عمران رمضانی اردی

در عصر جدید و فناوری های یادگیری پیشرفته که در آن دانش در میان شبکه ای از افراد و فناوری توزیع شده اتفاق می افتد، دست اندرکاران و متولیان آموزش و یادگیری در سازمان ها برای انجام وظایف مرتبط با آموزش الکترونیکی و حل نوآورانه مسائل مربوطه نیازمند برخورداری از مجموعه ای از صلاحیت ها و شایستگی های حرفه ای همانند سایر مشاغل هستند. هدف پژوهش حاضر تدوین شایستگی های حرفه ای لازم برای راهبری و توسعه آموزش الکترونیکی ضمن خدمت در دستگاه های اجرایی است. در این بررسی از طرح پژوهشی آمیخته اکتشافی به منظور تبیین جنبه های اصلی موضوع مورد نظر استفاده شده است. در بخش کیفی این مطالعه افزون بر بررسی ادبیات موضوع و کتابخانه ای و اسناد علمی، با 10 نفر از خبرگان موضوع مصاحبه هایی برای گردآوری داده های لازم انجام گرفت و در بخش کمّی نیز داده های موردنظر با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته از 20 نفر از خبرگان و صاحبنظران که همگی بصورت هدفمند انتخاب شده بودند گردآوری شد. رویکرد تدوین شایستگی های موردنیاز برای راهبری و توسعه آموزش الکترونیکی، پیمایش از خبرگان و متخصصان موضوعی بوده است. در این مقاله مدل شایستگی های حرفه ای موردنیاز متولیان راهبری و توسعه آموزش الکترونیکی در دستگاه های اجرایی که شامل شایستگی های طراحی آموزشی، شایستگی های مدیریت طراحی آموزشی و شایستگی های چندرسانه ای به عنوان مؤلفه های اصلی برای راهبری و توسعه آموزش الکترونیکی، به همراه گویه ها و گزاره های عملکردی به عنوان نتیجه پژوهش بدست آمد و به روش آماری، اعتباریابی درونی شد.

هدف این پژوهش طراحی الگوی آموزش الکترونیکی ضمن خدمت کارکنان دولت به منظور فراهم آوردن محیط های یادگیری الکترونیکی برای کارکنان و تدارک فرصت های یادگیری متناسب با شرایط فردی، شغلی و سازمانی و اعتباریابی الگو است. روش تحقیق تلفیقی (کمی و کیفی) می باشد و از طرح پژوهش تلفیقی اکتشافی و تبیینی به منظور تبیین جنبه های اصلی موضوع موردنظر استفاده شده است. مؤلفه ها و ابعاد موضوع به صورت مطالعات اسنادی و مصاحبه موردبررسی و در قالب الگوی آموزش الکترونیکی تدوین گردید. برای تحلیل داده های کیفی از روش مقوله بندی و از روش تحلیل عاملی برای داده های کمی استفاده شد. درنهایت، الگوی پیشنهادی آموزش الکترونیکی ضمن خدمت طراحی و اعتباریابی شد. این الگو مبتنی بر مؤلفه های سیاست گذاری و راهبری در آموزش الکترونیکی، طراحی آموزشی بر اساس اصول پداگوژیکی و آنداراگوژیکی آموزش الکترونیکی، اجرا و پشتیبانی در آموزش الکترونیکی است. هرکدام از مؤلفه ها دربرگیرنده گویه های مشخصی هستند که در آموزش الکترونیکی ضمن خدمت کارکنان می تواند مبنای عمل قرار گیرد. الگوی پیشنهادی آموزش الکترونیکی با استفاده از روش های تحلیل عاملی تأییدی مرحله اول و دوم و نهایی اعتباریابی شد و اعتبار درونی الگو مورد تأیید قرار گرفت. با اجرای یک دوره آموزش الکترونیکی مبتنی بر گویه های الگوی پیشنهادی و یک دوره حضوری بدون در نظر گرفتن گویه های الگوی پیشنهادی، اعتبار بیرونی مدل بررسی شد و مورد تأیید قرار گرفت. دوره ای که به روش آموزش الکترونیکی مبتنی بر گویه های مدل پیشنهادی برگزار شده بود مؤثرتر و اثربخش تر بوده است.