آموزش محیط زیست و توسعه پایدار

توجه به بعد جهانی مسائل محیط زیستی از یک سو و آگاهی پیدا کردن در مورد این مسائل از سوی دیگر، تقاضا برای پاسخگویی سازمان ها در مورد مسائل محیط زیستی را افزایش داده است. ارائه افشای اطلاعات محیط زیستی، یک روش برای توضیح سیاست های مربوط به مسئولیت سازمان برای اعمال فعالیت های اخلاقی، اجتماعی و محیط زیستی است. پژوهش حاضر با هدف مطالعه حوزه های افشاگری و شناسایی عوامل مؤثر برافزایش انگیزه برای افشاگری اطلاعات محیط زیستی، انجام گرفته است. بدین منظور با استفاده از مدلی در حوزه افشاگری و با استفاده از مصاحبه از خبرگان (کارشناسان، سرپرستان و اعضای هیات علمی دانشگاه های سراسر کشور)، عوامل مهم انگیزشی در سطح افشاگری اطلاعات محیط زیستی و با استفاده از فن دلفی، 64 عامل مؤثر برافزایش انگیزش افراد در 6 بخش؛ رسانه ها، قوه قضاییه، کارکنان، نهادها و سایر ارگان ها، مصرف کنندگان و سرمایه داران شناسایی شدند. عوامل حمایت دولت از این افراد، عضویت در سازمان های نظارتی، ترس از مجازات دولتی، امنیت شغلی، عوامل مذهب، وجدان کاری، فرهنگ جامعه، توجه به آینده و دیگران، پاداش مادی، ویژگی تأهل افراد و اهمیت به کار، از مهم ترین عوامل در 6 کانال موردنظر هستند.

این مطالعه با هدف ارزشیابی سطح سواد کشاورزی پایدار کارشناسان (دانش، نگرش، حساسیت و نگرانی) و ارزیابی اثرات متغیرهای اقتصادی- اجتماعی (جنسیت، سطح سواد، تجربه و منبع اطلاعاتی) بر آن انجام شد. 180 نفر از کارشناسان کشاورزی در استان تهران و البرز با استفاده از پرسشنامه ای شامل چهار بخش: دانش (17 گزینه)، نگرش (10 گزینه)، حساسیت (18 گزینه) و نگرانی (19 گزینه) مورد پرسش قرار گرفتند. این کارشناسان، سابقه شرکت در دوره های آموزشی کشاورزی پایدار را داشتند. تحلیل داده ها نشان داد که کارشناسان، نگرش، حساسیت و نگرانی بالایی نسبت به پایداری کشاورزی داشتند، درحالی که سطح دانش کشاورزی پایداری، متوسطی داشتند. به منظور بررسی اثرات متغیرهای اجتماعی- اقتصادی بر سطح سواد، شش آزمون تحلیل فاکتوریل یک طرفه انجام شد. نتایج نشان داد که جنسیت بر میزان نگرانی نسبت به پایداری کشاورزی و سطح سواد و تجربه کاری نیز بر دانش و نگرانی نسبت به پایداری کشاورزی، اثر معنی داری دارند. نتایج همچنین نشان داد که کارگاه های آموزشی و رسانه ها، اثرات معنی داری بر سطح سواد کشاورزی پایدار کارشناسان داشتند. بر اساس این نتایج، چارچوبی برای برنامه ریزی باهدف توسعه سواد کشاورزی پایدار پیشنهاد شد.

در مقاله حاضر ماهیت رابطه جهانگردی و آموزش عالی در پرتو نظریه تقابل بررسی شده است. هدف از مقاله حاضر آن است تا مشخص نماید آیا سیاست های توسعه گردشگری و آموزش عالی ایران در تعامل یا تقابل نسبت به یکدیگر قرار دارند؟ زیرا ماهیت سیاست گذاری در دو مساله اجتماعی فرهنگی یعنی جهانگردی و آموزش عالی متأثر از مبانی پیچیده علوم اجتماعی مانند قدرت، نظم و تضاد و واگرایی است؛ بنابراین با بهره گیری از روش شناسی تحلیلی- تفسیری و منابع مختلف، منابع و مقالات علمی موجود در مجلات علمی کشور در سال، اسناد برنامه های توسعه کشور بعد از انقلاب اسلامی، دیدگاه های نظری صاحب نظران و مدیران ارشد کشوری در مجلات، بررسی مقالات و مطالب سایت های اینترنتی، روزنامه ها و سایت های خبری دستگاه های اجرایی وابسته به گردشگری و آموزش عالی کشور و تجربه زیسته نگارنده اطلاعات مستخرجه با بهره گیری از روش تحلیل محتوا بررسی شده است. نتایج به دست آمده نشان می دهد که الف: در پنج برنامه توسعه کشور بعد از انقلاب اسلامی بین سیاست گذاری های مرتبط با جهانگردی و نظام های آموزش عالی تعاملی وجود نداشته است. ب- در برنامه ششم توسعه رویکرد تعاملی پیش بینی شده است؛ اما فضای تقابلی کنونی ناشی از ساختارهای پیچیده کنونی و ناهمگرای تثبیت شده طی سال های گذشته، تضاد منافع سازمانی و مدیریتی، گسستگی نظام سیاست گذاری در این دو حوزه باعث شده که نتوان در برنامه ششم نیز خوش بینانه در خصوص خروج از تقابل بین دو حوزه را پیش بینی کرد. ج- توسعه گردشگری باید به عنوان یک علم با حوزه مشخص و رشته ای بین رشته ای در دانشگاه ها و مراکز آموزش علمی کشور موردتوجه جدی قرار گیرد.

با توجه به حضور دانش آموختگان فنی و حرفه ای در کلیه فعالیت های اقتصادی، لازم است به گونه ای تربیت شوند که از تأثیر کار و تصمیم خود بر محیط زیست آگاه باشند. در این راستا در پژوهش حاضر سعی می شود با توجه به معیارهای شایستگی محیط زیستی، یک مدل تصمیم گیری چند شاخصه فازی برای انتخاب روش آموزش محیط زیست در مدارس فنی و حرفه ای، ارائه شود. به این منظور ابتدا با جستجو در منابع معتبر علمی و تبادل نظر با خبرگان، معیارهای شایستگی محیط زیستی دانش آموختگان فنی و حرفه ای، شناسایی و سپس به منظور تکمیل اطلاعات، سه پرسشنامه متفاوت طراحی شد و پس از توزیع و گردآوری پرسشنامه ها میان خبرگان تحقیق، با استفاده از تکنیک آنتروپی شانون و رویکرد ترکیبی دیمتل-فرآیند تحلیل شبکه ای به وزن دهی معیارهای مذکور، پرداخته شد. از نتایج حاصل آن به منظور رتبه بندی روش های آموزش محیط زیست با استفاده از تکنیک های الکتر فازی، تاپسیس فازی و مجموع ساده وزنی فازی استفاده شد. با توجه به این که نتایج حاصل از اجرای تکنیک های فوق در مواردی با یکدیگر همخوانی نداشت، برای رسیدن به یک اجماع کلی از تکنیک رتبه بندی جزئی استفاده شد و درنهایت یک مدل تصمیم گیری چند شاخصه فازی جهت انتخاب روش آموزش محیط زیست در مدارس فنی و حرفه ای ارائه گردید. نتایج تحقیق نشان می دهد اولویت معیارهای شایستگی بسته به نوع تکنیک وزن دهی متفاوت است و بحث گروهی مناسب ترین روش تدریس آموزش محیط زیست است.

توسعه پایدار، عرصه نوینی است که هم زمان، سیاست، فرهنگ، اقتصاد، تجارت و صنعت را موردتوجه قرار داده و همچنین از محیط زیست، همزیستی با طبیعت و حقوق برابر انسان حمایت کرده و به مسائل داخلی و بین المللی کشورها می پردازد. ازآنجایی که در حوزه محیط زیست پاک، رشد مهارت های اجتماعی، عنصر مهمی در ایجاد یک توسعه پایدار است، در این مقاله، مقایسه اثربخشی آموزش الکترونیکی پروژه محور و غیر پروژه محور بر رشد مهارت های اجتماعی در راستای توسعه پایدار دانشجویان دانشگاه پیام نور مرکز اراک بررسی شد. تعداد 750 نفر از دانشجویان آموزش الکترونیکی دانشگاه پیام نور مرکز اراک، جامعه آماری پژوهش بوده اند. تعداد 30 نفر با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. پرسشنامه استاندارد ماتسون و همکاران برای گردآوری داده ها استفاده شده که اعتبار پرسشنامه استاندارد ماتسون و همکاران در تحقیقات گذشته مورد تأیید قرارگرفته است. ضریب پایایی با روش آلفای کرونباخ محاسبه شد. در این روش ضریب پایایی برابر با 0.86 محاسبه شد. در این مقاله، دانشجویان آموزش الکترونیکی پروژه محور و غیر پروژه محور در دو گروه جداگانه موردمطالعه قرار گرفتند. میانگین دو گروه با استفاده از آزمون t نمونه های زوجی (وابسته) مقایسه شده است. نتایج تحقیق نشان داد که بین مهارت های اجتماعی در راستای توسعه پایدار دانشجویان الکترونیکی پروژه محور و غیر پروژه محور، تفاوت معنی داری وجود دارد.

در این تحقیق از فرایند سلسله مراتبی برای اولویت بندی گزیدارها و معیارهای موانع مدیریت پایدار منابع آب کشاورزی، بهره گرفته شده است. بدین منظور در ابتدا با توجه به معیارها و نیز گزیدارهای شناسایی شده، داده های موردنیاز از طریق 29 پرسشنامه از سوی نمونه ای برگزیده از کارشناسان تعاونی های آب بران واقع در حوزه سد در استان کردستان بر مبنای مقایسه های زوجی گردآوری و داده های گردآوری شده، تحلیل شد. نتایج حاکی از آن بود که گزینه قانونی و سیاست گذاری بالاترین رتبه را در بین هشت گزینه مطرح شده داشت، درواقع به عنوان مهم ترین مانع مدیریت پایدار مصرف آب کشاورزی شناخته شد و پس ازآن به ترتیب گزینه های اقتصادی - حمایتی، آموزشی- ترویجی، نظام های بهره برداری، اجتماعی، نهادی و سازمانی، برنامه ریزی و طبیعی قرار دارد. علاوه بر این، نتایج پژوهش در خصوص اهمیت نسبی معیارها برای بررسی وزن گزینه های موانع مدیریت پایدار منابع آب کشاورزی، بیانگر آن بود که اثربخشی آب در سطح مزرعه بیشترین اهمیت را دارد و بعدازآن به ترتیب معیارهای افزایش بهره وری آب کشاورزی، انتقال بهینه آب کشاورزی، حفظ منبع، بهینه سازی آب، بهبود کارایی آب، نظام آبیاری و مشارکت کشاورزان قرار دارند.

این پژوهش که با هدف آشناسازی نیروی انسانی شاغل در صنعت آب و فاضلاب کشور با ویژگی ها و مزایای استفاده از هواده های عمقی به عنوان جایگزین هواده های سطحی و نیز امکان سنجی استفاده از آن در فرآیندهای لاگون هوادهی، صورت پذیرفته با استفاده از روش توصیفی از نوع تحلیل اسنادی، گزارش شده است. پژوهش حاضر در وهله اول، به منظور ارتقای کیفیت و توانمندی نیروی انسانی، فرایندهای هوادهی در لاگون ها را بررسی، انواع روش های مربوط به هر یک را بیان و سپس انواع هواده ها اعم از هواده های عمقی، مکانیکی سطحی، زیرسطحی و همچنین هواده های پمپی، نحوه عملکرد و عوامل تأثیرگذار بر این هواده ها را موردبررسی قرار داده است که آگاهی از این امور می تواند موجب بهبود سطح علمی، آشنایی با پیشرفت های روز دنیا و درنتیجه بقا و حیات بیشتر سازمان های مربوطه شود. در انتها نیز با بهره گرفتن از نتایج حاصل از سایر پژوهش ها، مقایسه ای بین دو روش صورت گرفته است که نتیجه حاصل شده نشان می دهد استفاده از هواده های عمقی به جای هواده های سطحی، کاهش حدود 78/ 19 درصد در انرژی مصرفی و درنتیجه صرفه اقتصادی و افزایش راندمان شاخص های گوناگون سنجش آلودگی پساب را به همراه خواهد داشت که می توان آن را گامی مؤثر در راستای مدیریت درست و صحیح منابع و ایجاد توسعه ی پایدار در صنعت آب و فاضلاب کشور دانست.

درحالی که نگرانی محیط زیستی اغلب به عنوان یک متغیر پیش بین در خرید محصولات محیط زیستی در نظر گرفته می شود، یافته های تجربی این ارتباط را به صورت قطعی مورد تأیید قرار نمی دهند. درنتیجه بروز این شکاف در ادبیات، این تحقیق، تأثیرات مستقیم و غیرمستقیم نگرانی های محیط زیستی بر روی تمایل به خرید محصولات محیط زیستی، به منظور درک بهتر این تناقض را موردبررسی قرار داده است. این تحقیق از حیث هدف کاربردی و از حیث روش، پیمایشی و مبنی بر تحلیل کوواریانس با استفاده از الگوی مدل یابی معادله ساختاری است. موردمطالعه این تحقیق، تعداد 386 نفر از دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد، به عنوان بخشی از گروه شهروندان با استفاده از فرمول کوکران به صورت تصادفی انتخاب گردید که بر اساس یافته ها و نتایج به دست آمده نقش میانجی گری استراتژی های یادگیری ارادی و اتفاقی در رابطه میان نگرانی های محیط زیستی و تمایل به خرید محصولات محیط زیستی مورد تأیید قرار گرفت. درنتیجه می توان ادعا کرد که با استفاده از استراتژی های یادگیری می توان نگرانی محیط زیستی افراد را به سمت خرید محصولات محیط زیستی هدایت نمود.