آموزش محیط زیست و توسعه پایدار

آموزش محیط زیست و توسعه پایدار

آموزش محیط زیست و توسعه پایدار سال نهم زمستان 1399 شماره 2 (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

تأثیر برنامه آموزش سواد محیط زیستی مبتنی بر فناوری واقعیت افزوده بر دانش، نگرش و رفتار محیط زیستی دانش آموزان دوره متوسطه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سواد محیط زیستی واقعیت افزوده نگرش رفتار دانش محیط زیستی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 602 تعداد دانلود : 420
پژوهش حاضر، با هدف بررسی تأثیر برنامه آموزش سواد محیط زیستی مبتنی بر فناوری واقعیت افزوده بر دانش، نگرش و رفتار محیط زیستی دانش آموزان دوره متوسطه انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش را کلیه دانش آموزان دوره متوسطه شهر تهران که در سال تحصیلی 1396-1397 مشغول به تحصیل بوده اند، تشکیل می دهند. نمونه موردمطالعه با استفاده از روش نمونه گیری غیر تصادفی انتخاب شد که به دو گروه 20 نفری (گروه آزمایش و کنترل) تقسیم شدند. روش تحقیق، روش شبه آزمایشی (طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل) بود. ابتدا آزمون سواد محیط زیستی به عنوان پیش آزمون استفاده شده است. سپس ابزارهای ارتباطی سیار جهت اجرای واقعیت افزوده در اختیار گروه آزمایش قرارگرفته و در گروه کنترل مطالب محیط زیستی موردنظر به صورت سنتی ارائه شد. پس از اتمام تدریس در هر دو گروه، مجدداً ابزار پرسشنامه سواد محیط زیستی مورداستفاده قرار گرفت و نتایج آن مورد مقایسه قرار گرفت. جهت تحلیل داده ها از آزمون تحلیل کوواریانس و آزمون واریانس چند متغیره استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد که برنامه آموزش سواد محیط زیستی مبتنی بر فناوری واقعیت افزوده بر دانش، نگرش و رفتار محیط زیستی دانش آموزان دوره متوسطه تأثیر مثبتی داشته است و می تواند به عنوان ابزاری مفید در آموزش مورداستفاده قرار گیرد.
۲.

نیازهای آموزش محیط زیست دانشجویان کارشناسی رشته های مدیریت صنعتی و مهندسی صنایع(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آموزش محیط زیست نیازهای آموزشی آموزش اختصاصی محیط زیست مهندسی صنایع مدیریت صنعتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 733 تعداد دانلود : 501
با توجه به نقش آموزش عالی در پرورش متخصصان، توجه به آموزش محیط زیست در رشته های تخصصی و به ویژه رشته های مرتبط با صنعت از جمله مسئولیت های این نهاد است. اما در آموزش عالی ایران توجه به این گونه آموزش ها در حد مطلوب نیست و در برنامه درسی اکثر رشته ها توجهی به آن نمی شود. لذا هدف اصلی پژوهش حاضر، شناسایی و اولویت بندی نیازهای آموزش محیط زیست برای دانشجویان رشته های مهندسی صنایع و مدیریت صنعتی بود. روش پژوهش آمیخته از نوع اکتشافی- متوالی بوده و به منظور این بررسی ابتدا با روش های کیفی به بررسی نیازها و مؤلفه های آموزش محیط زیست رشته های موردنظر از طریق مصاحبه با 9 نفر از اساتید و تحلیل محتوای سرفصل های رشته های موردنظر در 8 دانشگاه در کشورهای دیگر پرداخته شد. سپس مؤلفه های به دست آمده از مرحله کیفی، تلخیص و تلفیق شده و به منظور اولویت بندی در اختیار 60  نفر از خبرگان قرار گرفت. داده های حاصل با استفاده از آزمون کای اسکوئر و آزمون فریدمن مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفته و نیازها اولویت بندی شدند. نتایج حاکی از آن است که مؤلفه های دانش و مسائل کلی محیط زیست و صنایع و ملاحظات زیست محیطی در زنجیره تأمین در اولویت بالاتری نسبت به سایر مؤلفه ها قرار دارند.
۳.

شناسایی دیدگاه کارشناسان سازمان جهاد کشاورزی در زمینه عوامل مؤثر بر الزام های آموزشی توسعه کشاورزی ارگانیک (مطالعه موردی: استان آذربایجان شرقی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کشاورزی ارگانیک تحلیل عاملی کارشناسان کشاورزی الزام های آموزشی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 945 تعداد دانلود : 354
آموزش عامل اصلی توسعه کشاورزی است و تربیت نیروی انسانی متخصص و محقق مهم ترین عامل در جهت توسعه کشاورزی ارگانیک است. این نیروی انسانی می تواند تمامی کنشگران درگیر در این نظام کشاورزی را در برگیرد. هدف این پژوهش، شناسایی عوامل مؤثر بر الزام های آموزشی توسعه کشاورزی ارگانیک از دیدگاه کارشناسان کشاورزی بود. جامعه آماری این پژوهش، کارشناسان سازمان جهاد کشاورزی استان آذربایجان شرقی بودند (837=N). برای این جامعه آماری، با استفاده از جدول کرجسی و مورگان، حجم نمونه 264 نفر تعیین شد که برای کاهش خطا و پوشش پرسشنامه های بی پاسخ، این تعداد به 310 نفر افزایش یافت و به صورت نمونه گیری تصادفی ساده موردمطالعه قرار گرفتند. ابزار اصلی جمع آوری داده ها در این پژوهش، پرسشنامه بود. روایی پرسشنامه با نظر استادان دانشگاه تهران تأیید شد و پایایی آن نیز با ضریب تتای ترتیبی تأیید شد. نتایج تحلیل عاملی نشان داد که عوامل مؤثر بر الزام های آموزشی توسعه کشاورزی ارگانیک را می توان در شش عامل سیاست گذاری، مدیریتی، تحقیقاتی، ترویجی، زراعی و مصرفی خلاصه کرد. این عوامل درمجموع 58 درصد از واریانس عامل های مؤثر بر الزام های آموزشی توسعه کشاورزی ارگانیک را تبیین کردند. بر اساس نتایج به دست آمده، ایجاد دوره های آموزشی در زمینه مدیریت تلفیقی آفات (IPM)، بازاریابی کشاورزی، کارآفرینی کشاورزی با محوریت کشاورزی ارگانیک و همچنین پژوهش های بیشتر بر روی کاهش هزینه تولید محصولات ارگانیک پیشنهاد می شود.
۴.

شناسایی ابعاد و مؤلفه های آموزش مداوم جامعه پزشکی مبتنی بر یادگیری ترکیبی با رویکرد توسعه پایدار(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آموزش مداوم جامعه پزشکی یادگیری ترکیبی تکنیک دلفی فازی توسعه پایدار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 89 تعداد دانلود : 517
روش های آموزشی مورد استفاده در برنامه بازآموزی و ارتقای سطح توانمندی حرفه ای شاغلان جامعه پزشکی، یکی از دغدغه های حوزه سلامت برای توسعه پایدار و تضمین کیفیت خدمات بهداشتی و درمانی است. یادگیری ترکیبی، تلفیق اندیشمندانه یادگیری الکترونیکی و یادگیری چهره به چهره است که در حوزه آموزش مداوم جامعه پزشکی می تواند با بهبود کیفیت و کمیت آموزش، نقش به سزایی در ارتقاء نظام سلامت کشور داشته باشد. پژوهش حاضر با هدف شناسایی ابعاد و مؤلفه های آموزش مداوم جامعه پزشکی مبتنی بر یادگیری ترکیبی و به منظور ارتقای کیفی این بخش مهم انجام پذیرفت. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و در سال 1398 در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی انجام شد. برای گردآوری اطلاعات از روش تلفیقی شامل سه روش مطالعه اسنادی، دلفی فازی و پیمایشی استفاده شد. روش نمونه گیری به صورت هدفمند بود و با استفاده از مصاحبه نیمه ساختاریافته تا رسیدن به اشباع داده ها با ده نفر از خبرگان و صاحب نظران حوزه های آموزش مداوم جامعه پزشکی و یادگیری ترکیبی، مصاحبه انجام شد. به منظور تحلیل محتوای در مرحله اول از تحلیل محتوای کیفی و در مرحله دوم و سوم از تحلیل دلفی فازی استفاده شد. در ابتدا از داده های حاصل از مصاحبه ها، 281 کد اولیه استخراج شد که پس از بازنگری مداوم به 78 کد تقلیل یافت. نتایج حاصل از این پژوهش کیفی منجر به شناسایی و معرفی هفت بعد اصلی مشتمل بر نهادی، مدیریت آموزشی و پشتیبانی منابع، فناوری و طراحی، پداگوژیکی، ارزیابی و بازخورد، اخلاقی و قالب های یادگیری برای الگوی آموزش مداوم جامعه پزشکی مبتنی بر یادگیری ترکیبی و همچنین 28 مؤلفه و 100 گویه شد. نتایج این تحقیق می تواند مورد توجه سیاست گذاران و برنامه ریزان این حوزه قرارگرفته و برای توسعه پایدار سلامت جامعه، مورد بهره برداری قرار گیرد.
۵.

بررسی عوامل مؤثر بر بهبود فرهنگ بهداشت، ایمنی و محیط زیست در اماکن ورزشی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اماکن ورزشی فرهنگ بهداشت ایمنی محیط زیست

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 453 تعداد دانلود : 102
تحقیق حاضر با هدف بررسی عوامل مؤثر بر بهبود فرهنگ بهداشت، ایمنی و محیط زیست در اماکن ورزشی طراحی و اجرا گردید. تحقیق از نوع تحقیقات توصیفی- تحلیلی می باشد. جامعه آماری تحقیق شامل مدیران اماکن ورزشی آگاه به حوزه بهداشت، ایمنی و محیط زیست، بودند که تجربه کافی در عرصه ورزش و اماکن ورزشی دارا می باشند. بر اساس شیوه انتخاب نمونه گیری گلوله برفی تعداد 18 نفر به عنوان نمونه تحقیق مشخص گردیدند.  به منظور طراح ی چ ارچوب مفه ومی تحقیق از نظریه سه شاخگی کمک گرفته شد. پرسشنامه تحقیق حاضر، شامل پرسشنامه محقق ساخته بود. این پرسشنامه بر اساس روش TOPSIS طراحی گردیده بود. به منظور اولویت بندی این عوامل از روش تاپسیس استفاده گردید. کلیه روند تجزیه وتحلیل داده های تحقیق با استفاده از نرم افزار BT TopSis SoLver انجام گردید. توجه به نتایج مشخص گردید که ایجاد نظارت بر رفتارها و عملکرد کارکنان و مدیران اماکن ورزشی در حوزه HSE با ضریب 9745/0 مهم ترین عامل مشخص گردید. همچنین نتایج نشان داد که متناسب سازی شرح شغل های کارکنان و مدیران اماکن ورزشی با اهداف HSE با ضریب نزدیکی 8649/0 و توجه به نگرش و مهارت های مربوط به HSE کارکنان و مدیران در زمان استخدام و به کارگماری با ضریب نزدیکی 8388/0 دیگر عوامل مهم بر بهبود فرهنگ HSE در اماکن ورزشی بودند. این نتایج می تواند در بهبود فرهنگ بهداشت، ایمنی و محیط زیست در اماکن ورزشی مؤثر باشد.
۶.

تحلیل نابرابری های فضایی توزیع خدمات شهری و ارتباط آن با کیفیت زندگی ساکنین جهت دستیابی به محلات پایدار (مطالعه موردی: محلات شهر تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مدیریت شهری عدالت فضایی کیفیت زندگی مدل ویکور سرانه ها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 719 تعداد دانلود : 22
در مقاله حاضر وضعیت عدالت فضایی در توزیع خدمات شهری در محلاتی از مناطق منتخب شهر تهران بررسی می گردد. روش پژوهش از نوع توصیفی تحلیلی است، در بخش نخست از طریق خوشه بندیK-means تعدادی از محلات همگن انتخاب گردیدند سپس با مدل آنتروپی شانون وزن دهی شده و با استفاده از مدل ویکور (VIKOR) توزیع خدمات در سطح محلات مورد نظر بررسی شده محلات مورد نظر رتبه بندی شدند. در بخش دوم کیفیت زندگی در این محلات از منظر شهروندان با طراحی پرسشنامه هایی که روایی آن با استفاده از آزمون بارتلت 71 /0 درصد و پایایی آن نیز با استفاده از آلفای کرونباخ، مقدار 073/ 0 درصد تعیین شد، مورد بررسی قرار گرفت و برای مقایسه بین توزیع خدمات و کیفیت زندگی از دو تکنیک تحلیل همبستگی و تحلیل رگرسیون استفاده شد. نتایج رتبه بندی محلات با این دو روش متفاوت بود که نشان داد جهت دستیابی به محلات پایدار اتکا صرف به معیار کمی سرانه به تنهایی جوابگوی نیازهای شهروندان نیست و عدالت، اختصاص خدمات متناسب با شرایط افراد می باشد که تأمین آنها نیاز به سازوکار و برنامه ریزی هایی دارد که باید از سوی مدیریت شهری سازمان دهی شود و لازم است دیدگاه ها و نیازهای واقعی شهروندان نیز در برنامه ریزی ها لحاظ گردد.
۷.

تربیت محیط زیستی و جایگاه آن در برنامه درسی دوره دوم ابتدایی نظام آموزشی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تحلیل محتوا تربیت محیط زیستی کتب دوره دوم ابتدایی آنتروپی شانون

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 173 تعداد دانلود : 518
پژوهش حاضر با هدف بررسی وضعیت موجود تربیت محیط زیستی در دوره دوم ابتدایی بر اساس مؤلفه های تربیت محیط زیستی انجام پذیرفته است. روش پژوهش، روش تحلیل محتوای آنتروپی شانون بود که پردازش داده ها را در بحث تحلیل محتوا با نگاه جدید و به صورت کمی و کیفی مطرح می کند. محتوای طرح ازنظر پاسخگو (کلیه کتب چهارم، پنجم و ششم ابتدایی) و 9 مؤلفه اصلی و 43 مؤلفه فرعی موردبررسی قرار گرفت. نتایج تحلیل محتوا نشان داد که از مجموع 848 صفحه کتب پایه چهارم ابتدایی، درمجموع (189) صفحه و از مجموع 895 صفحه از کتب پایه پنجم ابتدایی درمجموع (127) صفحه و از مجموع 914 صفحه از کتب پایه ششم ابتدایی درمجموع (127) صفحه در رابطه با مفاهیم کلیدی تربیت زیست محیطی پرداخته شده است و از بین تمام مؤلفه های تربیت محیط زیستی بیشترین توجه به مؤلفه تنوع زیستی در 36 صفحه و کمترین توجه به مؤلفه لایه ازن در (0) صفحه بوده و بیشترین ضریب اهمیت مربوط به مؤلفه های تنوع زیستی (26/0) و کمترین ضریب اهمیت مؤلفه اثرات رشد لایه ازن (0) بوده است. با توجه به نتایج تحلیل محتوا می توان چنین نتیجه گرفت که در حد خیلی کم به تربیت محیط زیستی در این دوره پرداخته شده است درحالی که صراحتاً در اسناد بالادستی موضوع محیط زیست، ضرورت و اهمیت حفظ و راه های حفاظت آن به عنوان یکی از ابعاد زیربنایی توسعه در ابعاد مختلف، مطرح شده است .
۸.

امکان سنجی توسعه مفهوم جرائم بین المللی به جرائم محیط زیستی با تأکید بر اصل توسعه پایدار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: آموزش محیط زیست جرائم بین المللی جرائم محیط زیستی دیوانِ بین الملل کیفری حقوق محیط زیست حقوق بین الملل محیط زیست توسعه پایدار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 185 تعداد دانلود : 898
بر اساس آنچه در مقدمه اساسنامه دیوان بین المللی کیفری آمده است جرائم بین المللی جرائمی هستند که موجب تشویش جامعه بین الملل می شوند. بر همین اساس چهار جرم بین المللی مورد احصاء قرارگرفته و در اساسنامه تصریح شده است. این پژوهش که از نوع تحلیلی – توصیفی و با روش کتابخانه ای – اسنادی است به دنبال ارائه راهبردی جهت حفظ محیط زیستی می باشد. محیط زیست میراث مشترک بشریت است و از آسیب هایی که متوجه آن می گردد تقریباً تمام کشورها به تبع آن آسیب می بینند. از کنوانسیون ریو 1992 که توسعه پایدار با محیط زیست گره خورده است اهمیت توجه به محیط زیست افزایش یافته است. باید تدبیری اندیشه شود که جرائم حوزه محیط زیست به عنوان جرائم بین المللی مورد شناسایی قرار گیرند تا به تبع آن دیوان بین المللی کیفری صلاحیت رسیدگی به آنها را داشته باشد. این پژوهش به دنبال پاسخ به این سؤال است که با عنایت به اصل توسعه پایدار و ضرورت های آن چگونه امکان جرم انگاری جرائم محیط زیستی در زمره جرائم بین المللی میسر است؟ و یا به تعبیری دیگر چگونه توسعه مفهوم جرم بین المللی به جرائم محیط زیستی متصور و ممکن است؟ و اینکه میان توسعه پایدار و محیط زیست چه تناسبی وجود دارد؟ یافته های تحقیق حاکی از این است که به استناد مفاد متعددی از اساسنامه رم 1998 امکان توسعه مفهوم جرم بین المللی نه تنها به جرم محیط زیستی بلکه به جرائم دیگر نیز وجود دارد لذا جهت عملیاتی شدن آن باید با تلاش های پژوهشی مسیر را هموار و حفظ محیط زیست را نهادینه کرد.
۹.

کاهش اثرات نامطلوب اقلیمی از طریق تعمیم آشیانه سازی پرندگان و معماری مرغ تنور ساز قرمز به معماری الگوریتمیک (رویکرد اقلیم گرا)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آشیانه سازی پرندگان فرهنگ محیط زیستی معماری مرغ تنور ساز قرمز معماری الگوریتمیک رویکرد اقلیم گرا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 718 تعداد دانلود : 217
این پژوهش با هدف ترویج و آموزش ساخت ساختمان خود پایدار به منظور تطابق با اقلیم و کاهش اثرات مخرب آن انجام شده است، همان طور که جانوران به دنبال ساخت وسیله محیط زیست خود پایدار هستند؛ بنابراین با توجه به هدف تعیین شده روش تحقیق، کاربردی می باشد که بر اساس نیاز به فرضیه از روش توصیفی برای ایجاد ارتباط میان معماری جانوران و معماری انسانی استفاده شده است. البته واردکردن معماری جانوران به معماری انسانی بایستی طبق اصول و قوانین خاصی باشد که مفهوم الگوریتم و معماری الگوریتمیک با پارامترهای خاص خود مسیر کلی و بدون انحراف از هدف اصلی را ارائه خواهد داد. با توجه به یافته های پژوهش انتظار می رود مدل مطلوب متناسب با اقلیم های گوناگون که حاصل تعمیم معماری آشیانه سازی پرندگان و معماری مرغ تنور ساز قرمز به معماری انسانی از طریق معماری الگوریتمیک می باشد بتواند به شرایط ساختمان سازی با اقلیم های گوناگون، پاسخ مطلوبی ارائه دهد و در نهادینه سازی فرهنگ محیط زیستی در صنعت معماری ایفای نقش نماید. امید است این پژوهش راه گشای تحقیقات بعدی محققان باشد.
۱۰.

تحلیل موانع کشاورزان در استفاده از شیوه های مبارزه بیولوژیک در شهرستان طارم (مطالعه موردی: زنبور براکون در مبارزه با آفت کرم هلیوتیس گوجه فرنگی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کشاورزی پایدار آفات کنترل پایدار و سبز موانع مالی- اقتصادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 85 تعداد دانلود : 319
با توجه به اثرات منفی استفاده بی رویه از آفت کش ها بر سلامت انسان و محیط زیست، در سال های اخیر شیوه های پایدار و سبز برای کنترل آفات به ویژه کنترل بیولوژیک موردتوجه بسیاری از محققان قرارگرفته است. این در حالی است که به دلیل وجود موانع پرشمار، فرایند پذیرش و استفاده از شیوه های کنترل بیولوژیک در بین کشاورزان بسیار کند است. با توجه به اهمیت موضوع، هدف اصلی این تحقیق تحلیل موانع کشاورزان در استفاده از زنبور براکون در مبارزه با آفت کرم هلیوتیس گوجه فرنگی در شهرستان طارم بود. به لحاظ روش پژوهش، این تحقیق از نوع تحقیقات توصیفی- همبستگی محسوب می شود. جامعه آماری این تحقیق 1666 نفر از تولیدکنندگان گوجه فرنگی در شهرستان طارم در استان زنجان بودند. بر اساس فرمول بارتلت و همکاران (Bartlett et al., 2001)، 330 نفر از تولیدکنندگان با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای برای انجام تحقیق انتخاب شد. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده گردید. روایی پرسشنامه با نظر پانلی از کارشناسان و متخصصان مورد تأیید قرار گرفت. برای تعیین پایایی ابزار تحقیق پیش آزمون انجام گرفت که ضریب آلفای کرونباخ محاسبه شده برای مقیاس اصلی پرسشنامه در حد مناسب (بالای 75/0) بود. داده های گردآوری شده با استفاده از نرم افزار SPSS Win22تجزیه وتحلیل شدند. نتایج تحلیل عاملی نشان داد که موانع اصلی استفاده کشاورزان از زنبور براکون در مبارزه با آفت کرم هلیوتیس گوجه فرنگی در شهرستان طارم در قالب پنج عامل موانع مالی- اقتصادی، موانع روان شناختی- اجتماعی، ضعف شناختی- اطلاعاتی، ضعف حمایتی و محدودیت های فنی دسته بندی شده و درمجموع در حدود 73/68 درصد از واریانس موانع را تبیین کردند.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۳۰