چشم انداز مدیریت دولتی

چشم انداز مدیریت دولتی

چشم انداز مدیریت دولتی سال سیزدهم بهار 1401 شماره 49 (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

دوگانه سیاست-اداره: شناسایی و طبقه بندی شاخص های تمایز میان مشاغل سیاسی و اداری در نظام مدیریت دولتی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: دوگانه سیاست - اداره طراحی مقیاس اعتبارسنجی صندلی های سیاسی صندلی های حرفه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 513 تعداد دانلود : 25
هدف: طراحی و اعتبارسنجی مقیاسی به منظور سنجش و جانمایی صندلی های اداری در طیف سیاسی-حرفه ای. طراحی/روش شناسی/رویکرد: پژوهش حاضر با رویکرد قیاسی-استقرایی و در دو مرحله انجام گرفته است. در مرحله کیفی با مراجعه به مبانی نظری و انجام مصاحبه نیمه ساختاریافته با خبرگان گویه های مقیاس شناسایی شده است . در مرحله کمی با بهره گیری از روش های روایی صوری و محتوا و پایایی به روش های آلفای کرونباخ و آزمون-آزمون مجدد نسبت به اعتبار سنجی ابزار طراحی شده اقدام گردید. یافته های پژوهش: پس از مرور ادبیات و انجام مصاحبه و انجام اصلاحات پیشنهادی خبرگان پرسشنامه اولیه با 72 گویه تنظیم شد. در بررسی روایی صوری 5 گویه حذف شد. پس از محاسبه شاخص روایی محتوا 4 گویه و پس از محاسبه نسبت روایی محتوا 6 گویه دیگر نیز حذف و به این ترتیب پرسشنامه نهایی با 61 گویه در ده بعد تنظیم شد. محدودیت ها و پیامدها: کمبود پژوهش های میدانی بومی پیرامون موضوع پژوهش با هدف بهره گیری از یافته های آنها در تحقیق. پیامدهای عملی: با بهره گیری از مقیاس معرفی شده می توان به تعیین نوع صندلی ها در سازمان های اداری کشور پرداخت و بر اساس نتایج به دست آمده به بازنویسی شرح مشاغل سیاسی و حرفه ای متناسب با هر صندلی اقدام نمود. پیامد این کار ممانعت از تغییرهای فله ای در مناصب دولتی پس از هر انتخابات و استقرار سیستم برنامه محوری بجای فرد محوری در کشور و در نتیجه تحقق اهداف تعیین شده در اسناد بالادستی است. ابتکار یا ارزش مقاله: ارائه شاخص هایی عملیاتی برای مشخص کردن حرفه ای یا سیاسی بودن سمت ها در نظام مدیریت دولتی.
۲.

مختصات فرهنگ اداری: ارزش های خدمات عمومی در نظام اداری ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: فرهنگ اداری ارزش عمومی نظام اداری اسناد سیاستی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 453 تعداد دانلود : 903
هدف: اهتمام به خط مشی گذاری سالم و نافذ، کاری بسیار دشوار است، و به همین دلیل لزوم ایجاد آزمایشگاه برای تدوین، اجرا و ارزیابی خط مشی های طراحی شده برای اجرا در جامعه، اهمیت می یابد. بنابراین، هدف از پژوهش حاضر تبیین الگوی طراحی آزمایشگاه خط مشی است. روش شناسی: در این پژوهش، با رویکرد پژوهش کیفی فراترکیب طی گام های هفت گانه ، به ارزیابی و تحلیل یافته های پژوهش پیشین پرداخته شده است. یافته های پژوهش: الگوی طراحی آزمایشگاه خط مشی در قالب 8 مقوله اصلی شامل تشخیص مشکل خط مشی، کارکنان آزمایشگاه خط مشی، ذی نفعان آزمایشگاه خط مشی، نقش آزمایشگاه خط مشی در حکومت، برنامه های آزمایشگاه خط مشی، محل آزمایشگاه خط مشی، فضای فیزیکی آزمایشگاه خط مشی و خروجی مورد انتظار آزمایشگاه خط مشی، ارائه گردیده است. بنابراین، به منظور شناسایی مشکلات آحاد جامعه، باید آزمایشگاه های خط مشی با حضور خبرگان خط مشی گذاری و همچنین ذی نفعان در حوزه های مختلف کشور با امکانات و فضای فیزیکی مناسب تشکیل شود که با برنامه ریزی صحیح مشکلات جامعه را شناسایی کرده و با همکاری گروه های تحقیقاتی متفاوت به پیدا کردن راه حل برای این مشکلات بپردازد و با همکاری دولت و حاکمیت، خط مشی های تبیین شده را اجرایی نماید. محدودیت ها و پیامدها: از جمله محدودیت های این پژوهش می توان به عدم وجود کار مشابه و عدم آشنایی کامل خبرگان با مبحث طراحی آزمایشگاه خط مشی اشاره کرد. پیامدهای عملی: در صورت بهره گیری صاحبنظران حوزه خط مشی گذاری از این مدل، آزمایشگاهی با فضای فیزیکی و محیطی مناسب همراه با به کارگیری کارکنان و ذی نفعان مناسب، می توانند به تبیین راه حل های کاربردی برای مشکلات جامعه بپردازند و به طور کلی محلی برای تلاقی گفتمان بین خبرگان آگاه در جنبه های مختلف یک مشکل کلان جامعه ایجاد خواهد شد. ابتکار یا ارزش مقاله: استفاده از الگوی این مطالعه می تواند فرآیند طراحی و بسط خط مشی های کلان کشور را با سهولت بیشتری عملیاتی کند. لذا ارزش افزوده این مطالعه را می توان تسهیل نمودن فرآیند خط مشی گذاری در بستر آزمایشگاه خط مشی با پیروی از مولفه و شاخص های الگوی ارائه شده دانست. کلیدواژه ها: خط مشی، خط مشی گذاری، آزمایشگاه خط مشی، فراگرد خط مشی گذاری، تشخیص مشکل خط مشی نوع مقاله: مقاله علمی
۳.

شناسایی و اولویت بندی پیشایندها و پسایندهای رهبری چابک در سازمان های دانش بنیان: یک رویکرد آمیخته(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: رهبری چابکی رهبری چابک سازمان های دانش بنیان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 399 تعداد دانلود : 804
هدف: پژوهش حاضر با هدف شناسایی و اولویت بندی پیشایندها و پسایندهای سبک رهبری چابک با استفاده از روش دلفی فازی صورت پذیرفت. طراحی/ روش شناسی/ رویکرد: این پژوهش از نوع پژوهش های آمیخته با رویکرد کیفی و کمی در پارادایم استقرایی است که از نظر هدف، کاربردی و از لحاظ ماهیت و روش، اکتشافی است. جامعه آماری پژوهش شرکت های دانش بنیان در استان لرستان هستند که 30 نفر از خبرگان آنها بر اساس اصل کفایت نظری و با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شده اند. ابزار گردآوری داده ها در بخش کیفی مصاحبه و در بخش کمی پرسشنامه بود. یافته های پژوهش: نتایج پژوهش نشان دهنده آن است که از میان پیشایندهای رهبری چابک، انعطاف پذیری، مهارت تفکر خلاقانه، قابلیت مدیریت ذی نفعان، شخصیت یادگیرنده، آگاهی محیطی بالا و سواد دیجیتال مهم ترین عوامل هستند. همچنین از میان پسایندهای رهبری چابک، چابکی سازمان، افزایش رضایت مندی و تعهد کارکنان، افزایش رضایت مندی و تعهد مشتریان، ترویج تفکر خلاقانه و پرهیز از سکون، اشاعه فرهنگ یادگیری مداوم و افزایش کارایی و اثربخشی سازمان نیز مهم ترین پیامدهای این سبک رهبری در سازمان های دانش بنیان می باشند. محدودیت ها و پیامدها: از جمله محدودیت های پژوهش  به دسترسی دشوار به اعضای نمونه و زمان بر بودن جمع آوری اطلاعات از آنها، همچنین کم بودن ادبیات و مبانی نظری مرتبط با سبک رهبری چابک اشاره کرد. پیامدهای عملی: شناسایی و اولویت بندی پیشایندها و پسایندهای سبک رهبری چابک. ابتکار یا ارزش مقاله: رهبری چابک یک مفهوم نو و جدید در ادبیات رهبری و مدیریت است و پژوهش های انجام شده در این زمینه در داخل کشور بسیار اندک است، از این رو پژوهش حاضر با شناسایی عوامل مؤثر بر این سبک رهبری و پیامدهای آن هم د مبنایی برای پژوهش های آینده قرار گیرد و هم راهنمایی برای رهبران و مدیران سازمان های دانش بنیان برای به کارگیری مناسب این سبک رهبری باشد. نوع مقاله: مقاله پژوهشی
۴.

به کارگیری رویکرد کیفی فراترکیب به منظور ارائه الگوی طراحی آزمایشگاه خط مشی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: خط مشی خط مشی گذاری آزمایشگاه خط مشی فراگرد خط مشی گذاری تشخیص مشکل خط مشی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 195 تعداد دانلود : 28
هدف: اهتمام به خط مشی گذاری سالم و نافذ، کاری بسیار دشوار است، و به همین دلیل لزوم ایجاد آزمایشگاه برای تدوین، اجرا و ارزیابی خط مشی های طراحی شده برای اجرا در جامعه، اهمیت می یابد. بنابراین، هدف از پژوهش حاضر تبیین الگوی طراحی آزمایشگاه خط مشی است. روش شناسی: در این پژوهش، با رویکرد پژوهش کیفی فراترکیب طی گام های هفت گانه ، به ارزیابی و تحلیل یافته های پژوهش پیشین پرداخته شده است. یافته های پژوهش: الگوی طراحی آزمایشگاه خط مشی در قالب 8 مقوله اصلی شامل تشخیص مشکل خط مشی، کارکنان آزمایشگاه خط مشی، ذی نفعان آزمایشگاه خط مشی، نقش آزمایشگاه خط مشی در حکومت، برنامه های آزمایشگاه خط مشی، محل آزمایشگاه خط مشی، فضای فیزیکی آزمایشگاه خط مشی و خروجی مورد انتظار آزمایشگاه خط مشی، ارائه گردیده است. بنابراین، به منظور شناسایی مشکلات آحاد جامعه، باید آزمایشگاه های خط مشی با حضور خبرگان خط مشی گذاری و همچنین ذی نفعان در حوزه های مختلف کشور با امکانات و فضای فیزیکی مناسب تشکیل شود که با برنامه ریزی صحیح مشکلات جامعه را شناسایی کرده و با همکاری گروه های تحقیقاتی متفاوت به پیدا کردن راه حل برای این مشکلات بپردازد و با همکاری دولت و حاکمیت، خط مشی های تبیین شده را اجرایی نماید. محدودیت ها و پیامدها: از جمله محدودیت های این پژوهش می توان به عدم وجود کار مشابه و عدم آشنایی کامل خبرگان با مبحث طراحی آزمایشگاه خط مشی اشاره کرد. پیامدهای عملی: در صورت بهره گیری صاحبنظران حوزه خط مشی گذاری از این مدل، آزمایشگاهی با فضای فیزیکی و محیطی مناسب همراه با به کارگیری کارکنان و ذی نفعان مناسب، می توانند به تبیین راه حل های کاربردی برای مشکلات جامعه بپردازند و به طور کلی محلی برای تلاقی گفتمان بین خبرگان آگاه در جنبه های مختلف یک مشکل کلان جامعه ایجاد خواهد شد. ابتکار یا ارزش مقاله: استفاده از الگوی این مطالعه می تواند فرآیند طراحی و بسط خط مشی های کلان کشور را با سهولت بیشتری عملیاتی کند. لذا ارزش افزوده این مطالعه را می توان تسهیل نمودن فرآیند خط مشی گذاری در بستر آزمایشگاه خط مشی با پیروی از مولفه و شاخص های الگوی ارائه شده دانست. کلیدواژه ها: خط مشی، خط مشی گذاری، آزمایشگاه خط مشی، فراگرد خط مشی گذاری، تشخیص مشکل خط مشی نوع مقاله: مقاله علمی
۵.

ارائه چارچوبی جهت طبقه بندی انگیزه های کارآفرینی براساس جهت و منبع انگیزه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: انگیزه های کارافرینی کشش فشار مرورنظام مند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 132 تعداد دانلود : 670
هدف: کارآفرینی یکی از عوامل کلیدی در توسعه اقتصادی و شاخص اساسی در توسعه جوامع روبه رشد است. آنچه که کارآفرین را به آغاز فعالیت کارآفرینی ترغیب می کند، انگیزه کارآفرینی است. انگیزه کارآفرینی فرایند تبدیل یک فرد عادی به یک فرد کارآفرین است که می تواند فرصت هایی را ایجاد کند و در به حداکثر رساندن ثروت و توسعه اقتصادی کمک کند. هدف این پژوهش شناسایی و طبقه بندی انگیزه های کارآفرینان می باشد. طراحی/ روش شناسی/ رویکرد: این پژوهش با رویکرد مرور نظام مند و با استفاده از یک ماتریس شش سلولی در دو مؤلفه جهت انگیزه (کشش یا فشار) و منبع انگیزه (اقتصادی، روان شناختی یا اجتماعی) انجام شده است. یافته های پژوهش: بر اساس ماتریس شش سلولی بیشترین فراوانی انگیزه های شناسایی شده عبارت است از: انگیزه های کششی روان شناختی با 61 درصد، انگیزه های کششی اقتصادی با 1/21 درصد، انگیزه های کششی اجتماعی با 2/6 درصد، انگیزه های فشاری روان شناختی با 25/9 درصد، انگیزه های فشاری اجتماعی 2 درصد و انگیزه های فشاری اقتصادی 5/0 درصد توزیع انگیزه ها را نشان می دهد. محدودیت ها و پیامدها: بافت فرهنگی و ویژگی های جمعیت شناختی کارآفرینان در این مطالعه تفکیک نشده است. پیامدهای عملی: با توجه به این که کارآفرینان یکی از مؤثرترین نیروی بالقوه اقتصادی محسوب می شوند شناسایی و طبقه بندی انگیزه های آنان و تمرکز و تقویت این انگیزه ها در برنامه های سیاست گذاران و برنامه ریزان سبب توسعه اقتصادی و اجتماعی خواهد شد. ابتکار یا ارزش مقاله: بر اساس الگویی جدید انگیزه های کارآفرینان در دو مؤلفه جهت انگیزه (کشش یا فشار) و منبع انگیزه (اقتصادی، روان شناختی یا اجتماعی) طبقه بندی شده است. نوع مقاله: مقاله مروری
۶.

طراحی مدلی برای فعال سازی برند داخلی در سازمان های خدماتی از منظر فعالیت های مدیریت منابع انسانی برندمحور (مطالعه موردی بانک ملت)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مدیریت برند جوهره برند فعالسازی برند فعالسازی داخلی برند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 76 تعداد دانلود : 704
هدف: همان گونه که مشهود است، در سازمان های خدماتی به منظور برندسازی نیاز است ارزش های برندشان فعال و نهادینه شود؛ با این پیش فرض، پژوهش پیش رو با هدف استخراج مدل فعال سازی برند داخلی از منظر فعالیت های مدیریت منابع انسانی در سازمان های خدماتی تعریف و اجرا شده است. طراحی/ روش شناسی/ رویکرد: روش مطالعه موردی با رویکرد کیفی در بانک ملت برای توسعه مدل در پیش گرفته شد. پژوهش کیفی در دو مرحله اصلی طراحی گردید و مصاحبه های عمیق فردی با ۱۹ مدیر و کارشناس مربوطه در بانک ملت صورت گرفت. همچنین یک گروه کانونی 9 نفره از رؤسای شعب، مکمل بخش اول کیفی پژوهش بود؛ در فاز دوم مطالعه کیفی، 14 کارگروه تخصصی در قالب گروه کانونی تشکیل شد که شامل 7 گروه عمومی و 7 گروه تخصصی از مدیران ارشد بانک ملت بود و موضوع فعال سازی برند داخلی بحث و بررسی شد؛ یافته های پژوهش: تحلیل کیفی داده های حاصل از 151 نفر جلسه کیفی، به روش تحلیل تم، باعث ایجاد 751 منبع کد شد که پس از تحلیل نتایج، 112 کد فرعی مرتبط با فعالسازی برند داخلی شناسایی و در 37 مفهوم و 15 مقوله دسته بندی شد. همچنین برای بررسی میزان پایداری کدگذاری در مصاحبه ها از روش توافق بین دو کدگذار و برای بررسی ضریب توافق از ضریب کاپا (میزان 65/0 در سطح معناداری 016/0) استفاده شد که سطح پذیرفتنی است. محدودیت ها و پیامدها: محدودیت این پژوهش، انجام دادن آن در یک بانک بوده است که قابلیت تعمیم آن را به کل اکوسیستم دشوار می کند. پیامدهای عملی: این پژوهش چارچوبی اجرایی برای فعال سازی ارزش های برند در سازمان های خدماتی ارائه کرده است. ابتکار یا ارزش مقاله: بررسی مفهومی جدید که جایگاه مهمی در فرایند برندسازی دارد و مدلی که با ساختاری نظام مند، جوهره برند را در روح سازمان جاری خواهد کرد. نوع مقاله:   مطالعه موردی
۷.

عملکرد نوآورانه: واکاوی نقش قابلیت های زیرساختی و عجین شدن با شغل بر تطبیق پذیری شغلی و رفتار نوآورانه کارکنانِ وزارت ورزش و جوانان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تطبیق پذیری شغلی رفتار نوآورانه قابلیت های زیرساختی عجین شدن با شغل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 907 تعداد دانلود : 447
هدف : تطبیق پذیری شغلی یک ویژگی مطلوب است و افرادی که انطباق بیشتری با  شغل خود دارند، از شغل خود رضایت بیشتری داشته، روحیه ی مثبتی در کار نشان داده و نسبت به سازمان و همکاران خود تعهد بالایی ابراز می کنند. هدف از پژوهش حاضر واکاوی نقش میانجیگری رفتار نوآورانه و تطبیق پذیری شغلی در رابطه بین قابلیت های زیرساختی و عجین شدن با عملکرد نوآورانه است. طراحی/ روش شناسی/ رویکرد:  ایﻦ ﭘﮋوﻫﺶ از نظر ﻫﺪف کﺎرﺑﺮدی و از ﻧﻈﺮ جمع آوری داده ها، ﭘیﻤﺎیﺸی - ﺗﻮﺻیﻔی اﺳﺖ. جامعه آماری پژوهش کلیه کارکنان وزارت ورزش و جوانان بودند (به تعداد 890 نفر) که با توجه به جدول کرجسی و مورگان 269 نفر با روش نمونه گیری تصادفی ساده به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه های استاندارد استفاده شد. روایی صوری پرسشنامه با نظر متخصصان مورد تأیید قرار گرفت و روایی سازه و پایایی ترکیبی ابزار پژوهش نیز، از طریق برآورد مدل اندازه گیری و پس از انجام اصلاحات لازم، به دست آمد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از مدلسازی معادلات ساختاری استفاده گردید. یافته های پژوهش: یافته های پژوهش نشان داد که قابلیت های زیر ساختی بر رفتار نوآورانه کارکنان و تطبیق پذیری شغلی تأثیر مثبت و معناداری داشته و همچنین عجین شدن با شغل بر تطبیق پذیری شغلی و رفتار نوآورانه تأثیر مثبت و معناداری دارد. افزون بر این، رفتار نوآورانه و تطبیق پذیری شغلی بر عملکرد نوآورانه تأثیر مثبت و معناداری دارد. محدودیت ها و پیامدها: فقدان پژوهش های مشابه و نبود مبانی نظری مناسب برای توسعه فرضیه ها مهم ترین محدودیت ها بودند. پیامدهای عملی: پژوهش انجام شده در صنعت ورزش صورت گرفته است که همین امر تعمیم پذیری آن به سایر حوزه ها را تا حدی با چالش مواجه می کند. ابتکار یا ارزش مقاله: دستیابی به بهبود عملکرد کارکنان از طریق انطباق ویژگی فردی با خصوصیات شغلی. نوع مقاله: مقاله پژوهشی

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۵۵