فیلتر های جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۳٬۹۸۱ تا ۴٬۰۰۰ مورد از کل ۶٬۱۱۵ مورد.
حوزه های تخصصی:
از تجلیات ارزشمند زن در جهان خلقت، نقش مادری است. مادری و زنانگی دو مفهومی است که میان آن ها رابطه پیچیده ای وجود دارد. هر چند مادری پایگاه اجتماعی است که به آن بهای زیادی داده می شود و از زنان عمدتاً انتظار می رود که این نقش را بپذیرند، اما عملکرد واقعی آن هنوز نامرئی مانده است. در این میان، مذهب و روان شناسی حوزه هایی اند که در از دو زاویه تشبیه و تفاوت به جایگاه و نقش مادر در زندگی فرد پرداخته اند. مذهب به مثابه نهادی که فرد اعتقادات خود را بر مبنای آن سامان می دهد، نقش تعیین کننده ای در نقطه عطف زن، در قالب مادری، داشته و نگرشی همراه با تکریم را ارائه می کند؛ در عین حال، حیطه روان شناسی به مثابه علم کاربردی مطالعه رفتار و فرایندهای ذهنی نگرشی چالشی و اُبژه محور به حضور مادر در زندگی فرد دارد که از طرفی، آن را مؤثر و از طرفی، مخل زندگی فرد و باعث اختلال شخصیتی وی می داند. در این مقاله، برآنیم تا نگاهی تطبیقی بر مادری، در دو حوزه دین و روانشناسی داشته باشیم تا به نقاط تشبیه و تأکید و تفاوت آن ها دست یازیم.
بررسی نگرش زنان سرپرست خانوار تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی (ره) شهر شیراز به ازدواج موقت(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
ازدواج یکی از سنت های مهم و پسندیده تمامی جوامع بشری است. در جامعه اسلامی ما ازدواج بر دو نوع است: ازدواج دائم و ازدواج موقت. اقدام به ازدواج موقعیت اجتماعی خود را ایجاب می کند و انتخاب یکی از این دو نوع ازدواج مشروع نیز موقعیت خود را می طلبد. مطالعه احکام خانواده در اسلام نشان می دهد که نظر شارع مقدس در صحه گذاشتن بر ازدواج موقت برای پیش گیری از رواج فحشا و در بسیاری از حالات، مقدمه یا تقویت ازدواج دائم است. خانواده کامل با وجود پدر، مادر، و فرزندان شکل می گیرد. به رغم تغییرات به وجودآمده در عصر مدرن در بسیاری از جوامع، معمولاً پدر نان آور و تأمین کننده هزینه های خانواده و پشتیبان اجتماعی آن است، مادر به نگه داری و تربیت فرزندان می پردازد، و فرزندان با جامعه پذیری در خانه و دیگر نهاد های تربیتی، برای پذیرش مسئولیت های اجتماعی آینده آماده می شوند. با مرگ پدر یا طلاق، خانواده ناقص می شود و این نقص، برای اعضای باقی مانده، مسائل و مشکلاتی ایجاد می کند. در کشور ما، دو نهاد با عنوان های «سازمان بهزیستی» و «کمیته حضرت امام خمینی (ره)» برخی از این خانواده ها را تحت پوشش و سرپرستی خود قرار می دهند. ازدواج مجدد راه حلی برای جبران جایگاه پدر ازدست رفته است. مطالعه حاضر، با هدف بررسی نگرش زنان سرپرست خانوار تحت پوشش کمیته امداد حضرت امام خمینی (ره) شهر شیراز به ازدواج موقت انجام شده است. در این مطالعه، از سه منطقه تحت پوشش کمیته امداد در شهر شیراز، برای نمونه از میان 13 هزار و 248 زن تحت پوشش، 400 زن سرپرست خانوار بررسی شده اند. اطلاعات جمع آوری شده در پرسش نامه خودساخته نشان می دهد که سن زن، علت قبولی سرپرستی، نیازهای اقتصادی، نیازهای امنیتی، نیازهای جنسی و فرهنگی، تعداد فرزندان، میزان مستمری دریافتی از کمیته امداد، امکانات رفاهی، و تحصیلات زن با نگرش زن به ازدواج موقت در ارتباط اند.
زنان پدیدآورنده در حوزه ی قالب های ادبی کتاب های کودک و نوجوان ایران در قرن حاضر(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
هدف از این پژوهش، بررسی میزان فعالیت زنان پدیدآورنده (زنان نویسنده، تصویرگر و مترجم) در حوزه ی قالب های ادبی کتاب های کودک و نوجوان ایران در قرن حاضر است و بر اساس بررسی کتاب های کودک و نوجوان که در طول نه سال (از دی 1378 تا دی 1386) در ایران به زبان فارسی چاپ شده اند، تحقق یافته است.
روش بکاررفته دراین پژوهش تحلیل محتواست.
بررسی های انجام شده در این پژوهش نشان می دهند که از مجموع 633 عنوان کتاب تالیفی، 264 کتاب (7/41 درصد) به وسیله ی زنان به نگارش درآمده است. از مجموع 329 کتاب ترجمه شده نیز 177 کتاب (7/53 درصد) به وسیله ی زنان ترجمه شده بود. افزون بر این، 197 کتاب (6/31 درصد) را هم زنان تصویرگری کرده اند.
نتایج پژوهش نشان می دهد که از سه فرضیه ی مورد نظر فقط فرضیه ی نخست که نشان می دهد بین جنسیت نویسندگان و انتخاب قالب های ادبی کتاب های کودک و نوجوان تالیفی رابطه ی معنادار وجود دارد، تایید شده است
نقش مولفه های امر به معروف و نهی از منکر در بهبود سرمایه اجتماعی دانشجویان دختر (با تاکید بر شرایط آمران و ناهیان، شیوه ها و آثار آن)(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه های تخصصی:
- حوزههای تخصصی مطالعات زنان زن، اجتماع و خانواده مشارکت زن در اجتماع
- حوزههای تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی اخلاق عملی (اخلاق دستوری)
- حوزههای تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی اخلاق کاربردی اخلاق معاشرت[اجتماعی]
- حوزههای تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت نظری تعلیم و تربیت و جامعه
- حوزههای تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی خانواده جوانان
تاثیر لاضرر بر حکم نشوز و شقاق زوجین(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
یکی از بسترهای مهم تربیتی در رعایت حقوق انسانی خانواده است، اما عوامل متعددی از قبیل بخل، کسالت، خودخواهی، عدم مسوولیت پذیری و … موجب می شود که زوجین به آسانی نتوانند حقوق یکدیگر را تامین کنند. قرآن کریم هنگام بروز اختلاف بین زوجین با بیان عمل به اصولی تربیتی مثل احسان، معروف، صلح، مودت و رحمت ابتدا به مدارا و سازگاری ای بین طرفین توصیه می کند که مجری آن خود زوجین اند و در صورت بی تاثیری آن، از طریق حکمین و در نهایت از قدرت حاکم برای رفع اختلاف میان زوجین استفاده می کند. در تمام این مراحل سعی بر این است که ضرری متوجه زوجین نشود و اگر دو ضرر با یکدیگر معارض بود یا یکی از طرفین از حق خویش سوء استفاده کرده و موجبات ضرر دیگری را فراهم ساخت، حاکم شرع با توجه به هدف مهم حفظ و تحکیم خانواده و برای رفع ضرر در تعارض یا تزاحم ضررین به وجود آمده، تدابیر ویژه ای اتخاذ می کند.
نابرابری های جنسیتی و طبقاتی در اندیشه ی پروین اعتصامی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
زن در فرهنگ و هنر دوره ۲ بهار ۱۳۹۰ شماره ۳
19 - 35
حوزه های تخصصی:
پروین اعتصامی شاعری است که از دوران نوجوانی با بهره گیری هنرمندانه از نظم و ادبیات فارسی، به انتقاد از شرایط موجود و بیان کاستی های جامعه خویش می پردازد، دیوان اشعارش به عنوان تنها یادگار از او، سرشار از مناظره ها، تمثیل ها و کنایه ها با مضامین اجتماعی است. در این مقاله به بررسی جامعه شناختی نابرابری های اجتماعی و طبقاتی از نگاه پروین اعتصامی پرداخته و سعی در معرفی اجمالی دیدگاه او در این مورد می شود. هم چنین از شرایط سیاسی و اجتماعی که پروین از آن ها متأثر بوده صحبت شده و از نگاه او به زن و نظریه اش در باب رهایی زنان و ظلم ستیزی پروین، مطالبی ارایه می شود.
توسعه فرهنگی زنان (مطالعه موردی: استان قم)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
زن در فرهنگ و هنر دوره ۳ زمستان ۱۳۹۰ شماره ۲
77 - 96
حوزه های تخصصی:
چرخش توسعه در ده ی پایانی سد? 20 میلادی، محوریت آن را از حوز? اجتماعی به حوز? فرهنگی تغییر داد. امروزه توسع? فرهنگی، پیش شرط نیل به سایر ابعاد توسعه بوده و کشورهایی موفق تلقی می شوند که در وهل? نخست بتوانند به توسعه فرهنگی در سطوح جامعه و افراد دست یابند. مقاله حاضر با روش پیمایشی به بررسی ماهیت و عوامل مؤثر بر توسع? فرهنگی در بین 532 نفر از زنان استان قم می پردازد. نتایج نشان داد که میزان توسع? فرهنگی زنان استان قم از حد متوسط و نرمال پائین تر است. از طرفی، مهم ترین عوامل مؤثر بر توسع? فرهنگی زنان در این استان عبارتند از: پایگاه اقتصادی و اجتماعی، نوگرایی، سرمایه اجتماعی، متغیرهای الگویی و باورهای جنسیتی سنتی. در ضمن، دلالت نتایج بر آن است که ماهیت توسعه فرهنگی زنان استان قم، از نوع عامیانه می باشد تا میانه و نخبه گرایانه.
رابطه ی سخت رویی روان شناختی با سازگاری زناشویی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
هدف از این پژوهش، بررسی رابطه ی سخت رویی با سازگاری زناشویی دبیران متوسطه ی شهر شیراز در سال تحصیلی 90-89 بود. جامعه ی آماری این پژوهش دبیران متوسطه ی چهار ناحیه ی شهر شیراز بود که 324 نفر (178 دبیر مرد و 146 دبیر زن) به صورت تصادفی خوشه ای مرحله ای به عنوان نمونه انتخاب شدند و پرسشنامه ی سازگاری زناشویی اسپانیر (spannier,1976)، پرسشنامه ی سخت رویی (زمینه یابی دیدگاههای شخصی)، در مورد آن ها اجرا گردید. جهت تجزیه و تحلیل یافته-ها، افزون بر روش های آمار توصیفی از آزمون t مستقل، ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون همزمان استفاده شد. نتایج نشان دادند که بین سخت رویی با سازگاری زناشویی رابطه ی معنادار وجود دارد. بین کنترل، تعهد، مبارزه جویی با سازگاری زناشویی رابطه ی معنادار وجود دارد. بین سازگاری زناشویی زنان و مردان تفاوتی معنادار وجود دارد. بین میزان سخت رویی روان شناختی زنان و مردان تفاوت معنادار وجود دارد. نتایج تحلیل رگرسیون نیز نشان داد که سخت رویی پیش بینی کننده ی سازگاری زناشویی است.
تأثیر آموزش مهارت های زندگی بر هوش معنوی دانش آموزان دختر دبیرستانی
منبع:
زن و فرهنگ سال سوم پاییز ۱۳۹۰ شماره ۹
21-31
حوزه های تخصصی:
هدف این پژوهش بررسی میزان تأثیر آموزش مهارت های زندگی بر هوش معنوی دانش آموزان دختر دبیرستان های شهرستان شهرضا در سال تحصیلی 90-1389بود. نمونه آماری30 نفر از دانش آموزان برای گروه آزمایش و 30 نفر برای گروه کنترل بودند که به صورت نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. طرح پژوهش از نوع پیش آزمون – پس آزمون با گروه کنترل بود. گروه آزمایش به مدت نه جلسه 90 دقیقه ای تحت آموزش مهارت های زندگی قرار گرفت.در حالیکه این مداخله بر روی گروه کنترل صورت نگرفت.ابزار مورد استفاده در این پژوهش پرسشنامه هوش معنوی بود. نتایج این پژوهش با استفاده از تحلیل کوواریانس نشان داد که آموزش مهارت های زندگی بر هوش معنوی دانش آموزان دختر تأثیر مثبت و معناداری داشته است.
تاثیر آموزش تجسم هدایت یافته و تنش زدایی تدریجی بر سردرد و میزان ناتوانی ناشی از آن در زنان مبتلا به میگرن
منبع:
زن و فرهنگ سال سوم زمستان ۱۳۹۰ شماره ۱۰
39-52
حوزه های تخصصی:
مقایسه الگوی نگرشی و رفتاری زنان و مردان بازدیدکننده از وب سایت های فروش
حوزه های تخصصی:
نتایج تحقیقات در مورد تفاوت های جنسیتی از نظر اهداف و شیوه های استفاده از اینترنت متناقض بوده است، و اتفاق نظر کمی در این زمینه وجود دارد. این مقاله قصد دارد تا در محیط وب سایت های ایرانی، تفاوت بین نگرش ها، احساسات و ترجیحات زنان و مردان استفاده کننده از اینترنت را مقایسه و تحلیل نماید. بدین منظور داده های مورد نیاز از مراجعه کنندگان به پورتال های فروش اینترنتی شهر تهران گردآوری شد. پس از ارسال الکترونیکی پرسشنامه برای 150 نفر نمونه از زنان و مردان جامعه آماری، 89 پرسشنامه از مردان و 97 پرسشنامه زنان برگشت داده شد. داده ها از لحاظ شاخص های مرکزی و پراکندگی تحلیل و فرضیات تحقیق با آزمون های تی مستقل و فریدمن بررسی شد. یافته ها حاکی از آن است که نگرش مثبت زنان نسبت به خرید الکترونیک کاهش یافته است، در حالی که نگرش مردان کاملا برعکس است. همچنین احساسات، ادراکات و اولویت های خرید این دو گروه هم کاملا متفاوت است
موانع فرهنگی- اجتماعی مشارکت زنان در فعالیت های ورزشی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
زن در توسعه و سیاست دوره ۹ بهار ۱۳۹۰ شماره ۱
147 - 163
حوزه های تخصصی:
امروزه مشارکت زنان در فعالیت های مختلف اجتماعی بخشی از حقوق اجتماعی آنان تلقی می شود، اما موانع فرهنگی و اجتماعی بسیاری در این زمینه وجود دارد. مشارکت زنان در ورزش به دلیل تأثیرات آن بر سلامت جامعه دارای اهمیت بسیاری است. در اینجا برای مطالعه مشارکت زنان در ورزش از مدلی که ترکیبی از نظریه های فیش باین و آیزن، نظریه یادگیری اجتماعی، سرمایه فرهنگی و نیز نظریه های بم، چافتز و چو استفاده شده است. روش تحقیق پیمایشی و تکنیک جمع آوری داده ها از طریق پرسشنامه بوده و از آزمون تی گروه های مستقل و رگرسیون لجستیک استفاده شده است. حجم نمونه 200 نفر از زنان غیر ورزشکار به صورت نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای از جامعه آماری 106404 نفری زنان 40- 20 ساله شهر همدان و یک گروه 50 نفری از زنان ورزشکار بر اساس نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شده اند. نتایج نشان گر پایگاه اقتصادی اجتماعی بالاتر، میزان سرمایه فرهنگی، تمایل فردی و حمایت اجتماعی بیشتر از زنان ورزشکار نسبت به زنان غیر ورزشکار است. نگرش خانواده زنان ورزشکار،مثبت تر و میزان پذیرش باورهای قالبی به طور معنی داری کمتر از زنان غیر ورزشکار است. اما از نظر سودمندی ادراک شده تفاوت معنی داری بین دو گروه وجود ندارد. نتایج رگرسیون لجستیک نشان داد که متغیر های سرمایه فرهنگی و تمایل فردی دو متغیر تأثیر گذار بر احتمال مشارکت ورزشی است.
بررسی الگوهای مصرفی دانشجویان دختر دانشگاه اصفهان(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
امروزه مصرف به یکی از اساسی ترین مفاهیم جامعه مدرن تبدیل شده است، به گونه ای که می توان آن را پدیده ای اجتماعی تلقی نمود که نیازهای چندگانه افراد را برآورده می سازد. با وجود چنین اهمیتی، در مورد الگوهای مصرفی زنان در ایران به ویژه دانشجویان دختر، اطلاعات دقیقی در این زمینه وجود ندارد. لذا هدف اصلی تحقیق حاضر بررسی الگوی مصرف منزلت گرا و مصرف بی توجه به نقش در بین دانشجویان دختر دانشگاه اصفهان است، همچنین این نوشتار درصدد است تا تاثیر عوامل فردی (تمایل به منحصر به فرد بودن) و عوامل اجتماعی (تاثیرپذیری از دیگران و توجه به اطلاعات مقایسه اجتماعی) را بر الگوهای مصرفی دانشجویان دختر بسنجد. تحقیق حاضر با روش پیمایشی انجام شده و ابزار جمع آوری داده ها، پرسشنامه است. نمونه آماری این پژوهش 369 دانشجوی دختر مشغول به تحصیل در دانشگاه اصفهان بوده و نمونه گیری به شیوه تصادفی طبقه بندی انجام شده است. یافته ها نشان می دهد که الگوی مصرفی افراد نمونه، در انتخاب و مصرف محصولات، متمایل به الگوی مصرف منزلت گرا بوده است. همچنین عوامل فردی (تمایل به منحصر به فرد بودن) و اجتماعی (توجه به اطلاعات مقایسه اجتماعی) تاثیر مثبتی بر مصرف منزلت گرا دارند، در زمینه مصرف بی توجه به نقش نیز عوامل فردی (تمایل به منحصر به فرد بودن) و عوامل اجتماعی (تاثیرپذیری از دیگران و توجه به اطلاعات مقایسه اجتماعی) تاثیر منفی بر این الگوی مصرفی داشته است
از زن ستیزی تا زن ستایی در حدیقه الحقیقه سنایی
منبع:
زن و فرهنگ سال سوم پاییز ۱۳۹۰ شماره ۹
9-20
حوزه های تخصصی:
به اعتبار پژوهش های گسترده و متقن بزرگان حوزه ی تحقیق ادب فارسی، حکیم سنایی غزنوی - شاعر بزرگ قرن پنجم - از جمله اولین کسانی است که اصطلاحات عاشقانه را با اصطلاحات صوفیانه بهم درآمیخته و طرحی نو درافکنده است. از دیگر سو در هر دو حوزه ی عشق و عرفان، زیبایی در اوج قرار دارد و چون زن نمود آشکارای زیبایی است لذا محبوب و معشوق همواره در شمایل زن تجلی یافته است؛ ازین جهت رویکرد سنایی به مقوله ی زن می تواند توجیه پذیر باشد. البته در شعر سنایی زن نیز مانند دیگر موجودات، اصل محاسبه نمی شود و تنها جنبه ی نمودی دارد، یعنی اگر در کلام وی از بدی های زن سخن گفته می شود دلیل بر بد بودن ذاتی زن نیست و به عکس سخن راندن از خوبی های وی نیز مبتنی بر پاک طینتی اش نمی باشد. با توجه به اینکه از میان آثار این شاعر «حدیقه الحقیقه» اثری کامل تر در بیان اندیشه های سنایی می باشد، لذا این پژوهش با استناد به این اثر عرفانی انجام پذیرفته است.
رابطه ویژگی های شخصیت با روابط صمیمی همسر در زنان دارای همسر معتاد
منبع:
زن و فرهنگ سال سوم پاییز ۱۳۹۰ شماره ۹
83-98
حوزه های تخصصی:
هدف پژوهش حاضر تعیین رابطه بین ویژگی های شخصیت (عصبیت، برون گرایی، باز بودن، توافق و وجدانی بودن) با روابط صمیمی همسران معتادان مرد مراجعه کننده به مراکز ترک اعتیاد شهر اهواز بود. نمونه ی مورد مطالعه در این پژوهش شامل 200 نفر از همسران معتادان بود که به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزارهای مورد استفاده شامل پرسشنامه ی شخصیتی نئو و مقیاس صمیمیت (IS) بودند. تحقیق حاضر از نوع همبستگی بود. داده ها با استفاده از روش های آماری ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون تجزیه و تحلیل شدند. نتایج پژوهش بیانگر وجود رابطه منفی معنی دار بین ویژگی شخصیت عصبیت با روابط صمیمی همسر و رابطه مثبت معنی دار بین ویژگی های شخصیت برون گرایی، باز بودن، توافق و وجدانی بودن با روابط صمیمی همسر بود. همچنین تحلیل رگرسیون نشان داد که ویژگی های شخصیت عصبیت، وجدانی بودن، باز بودن و برون گرایی پیش بین های مناسبی برای متغیر ملاک یعنی روابط صمیمی همسر هستند.
زنان و مشارکت سیاسی
منبع:
زن و فرهنگ سال سوم پاییز ۱۳۹۰ شماره ۹
99-109
حوزه های تخصصی:
مشارکت سیاسی یا عدم مشارکت سیاسی به عنوان یکی از معیارهای سنجش میزان توسعه یافتگی سیاسی جوامع در سطوح مختلف همواره از سوی پژوهشگران متعددی مورد بررسی قرار گرفته است. مشارکت سیاسی زنان در ایران از انقلاب مشروطه تا انقلاب اسلامی به شیوه های مختلف صورت پذیرفته است که نقش قابل توجهی در سیرتحولات تاریخی ایران داشت. زنان در ایران بین دو انقلاب مذکور، با توجه به بسیاری از موانع برخاسته از جامعه، سنت، فرهنگ و...ازجایگاه والایی درارتقاء پارامترمشارکت سیاسی نسبت به تحولات تاریخی برخوردار بوده اند و برای تاثیرگذاری بر سرنوشت سیاسی جامعه خویش به شیوه های گوناگون در جهت ایفای نقش سیاسی اجتماعی پرداختند.
بررسی پیامدهای دورکاری در زنان شاغل
منبع:
زن و فرهنگ سال سوم زمستان ۱۳۹۰ شماره ۱۰
9-20
حوزه های تخصصی:
دورکاری بخشی از دنیای جدید کاری است. این سبک کار که در سال های گذشته طرفداران بسیار زیادی بدست آورده، وابسته به استفاده موثر از تکنولوژی اطلاعات است. تکنولوژی اطلاعات ابزار کمکی برای پیاده سازی این سبک کاری است اما برای موفقیت آن باید به عامل های دیگری نیز توجه کرد مانند سازمان، ماهیت شغل، شخصیت کارمندان، سبک زندگی، جنسیت و ... علاوه بر مزایایی که این شیوه کاری به همراه دارد پیامد هایی برای سازمان ، افراد و خانواده ها در پی دارد که باید به آنها توجه شود. در مطالعه حاضر وضعیت کاری زنان ، بکارگیری دورکاری، پیامدهای مثبت و منفی را که این شیوه کاری برای زنان و خانواده های آنها به دنبال دارد مورد بررسی قرار داده شده است. دورکاری به زنان این فرصت را می دهد که با وجود بودن در کنار خانواده و پرداختن به وظایف خانه داری و بچه داری همزمان به وظایف شغلی خود نیز رسیدگی کنند، اما این امر می تواند مشکلاتی را نیز برای آنان و نیز خانواده هایشان به همراه آورد.
درآمدی بر تاریخچه ی مطالعات زنان در باستان شناسی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
زن در فرهنگ و هنر دوره ۲ بهار ۱۳۹۰ شماره ۳
5 - 17
حوزه های تخصصی:
پژوهش حاضر به بررسی تحولات دانش باستان شناسی در نیمه دوم قرن بیستم می پردازد. در این زمان تحت تأثیر جنبش های آزادی زنان و تحولات انجام شده در سایر علوم انسانی و اجتماعی مطالعات زنان به صورت یک دغدغه مطالعاتی وارد قلمرو مطالعات باستان شناسی شد. نگارش حاضر به بررسی سیر تاریخی شکل گیری و تحول رویکردهای مطالعات زنان در دانش باستان شناسی، اهمیت آن در گسترش چارچوب نظری دانش باستان شناسی و ارایه قابلیت های تحلیلی نوین میپردازد. روزآمد شدن چارچوب های نظری دانش باستان شناسی، تغییر نگرش نسبت به نقش زنان در جوامع گذشته و ارتقا جایگاه پژوهشگران زن در جامعه باستان شناسی از مهم ترین دستاوردهای پرداختن به مطالعات زنان بوده است. نکته ای که ذکر آن در این جا ضروری است این است که مفهوم جنسیت در حوزه مطالعات علوم اجتماعی با آن چیزی که در باستان شناسی از آن استفاده می کنیم اندکی تفاوت دارد. در علم باستان شناسی واژه «باستان شناسی جنسیت» اغلب به رویکرد نوینی اطلاق می گردد که مبانی آن را مطالعه و تحلیل نقش زنان یا مردان (اغلب زنان) در فرایند و توسعه جوامع گذشته تشکیل می دهند و ما در این مقاله به موضوع جنسیت از دیدگاه باستان شناسی آن توجه کرده ایم.
تأثیر اشکال مختلف سرمایه بر هویت جمعی زنان(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
زن در توسعه و سیاست دوره ۹ پاییز ۱۳۹۰ شماره ۳
35 - 65
حوزه های تخصصی:
از وجوه مورد توافق در نزد جامعه شناسان کلاسیک و معاصر تأکید بر نقش و جایگاه بهره مندی از اشکال سرمایه در بازاندیشی مرزبندی های هویتی و بسط تعلقات جمعی است. تحقیق حاضر با بهره گیری از نظریه های جنکینز و بوردیو به بررسی تجربی فرضیه ی رابطه ی بین میزان بهره مندی از سرمایه های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و احساس تعلق، تعهد و وفاداری زنان نسبت به هویت های قومی و ملی پرداخته است. برای بررسی رابطه مذکور از یک نمونه ی 385 نفر از زنان 18 تا 45 ساله ی شهر سنندج استفاده شده است. روش تحقیق به صورت پیمایشی و با استفاده از پرسشنامه انجام گرفته است.نتایج حاصل از بررسی نشان می دهد که بین سرمایه های فرهنگی و اجتماعی و برجستگی هویت های ملی و قومی به ترتیب همبستگی مثبت و منفی وجود دارد و سرمایه اقتصادی همبستگی مثبتی با انواع هویت دارد.لکن بیش ترین همبستگی سرمایه اقتصادی با هویت ملی است. هم چنین، نوع همبستگی ابعاد تجسم یافته و عینیت یافته ی سرمایه فرهنگی با هویت های قومی و ملی تا حدودی متفاوت با بُعد نهادینه شده ی آن است. در میان ابعاد سرمایه اجتماعی، روابط انجمنی و نهادی، بیش ترین اثر تقویت کنندگی را بر هویت ملی دارد. در مجموع، اشکال سرمایه های اجتماعی و فرهنگی به ترتیب 593/0 و 377/0 از تغییرات هویت های ملی و قومی زنان مورد بررسی را تبیین می کند. در بخش پایانی مقاله، دلالت های یافته ها و نتایج تحقیق در زمینه مطالعات آتی و سیاست گذاری اجتماعی و فرهنگی مورد بحث قرار گرفته است.
هنر و زیباشناسی فمینیسم(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه های تخصصی:
فمینیسم جنبشی است که با داعیه دفاع از حقوق زنان در حوزة تمدنی غرب و با بهره گیری از اصول و مبانی آن، پای به عرصة اندیشه های سیاسی و اجتماعی نهاد و کوشید تا در ساحت های گوناگون زندگی اجتماعی، غبار غربت از چهرة زنان بشوید و با واکاوی عوامل فرودستی آنان، به مبارزه با این عوامل بپردازد و با همین هدف، به نقد و بررسی تاریخ هنر و زیباشناسی همت گماشت. نکته محوری فمینیست ها شناخت تحلیل زندگی فرهنگی با توجه به تمایز جنسی مرد و زن است. پرسش عمدة آنان این است که چرا زنان در تاریخ هنر جایگاهی ندارند؟ از نظر آنها، تاریخ هنر و زیباشناسی، هیچ گاه هنر زنان را به رسمیت نشناخته و با ترویج اندیشه ها و اتخاذ سیاست های خاص، بر نادیده گرفتن خلاقیت هنری زنان، تأکید کرده است و به جای آن، با موضوع قرار دادن بدن زنان برای آفرینش های هنری، به فرودستی زنان دامن زده است. فمینیست ها برای مقابله با تاریخ هنر مردمحور، از راهکارهای مختلفی در خلق آثار هنری استفاده کرده و با نقد فلسفه و تاریخ هنر سنتی زمینة حضور بیشتر زنان را در عرصه های گوناگون هنری فراهم ساخته اند، اما هنر فمینیستی به دلیل بی توجهی به شخصیت حقیقی زن و عدم واقع گرایی و نیز افراطی گری در ارائه راهکارها، نه تنها به کاهش ستم به زنان در عرصه هنر کمک نکرده، بلکه زمینه ساز ظهورگونه های دیگر از ستم بر زنان شده است.