آموزش محیط زیست و توسعه پایدار

افزایش انتظارات جوامع بشری از سازمان ها و طرح دیدگاه های متعدد در رابطه با توسعه سرمایه های اجتماعی آنها، جوامع را نسبت به مسائلی مانند محیط زیست، بهداشت محیط، سلامت جامعه و حقوق ذی نفعان خود حساس تر کرده و مسائل متعددی در رابطه با رفتارهای نامناسب محیط زیستی مطرح شده است که بر نگرش افراد نسبت به شغل، سازمان و مدیران و عملکرد فردی، گروهی و سازمانی اثر می گذارند. پرداختن به این نوع مسائل به عنوان بخشی از راهکارهای توسعه سرمایه های اجتماعی سازمانی باید موردتوجه مدیران قرار گیرد. پژوهش حاضر به بررسی رابطه رهبری تحول گرا با توسعه رفتارهای فرا محیطی کارکنان به واسطه نقش انگیزش درونی در سازمان ها پرداخته است. سازمان مدیریت پسماند شهر مشهد با توجه به نقش برجسته این گونه از سازمان ها در این عرصه، به عنوان سازمان موردمطالعه انتخاب و این روابط با مدل سازی معادلات ساختاری بررسی گردید. نتایج حاصل رابطه مثبت و معنی داری بین رهبری تحول گرا و انگیزش درونی و همچنین بین رهبری تحول گرا و رفتارهای فرا محیط زیستی را نشان می دهد. رابطه مثبت و معنی داری بین انگیزش درونی و رفتارهای فرا محیطی کارکنان نیز مشاهده و نقش واسط انگیزش درونی نیز مورد تأیید قرار گرفت.

این پژوهش با هدف تعیین اثربخشی کست ها بر یادگیری دانشجویان محیط زیست به شیوه کلاس درس وارونه و مقایسه آن با روش رایج آموزش مجازی در دانشگاه پیام نور انجام شده است. پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون دوگروهی است. جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان ارشد مجازی محیط زیست (170 نفر) در سال 1397 بود که 60 نفر از آنها به صورت نمونه گیری در دسترس انتخاب و سپس به صورت تصادفی به دو گروه شاهد و تجربه تقسیم شدند. ابزار گردآوری داده ها شامل یک آزمون محقق ساخته شامل 20 سؤال بود که روایی آن توسط چند تن از اساتید متخصص و پایایی آن توسط آلفای کرونباخ 82/0 محاسبه گردید. روش کار به این صورت بود که برای گروه شاهد 12 جلسه کلاس مجازی رایج برگزار شد و برای گروه تجربه دروس به صورت پادکست ضبط شده قبل از کلاس در اختیار دانشجویان قرار گرفت و جلسات کلاس به تمرین و بحث گروهی اختصاص داشت. داده ها پس از تجزیه وتحلیل با کمک نرم افزار SPSSv.20 به شکل آمار توصیفی (فراوانی، میانگین و انحراف معیار) و آمار استنباطی (تی زوج و تی مستقل) آزمون شد. نتایج نشان داد که بین یادگیری دانشجویان با استفاده از پادکست در روش کلاس درس وارونه، با آموزش مجازی صرف اختلاف معنادار وجود دارد (sig=0.000). لذا با توجه به نتایج این پژوهش به نظر می رسد پادکست در تلفیق با آموزش مجازی در یادگیری دانشجویان تأثیر بیشتری دارد و بهتر است در طراحی دوره های مجازی موردتوجه قرار گیرد.

اهمیت جغرافیا به دلیل توصیف جهان پیرامون انسان است، درحالی که بسیاری از موضوعات در درس جغرافیا برای دانش آموزان ملموس نیست. یکی از راهکارهای اساسی برای حل این مشکل استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در توسعه علم جغرافیا و آموزش و یادگیری آن می باشد. پژوهش حاضر با هدف تعیین میزان نقش رسانه های دیداری پدیده های غیرملموس جغرافیا بر سطوح یادگیری حیطه شناختی و عاطفی در دانش آموزان انجام گرفته است. مطالعه به روش شبه تجربی انجام شد. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه دانش آموزان دختر پایه سوم دوره متوسطه اول کرمانشاه بودند. به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چندمرحله ای، تعداد 44 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند (22 نفر آزمایش و 22 نفر کنترل). برای گردآوری داده ها از دو پرسش نامه محقق ساخته پیشرفت تحصیلی و عاطفی استفاده گردید. داده ها با استفاده از آزمون تحلیل واریانس چند متغیره و آزمون کوواریانس مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها نشان داد بین گروه آزمایش و کنترل در پس آزمون، تفاوت معنی دار یافت شد (p=0.001). نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که برنامه رسانه های دیداری پدیده های غیرملموس بر سطوح یادگیری حیطه شناختی و عاطفی دانش آموزان، در گروه آزمایش به طور معناداری مؤثر بوده است (001/0P

هدف کلی این پژوهش ترکیبی، بررسی فهم و درک دانشجویان رشته های کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی از تنوع زیستی و عوامل مؤثر بر آن بود. با توجه به کاهش روزافزون تنوع زیستی و نقش انسان در کاهش روند آن، این پژوهش، دانشجویان رشته های کشاورزی و منابع طبیعی که با کشاورزان و تنوع زیستی ارتباط بسیاری دارند را مورد بررسی قرار داد. این پژوهش از نوع ترکیبی کیفی-کمی به توالی اکتشافی بود. طرح تحقیق در بخش کیفی، مطالعه مورد و در بخش کمی، توصیفی-همبستگی بود. جامعه آماری این پژوهش در بخش کیفی، صاحب نظران تنوع زیستی در استان کرمانشاه بود که نمونه گیری به روش گلوله برفی انجام شد. جامعه آماری در بخش کمی شامل دانشجویان کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری رشته های کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی بود (1718=N) که 323 تن از آنها به عنوان نمونه و به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها در بخش کیفی، مصاحبه عمیق نیمه ساختارمند و در بخش کمی، پرسش نامه محقق ساخته بود. نتایج بخش کیفی نشان داد که برای بررسی فهم دانشجویان از تنوع زیستی 5 مقوله اصلی شامل مفهوم تنوع زیستی، اهمیت تنوع زیستی، حفاظت از تنوع زیستی، تهدیدهای تنوع زیستی و مسئولیت انسان در قبال تنوع زیستی باید بررسی شود. نتایج بخش کمی نشان داد که دانشجویان وضعیت نامطلوبی از فهم تنوع زیستی و مقوله های آن دارند. از نظر رشته تحصیلی، مقطع تحصیلی، سن و تأهل، تفاوت معنی داری بین فهم دانشجویان از تنوع زیستی وجود داشت.

تأثیرپذیری انسان و طبیعت از یکدیگر از دیرباز اجتناب ناپذیر بوده است. با رشد نهادهای مدنی و ابزار فناوری، انسان در سطح گسترده ای در طبیعت تغییراتی ایجاد کرده که گاه سبب تهدیدهای محیط زیستی و اکولوژیکی شده است همین امر سبب گردید که بررسی مسائل محیط زیستی در ادبیات یکی از ضرورت های پژوهشی ادبیات تطبیقی گردد و گفتمانی در جهت فرهنگ سازی محیط زیستی برای حفاظت از آن شکل گیرد. ادبیات و به ویژه شعر به عنوان رسانه ای فرهنگی، تأثیرگذاری ویژه ای در حوزه های رفتاری و انگیزشی مخاطبان و بالا بردن سطح آگاهی و هوشیاری جامعه نسبت به محیط زیست دارد. در شعر معاصر نگاه متفاوت نیما و متأثران او، طرز برخورد با طبیعت را نسبت به شعر سنتی تغییر داد و دغدغه های محیط زیستی برخی شاعران معاصر به ویژه سهراب را واداشت تا با آثارشان به آگاهی بخشی و آموزش محیط زیست بپردازند. در این پژوهش که از نظر هدف کاربردی و از نظر نحوه گردآوری داده ها، توصیفی- تحلیلی از نوع اسنادی است، سعی شد نگاه شعر معاصر نسبت به محیط زیست و جایگاه و چگونگی آموزش محیط زیست در آن با محوریت اشعار سهراب سپهری، به عنوان آغازگر این جریان، مشخص گردد و این نتیجه به دست آمد که در شعر معاصر لزوم توجه به طبیعت و آگاهی بخشی برای حفاظت از آن سبب شد که از شعر به عنوان رسانه ای برای آموزش دهی ضمنی برای محیط زیست و رفتار صحیح با آن استفاده شود و این جریان با سهراب سپهری در شعر معاصر مطرح گردید.

هدف این پژوهش تحلیل اهداف و انگیزه ها ی کشاورزان ارگانیک کار و موانع توسعه کشت ارگانیک در شهرستان روانسر بود، که به صورت پیمایشی به واکاوی دیدگاه گروه هدف پرداخته است. جامعه آماری تحقیق شامل کشاورزان ارگانیک کار غلات شهرستان روانسر هستند که تعداد 51 کشاورز ارگانیک کار به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS انجام شد. یافته ها حاکی از آن است که کشاورزان ارگانیک کار بیشترین اهمیت را برای سلامت غذایی و نیز فواید کوتاه مدت آن قائل بوده اند و به ترتیب اولویت، ابتدا انگیزه های اجتماعی، سپس انگیزه های زیست محیطی و درنهایت انگیزه های اقتصادی و مادی برای کشاورزان ارگانیک کار ایجاد انگیزش می کنند. مهم ترین موانع کشت ارگانیک را در بازار رسانی و عدم حمایت دولت از این نوع محصولات، عدم وجود استانداردهای لازم جهت تأیید و عرضه این محصولات به بازار و عدم آموزش و اطلاع رسانی در این زمینه ذکر کرده اند.

از چالش های اساسی مدیران در عصر حاضر، تمرکز عمده بر موضوع توسعه پایدار است. توسعه پایدار با ابعاد مختلفی همچون پایداری اقتصادی، پایداری اجتماعی، پایداری سیاسی و پایداری محیط زیستی نیازمند نگرشی کل گراست، اما تقدم برخی برنامه ها و سیاست گذاری ها در هریک از محورهای توسعه پایدار متناسب با الزامات همان منطقه و کشور است. از طرفی مسئولیت اجتماعی سازمان ها و شرکت ها فقط یک الزام اخلاقی و یا بازاریابی اجتماعی تلقی نمی شود بلکه عنصر بزرگی در حلقه مفقوده رابطه سیاست های دولت و سیاست های شرکت هاست. این تحقیق که به منظور تعیین اولویت ابعاد توسعه پایدار و همچنین ابعاد مسئولیت اجتماعی مدیران با رویکرد دلفی خبرگان و روش تحلیل سلسله مراتبی صورت پذیرفته، با توجه به نظر خبرگان پایداری اجتماعی به عنوان برترین معیار توسعه پایدار و مسئولیت مدیریتی به عنوان گزینه ارجح، انتخاب شده است. بر این اساس می توان در جوامع کلان شهری و صنعتی با اولویت بخشیدن به پایداری اجتماعی و نیز دخالت دادن راهبردهای محیط زیستی در مسئولیت های مدیران، بازآفرینی در نقش مدیران انجام داد.

مشکلات محیط زیستی امروز به عنوان یکی از دغدغه های مهم در زندگی بشر است. این مقاله نگرش محیط زیستی و ارتباط آن با میزان دینداری در بین ساکنان 15 سال و بالاتر نورآباد ممسنی را مورد بررسی قرار داده است. روش پژوهش پیمایشی و حجم نمونه بر اساس جدول حجم نمونه لین تعداد 400 نفر بوده که با استفاده از شیوه نمونه گیری تصادفی از نوع طبقه ای چندمرحله ای نمونه ها انتخاب شدند. ابزار تحقیق پرسش نامه ساختمند بود که با استفاده از مقیاس سنجش دینداری به کار گرفته شده توسط میرفردی و شایانی (2014) و مقیاس سنجش نگرش به محیط زیست به کار گرفته شده توسط صالحی عمران و آقامحمدی (2008)، تدوین گردید. برای ارزیابی روایی ابزار سنجش از اعتبار صوری و برای ارزیابی پایایی از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شده است که ضریب آلفای متغیرهای نگرش به محیط زیست و میزان دینداری به ترتیب 76/0 و 79/0 بوده است. یافته های تحقیق نشان داد که متغیر نگرش محیط زیستی در سطح 99 درصد با متغیر دینداری دارای رابطه معنادار و مستقیم و با متغیر سن در سطح 95 درصد دارای رابطه معکوس و معناداری بوده است. متغیر دینداری 1/14 درصد از تغییرات متغیر وابسته را تبیین نموده است. نتیجه مطالعه بیانگر نقش مهم میزان دینداری و تقیدات دینی در نگرش مطلوب به محیط زیست است. در این راستا، ارائه برنامه های تربیتی و آموزشی در زمینه تقویت باورها و تعهدات دینی مرتبط با محیط زیست توصیه می گردد.

با توجه به کاهش شدید منابع انرژی و مواد مصرفی در جوامع امروزی، علی رغم افزایش جمعیت که نتیجه آن نیاز بیشتر افراد جامعه به منابع انرژی و مواد برای تأمین مایحتاج این همه انسان می باشد، بنابراین جوامع امروزه به دنبال چاره اندیشی بوده و راهکاری با عنوان توسعه پایدار را همگی پذیرفته اند. پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه بین عوامل اجتماعی و روان شناختی با رفتار صرفه جویی انرژی انجام گرفته است. جامعه آماری این تحقیق از بین دانش آموزان دوره اول متوسطه شهر شیراز با تعداد 36000 نفر با روش تصادفی ساده با استفاده از فرمول کوکران با حجم نمونه به تعداد 267 نفر انتخاب شده اند. ابزار گردآوری داده ها در پژوهش حاضر پرسش نامه با 41 سؤال در مقیاس لیکرت بوده که به ترتیب بر مبنای پرسش نامه دانش محیط زیستی هو، کوانگ و کیم (2013)، هنجارهای ذهنی محیط زیستی ریورا (2004)، مسئولیت پذیری اجتماعی محیط زیستی کو، هوانگ وکیم (2013)، تجربیات پیشین ریورا (2004)، کنترل رفتاری ادراک شده، چو و هوا (2001)، سودمندی ادراک شده، مون وکیم (2001)، نگرش محیط زیستی کو، هوانگ وکیم (2013) و تمایل به رفتار صرفه جویانه انرژی کوانگ وکیم (2013) تهیه شده است. نتایج نشان داد که متغیرهای برون زا، دانش محیط زیستی، هنجارهای ذهنی محیط زیستی، مسئولیت پذیری اجتماعی محیط زیستی، تجربیات پیشین محیط زیستی به صورت مستقیم و غیرمستقیم از طریق متغیرهای واسطه ای کنترل رفتار ادراک شده، سودمندی ادراک شده و نگرش محیط زیستی بر تمایل به رفتار صرفه جویی انرژی معنادار بوده و بیشترین اثر کل مربوط به سودمندی ادراک شده و کمترین اثر کل مربوط به هنجارهای ذهنی محیط زیستی بر تمایل به رفتار صرفه جویی انرژی می باشد.

هدف از انجام این پژوهش بررسی رابطه یکپارچگی مشارکت کارکنان با عملکرد محیطی با توجه به نقش استراتژی های محیط زیستی پیشگیرانه و دیدگاه مشترک محیط زیستی در بین کارمندان و اعضای هیئت علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان است. پژوهش حاضر از نظر هدف، از نوع کاربردی و برحسب نحوه گردآوری داده ها از نوع توصیفی- پیمایشی است. جامعه موردبررسی در این پژوهش به طورکلی (کارکنان و اعضای هیئت علمی) برابر با 960 نفر است. روش نمونه گیری به صورت خوشه ای و حجم نمونه بر اساس جدول مورگان برابر با 274 نفر است. از پرسش نامه ای استاندارد و بومی شده استفاده شد و پایایی و روایی پرسش نامه های پژوهش مورد تائید قرار گرفت. تحلیل های لازم در پژوهش به کمک نرم افزار SMART PLS انجام شد. یافته ها حاکی از آن است که یکپارچگی مشارکت با استراتژی های محیط زیستی پیشگیرانه و استراتژی های محیط زیستی پیشگیرانه با عملکرد محیط زیستی رابطه معنادار دارد و دیدگاه مشترک این دو رابطه را تعدیل می کند و همین طور استراتژی محیط زیستی پیشگیرانه یکپارچگی در ارتباط مشارکت با عملکرد محیط زیستی نقش میانجی دارد و مقدار تمامی فرضیات پژوهش مثبت و معنادار است. درنهایت باید بیان کرد کارکنان اغلب مسئولیت های مربوط به فعالیت های مدیریت محیط زیستی را آغاز می کنند و در بسیاری از موارد دارای دانش منحصربه فرد از شرکت های خود هستند. باید به کارکنان کلیدی در سازمان بها داد و مطمئن بود که این افراد در رسیدن به سازمان به اهدافشان مثمر ثمر خواهند بود و اهداف محیط زیستی سازمان و جامعه را تأمین خواهند کرد.

هدف این پژوهش طراحی الگوی آموزش الکترونیکی ضمن خدمت کارکنان دولت به منظور فراهم آوردن محیط های یادگیری الکترونیکی برای کارکنان و تدارک فرصت های یادگیری متناسب با شرایط فردی، شغلی و سازمانی و اعتباریابی الگو است. روش تحقیق تلفیقی (کمی و کیفی) می باشد و از طرح پژوهش تلفیقی اکتشافی و تبیینی به منظور تبیین جنبه های اصلی موضوع موردنظر استفاده شده است. مؤلفه ها و ابعاد موضوع به صورت مطالعات اسنادی و مصاحبه موردبررسی و در قالب الگوی آموزش الکترونیکی تدوین گردید. برای تحلیل داده های کیفی از روش مقوله بندی و از روش تحلیل عاملی برای داده های کمی استفاده شد. درنهایت، الگوی پیشنهادی آموزش الکترونیکی ضمن خدمت طراحی و اعتباریابی شد. این الگو مبتنی بر مؤلفه های سیاست گذاری و راهبری در آموزش الکترونیکی، طراحی آموزشی بر اساس اصول پداگوژیکی و آنداراگوژیکی آموزش الکترونیکی، اجرا و پشتیبانی در آموزش الکترونیکی است. هرکدام از مؤلفه ها دربرگیرنده گویه های مشخصی هستند که در آموزش الکترونیکی ضمن خدمت کارکنان می تواند مبنای عمل قرار گیرد. الگوی پیشنهادی آموزش الکترونیکی با استفاده از روش های تحلیل عاملی تأییدی مرحله اول و دوم و نهایی اعتباریابی شد و اعتبار درونی الگو مورد تأیید قرار گرفت. با اجرای یک دوره آموزش الکترونیکی مبتنی بر گویه های الگوی پیشنهادی و یک دوره حضوری بدون در نظر گرفتن گویه های الگوی پیشنهادی، اعتبار بیرونی مدل بررسی شد و مورد تأیید قرار گرفت. دوره ای که به روش آموزش الکترونیکی مبتنی بر گویه های مدل پیشنهادی برگزار شده بود مؤثرتر و اثربخش تر بوده است.