درخت حوزه‌های تخصصی

گردشگری به عنوان یک پدیده مدرن، دارای ماهیتی اقتصادی است و برای کشورهایی که از این ظرفیت برخوردارند، نقش و اهمیت ویژه ای دارد. هدف اصلی این پژوهش، شناسایی و تعیین ابعاد الگوی مدیریت گردشگری شهر تهران براساس نظر مدیران، کارشناسان و خبرگان حوزه گردشگری، با استفاده از الگوی سه شاخگی است که به منظور طراحی و تدوین الگوی مدیریت گردشگری شهری، متناسب با شرایط اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی، سیاسی و زیست محیطی شهر تهران انجام شده است. این پژوهش از لحاظ ماهیت، در گروه تحقیقات کمّی قرار می گیرد و از نظر هدف، کاربردی است که به شیوه توصیفی- پیمایشی انجام شده است. برای گردآوری داده های اولیه، پس از مطالعه مبانی نظری و ادبیات موضوع گردشگری، ابزار سنجش به شکل پرسشنامه بسته پاسخ؛ شامل 55 گویه در مقیاس پنج گزینه ای لیکرت، طراحی شده است. روایی پرسشنامه، از نوع روایی صوری و روایی محتوا بوده و برای سنجش پایایی، از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شده که مقدار آن، 0/94 برآورد شده است. نمونه آماری، 400 نفر از خبرگان دانشگاهی، مدیران و کارشناسان فعال در حوزه گردشگری در شهر تهران هستند که تعداد 371 پرسشنامه معتبر از آنها گردآوری شد. در این پژوهش، سه فرضیه، مطرح و برای تجزیه وتحلیل داده ها، از روش تحلیل عاملی و مدل یابی معادلات ساختاری استفاده شده است. نتایج حاصل از تجزیه وتحلیل داده ها، نشان داده اند عوامل تأثیرگذار بر الگوی مدیریت گردشگری شهری تهران، در سه بعد ساختاری، محیطی و محتوایی قرار می گیرند و طراحی الگوی سه بعدی مدیریت گردشگری شهری مبتنی بر الگوی سه شاخگی، می تواند مبنایی مناسب برای سیاست گذاری و برنامه ریزی گردشگری شهر تهران باشد.

کشاورزی اجتماع پشتیبان یکی از رویکردهای توسعه نظام های بهره برداری نزدیک مناطق شهری است که در آن، از ظرفیت مالی و انسانی و علاقه آنها برای توسعه و مشارکت در فعالیت های نظام های بهره برداری خانوادگی استفاده می شود. بر این اساس و با توجه به جایگاه شهروندان به عنوان یکی از ارکان اصلی این رویکرد، تحقیق توصیفی- همبستگی حاضر با هدف بررسی عوامل مؤثر بر انگیزه شهروندان شهرستان گرگان نسبت به مشارکت در کشاورزی اجتماع پشتیبان انجام شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها، از آماره های توصیفی و استنباطی نظیر میانگین، انحراف معیار، ضریب تغییرات، تحلیل همبستگی و تحلیل مسیر استفاده شد. نتایج تحلیل همبستگی مربوط به شهروندان حاکی از آن است که سابقه سکونت در روستا، استفاده از منابع اطلاعاتی، زمینه های مورد علاقه شهروندان برای مشارکت در کشاورزی اجتماع پشتیان، سرمایه اجتماعی، و میزان علاقه به کشاورزی با میزان انگیزه شهروندان برای مشارکت در کشاورزی اجتماع پشتیبان رابطه مثبت و معنی دار با 99 درصد اطمینان دارند؛ همچنین، نتایج تحلیل مسیر نشان داد که تأثیرگذارترین متغیر بر میزان انگیزه شهروندان برای مشارکت در کشاورزی اجتماع پشتیبان میزان سرمایه اجتماعی است.

منابع مالی پایدار و مستمر، یکی از مهم ترین عوامل در اداره مسائل روزافزون شهرها و خدمات رسانی کارا به شهروندان است. بااین حال وضعیت تاریخی منابع درآمدی شهرداری ها در ایران نشان می دهد که ترکیب منابع در طول زمان روند باثباتی نداشته و شهرداری ها در جهت پایدارسازی منابع عملکرد مناسبی نداشته اند. لذا هدف پژوهش حاضر ارائه الگوی مناسب تأمین مالی برای شهرداری ایلام با استفاده از رویکرد MCDM است که علاوه بر پایداری درآمدها، معیارهای عدالت، شفافیت، کارایی، کفایت و عملیاتی بودن را نیز مورد ارزیابی قرار دهد. به منظور تجزیه وتحلیل اطلاعات برای رسیدن به اهداف تحقیق از روش AHP و تکمیل پرسشنامه توسط 20 نفر از کارشناسان امور مالی و برای استخراج وزن ضرایب معیارها و گزینه ها از نرم افزار Expert Choice استفاده شده است. نتایج پژوهش بیانگر آن است که عوارض بر آلایندگی، عوارض بر ارزش افزوده و عوارض بر کسب وپیشه فعالان اقتصادی، به ترتیب مهم ترین اولویت های سیاست گذاری در زمینه ی بهینه سازی منابع مالی و درآمدی شهرداری ایلام به شمار می روند.

بیش‌ از یک‌ قرن‌ است‌ که‌ پژوهشگران‌ به‌ پدیده‌ مهاجرت‌ پرداخته‌اند. در این‌ مدت‌،همواره‌ این‌ پرسش‌ مطرح‌ بوده‌ است‌ که‌ آیا مهاجرت‌ پدیده‌ مطلوبی‌ است‌؟ در ایران‌ نیز به‌ واسطه‌حرکات‌ جمعیتی‌ گسترده‌ به‌ سوی‌ استان‌ تهران‌، طی‌ چند دهه‌ گذشته‌، همین‌ پرسش‌ مطرح‌ بوده‌است‌. برای‌ پاسخ‌ دادن‌ به‌ این‌ پرسش‌، بررسی‌ علل‌ بروز این‌ پدیده‌ ضرورت‌ دارد. برخی‌ ازپژوهشگران‌، عامل‌ مسلط در ایجاد مهاجرت‌ها به‌ استان‌ تهران‌ را به‌ طور مستقیم‌ یا غیرمستقیم‌،سطح‌ امکانات‌ و تسهیلات‌ عمومی‌ در این‌ استان‌ دانسته‌اند. برخی‌ دیگر، عامل‌ مسلط در این‌زمینه‌ را درآمد و اشتغال‌ می‌دانند. این‌ مقاله‌، با استفاده‌ از روش‌ معادلات‌ هم‌زمان‌، به‌ این‌ نتیجه‌رسیده‌ است‌ که‌ عامل‌ عمده‌ مهاجرت‌های‌ صورت‌ گرفته‌ در دوره‌ 1375-1365 به‌ استان‌ تهران‌،درآمد و اشتغال‌ بوده‌ و امکانات‌ و تسهیلات‌ عمومی‌ عامل‌ مهمی‌ در این‌ زمینه‌ نبوده‌ است‌.براساس‌ الگوی‌ اقتصادسنجی‌ مطالعه‌ حاضر، عوامل‌ سیاستی‌ مؤثر بر ایجاد تفاوت‌ در سطح‌اشتغال‌ و درآمد بین‌ استان‌ها، هزینه‌های‌ جاری‌ و عمرانی‌ واقعی‌ دولت‌ می‌باشد که‌ از میان‌ آنهاهزینه‌های‌ جاری‌ واقعی‌ عامل‌ مؤثرتری‌ است‌. بنابراین‌، برای‌ مهار مهاجرت‌ها به‌ استان‌ تهران‌(با فرض‌ اثر کاهشی‌ این‌ پدیده‌ بر رفاه‌ اجتماعی‌ کشور) پیشنهاد می‌شود که‌ رشد تقاضای‌ دولت‌برای‌ کالاها و خدمات‌، به‌ ویژه‌ کالاها و خدمات‌ غیرسرمایه‌ای‌ در استان‌ تهران‌ نسبت‌ به‌استان‌های‌ مهاجرفرست‌ به‌ آن‌، کاهش‌ یابد.

ابرپروژه ها، با هدف نوسازی و بهبود شرایط شهرها انجام می شوند. از جمله ابرپروژه هایی که در زمینه حمل ونقل به منظور حل معضل ترافیک در شهرهای بزرگ ایجاد می شوند، بزرگراه ها هستند . بزرگراه طبقاتی صدر در کلان شهر تهران نیز یکی از این ابرپروژه های شهری است که به منظور بهبود شرایط رفت وآمد وسایل نقلیه شخصی در کریدور شمال شرقی- شمال غربی شهر تهران، در سال 1392 بهره برداری شده است. تحقیق حاضر، تأثیر این ابرپروژه بر قیمت مسکن محلات مجاور آن را بررسی کرده است. پهنه های اطراف بزرگراه به ویژه جداره های نزدیکتر آن، از احداث پروژه متأثر هستند . از این رو برای سنجش این تأثیر، از شاخص قیمت مسکن و زمین -که جامع ترین شاخص دربردارنده کیفیت و کمیت تحولات یک بافت است- و نیز با بررسی تغییرات آن در فواصل مختلف از محور بزرگراه طبقاتی صدر، استفاده شده است. به نظر می رسد قیمت زمین و مسکن در فاصله نزدیک بزرگراه، رشد کمتری نسبت به حوزه تأثیر پروژه داشته است. صحت این فرضیه در قالب مطالعات میدانی تغییرات قیمت زمین و مسکن در حوزه نفوذ بزرگراه طبقاتی صدر، از طریق سنجش تغییرات شاخص قیمت زمین و مسکن بررسی شد. روش گردآوری داده ها در این پژوهش، میدانی و استفاده از داده های زمین مرجع و همچنین روش تحقیق در این پژوهش، تحلیل همبستگی داده ها با مناطق فرادست است. مقایسه تأثیر احداث بزرگراه طبقاتی صدر بر ارزش املاک مسکونی مجاور، به سه دوره زمانی قبل، حین و بعد از احداث و به میزان فاصله آن از محور بزرگراه بستگی دارد؛ به طوری که در فاصله 0 تا 60 متری، نرخ رشد قیمت، کمتر و در فاصله 60 تا 120 متری، نرخ رشد قیمت، بیشتر است. از فاصله 120 متری تا 1000 متری، تفاوت محسوسی در تغییرات قیمت املاک مسکونی نسبت به مناطق بالادست مشاهده نمی شود.

خرد بودن اراضی، مصرف بی رویه نهاده ها، مکانیزاسیون نامناسب، روش های آبیاری سنتی، و عملکرد کم از چالش های مهم بخش کشاورزی به شمار می روند. شرکت های تعاونی تولید کشاورزی از جمله تشکل هایی است که در صورت مدیریت صحیح ، می تواند نقشی مهم در حل این مسائل داشته باشد. تحقیق حاضر نقش شرکت های تعاونی تولید در توسعه کشاورزی استان قم را با استفاده از رگرسیون چندگانه بررسی می کند. جامعه آماری تحقیق شامل ارکان تعاونی های تولید استان قم است (102 نفر). اطلاعات در قالب پرسشنامه به صورت سرشماری و پیمایشی جمع آوری شد. نتایج رگرسیون چندگانه نشان داد که متغیرهای «توجه به محیط زیست»، «توزیع بهتر امکانات و منابع در بین اعضا»، «به کارگیری ابزارآلات نوین کشاورزی»، و «اصلاح و بهبود رویه ها و سیاست های تعاونی» تأثیر معنیداری بر توسعه کشاورزی استان قم دارند.

یکی از جنبه های پویایی شهر، جابه جایی خانوارها از یک محله مسکونی به سایر محله ها در داخل شهر است. این جابه جایی ها که بر ساختار شهر بسیار تأثیرگذار هستند، دلایل گوناگونی دارند. ارزیابی دلایل جابه جایی مسکونی خانوار با توجه به اینکه ناشی از مفهوم رضایت یا عدم رضایت مسکونی می باشد، کار بسیار پیچیده ای است؛ اما این جابه جایی، بسته به نوع تملک، می تواند براساس شاخص ها و عوامل برگرفته از افراد صورت گیرد. بنابراین پژوهش حاضر، با هدف تحلیل و اولویت بندی میزان اهمیت شاخص های جابه جایی مسکونی با تأکید بر نوع تملک افراد و خانوار در محله سیدخندان تهران انجام شده است. برای تعیین حجم نمونه مورد مطالعه، از رابطه کوکران استفاده شده و 175پرسشنامه در سطح محله، توزیع شد. همچنین برای تعیین اولویت بندی شاخص های جابه جایی در دو بُعد مالک و مستأجر، از روش آنتروپی و روش کمّیSAW استفاده شده است. این مقاله نشان می دهد که مالکان با تحصیلات عالی، تمایل بالا و مالکینی که فاقد شغل هستند، تمایل پایینی به جابه جایی مسکونی دارند که این امر ممکن است به دلیل ترس از دست دادن مالکیت واحد مسکونی شان در نوسانات بازار مسکن باشد. همچنین مستأجرینی که دارای درآمد بالا هستند، تمایل زیادی به جابه جایی های پی در پی دارند و مستأجرینی که فاقد شغل هستند و درآمد پایینی دارند، ترجیح می دهند تاحد ممکن، در محیط مسکونی خود باقی بمانند. در نتیجه، پیشنهاد می شود تسهیلات بانکی و طرح های شهری در راستای خانه دار شدن خانوار، افزایش یابند تا بتوانند سبب کاهش جابه جایی های مکرر خانوار گردند.

جذب و به کارگیری سرمایه های مالی ارسالی مهاجران بین المللی در فرایند توسعه، پیش از هر چیز نیازمند شناخت انگیزة مهاجران ارسال کنندة سرمایه هاست. پژوهش حاضر با روش تحقیق کیفی درصدد تبیین انگیزة مهاجران از ارسال سرمایه های جمعی در محدودة پژوهش است. براساس روش نمونه گیری هدفمند و نظری، 26 نفر از مهاجران ارسال کنندة سرمایه به عنوان نمونه انتخاب شدند. تکنیک های به کار گرفته شده برای گردآوری داده ها و اطلاعات لازم، بر مصاحبة نیمه ساختاریافته، مشاهدات میدانی، بررسی اسناد موجود در سازمان ها و ادارات دولتی و غیردولتی تمرکز یافتند. مصاحبه ها تا جایی پیش رفتند که مرحلة اشباع تئوریک حاصل شد. برمبنای نظریة بنیانی، داده ها در سه مرحلة کدگذاری تحلیل شدند و نتایج حاصل از آن، استخراج 7 مقولة هسته ای بود. پس از بررسی مقولات هسته ای، پدیدة «انگیزة ارسال» به عنوان پدیدة کانونی پژوهش استخراج شد. شرایط علّی این پدیده شامل احساس تعلق مکانی، نگرش دینی- مذهبی، تمایلات نوع دوستانه، رویکردهای فرهنگی، رویکردهای اقتصادی، منافع فردی و تشخص اجتماعی است. تعدد اماکن دینی مذهبی در برخی سکونتگاه ها و گاه جدایی گزینی قومی و گروهی، کمبود و مازادبودن واحدهای آموزشی در بخش های مختلف اداری سیاسی، و واردنشدن سرمایه ها به بخش های تولیدی و سرمایه گذاری به عنوان مهم ترین پیامدهای این پدیده شناسایی شدند. پرداختن به این انگیزه ها و هدایت آنها در مسیر اهداف و برنامه ریزی های توسعه، می تواند عملکرد سرمایه های ارسالی را در عرصه های جغرافیایی ارتقا و اثربخشی آن را افزایش دهد.

نیازها انگیزه های مهم رفتار فردی و جمعی معرفی شده اند که تداوم و بقای زندگی انسان ها در برآورده ساختن آن هاست و رفتارها بازتابی از نیازها هستند. رضایت درجه ای از عملکرد واقعی سازمان است ک ه انتظ ارات ساکنین را برآورده می کند. در یک اجتماع محلی نبود سازوکار سنجش نیاز و رضایت در سیستم مدیریت و برنامه ریزی شهری، کاستی هایی چون نبود شناخت کامل از خواسته ها و نیازهای ساکنین، کاستی در ارتباط های دوسویه بین تصمیم گیرندگان و جامعه و نبود پایه های نظری قابل به کارگیری در برنامه ریزی و حکمرانی شهری را ایجاد می کند. این مشکلات، انگیزه های اصلی برای تدبیر یک پژوهش پس نگر توصیفی- تحلیلی و پیش نگر تحلیلی- تجویزی بر پایه ی راهبرد پژوهش استقرایی در شهر جوزدان شد که با به کارگیری روش هایی چون ممیزی اجتماعی بر پایه ی اندازه گیری رفتار، مقیاس گذاری لیکرت، انجام آزمون های آماری و نیز تحلیل مستند متون مدون انجام شد. یافته های پژوهش نشان از نیاز به رفع مشکلات معابر، تردد خودروهای سنگین، بهبود آمدوشد با اتوبوس دارند و بیشترین میزان رضایت، به ترتیب از مدیریت جمع آوری زباله، نظافت و پاکیزگی محله ها و شرایط زیرساخت های شهری حاصل شده است. شدت نیاز و رضایت با یکدیگر رابطه ی معکوس دارند و سنجش توأمان آنان در یک اجتماع محلی اطمینان بیشتری برای اولویت بندی دستور کارهای مدیریت شهری فراهم می کند.