آموزش محیط زیست و توسعه پایدار

امروزه تخریب محیط زیست و عدم آگاهی کشاورزان در مسائل مربوط به آن یکی از چالش های مهم در مناطق روستایی است؛ لذا رفتارهای محیط زیستی پایدار در این مناطق، در تحقق اهداف توسعه ملی بسیار حائز اهمیت است. ازاین رو این پژوهش با هدف بررسی نقش میانجی نیت در تحلیل عوامل مؤثر بر رفتار محیط زیستی پایدار کشاورزی صورت پذیرفت. جامعه آماری پژوهش کشاورزان شهرستان زنجان بودند که با استفاده از فرمول کوکران تعداد 300 نفر از آن ها از طریق نمونه گیری چندمرحله ای انتخاب شد. برای گردآوری داده ها از ابزار پرسشنامه استفاده گردید. روایی ظاهری و محتوایی پرسشنامه با نظر پانلی از متخصصان و کارشناسان قبل از پیش آزمون مورد تأیید قرار گرفت. پایایی ابزار تحقیق نیز از طریق انجام پیش آزمون بین 30 نفر خارج از نمونه آماری و محاسبه آلفای کرونباخ برای مقیاس های اصلی پرسشنامه (در دامنه بین 72/0 تا 88/0) ارزیابی شد. تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از نرم افزارهای SPSS24 و AMOS22 انجام گرفت. داده های گردآوری شده با استفاده از تکنیک مدل سازی معادلات ساختاری تجزیه وتحلیل گردید. نتایج مدل ساختاری مستقیم نشان داد بین متغیرهای هنجار ذهنی، کنترل رفتار درک شده و نگرش محیط زیستی با متغیر وابسته رفتار محیط زیستی پایدار در کشاورزی رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد؛ همچنین، بر اساس نتایج مدل ساختاری میانجی مشخص شد که متغیر نیت محیط زیستی در رابطه بین متغیرهای مستقل با رفتار محیط زیستی پایدار در کشاورزی دارای نقش میانجی می باشد و این متغیرها 39 درصد از تغییرات متغیر وابسته را تبیین می کنند.

هدف مطالعه حاضر بررسی تأثیر آموزش با استفاده از گیمیفیکیشن بر یادگیری و یادداری مفاهیم محیط زیست دانش آموزان پایه یازدهم بود. روش پژوهش به صورت شبه تجربی و طرح تحقیق پیش آزمون-پس آزمون با گروه گواه انتخاب شد. جامعه آماری نیز شامل کلیه دانش آموزان پسر پایه یازدهم شهر اراک بودند که در سال تحصیلی 99- 1398 مشغول به تحصیل بودند که تعداد 52 نفر از آنها به عنوان نمونه در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه 26 نفره کنترل و آزمایش تقسیم شدند. دانش آموزان در گروه آزمایش به مدت 12 جلسه تحت تأثیر آموزش مبتنی بر گیمفیکیشن قرار گرفتند درحالی که در گروه کنترل روش آموزش به شکل معمول صورت گرفت. جهت گردآوری داده ها از آزمون یادگیری محقق ساخته استفاده گردید. روایی این آزمون توسط مدرسین درس و متخصصین در حوزه آموزش مورد تأیید قرار گرفت و همچنین پایایی آن با استفاده از روش کودرریچاردسون 20 مقدار 0.82 گزارش شد. جهت تحلیل داده ها از آزمون تحلیل واریانس اندازه گیری های مکرر استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد که آموزش با استفاده از گیمیفیکیشن بر یادگیری و یادداری دانش آموزان تأثیر داشته است (p <0.001). با توجه به نتایج پژوهش پیشنهاد می شود اصول گیمیفکیشن در آموزش مفاهیم محیط زیست مورداستفاده قرار گیرد.

در این پژوهش، عوامل مؤثر بر مدیریت کربن در مؤسسات آموزش عالی از دیدگاه مدیران دانشگاه رازی (ستادی و آموزشی) موردبررسی قرار گرفت. پژوهش کمی حاضر یک پژوهش توصیفی- همبستگی است که اطلاعات موردنیاز آن، با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته با طیف 5 گزینه ای لیکرت جمع آوری شده است. جامعه این پژوهش، 175 نفر از مدیران دانشگاه رازی بودند که با استفاده از روش سرشماری (تمام شماری) موردمطالعه قرار گرفتند. یافته ها نشان داد اقدامات شاخص دانشگاه رازی در مدیریت کربن، «افزایش فضای سبز و کاهش مصرف آب» با میانگین (05/4 و 47/3 از 5) بوده اما مسئولین دانشگاه مواردی مشابه «کاهش ردپای کربن در اجرای فعالیت های تجاری و تصمیم گیری ها» و «اصول مدیریت کم کربن در تهیه مواد و تدارکات» را کم مدنظر داشته اند (میانگین 09/2 و 91/1 از 5) که نشان می دهد نیاز است نگرش مدیران نسبت به کاهش کربن بالابرده شود. روش هایی از مدیریت کربن که مشارکت دانشگاهیان و درنظرگرفتن اهداف کاهش کربن را لازم دارد میانگین های پایین، (حدود 2 از 5) داشتند. همچنین، از نظر پاسخ گویان موانع مدیریت کربن در دانشگاه بیشتر به بعد انسانی و نرم افزاری مرتبط بود تا مسائل فنی و سخت افزاری. راه حل ها نیز مؤید ضرورت برونی سازی برنامه مدیریت کربن در فرایندهای عملکردی بودند. مشخص شد دانشگاه رازی در زمینه مدیریت کربن دیدگاه بالا به پایین دارد که مؤید دستوری بودن این برنامه ها می باشد. برای استقرار نظام مدیریت کربن، پیشنهادهایی ارائه گردید مانند مشارکت دانشگاهیان در امور مختلف، مد نظر قرارگرفتن کاهش ردپای کربن در تمامی فعالیت ها، نظارت، ارزیابی و نیز بازنگری و اصلاح آن ها.

با توجه به تأسیس رشته مهندسی مدیریت پروژه در کشور از سوی نگارنده، این مقاله بر چگونگی طراحی برنامه آموزشی درسی و مسایل مهم جهت لحاظ در برنامه درسی رشته دانشگاهی مهندسی عمران و مدیریت پروژه تمرکز می کند و هدف آن ارتقای سطح دانش آموختگانی است که نه تنها از نیاز به پیشرفت پایدار آگاه نیستند، بلکه آرمان های سازمان های صنعتی، افراد حرفه ای و ذینفعان دانشگاهی را، پیرو این امر نیز برآورده نمی کنند. این مقاله از نوع پژوهش کاربردی و مبتنی بر مطالعه موردی مستخرج از یافته های پژوهشی بوده است. برای دستیابی به این هدف، مروری برای تعیین حوزه های اصلی موردبررسی در پیشرفت پایدار و مفهوم پایداری جهت لحاظ در برنامه ریزی درسی و سرفصل درس صورت 'گرفته و توجه ویژه ای به نقش مهندسی عمران و مدیریت پروژه شده است. داده های اولیه با استفاده از بررسی مقالات مهم و مدارک معتبر به طور ویژه بر روی مطالعات در خصوص دو مطالعه موردی، یکی در مورد برنامه مهندسی عمران و مدیریت پروژه در دانشگاه شمال شرق انگلستان و دیگری در بخش مرکزی ایتالیا که در این زمینه موفق بوده اند، جمع آوری شده است. نتایج مبتنی بر  این روش تحقیق  منجر به طراحی جدولی با مؤلفه های اساسی جهت لحاظ در سرفصل برنامه ریزی درسی رشته مهندسی عمران و مدیریت پروژه در کشور شده است که در نوع خود کاربردی و مشتمل بر یک چارچوب پیشنهادی در 9 حوزه و 75 مقوله برای لحاظ در برنامه آموزشی رشته های مذکور به عنوان خروجی این پژوهش می باشد.

هدف از پژوهش حاضر بررسی عوامل روانشناختی موثر بر تمایل به رفتار کشاورزی حفاظتی یا فناوری های دوستدار محیط زیست کشاورزان شهرستان ساری با اقتباس از مدل رفتار برنامه ریزی شده بود. این پژوهش از نوع توصیفی - همبستگی (تحلیل ماتریس کوواریانس برای آزمون مدل تحقیق) با هدف نمایش رابطه میان متغیرها بود. جامعه آماری 30788 نفر کشاورزان شهرستان ساری بودند که با نمونه گیری چندمرحله ای تصادفی220 نفر به عنوان حجم نمونه مورد بررسی قرار گرفتند. ابزار تحقیق پرسشنامه ای بود که روایی (صوری و محتوایی) و روایی تشخیصی و پایایی ترکیبی آن تأیید گردید. برای تبیین اثرگذاری و اثرپذیری عوامل روانشناختی و تمایل به رفتار کشاورزی حفاظتی از یکدیگر از روش مدل سازی معادلات ساختاری با نرم افزار لیزرل نسخه 8.80 استفاده گردیده است طبق نتایج بدست آمده عوامل روانشناختی به طور کلی 96 درصد از واریانس میزان تمایل به رفتار کشاورزی حفاظتی را تبیین نمودند. زمانی که اثر متغیرهای 3گانه عوامل روانشناختی به طور جداگانه بر تمایل به بکارگیری سنجیده شد نتایج نشان داد سه متغیر نگرش، هنجارهای ذهنی، کنترل رفتار ادراک شده قادرند 66% از واریانس تمایل به بکارگیری را تبیین نمایند. در این پژوهش در هر دو مدل در بین متغیرهای روانشناختی، هنجارهای ذهنی مؤثرترین عامل پیش بینی کننده بود. در مدل اول با بارعاملی 74% و در مدل دوم با بار عاملی 39%. به عبارتی نظر گروه های مرجع و موافقت و حمایت آنها مؤثرترین عامل در تمایل به رفتار کشاورزی حفاظتی در بین کشاورزان ساری بدست آمد. بنابراین تأثیرپذیری از رهبران افکار جامعه بر پذیرش فناوری های کشاورزی حفاظتی غیر قابل انکار است.

افزایش نگرانی و توجه روز افزون به سلامت عمومی و مسایل محیط زیست منجر به پیدایش و اهمیت مفهوم محصولات سبز شده است. با توجه به اهمیت مسایل زیست محیطی در بین مصرف کنندگان، بررسی عوامل موثر بر نگرش و قصد خرید آنها به محصولات سبز ضروری است. قصد مصرف کنندگان به خرید سبز به نگرش نسبت به محصولات سبز برای رفع نیازهای محیط زیستی اشاره دارد؛ تحت تاثیر مولفه های ارزش ادراک شده سبز مصرف کنندگان است. پژوهش حاضر اقدام به تعیین میزان اثر مولفه های ارزش ادراک شده سبز بر نگرش نسبت به محصولات سبز و تبیین شکل گیری قصد خرید مصرف کنندگان سبز نموده است. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش و بازه زمانی جمع آوری داده ها در زمره تحقیقات پیمایش مقطعی قرار دارد. مصرف کنندگان محصولات سبز فروشگاه های زنجیره ای شهر خرم آباد ( افق کوروش، اتکا، شهروند، رفاه، هفت) به عنوان جامعه آماری انتخاب شدند. نمونه گیری به روش خوشه ای چند مرحله ای در 4 نقطه اصلی شهر خرم آباد انجام گرفت که در نهایت 360 پرسشنامه تکمیل گردید. روایی پرسشنامه با نظر خبرگان و بارهای عاملی تاییدی، سنجیده شد و مقدار آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی تمامی ابعاد پرسشنامه بزرگتر از 7/0 بدست آمد، که مورد تایید واقع گردید. تجزیه و تحلیل داده ها در این پژوهش با نرم افزار آماری spss22 و smart pls3 انجام گرفت. یافته های پژوهش بیانگر تاثیر مثبت و معنادار مولفه های ارزش ادراک شده سبز شامل ارزش عملکردی، ارزش شرطی، ارزش اجتماعی و ارزش عاطفی بر نگرش نسبت به خرید محصولات سبز و قصد خرید مصرف کنندگان سبز می باشد.

این مقاله درصدد است تا نقش توسعه پایدار شهری در امنیت اجتماعی شهروندان را بررسی نماید. روش این پژوهش، پیمایش بوده و گردآوری داده ها از طریق روش میدانی انجام شده است. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده و برای سنجش روایی پرسشنامه از نظرات اساتید و خبرگان استفاده شده است، همچنین برای سنجش پایایی نیز از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد که ضریب مربوطه معادل 86/0 بوده است. جامعه آماری شامل افراد 20 تا 54 ساله شهر خرم آباد بود که بر اساس سرشماری سال 1395 برابر با 70417 نفر بوده اند. برای تعیین حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده شده و تعداد نمونه 384  نفر بوده است. برای تجزیه وتحلیل داده ها از تکنیک رگرسیون و آزمون همبستگی پیرسون استفاده گردید. نتایج پژوهش حاکی از این بود که هرکدام از شاخص های توسعه پایداری شهری (بعد اقتصادی، بعد اجتماعی و بعد اکولوژیک) بر احساس امنیت اجتماعی تأثیر مثبت داشته است، در نهایت نتیجه نشان داد که به طورکلی شاخص های توسعه پایدار شهری بر روی احساس امنیت اجتماعی شهروندان تأثیر داشته و هر چه شهر از نظر این شاخص ها پیشرفت داشته باشد، مردم احساس امنیت اجتماعی بیشتری خواهند داشت.

دستیابی به محیط زیست پاکیزه به همراه رشد اقتصادی و رفاه جامعه از آرزوهای هر جامعه مدرن محسوب می شود. محققان حوزه کارآفرینی در سال های اخیر، افزایش همبستگی میان کسب وکار و محیط زیست را پذیرفته اند؛ زیرا فعالیت های کارآفرینانه، یک پیشران کلیدی برای پایداری اقتصادی، اجتماعی و محیط زیستی به حساب می آید. بررسی مطالعات حوزه کارآفرینی نشان می دهد که ادبیات تحقیق این حوزه در سال های اخیر به سرعت توسعه یافته است و پیشرفت آن در طیف وسیعی از موضوعات صورت گرفته است. بااین وجود، یکی از دغدغه های علمی نویسندگان مقاله حاضر پرداختن به موضوع پیوند کارآفرینی و محیط زیست است. در واقع شناخت فرصت های تحقیقاتی مرتبط با این حوزه، کمک شایسته ای به توسعه نظری و تحقیقات کاربردی علوم کارآفرینی و محیط زیست می نماید. در این میان، مفهوم پیچیده گرایش کارآفرینانه سبز از جذابیت بالایی برای پژوهش برخوردار است. در این پژوهش به بررسی ادبیات و تحقیقات مرتبط با پیوند حوزه های کارآفرینی و محیط زیستی با رویکرد فراترکیب پرداخته شده است. بر این اساس در مقاله حاضر پس از بررسی موضوعی و محتوایی 141 منبع، 25 عامل در قالب هشت مفهوم و دو مقوله شناسایی شدند که وزن عوامل با روش آنتروپی شانون تعدیل شده تعیین شده است. در این راستا مهم ترین عوامل مؤثر بر گرایش کارآفرینانه سبز کسب وکارها به ترتیب عبارت اند از: «نوع صنعت»، «حمایت مالی»، «پاداش و مشوق های دولت برای اقدامات کارآفرینانه سبز»، «شبکه های اجتماعی»، «کارآفرینی سبز جهت سود اقتصادی»، «هنجارهای اجتماعی در مورد محیط زیست» و «تعهد، توجه و شناخت مدیران یا مالکان نسبت به محیط زیست».

بر اساس شاخصه های نیازسنجی انسانی، کودکان دارای طیف محدودتری از نیازها نسبت به بزرگسالان هستند. حال این فرضیه مطرح شده است که با ایجاد محیط های دوستدار کودکان، علاوه برافزایش رضایتمندی آنها، میزان رضایتمندی کلی از فضاهای شهری و در نتیجه پایداری شهری را نیز می توان افزایش داد. ابتدا مؤلفه های رضایتمندی بزرگسالان از فضاهای شهری، با استناد به مؤلفه های تحقیق «زنکر»، به روش تأییدی و بهره گیری از ابزار «ترجمه معکوس» با ضریب آلفای کرونباخ 736/0 به دست آمدند. سپس مؤلفه های رضایتمندی کودکان، حاصل از مطالعه اسنادی به روش تحلیل عاملی بررسی شده و به منظور ساخت پرسشنامه مورداستفاده قرار گرفتند. پرسشنامه های محقق ساخته در دو پارک قیطریه و نیاوران از منطقه یک شهر تهران به شیوه تصادفی از 90 نفر در دو محوطه بازی کودکان و فضای بدون حضور کودکان هر پارک مورد پرسش قرار گرفتند. تحلیل ها با استفاده از تکنیک رگرسیون چندبعدی و ضریب همبستگی پیرسون انجام گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که میزان رضایتمندی کلی در محوطه بازی کودکان سه برابر محدوده بدون حضور کودکان است. نقش معنادار و مثبت سه مؤلفه حضور پذیری، نشاط و امنیت بر رضایتمندی شهروندان که در تحقیقات پیشین نیز به اثبات رسیده بود، حاصل شد. با گسترش محیط های دوستدار کودک، برای دست یابی به نسلی از کودکان دوستدار محیط تلاش کرده ایم. این مهم در تحقیقات آتی می تواند به عنوان راهکاری نوین در تبیین مؤلفه های آموزش حفاظت از محیط زیست و توسعه پایدار شهری مطرح گردد.

نقد بوم گرا یا «اکو کریتیسیزم» را می توان مطالعه ی رابطه ی میان ادبیات و محیط زیست و چگونگی بازتاب ارتباط انسان با محیط فیزیکی پیرامونش در ادبیات دانست. در این نقد، رابطه ی دوسویه میان شاعر یا نویسنده با طبیعت و میزان تأثیر و تأثّر مظاهر طبیعی بر روح و جان آنان بررسی می شود. این مقاله، در پاسخ به این پرسش که «زیست بوم های زمانی شاعران، چه تأثیری بر اشعار آنان داشته است»؛ به بررسی درون مایه و مضمون اصلی اشعار زیست محیطی شاعران موردپژوهش پرداخته، تفاوت ها و اشتراکات آنها را در راستای ادبیات و محیط زیست بیان می کند. در این پژوهش که ازنظر هدف، کاربردی و ازنظر نحوه گردآوری، توصیفی-تحلیلی از نوع اسنادی بوده، نتایج ذیل به دست آمده است: شباهت اندیشه ی زیست بوم و طبیعت محور از منظر نقد بوم گرا میان آثار شاعران، ناشی از روحیات و سرشت مشترک انسانی و نیز معلول شباهت  برخی عوامل تأثیرگذار محیطی مانند 1- مکتب رمانتیسم 2- شرایط نابسامان سیاسی و اجتماعی جامعه 3- تأثیر محیط زندگی و دوران کودکی آن ها است. در شعر شاعران موردتحقیق، لزوم توجه به طبیعت و زیست بوم های زمانی شاعر، بیان بحران های زیست محیطی و آگاهی بخشی برای حفاظت از آن، سبب شده از شعر به عنوان رسانه ای زیست محیطی- فرهنگی استفاده شود. تأثیر زیست بوم های زمانی شاعران بر اشعار آنان، آرمان شهر، شهر گریزی، آلودگی آب، خاک، هوا، بیابان زایی، پرداختن به برخی بحران ها مانند خشکسالی وغیره، شباهت مهم نگرش بوم محور شاعران موردمطالعه و نزدیکی به طبیعت، نوع زیست بوم و نوع نگرش به آرمان شهر مطلوب تفاوت مهم آنان است.