بررسی های بازرگانی

حجم و سهم از تجارت جهانی به ویژه صادرات کالا با فن آوری بالا یکی از شاخصه های قدرت اقتصادی در نظم نوین اقتصاد جهانی است. کشورهای با قدرت اقتصادی بالا با استفاده از ابزارهای رسمی و غیررسمی تلاش می کنند قدرت تجاری ناشی از تفاوت دانش را در بلندمدت از این طریق حفظ کنند. هدف این مقاله تبیین این ابزارها در تجربه های جهانی و سپس بررسی وضعیت ایران در ارتباط با این مولفه ها است. بررسی نشان می دهد که قدرت های نوظهور توانسته اند با افزایش تجارت کالاهای با فناوری بالا، خود را به عنوان قدرت های جدید جهانی مطرح کنند. علاوه بر این، محدودیت در تجارت کالا، تجارت دانش، سرمایه گذاری مستقیم خارجی و انتقال بین المللی سرمایه مهمترین ابزارها در حفظ بلندمدت ریشه های تجاری قدرت های بزرگ بوده است. وضعیت ایران در صادرات محصولات با فناوری بالا نشان دهنده سهم ناچیز این محصولات در تجارت ایران بوده است که عمدتا ریشه در عدم وجود برنامه مشخص در تولید محصولات با فناوری بالا، ضریب پایین نفوذ تکنولوژی در میان بنگاه ها، پایین بودن انتقال تکنولوژی از طریق جذب FDI و تاثیر تحریم ها بر افزایش ریسک سرمایه گذاری، رابطه ضعیف صنعت و دانشگاه، شدت پایین هزینه های R&D و در نهایت محدودیت در تامین مالی. باید توجه داشت، ابزارهایی که می تواند جایگاه ایران را در میان کشورهای قدرتمند تغییر دهد چندان مورد توجه قرار نگرفته است و تحریم های اقتصادی می تواند به عنوان یک محور فشار مورد توجه کشورهای غربی قرار دارد.

این پژوهش به بررسی عوامل تاثیر گذار بر توسعه محصول سبز در استان قزوین پرداخته است. در این تحقیق طبق مطالعات قبلی و با استفاده از ادبیات نظری پیشین مولفه های تاتیر گذار را شناسایی نموده ایم از جمله : بازاریابی سبز ، تصمیم خرید سبز، قوانین حمایت دولت از محیط زیست، ارزش ادارک شده مصرف کننده، افزایش نگرانی های جهان از آلودگی های زیست محیطی ایجاد شده از صنایع و آگاهی های عمومی نسبت به حفظ و نگهداری از محیط زیست منجر به توجه مصرف کنندگان مسائل زیست محیطی را گردیده است. امروزه مشتریان در کانون اصلی توجه شرکت ها قرار دارند و رضایت مندی آن ها از عوامل اصلی کسب مزیت رقابتی در بین سازمان ها است. جلب رضایت مشتریان به معنای برآورده ساختن کامل نیازهای آن ها و شناسایی دقیق خواسته ها، انتظارات، تمایلات، توانایی ها و محدودیت های آن ها در خرید است. بازار مداری با درک چرایی و چگونگی رفتار مصرف کنندگان آغاز می شود. تحقیق حاضر به منظور بررسی شناسایی و اولویت بندی مؤلفه های تأثیرگذار بر توسعه محصول سبز در صنعت شوینده و بهداشتی صورت گرفته است. جامعه آماری شامل دو گروه است. گروه اول 30 نفر متخصصین و خبره های این حوزه طی پرسشنامه ای با تعداد ۳ مؤلفه اصلی با ۹ شاخص غربالگری قرار گرفتند. گروه دوم 250 نفر کارشناسان مصرف کننده مواد بهداشتی و شوینده هستند. که در مرحله بعد این مؤلفه ها طی پرسشنامه ای با روش D-ANP اولویت بندی شدند. نتایج نشان داد که مؤلفه مصرف کنندگان بالاترین اثر و مؤلفه جامعه کمترین تأثیر رادارند.

بر اساس ادبیات مرتبط با «زنجیره ارزش جهانی»، کشورهای توسعه یافته تر بیشتر کالاهای نهایی که شامل کالاهای مصرفی و سرمایه ای است صادر و کشورهای کمتر توسعه یافته بیشتر کالاهای واسطه ای صادر می کنند. ترکیه یکی از شرکای ایران در تجارت کالایی می باشد و این مقاله به تحولات تجارت کالایی ایران و ترکیه در زنجیره ارزش جهانی (GVC) طی دو دهه گذشته پرداخته است. مقاله نشان می دهد نفع ترکیه از GVC به واسطه افزایش سهم آن از صادرات محصولات نهایی در جهان، روندی صعودی داشته است؛ اما ایران در صادرات کالاها واسطه ای و نهایی جهانی، نه تنها نفع کمتری از GVC در مقایسه با ترکیه برده، بلکه در مقایسه با متوسط کل دنیا نیز نتوانسته است از GVC منتفع شود. همچنین وضعیت تجارت ایران با ترکیه طی سالهای اخیر نشان می دهد که ایران، آن دسته از محصولات رشته فعالیت تولیدی «تولید مواد و محصولات شیمیایی» که عمدتاً کالاهای واسطه است به ترکیه صادر کرده و ترکیه این محصولات را به محصولات نهایی صادراتی همین بخش از طریق رشته فعالیت های تولیدی «تولید دارو و مواد شیمیایی مورداستفاده در پزشکی و محصولات دارویی گیاهی» و «تولید صابون و مواد پاک کننده و لوازم بهداشت و نظافت و عطرها و لوازم آرایش» که از سطح فناوری بالایی برخوردارند، تبدیل نموده و به دنیا، از جمله ایران، صادر می کند و از این طریق، از GVC نفع بیشتری می برد.

امروزه اکثر سازمان ها دریافته اند برای ادامه حیات موفقیت آمیز در دنیای کنونی، بهبود کیفیت امری انکارناپذیر محسوب می شود. بنابراین نمی توان از نقش قابل توجه مدیریت کیفیت جامع به عنوان راهکار استمرار موفقیت چشم پوشی نمود. از اینرو پژوهش حاضر به دنبال بررسی تأثیر مدیریت کیفیت جامع با نقش میانجی قابلیت یادگیری سازمانی و نوآوری تجاری بر عملکرد مالی شرکت است. جامعه آماری این پژوهش توصیفی، مدیران میانی شرکت های شهرک صنعتی البرز استان قزوین بوده و روش نمونه گیری در این پژوهش نمونه گیری دردسترس می باشد. لازم به ذکر است که پس از جمع آوری داده های حاصله از پرسشنامه پژوهش ، به منظور تحلیل داده ها و آزمون فرضیه های پژوهش از آمار استنباطی و از روش مدل یابی معادلات ساختاری استفاده شده است. قابل ذکر است که نتایج تحلیل آماری نشاندهنده تأثیر مثبت و معنادار مدیریت کیفیت جامع بر قابلیت یادگیری سازمانی و نوآوری تجاری شرکت، تأثیر مثبت و معنادار قابلیت یادگیری سازمانی بر نوآوری تجاری و تأثیر مثبت و معنادار قابلیت یادگیری سازمانی و هم چنین نوآوری تجاری بر عملکرد مالی شرکت می باشد. علاوه بر این، نتایج حاصله گویای نقش میانجی قابلیت یادگیری سازمانی و نوآوری تجاری در رابطه بین مدیریت کیفیت جامع و عملکرد مالی است.

هدف تحقیق حاضر تبیین مدل کیفیت خدمات الکترونیکی بانک ملت بر اساس هوش رقابتی می باشد. هوش رقابتی بر اساس نظریه ی دانشکده ی مدیریت فرانسه و شامل چهار بعد؛ آگاهی بازاریابی، آگاهی از وضعیت رقبا، آگاهی فن آوری تکنیکی، آگاهی راهبردی و اجتماعی و بهبود کیفیت خدمات الکترونیکی بانک ملت بر اساس نظریه ی زتهامل ، پاراسورامان و مالهوترا در هفت بعد: کارآیی، قابلیت اتکا، تأمین سفارش، حفظ اسرار شخصی، پاسخگویی، جبران، تماس تعیین شده است. جامعه آماری مورد مطالعه تحقیق حاضر به دو گروه تقسیم می-شوند؛ گروه اول رؤسا و معاونان بانک ملت استان آذربایجان شرقی که تعداد آن ها 142 نفر است و حجم نمونه با استفاده از رابطه کوکران 104 نفر برآورد گردید و گروه دوم مشتریان بانک ملت استان آذربایجان شرقی که حجم نمونه با استفاده از رابطه کوکران 380 نفر برآورد گردیده است. ابزار جمع آوری اطلاعات در این تحقیق، پرسشنامه محقق ساخته ای است که پس از سنجش روایی و پایایی آن در اختیار نمونه های آماری قرار گرفت. برای تجزیه و تحلیل آماری اطلاعات جمع آوری شده از روش های آماری توصیفی و استنباطی استفاده شد. بدین ترتیب که برای طبقه بندی، تلخیص و تفسیر داده ها از روش آمار توصیفی با استفاده از نرم افزار SPSS و برای آزمون فرضیه های تحقیق از روش مدل سازی معادلات ساختاری به روش حداقل مربعات جزیی (Smart-PLS) مورد آزمایش قرار گرفت. نتایج حاصل از داده های جمع آوری شده از رؤسای شعب بانک ملت استان آذربایجانشرقی و مشتریان بانک ملت استان آذربایجان شرقی نشان میدهد که هوش رقابتی و چهار بعد آن با کیفیت خدمات الکترونیکی بانک ملت استان آذربایجان شرقی، تأثیر مثبت و معناداری وجود دارد.

مناطق آزاد تجاری به منظور دستیابی به تکنولوژی های پیشرفته، درآمد ارزی، جذب سرمایه های خارجی، ایجاد اشتغال و توسعه صادرات کالاهای صنعتی و تبدیلی در کشورمان تأسیس شده اند. پژوهش حاضر با هدف بررسی عملکرد منطقه آزاد تجاری ارس از منظر صادرات انجام گرفته است.برای رسیدن به هدف پژوهش، عوامل موثر بر بهبود عملکرد صادرات مناطق از طریق مرور ادبیات شناسایی، و با استفاده از روش توصیفی- پیمایشی و ابزار پرسشنامه و با مراجعه به نمونه 120 نفره از جامعه آماری کارشناسان، خبرگان و فعالان منطقه آزاد تجاری ارس، داده های مورد نیاز جمع آوری و با روش تحلیل عاملی تأییدی و مدل اندازه گیری معادلات ساختاری با نرم افزار PLS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. همچنین، با توجه به نرمال نبودن توزیع داده ها از آزمون ناپارامتریکِ دو جمله ای برای بررسی عوامل موثر بر بهبود عملکرد صادراتی منطقه آزاد تجاری ارس در فرضیات پژوهش و نیز از آزمون فریدمن برای اولویت بندی عوامل استفاده شد. نتایج تحلیل داده ها نشان می دهد که عوامل اقتصادی، عوامل زیربنایی، نظام های حقوقی و عوامل محیطی تأثیر مثبت و معنی داری بر ارتقای عملکرد صادراتی منطقه ارس دارند. نتایج آزمون فریدمن نیز نشان داد که مؤلفه های مربوط به عوامل محیطی با میانگین 86/3 مهمترین عامل مؤثر در عملکرد صادراتی منطقه بوده است؛ عوامل زیربنایی و زیرساخت ها با میانگین 13/3 ؛ عوامل اقتصادی با میانگین 95/1 و عوامل مربوط به نظام های حقوقی با میانگین 06/1 به ترتیب در رتبه های بعدی تاثیرگذاری بر عملکرد صادراتی قرار گرفتند.

با تمام اهمیت و جایگاه حیاتی سیستم مدیریت کیفیت در سازمان ها، احساس می شود که هنوز باید مبانی روشن تر و قابل استفاده تری از آن به مدیران و سازمان ها ارائه شود. هدف پژوهش حاضر شناسایی و رتبه بندی عوامل مؤثر بر اثربخشی سیستم های مدیریت کیفیت و عملکرد مالی شرکت های کوچک و متوسط صنایع غذایی استان تهران می باشد. جامعه آماری این پژوهش، شرکت های کوچک و متوسط صنایع مواد غذایی استان تهران می باشد که اعضای جامعه آماری شامل 2200 نفر از مدیران و متخصصان این شرکت ها بوده که با استفاده از فرمول کوکران 325 نفر به عنوان نمونه انتخاب گردیدند. روش نمونه گیری پژوهش، روش تصادفی می باشد. در این پژوهش، ابتدا معیارهای موردنظر (عوامل مؤثر بر سیستم های مدیریت کیفیت) را شناسایی و بدین منظور پرسش نامه ای طراحی گردید که در این پرسشنامه برای سنجش و اندازه گیری نظرات و عقاید افراد از طیف لیکرت استفاده گردید. سپس، از طریق تکنیک AHP مقایسات زوجی گزینه ها انجام شد و وزن معیارها تعیین گردید که در نهایت اولویت بندی معیارها به دست آمد. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS و ExpertChoice استفاده گردید. نتایج حاکی از وجود رابطه معنادار بین اثربخشی سیستم های مدیریت کیفیت و عملکرد مالی شرکت های کوچک و متوسط است. همچنین در میان عوامل اثرگذار بر اثربخشی سیستم های مدیریت کیفیت، زیرمعیار "ویژگی های سازمان" با وزن نسبی 384/0 دارای بیشترین اهمیت و زیرمعیار "ویژگی های کارکنان" با وزن نسبی 307/0 در اولویت بعدی قرار دارد. زیرمعیارهای "محیط خارجی"، "ملزومات سیستم ها" و "انگیزه های درونی کسب و کار"، به ترتیب با وزن های 281/0، 161/0 و 098/0، در رتبه های سوم تا پنجم قرار گرفته اند.