روستا با میانگین 962/2، در سطح متوسطی قرار دارد.
۴.

شناسایی ظرفیت های اقتصادی و اجتماعی جامعه عشایری غرب ایران (مطالعه موردی: شهرستان روانسر)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: عشایر عشایر نیمه کوچنده ظرفیت شناسی شهرستان روانسر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵ تعداد دانلود : ۱۰
جامعه عشایر علی رغم محدودیت ها و محرومیت های متعدد، نقش کلیدی را در تأمین مواد اولیه مورد نیاز جوامع شهری و روستایی ایفا می کنند. پرورش دام، تولید صنایع دستی، حفاظت و حراست از مرزها، تنها بخشی از توانمندی های این قشر تلاشگر است. با توجه به بنیان های جغرافیایی حاکم بر کشور، میان مناطق مختلف به لحاظ ظرفیت های جامعه عشایری تمایزات فراوانی وجود دارد. بهره مندی از توانمندی های جامعه عشایر، در گرو شناسایی ظرفیت های آن ها در نواحی مختلف است. از این رو هدف اصلی پژوهش کمی و کاربردی حاضر که با ترکیبی از روش های توصیفی تحلیلی انجام گرفته است، شناسایی ظرفیت های اقتصادی و اجتماعی جامعه عشایر شهرستان روانسر است. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی عشایر شهرستان روانسر است که از میان آن ها 150 نفر به عنوان نمونه آماری در نظر گرفته شده اند. داده های میدانی، از طریق پرسشنامه جمع آوری گردید که روایی و پایایی آن تأیید شده است. جهت تجزیه و تحلیل داده های گردآوری شده از جدول توزیع فراوانی، تکنیک تحلیل عاملی اکتشافی و آزمون تحلیل واریانس و تست دانکن در نرم افزار SPSS استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد شش عامل کلیدی به عنوان مهم ترین ظرفیت های اقتصادی و اجتماعی جامعه عشایر شناسایی شده اند و در مجموع توانسته اند حدود 64 درصد واریانس متغیر وابسته را تبیین نمایند. در این میان سه عامل مهم تر عبارت اند از: رونق درآمدزایی و کسب و کار (289/12 درصد)، متنوع سازی فعالیت اقتصادی (765/10 درصد) و تقویت سرمایه اجتماعی (667/10 درصد). نتایج آزمون تحلیل واریانس نشان داد آماره F با مقدار 598/82 در سطح 95/0 درصد اطمینان معنادار بوده و تفاوت معناداری میان جوامع عشایری به لحاظ ظرفیت های اقتصادی و اجتماعی وجود دارد. نتایج آزمون دانکن نشان داد جامعه عشایری متعلق به دو روستای بدرآباد و گرگیدر به ترتیب با میانگین رتبه ای 657/4 و 55/3 دارای بیشترین و کم ترین ظرفیت اقتصادی و اجتماعی هستند.
۵.

تحلیل درآمد در مناطق روستایی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اقتصاد روستا درآمد نابرابری منطقه ای تحلیل مکانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۲ تعداد دانلود : ۷۷
اقتصاد روستایی به عنوان یکی از مهم ترین ابعاد توسعه پایدار سکونتگاه های روستایی، وابسته به عوامل متعددی است. در میان عوامل موثر بر توسعه پایدار اقتصاد روستایی، شاخص درآمد از مولفه های کلیدی است که برخورداری از سطح قابل قبولی از آن، می تواند در تأمین رفاه و آسایش روستاییان موثر باشد. با توجه به چالش های متعدد جامعه روستایی ایران، بررسی و تحلیل وضعیت درآمد آن ها و همچنین شناسایی عوامل موثر بر سطح درآمد جامعه روستایی، می تواند بستر شناختی لازم را برای سیاست گذاری و برنامه ریزی در خصوص تقویت سطح درآمد و به تبع آن توسعه اقتصاد روستایی فراهم نماید. از این رو هدف این پژوهش کمی و کاربردی، بررسی و تحلیل فضایی سطح درآمد و شناسایی عوامل کلیدی مرتبط با آن در مناطق روستایی ایران است. داده های مورد نیاز از مرکز آمار ایران در سال 1400 اخذ شده و برای تجزیه و تحلیل آن ها، از نرم افزار های SPSS و Arc GIS استفاده شده است. نمایش فضایی سطح درآمد در استان های کشور نشان داد اکثر مناطق روستایی مرزی، در سطوح محروم و بسیار محروم واقع شده اند. نتایج همبستگی میان سطح درآمد و متغیرهای مستقل پژوهش نشان داد چهار متغیر برخورداری از زیرساخت های رفاهی، درصد باسوادی، درصد شاغلین بخش خدمات و شاغلان با 49 ساعت کار معمول و بیش تر، با سطح درآمد روستاییان ارتباط آماری معنی دار و مثبت داشته اند و سه متغیر درصد شاغلین بخش کشاورزی، درصد روستانشینی و فاصله از مرکز (پایتخت)، با متغیر وابسته پژوهش رابطه آماری معنی دار منفی داشته اند. نتایج رگرسیون چندگانه نشان داد دو متغیر برخورداری از زیرساخت های رفاهی و درصد شاغلین بخش خدمات، به ترتیب با ضرایب رگرسیونی 615/0 و 512/0، در مدل نهایی برازش شده (با تبیین 6/63 درصد از واریانس درآمد جامعه روستایی ایران) قرار گرفته اند و در تبیین واریانس درآمد، اثرگذار هستند.
۶.

وحدت قرآن و برهان در تبیین «تجسم اعمال» بر اساس هندسه فکری علامه جوادی آملی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
تعداد بازدید : ۱۱۹ تعداد دانلود : ۹۱
معادشناسی و انسان شناسی، نقشی تعیین کننده در سعادت انسان دارد که اگر مبتنی بر نقل وحیانی و عقل برهانی باشد، می تواند زمینه ساز سعادت انسان و دوری وی از شقاوت گردد. از مهم ترین مسائل این دو عرصه، تجسم اعمال است. تجسم اعمال به معنای به شکل درآمدن عقاید، اخلاق، اوصاف، ملکات، اراده، افعال و آثار انسان و صیرورت آدمی به همان وزان است. در واقع، انسان با این امور حقیقت خود را می سازد و با همان هم محشور می شود. در این مقاله، به این مسئله بر اساس آراء و اندیشه های آیهاللّٰه جوادی آملی پرداخته می شود. ایشان در جایگاه مفسری توانمند و فیلسوفی متضلع، در زمینه تجسم اعمال با استفاده از وحی قرآنی و مبانی رصین حکمت متعالیه، به تبیین این مسئله می پردازد. در این مقاله با پرداختن به برخی اصول و امهات مقتبس از آراء وی، به ترسیم حقیقت تجسم اعمال پرداخته می شود، که با اقامه این مبانی و استخراج فروعات آن ها، نقاب از چهره مسئله تجسم اعمال به کنار رفته و از این رو تفسیری عمیق از حقایق معاد و حشر انسان ها مبرهن می گردد و بسیاری از شبهات عرصه مهمِ معاد و حشر و قیامت و کیفیت پاداش اعمال، پاسخ خود را نقد می یابند و طنین روح نواز پیوند وحی و عقل در فضای اندیشه ناب اسلام شیعی نواخته می شود، که در صورت رسیدن آن به گوش هر مستمعی در هر جای جهان، اقناع نفوس عامه و خضوع دانشمندان صادق را در پی خواهد داشت. از آنجا که تجسم اخلاق از مصادیق بارز تجسم اعمال به حساب می آید، در بخش پایانی از آن برای اثبات واقع گرایی اخلاقی و عام گرایی اخلاقی استفاده شده است.
۷.

Evaluation and Analysis of Resilience of Rural Tourism and Identification of Key Drivers Affecting It in The Face of The Covid-19 Pandemic in Iran(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: Covid-19 pandemic Rural tourism Resilience Key drivers

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۸ تعداد دانلود : ۱۰۳
Purpose- Owramanat County in Kermanshah province with 14 tourism regions, is one of the best tourist destinations of Kermanshah province, in which the tourism activists have faced challenges during the period of the outbreak of the Covid-19 pandemic. The purpose of the present study is to evaluate and analyze the resilience of rural tourism and identify the key drivers affecting it in the face of Covid-19 pandemic in Owramanat County. Design/methodology/approach- the present applied, quantitative study has been conducted with a combined approach (combination of descriptive-analytical and exploratory methods). The questionnaire method was used for data collection and its validity and reliability have been confirmed by observing scientific principles. In order to achieve the purposes of the study, the opinions of 150 people from the local community active in the field of tourism were used to evaluate the resilience, and the opinions of 30 experts were used to identify the primary factors affecting the resilience and also the views of 25 experts were taken into consideration in order to identify the key drivers affecting the resilience of rural tourism. The SPSS and MICMAC software were used to analyze the collected data. Findings- The research findings showed that, the average of four variables including local government budget, environmental knowledge, community welfare, and social support system as the main components of the resilience of rural tourism were 1.757, 2.358, 1.808, and 2.295 respectively and have been significantly lower than the base average. The overall assessment results showed that the calculated average with a value of 2.014 has been significantly lower than the medium level. The results also showed that, among 17 factors affecting the resilience of tourism, 5 factors of government financial support, financial capital, sanitary equipment, infrastructural facilities and disease control are the most effective key drivers on resilience. Originality/ value- Evaluation and analysis of the resilience of rural tourism in the face of Covid-19 pandemic with an approach of presenting the key indicators and variables in this field and also identification of key drivers affecting the resilience of rural tourism have received less attention from researchers and this proves the originality of the present study.
۸.

بررسی و نقد «برداشت های نادرست از وحدت شخصی وجود» با تکیه بر اندیشه علامه جوادی آملی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
تعداد بازدید : ۱۰۴ تعداد دانلود : ۶۰
مسئله وحدت شخصی وجود از مهم ترین و بنیادی ترین مسائل مؤثر در فلسفه و عرفان به شمار می رود که در کیفیت نگاه به مباحث هستی شناسی، خداشناسی، کیفیت رابطه حق و خلق و دیگر مسائل، تأثیرات و لوازم راهبردی، بنیادین و جوهری دارد؛ اما در عین حال، برداشت های غلط و نادرست از این مسئله موجب پدید آمدن حداقل دو مشکل می شود: برخی از متأثرین از این دیدگاه (چه در غرب و چه در شرق)، به واسطه سوء فهم، به انحرافات فکری و عقیدتی دچار می شوند و برخی دیگر نیز با برداشتی ضعیف از آن، به نقدهایی نابه جا علیه آن می پردازند. از جمله برداشت های نادرست مشهور، این موارد است: «حلول»، «اتحاد»، «هیچ و موهوم پنداری کثرات»، «همه خدایی»، «تغییر ذات حق»، «نفی علیت»، «جبر» و «اباحه گری». در این مقاله بر اساس برهان عقلانی و نقل وحیانی برگرفته از اندیشه های حکیم متأله، فقیه و مفسر، آیت اللّه جوادی آملی به نقد این پندارهای نادرست و اثبات سستی، سخافت و بطلان آن ها می پردازیم.
۹.

بررسی تطبیقی فناء فی اللّٰه از منظر ابن سینا، سهروردی و ملاصدرا(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: فنا فناء فی الله انسان شناسی اتحاد ابن سینا سهروردی ملاصدرا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳۷ تعداد دانلود : ۴۷۳
یکی از مهم ترین و بنیادی ترین مسائل در حیطه قوس صعود، مباحث مربوط به انتهای قوس صعود و مسئله فناء فی اللّٰه است. در مقاله پیش رو به بررسی تطبیقی این مسئله از منظر سردمداران سه مکتب مهم فلسفه اسلامی یعنی ابن سینا، سهروردی و ملاصدرا می پردازیم. دو مبحث حرکت جوهری نفس و اتحاد  چه اتحاد عاقل و معقول و چه اتحاد نفس با عقل فعال  ، به عنوان بنیادی ترین اصول مٶثر در کیفیت تبیین و ترسیم فناء فی اللّٰه به حساب می آیند. برای ابن سینا به خاطر نفی حرکت جوهری نفس و نفی اتحاد و همین طور عدم صراحت در عبارات عرفانی اش، نمی توان قول به فنای حقیقی را قائل شد. همین طور سهروردی مبانی مشابهی با ابن سینا دارد و با عدم قول صریح به حرکت جوهری نفس و با نفی اتحاد، معنایی خاص و غیر حقیقی از فنا را ارائه می دهد و آن را به شدت توجه انسان پاک و طاهر به مبادی عالیه و دست دادن یک حالت روحانیه با جذبه شدید و حالت استغراق معنا می کند. اما ملاصدرا با داشتن مبانی و اصول خاص خود  از جمله اثبات حرکت جوهری نفس و پذیرش اتحاد  ، فنا را به صورت حقیقی می پذیرد و به علاوه، نقطه پایانی قوس صعود را چیزی بالاتر از دیدگاه ابن سینا و سهروردی می داند و به فنای حقیقی فی اللّٰه قائل است.
۱۰.

وحدت وجود؛ خدای نامتناهی و لوازم الهیاتی آن در منظومه فکری علامه جوادی آملی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: وحدت شخصی وجود وحدت وجود عرفان جوادی آملی آیت الله جوادی آملی حکمت متعالیه هستی شناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۵ تعداد دانلود : ۱۳۴
یکی از مهم ترین و مبنایی ترین مسائل حِکمی که تأثیرات و لوازم مهمی نیز در پی دارد، مسئله وحدت شخصی وجود است؛ که با آن حکمت به افق عرفان وارد شده و بدین ترتیب همه مسائل و مباحث فلسفی کیفیّتی نوین می یابند. در این مقاله بر اساس دیدگاه حکیم متالّه آیت الله جوادی آملی (جامع فلسفه، عرفان و تفسیر) بر اساس نامتناهی بودن واجب تعالی به اثبات وحدت شخصی وجود و نیز نقد یک تلقی از حقیقت نامتناهی (که با غیر وحدت شخصی هماهنگی دارد) پرداخته، و سپس به لوازم تأثیرات و تحولات مهمی که امتداد آن محسوب می شود می پردازیم؛ لوازم و تحولاتی مانند: «تحول تشکیک در وجود به تشکیک در ظهورات وجود»، «ارجاع علیت به تشأن»، «آیت بودن اشیاء برای خداوند»، «تحول در قاعده الواحد»، «افزایش اقسام حمل»، «تحول در قاعده بسیط الحقیقه»، «امتناع شهود ذات و صفات ذاتی»، «نسبت یکسان خداوند به همه چیز»، «محال بودن حلول و اتحاد واجب تعالی»، «تحول در مستقل و رابط»، «محال بودن تغییر در خداوند»، «از سنخ تجلی شدن اضافه اشراقی»، «بازگشت حدوث و قدم به ظهور و خفا» و دیگر موارد. از این رو این اثر را می توان منبعی راهبردی برای تبیین مسایل مهم فلسفی و مسایل مهم عرفانی و نیز تنقیح مرز بین این دو و صیرورت اولی به دومی نیز به شمار آورد.
۱۱.

ظرفیت های اقتصادی گردشگری و توسعه فضاهای روستایی (مورد مطالعه: شهرستان روانسر)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: توسعه روستایی اقتصادی روستایی گردشگری ظرفیت های گردشگری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۲ تعداد دانلود : ۱۸۵
در دهه های اخیر سیاست گذاران و برنامه ریزان توسعه روستایی از یک طرف به واسطه چالش ها و مسائل متعدد جوامع روستایی (از جمله فقر، بیکاری، ناامنی غذایی و مهاجرت) و از طرف دیگر به دلیل مزایای متعدد اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی گردشگری، سعی داشته اند صنعت گردشگری را به صورت فزاینده ای در جوامع روستایی ترویج و توسعه دهند. بدین سان هر گونه اقدامی در این زمینه می تواند در توسعه گردشگری و در نتیجه توسعه روستایی موثر باشد. با این اوصاف پژوهش حاضر با هدف بررسی اثرگذاری اقتصادی گردشگری بر جوامع روستایی و شناسایی ظرفیت های اقتصادی گردشگری و با رویکرد توصیفی تحلیلی و اکتشافی انجام شده است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه سرپرستان خانوار روستایی شهرستان روانسر است و حجم نمونه تحقیق ۲۰۹ نفر بر اورد گردید برآورد گردید. ابزار اصلی برای گردآوری داده های پیمایشی، پرسشنامه محقق ساخته است که روایی و پایایی آن با طی نمودن فرایند روش شناختی مربوطه، تأیید شده است. نتایج پژوهش نشان داد میانگین اثرگذاری اقتصادی گردشگری بر جامعه محلی با مقدار 835/3، بالاتر از حد متوسط بوده است. نتایج در خصوص عمده ترین ظرفیت های اقتصادی گردشگری با استفاده از تحیلی عاملی اکتشافی نشان داد پنج عامل شناسایی شده توانسته حدود 67 درصد واریانس متغییر وابسته را تبیین نمایند. عوامل شناسایی شده به ترتیب اهمیت عبارت اند از: اشتغال زایی بوم محور (473/15 درصد)، سودآوری توأم با جذب سرمایه (053/15 درصد)، بازاریابی محلی (022/15 درصد)، گرایش به کارآفرینی (465/12 درصد) و توسعه زیرساخت های اقتصادی (673/9 درصد). بررسی برازش نتایج حاصل شده با استفاده از مدل سازی در قالب نرم افزار Amos Graphic نشان داد عوامل شناسایی شده در قالب یک مدل تجربی، از اعتبار آماری لازم برخوردار است.
۱۲.

ارزیابی پایداری زیست محیطی و بررسی توزیع فضایی آن در سکونتگاه های روستایی استان کرمانشاه مورد: شهرستان روانسر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: توسعه پایدار محیط زیست شاخص های محیط زیست توسعه روستایی روانسر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۲ تعداد دانلود : ۴۵۵
  محیط زیست یکی از ارکان سه گانه توسعه پایدار جوامع روستایی است که نقش بسزایی را در تأمین معیشت و کیفیت زندگی روستاییان برعهده دارد. ارزیابی پایداری زیست محیطی با تکیه بر شاخص های کلیدی موجود در هر منطقه جغرافیایی، گام موثری در راستای شناخت وضع موجود بهره برداری از محیط زیست و به تبع آن تدوین برنامه ها و طرح های پایداری زیست محیط است. از این رو، v جامعه آماری پژوهش را کلیه سرپرستان خانوار روستایی تشکیل می دهد (5668=N) و با استفاده از جدول بارتلت و همکاران، 185 نفر از آن ها به عنوان نمونه آماری برآورد گردید و در نهایت با انتخاب هدفمند روستاها، پرسشنامه ها به صورت کاملاً تصادفی در بین سرپرستان 26 روستای منتخب توزیع گردید. ابزار اصلی پژوهش پرسشنامه محقق ساخته بود که روایی و پایایی آن، با رعایت اصول روش پژوهش های میدانی و انجام چندین مرتبه اصلاح، تأیید گردید. نتایج پژوهش نشان داد در بین شاخص های زیست محیطی ده گانه مورد بررسی دو شاخص پایداری هوا و جنگل ها و مراتع به ترتیب با ضریب تغییرات 150/0 و 559/0، پایدارترین و ناپایدارترین شاخص زیست محیطی در روستاهای شهرستان روانسر هستند. همچنین با توجه به میانگین محاسبه شده پایداری زیست محیطی (63/2) و نتایج جدول توزیع فراوانی، می توان چنین عنوان کرد که پایداری زیست محیطی در روستاهای شهرستان روانسر در وضعیت مناسبی قرار ندارد. با این وجود نتایج آزمون تحلیل واریانس نشان داد بین دهستان های شهرستان روانسر به لحاظ پایداری زیست محیطی در سطح 99 درصد اطمینان، تفاوت معنادار وجود دارد. نتایج آزمون توکی نشان داد دو دهستان دولت آباد و قوری قلعه به ترتیب با میانگین رتبه ای 354/2 و 31/3، ناپایدارترین و پایدارترین دهستان مورد بررسی هستند. نمایش فضایی پایداری زیست محیطی در محدوده مورد مطالعه نشان داد به استثنای سکونتگاه های روستایی واقع در شمال و شمال غربی شهرستان، فضای حاکم بر محدوده جغرافیایی شهرستان روانسر، ناپایداری زیست محیطی است.
۱۳.

تحلیل مولفه های موثر بر رضایت مندی اسکان روستائیان عشایری از کیفیت محیط سکونتی: مطالعه موردی: مناطق اسکان دشت بکان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
تعداد بازدید : ۵۵ تعداد دانلود : ۵۰
ارتقاء کیفیت محیط و به تبع آن کیفیت زندگی، یکی از رویکردهایی است که در زمینه اصلاح و تکامل مفهوم توسعه بوجود آمده است . لذا توجه به معیارهای موثر بر میزان رضایتمندی و نارضایتی ساکنین می تواند در درک وضعیت موجود کیفیت سکونت، موثر واقع گردد. تحقیق حاضر با هدف بررسی متغیرهای موثر بر رضایتمندی ساکنان از کیفیت محیط زندگی از دیدگاه ساکنان چهار شهرک اسکان در دشت بکان استان فارس انجام شده است.این پژوهش از نظر هدف از نوع کاربردی و توسعه ای، از لحاظ روش انجام تحقیق، توصیفی – تحلیلی بوده و بر اساس ماهیت داده ها از نوع کمی می باشد.. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران برای محدوده مورد نظر 384 نفر محاسبه شد. به منظور تجزیه و تحلیل داده های حاصل از عملیات میدانی از دو روش آمار توصیفی و استباطی ( آزمون t ، و تست دانکن) استفاده شده است یافته های پژوهش حاکی از این است که بین متغیرهای جنسیت، تاهل، سن، تحصیلات، درآمد خانوار با رضایت مندی از کیفیت محیط سکونتی ارتباط معنادار وجود دارد و در محدوده مورد مطالعه بین دو متغیر میزان تحصیلات و میزان درآمد با میزان رضایتمندی از کیفیت محیط زندگی رابطه معناداری وجود دارد. همچنین نتایج تست دانکن نشان داد که سکونتگاه ایگدر و صفی خانی به طور کلی به لحاظ سطح رضایتمندی روستائیان از محیط سکونتی خود، در بالاترین و پایین ترین سطح رضایت در سکونتگاه آردکپان قرار دارد.
۱۴.

شناسایی چالش های زیست محیطی در سکونتگاه های روستایی و ارزیابی عملکرد نهادهای متولی در مدیریت آن ها (مطالعه موردی: بخش مرکزی شهرستان روانسر)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: توسعه روستایی چالش های زیست محیطی نهادهای متولی شهرستان روانسر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۶۲ تعداد دانلود : ۵۶۴
 محیط زیست مبنا و بستر تمامی فعالیت های جامعه روستایی است که در سال های اخیر ارتقای کیفیت آن مورد توجه ویژه برنامه ریزان قرار گرفته است. در راستای بهبود کیفیت محیط زیست در سکونتگاه های روستایی، شناسایی مشکلات و چالش های زیست محیطی به وجود آمده و همچنین ارزیابی عملکرد نهادهای متولی در مدیریت این چالش ها، مسأله قابل ملاحظه ای است که باید مد نظر محققان و اندیشمندان برنامه ریزی و توسعه روستایی قرار گیرد. در این راستا، هدف از پژوهش کمی و کاربردی حاضر، که با ترکیبی از روش های توصیفی تحلیلی و علی به انجام رسیده است، شناسایی مهم ترین چالش های زیست محیطی و ارزیابی میزان رضایتمندی روستاییان از عملکرد نهادهای متولی در مدیریت چالش ها و همچنین بررسی اثرات نهادهای متولی بر چالش های زیست محیطی در سکونتگاه های روستایی بوده که به صورت موردی در میان سرپرستان خانوار روستایی بخش مرکزی شهرستان روانسر (4633=N)، که 119 نقطه روستایی را شامل می شود، انجام گرفته است. با توجه به تعداد زیاد سرپرستان خانوار روستایی، عدم دسترسی به کلیه سرپرستان خانوار، محدودیت های مالی و زمانی، محققان قادر به مصاحبه و تکمیل پرسشنامه در میان کلیه سرپرستان خانوار روستایی نبوده و با استفاده از فرمول کوکران 355 نفر از سرپرستان خانوار، به عنوان نمونه آماری برآورد گردید. جهت جمع آوری داده های مورد نیاز، ابزار اصلی پژوهش پرسشنامه محقق ساخته ای بود که روایی و پایایی آن با رعایت اصول علمی پژوهش های میدانی تأیید شده است. یافته های تحلیل عاملی اکتشافی نشان داد مهم ترین چالش های زیست محیطی شناسایی شده (تخریب مراتع و جنگل ها (19 درصد)، فشار بر منابع آب و خاک (88/16 درصد)، تهدید حیات وحش (91/14 درصد)، زباله و پسماند (17/11 درصد) و آلودگی هوا (1/11 درصد)، توانسته اند حدود 73 درصد واریانس متغیر وابسته پژوهش را تبیین نمایند. بر اساس یافته های حاصل از جدول توزیع فراوانی (حدود 3/78 درصد روستاییان میزان رضایتمندی بسیار ضعیف و ضعیف) و آزمون t تک نمونه ای (با میانگین 213/2)) می توان اذعان کرد که روستاییان از عملکرد نهادهای متولی در مدیریت چالش های زیست محیطی، ارزیابی ضعیفی داشته اند. نتایج بررسی اثرات نهادهای متولی بر چالش های زیست محیطی در سکونتگاه های روستایی بخش مرکزی شهرستان روانسر نشان داد اثر این نهادها بر چالش های زیست محیطی شناسایی شده (به استثنای آلودگی هوا) منفی و معنادار بوده است. در این میان بیشترین اثر منفی نهادهای متولی بر دو چالش فشار بر منابع آب و خاک و تخریب مراتع و جنگل ها، به ترتیب با اثرات کل 544/0- و 428/0، بوده است.
۱۵.

تحلیل عملکرد دفاتر (ICT) در ارائه خدمات به سکونتگاههای روستایی (مطالعه موردی: نواحی روستایی شهرستان جیرفت)(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۵۳ تعداد دانلود : ۶۰
در دهه های اخیر، جهان شاهد تغییرات بنیادی در عرصه های گوناگون بوده است. که این تغییرات تا حد زیادی محصول توسعه قابلیت های فناوری اطلاعات و ارتباطات ( ICT ) بوده است از این رو در پژوهش حاضر سنجش سطح عملکرد دفاتر فناوری اطلاعات و ارتباطات ( ICT ) در ارائه خدمات به نواحی روستایی شهرستان جیرفت مورد بررسی قرار گرفته است تحقیق حاضر به لحاظ ماهیت و روش شناسی توصیفی - تحلیلی از جهت هدف کاربردی و از نظر گستره موردی می باشد به منظور گردآوری داده ها از دو روش مطالعات اسنادی و بررسی های پیمایشی استفاده شد است. حوزه مورد مطالعه، ساکنین روستاهای دارای دفاتر ICT شهرستان جیرفت می باشد. با توجه به 3434 خانوار ساکن در این روستاها حجم نمونه آماری بر اساس فرمول کوکران تعداد 294 نفر برآورد شده است. جهت تجزیه و تحلیل داده ها در بخش توصیفی از جداول فراوانی، درصد و میانگین، انحراف معیار و ضریب تغییرات و در تحلیل استنباطی از آزمون  T و رگرسیون چند متغیره با استفاده از نرم افزار SPSS استفاده شد است یافته های حاصل از فرمول شاخص عملکرد کل ( TPI ) و آزمون t تک نمونه ای نشان داد عملکرد دفاتر ICT در بین ابعاد مورد بررسی  به جزء خدمات پست بانک، عملکرد مطلوبی نداشته اند. که به دلایل آن می توان به نا آشنا بودن روستاییان با خدمات مختلف اینترنتی، پایین بودن سرعت اینترنت وکافی نبودن تجهیزات مورد نیاز این دفاتر اشاره کرد نهایتاً اینکه نتایج رگرسیون چند متغیره نشان داد میزان تحصیلات، میزان آشنایی با رایانه و درآمد با استفاده مناسب از فناوری اطلاعات و ارتباطات رابطه معناداری وجود دارد.               
۱۶.

تأثیر توسعه گردشگری روستایی بر مؤلفه های فرهنگی ساکنان روستایی: مطالعه موردی شهرستان جیرفت(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: گردشگری گردشگری روستایی فرهنگ توسعه روستایی جیرفت (شهرستان)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۰ تعداد دانلود : ۲۴۰
هدف تحقیق حاضر بررسی تأثیر توسعه گردشگری روستایی بر ویژگی های گوناگون فرهنگی ساکنان روستایی شهرستان جیرفت بود. برای تحلیل اطلاعات، از آماره تی و مدل تصمیم گیری چندمعیاره تاپسیس استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که اثرگذاری گردشگری روستایی بر شش مؤلفه سبک پوشاک، مصرف مواد غذایی، گسترش مصرف گرایی، ارتباطات خانوادگی، زبان و گویش بومی، و مشارکت و احساس امنیت در روستاهای هدف گردشگری شهرستان جیرفت در سطح اطمینان 95 معنی دار است؛ با این همه، بیشترین اثر فرهنگی گردشگری بر دو مؤلفه گسترش مصرف گرایی و سبک پوشاک روستاییان بود. همچنین، نتایج نشان داد که سه روستای شاخص گردشگری در این شهرستان شامل ساردوئیه، دلفارد و دومار بیش از سایر روستاها در معرض تهدیدهای فرهنگی ناشی از گردشگری روستایی قرار دارند. بنابراین، توسعه گردشگری نه تنها به تداوم فرهنگ محلی در روستاهای شهرستان جیرفت کمک نکرده، بلکه آن را با تهدیداتی نیز مواجه ساخته است.
۱۷.

تحلیل پیامدهای جهانی شدن بر ابعاد زندگی جوامع عشایری اسکان یافته (مورد پژوهی: کانون های اسکان عشایری استان فارس)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: توسعه جهانی شدن روستا عشایر اسکان یافته. فارس

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی جغرافیا رشته های جغرافیای عمومی جغرافیای فرهنگی
  2. حوزه‌های تخصصی جغرافیا رشته های جغرافیای عمومی جغرافیای رفتاری و ادراک محیطی
تعداد بازدید : ۶۷۹ تعداد دانلود : ۴۹۲
جهانی شدن فرایندی است که امروزه جوامع بشری را در عرصه های مختلف تحت تأثیر خود قرار داده است. تغییرات ناشی از این پدیده در دو دهه اخیر در جامعه عشایری ملموس تر بوده است. هدف پژوهش حاضر، بررسی و تحلیل پیامدهای جهانی شدن بر ابعاد زندگی جوامع عشایری اسکان یافته در استان فارس می باشد. روش پژوهش توصیفی– تحلیلی و نوع آن کاربردی– توسعه ای است. روش گردآوری داده ها نیز عمدتاً پیمایشی بوده و از طریق پرسشنامه صورت گرفته است حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران برای محدوده مورد نظر 384 نفر محاسبه شده است. روش تجزیه و تحلیل داده ها از طریق آمار های توصیفی و استنباطی (آزمون T تک نمونه ای، و رگرسیون) انجام شده است. نتایج به دست آمده بیانگر این واقعیت است که اثرات جهانی شدن در همه ابعاد بر جامعه سنتی عشایر اسکان یافته موثر بوده است و بین اثرات جهانی شدن با تغییرات در زندگی عشایر اسکان یافته در روستاهای مورد مطالعه رابطه معنادار وجود دارد. نتایج رگرسیون گام به گام نشان می دهد که در سطح کلی میزان تأثیر گذاری جهانی شدن بر زندگی عشایر اسکان یافته منطقه مورد مطالعه، بخش اجتماعی با مقدار بتای (821/0 β=)، بیشترین تأثیر را از جهانی شدن داشته است. در بعد اجتماعی استفاده از ماهواره با میانگین (3.35)، در بعد اقتصادی شاخص تقلید از سبک زندگی شهری با میانگین (3.25) و در بعد فرهنگی شاخص میزان استفاده از دکوراسیون های جدید در منزل با میانگین (3.34) بیشترین تأثیرپذیری را در میان روستاییان داشته است. بنابراین می توان بیان کرد جامعه روستایی عشایر اسکان یافته با ویژگی های خود در برابر فرآیندهای جهانی شدن آسیب پذیرتر است و برخی عرصه ها از جمله فرهنگ بومی این جامعه را با تهدیداتی نیز مواجه ساخته است.
۱۸.

سنجش و ارزیابی معیارهای پایداری در کانون های اسکان عشایری (مطالعه موردی:کانون های اسکان عشایری در استان های فارس و اصفهان)

تعداد بازدید : ۶۰ تعداد دانلود : ۵۵
تفکر توسعه پایدار در جامعه عشایری کشور، حاصل چند دهه تلاش و کوشش محققان و اندیشمندان برای ساماندهی فضایی بهینه عشایر و بهره برداری مناسب از منابع و ایجاد رابطه متعادل و متوازن میان انسان و اجتماع و طبیعت است. در سال های اخیر به سبب ایجاد مشکلات و چالش های متعدد ایجاد شده برای مناطق عشایری باعث شده که توسعه مناطق روستایی و عشایری ( با رویکرد توسعه پایدار) مورد توجه قرار گیرد. این مقاله با هدف ارزیابی پایداری در کانون های اسکان عشایری تدوین شده است. نوع تحقیق به صورت کاربردی- توسعه ای است و روش مطالعه، اسنادی، تحلیلی و پیمایشی است. جهت تکمیل اطلاعات موجود از پرسشنامه استفاده شده است. با توجه به جمعیت کانون های مورد مطالعه، حجم نمونه آماری براساس فرمول کوکران تعداد 372 نفر برآورد شده است. و برای سنجش ابعاد  پایداری، از آزمون  T. student و رگرسیون گام به گام با استفاده از نرم افزار SPSS و همچنین برای رتبه بندی کانون های اسکان از نظر شاخص های پایداری از مدل تاپسیس (TOPSIS) استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که براساس دیدگاه های نمونه، پایداری کانون های اسکان عشایری در شاخص های مورد نظر پایین تر از حد متوسط ارزیابی شده اند. نتایج رگرسیون چند متغیره نشان می دهد که بعد اقتصادی با ضریب 0.645 بیشترین تأثیر را بر پایداری کانون های اسکان داشته است.  همچنین بر اساس نتایج حاصل شده از مدل تاپسیس (TOPSIS) کانون های دشت بکان، با بالاترین امتیاز در شاخص های اقتصادی (0.735) و محیطی (0.590)  و کانون گُل افشان، با بالاترین  امتیاز (0.718) در شاخص های اجتماعی به عنوان برخوردارترین کانون و دشت لار با پایین ترین سطح برخورداری، در رتبه آخر قرار دارد. 
۱۹.

سنجش و تحلیل شاخص های سلامت در مناطق روستایی اسکان عشایری (مطالعه موردی: مناطق اسکان عشایری استان های فارس و اصفهان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: روستا سلامت اصفهان فارس توسعه پایدار عشایر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۵۶ تعداد دانلود : ۴۳۵
هدف: هدف پژوهش حاضر، سنجش و تحلیل شاخص های سلامت در 4 بعد (بهداشتی، اجتماعی– فرهنگی، اقتصادی، زیست محیطی وکالبدی) خانوارهای اسکان یافته در مناطق روستایی اسکان عشایری است که در توسعه پایدار جامعه عشایری نقش حیاتی دارد؛ چرا که راه دست یابی به بسیاری از اهداف توسعه اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی را هموار می کند. روش: روش تحقیق مورد استفاده، توصیفی- تحلیلی است. 4496 جمعیت ساکن در پنج منطقه اسکان عشایری در استان اصفهان و فارس، جامعه آماری این تحقیق را تشکیل می دهند و با توجه به گستردگی حجم جامعه آماری، از روش نمونه-گیری استفاده شد که با استفاده از فرمول کوکران 384 نفر در روستاهای اسکان عشایری به عنوان نمونه بررسی و نتایج به جامعه آماری تعمیم داده شد. در این راستا، با توجه به ابعاد و شاخص های توسعه، داده های مورد نیاز با استفاده از روش میدانی (پرسش نامه) جمع آوری شد و با استفاده از میانگین رتبه هر شاخص و آزمون های T.test، رگرسیون گام به گام و مدل تاپسیس استفاده شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان می دهد که از نظر تعیین وضعیت شاخص های سلامت (بهداشتی، اجتماعی– فرهنگی، اقتصادی، زیست محیطی وکالبدی) در روستاهای اسکان عشایری، شاخص های اقتصادی و بهداشتی اسکان از توفیق چندانی برخوردار نبوده است، به ویژه در زمینه اقتصادی، وضعیت این عشایر بدتر شده و اشتغال پایدار خود را از دست داده و به مشاغل ناپایدار وابسته شده اند. میانگین بعد اقتصادی و بهداشتی در وضعیت نامطلوب قرار دارد؛ اما در بعد اجتماعی- فرهنگی مطلوب و در بعد زیست محیطی– کالبدی وضعیت در بعضی از شاخص ها نسبتاً نامطلوب است. راهکارهای عملی: طبق یافته های پژوهش، پیشنهاد می شود در روستاهای عشایری مناطق مورد مطالعه از نظر شاخص های سلامت به بعد زیست محیطی، دسترسی به ویژه بعد اقتصادی، توجه بیشتری شود.
۲۰.

سنجش و توسعه شاخص های کیفیت زندگی در کانون های اسکان عشایری، مطالعه موردی؛ کانون های اسکان عشایری استان های فارس و اصفهان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کیفیت زندگی توسعه اصفهان فارس کانون ها اسکان عشایری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۲۵ تعداد دانلود : ۸۱۷
امروزه با توسعه برنامه ریزی های مکانی، میزان رضایت از کیفیت زندگی در فضاهای برنامه ریزی شده از اهداف اولیه و اصلی به شمار می رود. به طوری که بهبود کیفیت زندگی می تواند زمینه های توسعه اجتماعی، اقتصادی و کالبدی را به همراه داشته باشد. این مقاله با هدف بررسی شاخص های کیفیت زندگی کانون های اسکان عشایری تدوین شده است. نوع تحقیق به صورت کاربردی- توسعه ای است و روش مطالعه، اسنادی، تحلیلی و پیمایشی است. جهت تکمیل اطلاعات موجود از پرسشنامه استفاده شده است. با توجه به جمعیت کانون های مورد مطالعه، حجم نمونه آماری بر اساس فرمول کوکران تعداد 384 نفر برآورد شده است. و برای آزمون فرضیات پژوهش نیز از آزمون T.test و آزمون توکی با استفاده از نرم افزار SPSS استفاده شد است. نتایج تحقیق نشان می دهد که بر اساس دیدگاه های نمونه، کیفیت آموزش، کیفیت محیط مسکونی، کیفیت محیط فیزیکی، و نیز کیفیت درآمد و اشتغال پایین تر از حد متوسط ارزیابی شده اند.؛ کیفیت سلامت و امنیت و کیفیت کالبدی در حد متوسط ارزیابی شده اند؛ و در مجموع از نظر ابعاد کیفیت زندگی در کانون های اسکان مورد مطالعه در سه طبقه قرار می گیرند؛ که در طبقه یک کانون های دشت بکان، گُل افشان چشمه رحمان با بالاترین سطح رضایت مندی جای دارند؛ در طبقه دو کانون تل معدن با سطح متوسط و در طبقه سه کانون دشت لار با پایین ترین سطح کیفیت زندگی و رضایتمندی قرار دارند.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان