آینده پژوهی دفاعی

این پژوهش با هدف بررسی و تحلیل وضعیت فعلی منازعه ایران و رژیم صهیونیستی در زمینه برنامه هسته ای ایران صورت پذیرفته است. در این راستا از ابزار نظریه بازی ها استفاده شده است. پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی، و از لحاظ ماهیت تحقیق، توصیفی-تحلیلی است. فرضیه پژوهش عبارتست از اینکه در آینده نزدیک ایران استراتژی های مبتنی بر توسعه برنامه هسته ای و خروج از برجام و رژیم صهیونیستی استراتژی های مبتنی بر جلوگیری از توسعه و توقف کلیه فعالیت های هسته ای ایران را در پیش خواهند گرفت. از یافته های پژوهش می توان دریافت که تمامی حالات مربوط به خروج از برجام و توسعه، نسبت به حفظ وضعیت موجود و حفظ وضعیت موجود نسبت به پایبندی به برجام و عدم توسعه و همچنین پایبندی به برجام و عدم توسعه نسبت به برخورد نظامی ترجیح دارد. از سوی دیگر، راهبرد کلی رژیم صهیونیستی جلوگیری از توسعه و توقف کلیه فعالیت های هسته ای ایران، حتی به قیمت جنگ (محدود یا سراسری) می باشد. 

دنیای فناوری امروزه چنان در حال تغییر است که اطلاع از این تغییرها، هماهنگی و پاسخ مناسب و به موقع به آن ها، یکی از مهم ترین دغدغه های سازمان های مختلف شده است. در راستای حل این چالش، سازمان ها نیازمند دیدبانی و رصد تحول های فناورانه و اقدام مقتضی برای مواجهه با این تحول ها هستند. از این رو، هدف این پژوهش، ارایه الگوی عمومی دیدبانی شامل فرایند (گام ها) و ساختار (عناصر، اجزاء و روابط بین  آن ها) است. در این راستا، پس از بررسی الگو های مختلف پویش، آگاهی، رصد و دیدبانی فناوری، با تلفیق الگو های موجود، به روش فرا ترکیب، الگوی عمومی دیدبانی فناوری مشتمل بر عناصر، روابط و فرایندهای اصلی طراحی گردید. در واقع، از آن جا که الگو های موجود مرتبط با موضوع اطلاع از تحول های فناورانه، هر یک به جنبه ای از بحث مورد  نظر پرداخته اند، ارزش افزوده ی این تحقیق، بهره گیری از نقاط قوت هر الگو و ارایه ی چارچوب اولیه ای به نسبت کامل با لحاظ تمام عناصر، روابط و گام ها است. از جمله نقاط قوت این الگو اولیه می توان به تقسیم فرایند دیدبانی به سه مرحله ی پیشین، اصلی و پسین و تعیین عناصر، اهداف، زیر ساخت های اصلی دیدبانی اشاره کرد.

تروریسم یکی از مسائل و مشکلات مهم در سراسر جهان است. گروه های تروریستی با استفاده از خشونت یا تهدید به استفاده از خشونت برای دستیابی به اهداف سیاسی، مذهبی، یا ایدئولوژیک اقدام به عمل می نماید. بررسی اقدامات تروریستی و نتایج منفی که برای دولت ها به همراه می آورد کمک می کند که عوامل مختلف تاثیرگذار بر روی تصمیم گیری های آنها را بهتر مورد بررسی قرار دهیم و گامی در جهت کاهش این وقایع در آینده برداریم. در این مقاله، برای تحلیل رفتار متقابل موجود میان این دو گروه، از نظریه بازی ها استفاده شده است. باتوجه به بحث پیوستگی زمان در دنیای واقعی، مدل بازی دیفرانسیلی، به کار گرفته شده است تا بوسیله آن مسائل در حال وقوع را به صورت پیوسته و در طول یک بازه زمانی مدل کرده و نتایج واقعی تر را ارائه داد. در این پژوهش ابتدا عوامل تاثیرگذار و اهداف مورد نظر دولت و گروه تروریستی مدل سازی شده است. سپس مدل بازی و معادله همیلتون-ژاکوبی-بلمن شرح داده شده است. با انجام این کار، میزان هزینه نظامی و میزان تجهیزات نظامی تعادلی در وضعیت راهبرد مارکفی به دست می آید. سرانجام، با استفاده از تحلیل عددی و تخصیص مقادیر منطقی به هرکدام از متغیرهای اثرگذار در تعادل، تحلیلی از نحوه تغییر هزینه های تعادلی صورت گرفته است.

وقوع بلایای طبیعی و غیرطبیعی سالانه جان و مال انسان های زیادی را در سراسر جهان تهدید می کند. یکی از اقدام های اولیه در فاز پاسخ به چنین وقایعی، انتقال افراد سالم از مناطق حادثه دیده به اردوگاه ها است. هدف از این تحقیق، ارائه یک مدل برنامه ریزی ریاضی خطی عدد صحیح مختلط برای تعیین بهترین مکان اردوگاه ها و مسیر حرکت وسایل امدادی بین نقاط آسیب دیده و محل های اسکان افراد است. در عملیات انتقال افراد، عدم قطعیت فازی در زمان های حمل و نقل، مقدار تقاضای نقاط حادثه دیده، زمان خدمت رسانی و پنجره زمانی در نظرگرفته شده است. در این تحقیق، ابتدا مقدار بهینه مجموع زمان های رسیدن وسایل نقلیه به اردوگاه ها در شرایط بدبینانه محاسبه شده است. سپس این مقدار به عنوان کران بالای محدودیت زمان در مدلی با هدف کمینه سازی هزینه موردانتظار آسیب وارد شده به افراد و وسایل نقلیه در نظر گرفته شده است. هزینه ذکرشده با توجه به امنیت هر یک از مسیرها در حرکت از انبار به نقاط حادثه دیده و از نقاط حادثه دیده به اردوگاه ها محاسبه شده است. برای نشان دادن کارایی مدل پیشنهادی، مدل بر روی یک مثال تصادفی اجرا شده است. نتایج حاصل از این تحقیق می تواند به عنوان الگویی برای برنامه ریزی پاسخ به وقوع بحران های احتمالی پدافند عامل مورد استفاده قرار گیرد. 

تحولات دهه های اخیر در عرصه ی فناوری های دفاعی و همچنین اندیشه ی دفاعی مانند گسترش جنگ سریع هواپایه، جنگ شبکه ای و در کنار آن ظهور رسانه های آزاد مجازی و دسترسی همگانی به آنها، چهره ی جنگ ها را دگرگون ساخته است. این دگرگونی خصوصیاتی جدید برای جنگ ها به دنبال داشته است. از سویی دیگر؛ جنگ از جمله پر چالش ترین عرصه های تصمیم گیری برای نوع بشر است. پیشرفت فناوری و تحول نوع جنگ، باعث شده فرماندهان برای گرفتن تصمیمات مهم، در تنگنای زمانی قرار بگیرند. با توجه به ماهیت پیچیده ی جنگ و دشواری تحلیل سریع محیط آن برای مغز و ذهن انسان، استفاده از روش های مدل سازی رایانه ای برای کمک کردن به فرماندهان ضروری است که در واقع یکی از این روش ها پویایی سیستم ها است. در واقع، به کارگیری رویکرد پویایی سیستم ها در تحلیل و آِینده پژوهی مسائل راهبردی دفاعی، نمی تواند یک رویکرد مستقل صرف باشد و باید از آن برای تکمیل روش هایی مانند بازی جنگ یا سناریونگاری بهره برد. در این پژوهش سعی شده است تا روش پویایی سیستم ها برای اجرای مدل های ذهنی خبرگان درباره ی مساله ی جنگ احتمالی ایران و عربستان به کار ببرد. در همین حین با یک رویکرد کیفی، محقق دشواری های به کارگیری این روش برای مسائل راهبردی دفاعی را بر شمرده و در نهایت پیشنهاداتی برای مدل سازی بهتر این مسائل با پویایی سیستم ها ارائه داده است.

هدف اصلی این پژوهش ارائه مدل ظرفیت جذب در سازمان­های دانش­ بنیان دفاعی با رویکرد آینده‌پژوهی می­باشد. روش پژوهش، آمیختة اکتشافی بوده که در مرحلة نخست مطالعه­ای کیفی (آینده پژوهی- دلفی) و مدل پژوهش جهت بررسی کمّی در مرحلة بعد طراحی شده است. به منظور بررسی ابعاد و مولفه­ها پیشنهادی مدل اولیه از جامعه آماری شاملخبرگان دانشگاهی، مدیران و روسا استفاده گردید. همچنین به منظور بررسی مدل پیشنهادی از جامعه آماری شامل کارکنان سازمان­های دانش بنیان دفاعی واقع در استان‌های تهران و البرز (تعداد 300 نفر) به روش نمونه‌گیری تصادفی ساده استفاده شد. پژوهش حاضر از نوع توصیفی-پیمایشی و ابزار گردآوری داده­ها پرسش­نامه بوده و برای تجزیه و تحلیل داده­ها از نرم افزار تحلیل آماری Excel 2013، SPSS 24،Smart-PLS استفاده گردید. بر اساس مبانی نظری و پیشینه پژوهشی پرسش­نامه پژوهشگر ساخته با 9 بُعد، 38 مولفه تهیه گردید. برابر نتایج بدست آمده از مدل پژوهش می­توان بیان کرد که مدل پیشنهادی مورد تأیید بوده و همچنین بر اساس شدت تاثیر بین مولفه­های مدل در جدول 6، تشخیص بر عملکرد مطلوب، جذب بر عملکرد مطلوب به ترتیب کمترین ضریب تاثیر را دارند. در حالیکه محیط بیرونی بر عوامل سازمانی و محیط بیرونی بر یکپارچگی، تحول، پیکربندی بیشترین ضریب تاثیر را دارند. همچنین تاثیر بهره­برداری بر عملکرد مطلوب، تاثیر جذب بر عملکرد مطلوب، تاثیر تشخیص بر عملکرد مطلوب در سطح اطمینان 95 درصد (سطح معناداری 5 درصد) معنادار نمی باشند.