آینده پژوهی دفاعی

با توجه به استقرار دولت بایدن در ایالات متحده، تحلیل آینده روابط و مواجهه ایران و آمریکا ضرورت جدی دارد. لذا مساله اصلی این نوشتار، شناسایی سناریوهای محتمل در این خصوص می باشد. از لحاظ روش شناسی این پژوهش با رویکرد آمیخته(کمّی و کیفی) انجام شده و داده ها با رویکرد بازیگرمحور و با استفاده از نرم افزار بازیگرمحور مکتور تحلیل شده اند. یافته های خبرگی نشان می دهد به جز دو بازیگر محوری ایران و آمریکا، دیگر بازیگران مؤثر شامل اسرائیل، چین، روسیه، عربستان، ترکیه، سوریه و عراق می باشند. سناریوی محتمل، توافق هسته ای و رقابت منطقه ای است که در آن برخی اهداف تمامی بازیگران به طور نسبی محقق می شود. زیرا بر مبنای ایده موازنه قدرت، هم ایران با رفع تحریم ها تا حدی عمق راهبردی خود را بهبود می بخشد و هم آمریکا از رشد برنامه هسته ای ایران جلوگیری می کند. علاوه بر اینکه در سطح منطقه ای نیز با مدیریت تنش، از خصومت اجتناب شده و البته به سوی همکاری نیز حرکت نمی کنند.

نهاجا به عنوان یک نیروی تجهیزات محور برای آن که بتواند در بالاترین سطح آمادگی رزمی جهت پاسخ به هرگونه تهدید باشد نیازمند مراکز ثقل و زیرساخت های تاب آور و ایمن می باشد. هدف اصلی پژوهش تدوین راهبردهای پدافند کالبَدی نهاجا و  پاسخ  به سؤالات تحقیق است. نوع تحقیق کاربردی-توسعه ای با استفاده از روش آمیخته و موردی - زمینه ای می باشد. جامعه آماری کلی به تعداد 65 نفرکه تعداد 20 نفر از این جامعه به عنوان جامعه خبره می باشد. جمع آوری داده ها به روش میدانی با استفاده از ابزارهای مصاحبه با خبرگان، پرسشنامه و روش کتابخانه ای می باشد و میزان پایایی پرسشنامه از آزمون آلفای کرونباخ 889/0 محاسبه شد. با استفاده از روش خبرگی عوامل محیطی (قوت ها، ضعف ها، تهدیدها و فرصت ها) احصاء و سپس با استفاده از روش دیوید نسبت به تفکیک عوامل محیط داخلی و خارجی، تعیین عوامل مؤثر و وضع موجود پرداخته شد و با اعمال وزن های استاندارد منتج از بخش تعیین اهمیت عوامل پرسشنامه، ماتریس های IFE  و EFE تعیین و مبتنی بر آن ها وضعیت موجود نسبت به وضعیت مطلوب تعیین و با تشکیل ماتریس SWOT، راهبردهای پدافند کالبَدی نهاجا تدوین و با استفاده از ماتریس QSPM اولویت ها تعیین که  نهایتاً راهبرد "ارتقاء کیفیت کالبَدی از طریق توسعه ظرفیت های بومی با بهره گیری از مدیریت دانشِ فنیِ هوشمند و منسجم با هدف کاهش آسیب پذیری کالبَدی نهاجا" با مقدار مطلوبیت 90/7 در اولویت اول قرار گرفت.

از دیرباز، یکی از مسائل مهم در جنگ ها عملیات های دشمن در جهت تخریب امکانات و شبکه های ارتباطی بوده است. تخریب پل ها و جاده ها، حملات هوایی، موشکی یا توپخانه و در سالیان اخیر حملات بی شمار سایبری گواه این موضوع است که یکی از اهداف اصلی دشمن در جنگ ها، تضعیف از طریق تخریب امکانات و تجهیزات می باشد. در مقابل، نیروهای مدافع درصدد استفاده حداکثری از منابع و امکانات خود هستند تا مانع از رسیدن دشمن به هدفش شوند. در این پژوهش، یک مسئله ممانعت پویای چند دوره ای در شرایط فازی به منظور کمک به تصمیم گیرندگان و فرماندهان نظامی برای انتخاب یک راهبرد مناسب مورد بررسی قرار می گیرد. در این مسئله، نیرو های مدافع در نقش ممانعت کننده سعی در کمینه کردن بیشینه جریان در طول  دوره زمانی دارند به طوری که در هر مرحله ممانعت کننده و دشمن به طور کامل از عملکرد طرف مقابل آگاه هستند. ظرفیت های یالی در این مدل به صورت متغیرهای فازی در نظر گرفته می شوند. برای حل مدل ارائه شده، ابتدا مسئله ممانعت پویای فازی به کمک مفاهیم اندازه اعتبار و برنامه ریزی محدودیت شانس به مسئله ممانعت پویای قطعی تغییر شکل می دهد. سپس با استفاده از دوگان گیری مسئله دوسطحی قطعی ایجاد شده به یک مسئله تک سطحی تبدیل و سپس با استفاده از تعمیم الگوریتم تجزیه بندرز برای حل آن اقدام می شود. در نهایت اعتبار مسئله با ارائه یک نمونه عددی مورد ارزیابی قرار می گیرد.

راهبرد در مباحث مدیریتی در حوزه های مختلف اقتصادی، سیاسی و اجتماعی و بویژه نظامی، کاربرد بسیار متداولی دارد و به عنوان یکی از عناصر مهم مرتبط با مدیریت مطرح بوده و اساس تصمیم گیری های مدیریتی محسوب می شود، به طوری که نمی توان آن را جدای از مدیریت پنداشت، چه بسا مدیریت موفق، اغلب حاصل تدوین راهبردهای مناسب است.  هدف اصلی تحقیق، تدوین راهبردهای لجستیک (آماد و پشتیبانی) عملیات مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران می باشد. این تحقیق از نوع کاربردی توسعه ای و روش توصیفی با رویکرد تحلیلی است. حجم نمونه 86 نفر و روش گردآوری اطلاعات، میدانی و کتابخانه ای است. برای تکمیل تحقیق از پرسشنامه ای با 133 سؤال استفاده شد. بر همین اساس از تعداد 133 عاملی که برای تدوین راهبردهای لجستیک عملیات مشترک آجا شناسایی و تثبیت گردید، تعداد 33 عامل ضعف، 22 عامل قوت، 21 عامل فرصت و 57 عامل تهدید در قالب 9 مؤلفه محیط داخلی و خارجی، تشخیص داده شدند. در پایان، راهبردها با استفاده از تکنیک SWOT تدوین و نسبت به تعیین اولویت بندی آن ها با استفاده از روش Tapsis اقدام گردید. با تجزیه و تحلیل و تعیین موقعیت راهبردی سازمان و تحلیل شکاف، آجا در وضعیت تدافعی معطوف به تهدید قرار دارد. لذا نسبت به  تدوین تعداد 14 راهبرد و ارائه پیشنهادهایی در راستای حرکت از موقعیت موجود به موقعیت تهاجمی مطلوب اقدام شد.

یکی از مهمترین راهبردهای توسعه مسیر شغلی، ارتقا تحصیلات است. تحصیلات هوشمندانه برنامه ریزی برای ارتقا شغلی از طریق ارتقا هدفمند تحصیلات می باشد. داشتن چشم انداز بلند مدت و ویژگی شخصیتی آینده نگر می تواند در دستیابی به تحصیلات هدفمند موثر باشد. هدف از پژوهش حاضر، بررسی تاثیر آینده نگری در توسعه مسیر شغلی بر تحصیلات هوشمندانه کارکنان یکی از سازمان های صنعتی حوزه دفاعی با نقش میانجی شخصیت آینده نگر می باشد. روش پژوهش حاضر از لحاظ هدف، کاربردی و از نظر نحوه جمع آوری داده ها، توصیفی از نوع همبستگی می باشد. جامعه آماری پژوهش، کارکنان یکی از سازمان های صنعتی حوزه دفاعی بوده که برمبنای نمونه گیری تصادفی، 225 نفر از آنان به عنوان نمونه انتخاب گردیدند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزارهای SPSS و AMOS استفاده گردید. برای سنجش متغیرهای پژوهش از پرسشنامه های پرسبیترو 2015؛ تیخمیرو 2015؛ جوهر و لیو 2016 استفاده گردید که پایایی آنها به وسیله آلفای کرونباخ مورد تایید قرار گرفت. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها نشان می دهد آینده نگری در توسعه مسیر شغلی هم به صورت مستقیم و هم به صورت غیرمستقیم از طریق میانجی گری شخصیت آینده نگر بر تحصیلات هوشمندانه کارکنان تاثیر معناداری دارد. نتایج پژوهش در حوزه توسعه مسیر شغلی نوآوری هایی به همراه داشته است و به مدیران سازمان های دفاعی در درک تاثیرگذاری رویکرد آینده نگر در توسعه مسیر شغلی بر تحصیلات هدفمند کارکنان با میانجی گری شخصیت آینده نگر کمک می کند.

تنش گرمایی مهم ترین مشخصه آب وهوایی استان خوزستان و تأثیرگذارترین پدیده جوی بر نیروی انسانی در منطقه موردمطالعه است، این مسئله در طرح ریزی برای هر نوع مأموریت و یا فعالیت نظامی در آینده که مستلزم به کارگیری نیروی انسانی در منطقه موردمطالعه است باید مدنظر قرار گیرد. در این تحقیق به منظور واکاوی زمانی و مکانی تنش گرمایی مؤثر بر نیروی انسانی یگان های نظامی مستقر در استان خوزستان، ابتدا مطالعه اکتشافی در خصوص موضوع و روش تحقیق صورت گرفته و سپس شاخص دمای معادل فیزیولوژیک با شاخص دمای مؤثر استاندارد مقایسه و شاخص دمای معادل فیزیولوژیک برای انجام این تحقیق مناسب تر تشخیص داده شد. از داده های 12 ایستگاه های سینوپتیک در منطقه موردمطالعه، با دوره آماری 30 سال (2020-1990) جهت استخراج شاخص استفاده شده است. داده های مربوط به پارامترهای اقلیمی شامل سرعت باد، دما، رطوبت نسبی، فشار بخارآب و ابرناکی در مقیاس روزانه از سازمان هواشناسی دریافت گردیده و از نرم افزار جی آی اس برای ترسیم نقشه استفاده شده است. یافته های تحقیق نشان داد که روند تغییرات شاخص در 30 سال گذشته افزایشی بوده و پیش بینی می شود در سال 2030 به عدد 18.088 درجه برسد. ایستگاه های آبادان، امیدیه، هندیجان، بندر ماهشهر و بستان در غرب، جنوب و مرکز منطقه، بیشترین روزهای همراه با تنش گرمایی و نامطلوب ترین مکان برای فعالیت نیروی انسانی در یگان های نظامی در منطقه موردمطالعه هستند. به لحاظ زمانی تیر، مرداد و خردادماه به ترتیب بدترین زمان برای استفاده از نیروی انسانی در منطقه بوده و ماه های آبان و اسفند بهترین شرایط را برای استفاده از نیروی انسانی در یگان های نظامی مستقر در استان خوزستان دارد.