چشم انداز مدیریت دولتی

امروزه اهمیت نیروی انسانی به عنوان کارکنان دانشی و مستعد بر کسی پوشیده نیست، به ویژه در سازمان های خدماتی مثل بانک ها اهمیت مضاعفی پیدا می کند. جذب و نگهداشت این منابع حیاتی امری حیاتی برای سازمان محسوب می شود هدف پژوهش حاضر بررسی شاخص های جذب و نگهداشت نیروی انسانی مستعد در بانک ها می باشد. جهت بررسی این موضوع از روش تحقیق کیفی استفاده شد و نتایج حاصل از مصاحبه با 6 خبره دانشگاهی و 9 مدیر بانکی حاکی از آن بود که معیارهای جذب و نگهداشت افراد مستعد در بانک شامل 16 شاخص می باشد که 7 شاخص آن مربوط به جذب و 9 شاخص مربوط به نگهداشت می باشد. برخی شاخص های جذب کارکنان مستعد در بانک عبارتند از ایده محور و ساختار شکن بودن، جذب استعدادیاب و عدالت محور، مطابقت معیارها و مکان های جذب با اهداف استراتژیک و ... . برخی از شاخص های نگهداشت کارکنان مستعد در بانک عبارتند از: توسعه و پرورش استعدادها، جانشین پروری تجربی، ایجاد فرصت های برابر رشد، وابستگی مالی کردن و ... . نتایج نشان داد که تفاوت هایی میان شاخص های به دست آمده از مصاحبه های مدیران بانکی و خبرگان دانشگاهی وجود دارد که نشان دهنده فرهنگ متفاوت بانک ها و شاخص های خاص آن ها می باشد.

علی رغم مزایای متعدد پیاده سازی دولت الکترونیکی به ویژه در کشورهای در حال توسعه، خدمات الکترونیکی از پذیرش اندکی در میان شهروندان برخوردار است که این مسأله با افزایش فاصله از مرکز حاکمیت نیز تشدید می گردد. اهمیت توجه به این مسأله از آن روست که به عقیده صاحبنظران، موفقیت دولت الکترونیکی فقط منوط به حمایت و پشتیبانی دولت نیست بلکه تمایل کاربران به پذیرش خدمات دولت الکترونیکی را نیز شامل می شود. پژوهش حاضر برای حل این معضل به دنبال پاسخ به این پرسش است که چه عواملی باعث می شوند خدمات عمومی الکترونیکی نوآورانه مورد استفاده گسترده شهروندان قرار گیرد؟ در این راستا، متناسب با هدف و مسئله مورد نظر، استراتژی اصلی پژوهش، کثرت گرایی روش شناختی با بهره گیری همزمان از دو روش کیفی تحلیل مضمون و کمی مدل سازی ساختاری-تفسیری به صورت متوالی است. یافته های تحقیق حاکی از آن است که عوامل مؤثر در قالب پنج سطح کلی شامل سطوح «ارزش آفرینی خدمات نیازمحور بر پایه اعتماد عمومی»، «خروجی های بلافاصله»، «نقش کلیدی بوروکرات های سازمان»، «بسترهای تسهیل گری ارائه خدمات» و «متغیرهای مستقل» قابل دسته بندی می باشد.

ی شک در دنیای کنونی یکی از مولفه های مهم در عرصه ی اقتدار ملی و بین المللی کشورها علم و فناوری بوده و هست. اهمیت این مساله در مورد ایران با توجه به محوریت آن در جهان اسلام و مقابله با استکبار جهانی دوچندان می نماید. لذا این عرصه را باید به طور جدی پیگیری نمود و در راه مدیریت پژوهش و فناوری گامهای اساسی برداشت. هدف اصلی این مقاله بررسی عوامل موثر بر مدیریت پژوهش و فناوری در ایران با رویکرد سازمانی است. روش این پژوهش از نوع کیفی است. ابزار گردآوردی اطلاعات از طریق مصاحبه با کارشناسان و صاحبنظران عرصه مدیریت پژوهش و فناوری است. روش تحلیل داده های مصاحبه از طریق تحلیل مضمون صورت گرفته است. باتوجه به نتایج این پژوهش، عوامل سازمانی در قالب 7 دسته کلی می توان تقسیم کرد: عوامل ناظر بر مدیران دانشی، عوامل ناظر بر نظام برنامه ریزی، عوامل ناظر بر فرهنگ سازمانی، عوامل ناظر بر مدیریت منابع انسانی، عوامل ناظر بر مدیریت دانش، عوامل ناظر بر نظام ارزیابی، عوامل ناظر بر مدیریت مالی. در هر کدام از این عوامل هم عوامل موفقیت ساز و هم عوامل شکست ذکر شده است. عوامل موفقیت ساز عواملی است که باعث موفقیت و بهبود مدیریت پژوهش و فناوری است و عوامل شکست عواملی است که مانع موفقیت و بهبود مدیریت پژوهش و فناوری است که ضرروری است اقداماتی در جهت رفع آنها انجام گیرد.

هدف اصلی این پژوهش ، طراحی الگویی برای دلبستگی کارکنان در بخش دولتی ایران بود. پژوهش حاضر به صورت پژوهش ترکیبی (کیفی – کمّی) انجام شده است. بر این اساس در بخش اول پژوهش به منظور ارائه الگوی جامع از دلبستگی کارکنان، از روش پژوهشی کیفی فراترکیب سندلوسکی و بارسو (2007) استفاده شده گردید. بدین ترتیب که بعد از شناسایی مقولات، مفاهیم و کدهای دلبستگی کارکنان و ارزیابی روایی و پایایی آن، الگوی مفهومی اولیه پژوهش شکل گرفت. در بخش دوم پژوهش که روش پیمایش را شامل می گردید با استفاده از نظرات خبرگان و ارزیابی روایی محتوا (ضریب نسبی و مقیاس روایی محتوا)، تبیین الگوی دلبستگی کارکنان میسر گردید. در ادامه به منظور کاربردی نمودن الگو و ارزیابی مؤلفه های دلبستگی کارکنان در سازمان های دولتی تعداد 281 پرسشنامه بین کارکنان اداره کل امور مالیاتی، اداره کل دیوان محاسبات و اداره کل ثبت اسناد و املاک استان آذربایجان غربی،که به صورت نمونه گیری طبقه ای انتخاب گردیده بودند، توزیع شد. با استفاده از روش تحلیل عاملی تائیدی، تجزیه وتحلیل انجام گرفت. نهایتاً در بخش سوم پژوهش به منظور ارائه ترکیب مطلوب ابعاد الگو به گونه ای که بتوان دلبستگی کارکنان را بهینه نمود از روش الگو سازی ریاضی (سیستم خبره فازی) استفاده گردید. درنهایت از بخش های پژوهش می توان چنین نتیجه گیری کرد که ابعاد، مؤلفه ها و شاخص های استخراجی از روش فراترکیب (الگوی پژوهش) مورد تائید جامعه هدف قرار گرفت.

پژوهش حاضر با هدف ارائه مدل بومی رفتار شهروندی سازمانی در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی طراحی شده است. پژوهش از حیث هدف، کاربردی توسعه ای و به لحاظ نحوه جمع آوری اطلاعات، پیمایشی می باشد. جامعه آماری پژوهش تعداد 1112 نفر از کارکنان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران، 279 نفر برآورد گردید. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه استاندارد و محقّق ساخته می باشد. همچنین برای تجزیه و تحلیل اطلاعات گردآوری شده از نرم افزارهای SPSS و لیزرل استفاده شده، بدین ترتیب که برای محاسبه آمار توصیفی و جمعیت شناختی و تست نرمال بودن از آزمون کولموگروف-اسمیرنوف توسط نرم افزار SPSS و برای مدل سازی متغیرهای پژوهش با استفاده از نرم افزار لیزرل و به روش مدل معادلات ساختاری(SEM) و تحلیل عاملی اقدام شده است. براساس یافته های پژوهش و تجزیه و تحلیل اطلاعات گردآوری شده، پنج بعد شخصیتی، ارزشی، حمایتی، فرهنگی و فراوظیفه ای به عنوان ابعاد موثر در بروز رفتار شهروندی سازمانی در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شناخته شده که هر یک از این ابعاد مولفه هایی را با خود به همراه دارد. ولی عوامل شخصیتی یکی از ابعاد تعیین کننده بر بروز رفتار شهروندی سازمانی در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی می باشد.

در سالیان اخیر برخی از اندیشمندان مدیریت اسلامی، در آثار خود، خواهان استفاده از روش اجتهاد هستند. این تحقیق، تلاش دارد، تصویر جامعی از مفهوم اجتهاد و به کارگیری آن به عنوان یک روش تحقیق، در دانش مدیریت ارائه کند. روش اجتهاد در مدیریت اسلامی با تکیه بر دو دسته منابع علمی، یعنی منابع درون دینی و منابع برون دینی، کاربستی را فراهم ساخته که در عین استفاده از دانش روز در حوزه مدیریت، از منابع ارزشمند دینی نیز برای اعتلای دانش مدیریت استفاده شود. بر اساس این روش، یک فرآیند نُه مرحله ای برای استنباط مدیریت اسلامی ارائه شده است.

تحقیق حاضر با هدف شناسایی و رتبه بندی مولفه های سرمایه مسیر شغلی مدیران ارشد وزارت جهاد کشاورزی، اجرا شد. برای این منظور، از روش تحقیق آمیخته (کمی و کیفی) استفاده شد. در بعد کیفی، با بررسی ادبیات و پیشینه تحقیق و مصاحبه با خبرگان (مدیران ارشد وزارت جهاد کشاورزی)، مولفه های سرمایه مسیر شغلی شناسایی شدند. در بعد کمی، خبرگان میزان موافقت خود را با مولفه های شناسایی شده در قالب پرسشنامه و از طریق فن دلفی فازی، در دو مرحله نظرسنجی اعلام نمودند و تمامی 39 مولفه شناسایی شده توسط گروه دلفی تایید شدند. جامعه آماری پژوهش شامل مدیران ارشد وزارت جهاد کشاورزی بوده که از طریق نمونه گیری هدفمند به شیوه قضاوتی، 15 مدیر ارشد به عنوان نمونه انتخاب شده اند. بر اساس یافته های پژوهش، مولفه های اعتماد بین فردی، رهبری، شبکه های سیاسی، تجربه چند زمینه ای و پیوندهای اجتماعی غیررسمی، به ترتیب پنج مولفه برتر سرمایه مسیر شغلی مدیران ارشد وزارت جهاد کشاورزی می باشند.