فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۱٬۱۲۱ تا ۱۱٬۱۴۰ مورد از کل ۷۳٬۸۶۱ مورد.
۱۱۱۲۱.

مراتب متعدد وجودی انسان و تطبیق آن بر مراتب عالم کبیر و قرآن کریم از منظر عارفان مسلمان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: مراتب انسان قرآن عارفان مسلمان عالم کبیر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۳ تعداد دانلود : ۳۸۱
این مقاله به روش توصیفی تحلیلی به تبیین مراتب وجودی انسان از منظر برخی از عارفان مسلمان، تطبیق آنها بر مراتب متعدد عالم کبیر و قرآن کریم و همچنین به نقد و بررسی این دو نکته از منظر متون دینی پرداخته است. در ابتدا این نکته به تفصیل بیان شده که عبدالرزاق کاشانی انسان را دارای سه مرتبه کلی نفس، قلب و روح و ده مرتبه جزئی تر می داند. فناری و صدرالمتألهین هرکدام، با تعابیر گوناگون، هفت مرتبه برای انسان برمی شمرند و عارف معاصر، امام خمینی ره نیز، انسان را به وزان قرآن کریم و عالم کبیر، دارای هفت، هفتاد، هفتادهزار، و بلکه بی نهایت مرتبه می داند. در ادامه، با اشاره به تعابیر گوناگونی از آیات و روایات، این نکته به اثبات رسیده که هم اصل ذومراتب بودن وجود انسان، و هم تطبیق مراتب وجودی وی، بر مراتب متعدد قرآن کریم و عالم کبیر، از تعابیر و فرازهای مختلفی از متون دینی قابل اصطیاد است.
۱۱۱۲۲.

تبیین عرفانی اندیشه ابن سینا در موضوع خواب و رموز دین(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ابن سینا عارف رمز رؤیا تأویل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۹ تعداد دانلود : ۳۸۳
نوشتار حاضر در مقام پاسخ به این پرسش است که ابن سینا چه اندیشه هایی در خصوص خواب و رموز دین دارد و تبیین عرفانی آن چیست. بر این اساس، نویسنده به تحلیل، تبیین و پردازش اندیشه ابن سینا و ابن عربی در باب خواب و رموز دین پرداخته و جهت پاسخ به مسئله اصلی، پرسش هایی فرعی همچون چرایی تأویل، ملاک تأویل و رابطه تأویل و رمز را فراروی اندیشه این دو متفکر قرار داده و رویکرد نویی را برگزیده است. مهم ترین یافته های این پژوهش عبارتند از: رمزین بودن زبان دین در اندیشه ابن سینا، اشتراک در پاسخ به چرایی تأویل خواب (چندلایه بودن خواب)، توجه مشترک به زبان دین و باطن دین جهت بیان رابطه تأویل و رمز و اختلاف این دو اندیشه در جایگاه شناسی ظواهر دین. هدف نویسنده، استنطاق اندیشه ابن سینا در مسئله، توسع بخشیدن به آن و فهم آن در ساحت مسائل جدید و رویکرد فرافلسفیِ عرفان نظری است و روش او تدقیق و تحلیل فلسفی عقلی در واژگان و گزاره هاست.
۱۱۱۲۳.

اصول مواجهه با دشمن از منظر نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اصول دشمن نهج البلاغه ارتباطات اجتماعی امیرمؤمنان علی علیه السلام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۵ تعداد دانلود : ۴۳۵
می توان گفت که اسلام همواره در تمامی زمینه ها، توصیه به میانه روی و رعایت حد وسط دارد. ازاین رو، شایسته بررسی است که بدانیم پیشوایان دین در زمینه مواجهه با دشمن چه رویکردی را توصیه کرده اند. با توجه به اهمیت این موضوع، مقاله حاضر در پاسخ به این سؤال که اصول مواجهه با دشمن از دیدگاه امیرمؤمنان علی علیه السلام، کدامند؟ به استخراج مجموعه ای از این اصول با تمرکز بر نهج البلاغه پرداخته است. تکنیک گردآوری اطلاعات، کتابخانه ای، و بررسی اسنادی و روش تجزیه و تحلیل آنها، توصیف و تحلیل محتوایی داده های گردآوری شده است. نتایج به دست آمده در دو قالب اصول مواجهه با دشمنان داخلی و خارجی، و با عنوان هایی همانند عفو و گذشت، مدارا کردن، خیرخواهی، رعایت اعتدال... و نیز ضرورت هشیاری در برابر دشمن، پرهیز از خوش گمانی نسبت به دشمن، اجتناب از تسلیم شدن در برابر دشمن، و... بیان گردید.
۱۱۱۲۴.

ابعاد اقتصادی و اجتماعی واردات کالاهای لوکس به ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: رفتار مصرف کننده فرهنگ مصرف محصولات داخلی کالای لوکس اصلاح الگوی مصرف

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۹ تعداد دانلود : ۳۱۳
مکتب اقتصادی لیبرال بر پایه تفکراتی که در زمینه آزادی اقتصادی دارد بر این باور است که رفتارهای اقتصادی انسان از آزادی طبیعی برخوردار بوده و هیچ گونه قیدوبندی ندارد. در مقابل، در اسلام همچنان که اصل بر آزادی اقتصادی است، این آزادی با قیود و ارزش های اسلامی همراه شده است. در این ارتباط بر پایه تعریفی که اسلام از آزادی اقتصادی ارائه می کند و براساس شرایط اقتصادی کشور ایران، پژوهش حاضر با استفاده از روش تحلیلی انتقادی به بررسی ابعاد اقتصادی و اجتماعی واردات کالاهای لوکس به ایران می پردازد. موافقان واردات کالاهای لوکس معتقدند این واردات به افزایش درآمدهای مالیاتی، کاهش قاچاق کالاهای لوکس، کاهش خروج ارز از کشور، افزایش رونق تولید و فراهم شدن مقدمات جهانی شدن منجر می شود. در مقابل، مخالفان اتلاف منابع محدود ارزی کشور، غالب شدن فرهنگ وارداتی، افزایش فاصله طبقاتی بین دهک های درآمدی، آسیب های روانی و اجتماعی و رواج تجمل پرستی و مصرف گرایی را از دلایل ممنوعیت واردات این نوع کالاها می دانند. نتایج پژوهش حاضر بعد از نقد و بررسی نظرات موافقان و مخالفان واردات کالاهای لوکس نشان می دهد که اساساً هزینه های اقتصادی و اجتماعی واردات این کالاها از منافع آن پیشی گرفته و به اصطلاح توجیه اقتصادی ندارند و با توجه به اینکه ماهیت کالاهای لوکس عمدتاً از نوع کالاهای نهایی و مصرفی است؛ توجیه افزایش رقابت پذیری و ایجاد زمینه برای تغییر تکنولوژی تولید در داخل هم منطقی به نظر نمی رسد.
۱۱۱۲۵.

سلامت معنوی در تعارض "عدالت و بیماری" با تاکید بر بیماران صعب العلاج از منظر شهید مطهری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: عدالت عدل الهی عدالت و بیماری سلامت معنوی تعارض معنوی ناراحتی معنوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۳ تعداد دانلود : ۳۷۸
مسئله تحقیق: گسترش بیماری خصوصا بیماری های صعب العلاج منجر به بروز تعارضات معنوی نوپدیدی درمیان بیماران و خانواده ها گشته است. دراین بین، مساله «عدالت» در ایجاد این تعارضات نقش به سزایی دارد. بررسی این مقوله در قالب سوالاتی ازقبیل « چرا من؟ چرا خدا با من؟ چرا اکنون؟ چرا کودک من؟» در حوزه سلامت معنوی نمود گسترده ای دارد. روش بررسی مقاله کیفی و از نوع توصیفی-اکتشافی-تحلیلی است که پس از ارتباط گیری با بیماران و استخراج باورهای آنها در زمینه «عدالت»، پاسخ هایی به روش تحلیلی فلسفی ارائه شده است. یافته ها: مهم ترین پاسخ، عبارت است از اینکه طبق نظام اسباب و مسببات، هر معلولی تنها از طریق علت خود موجود می شود و هیچ معلولی از این قاعده مستثنا نیست پس سیر حادث شدن بیماری نیز مشمول آن خواهدبود. تجارب بالینی گسترده نگارندگان در ارتباط با بیماران صعب العلاج گویای اقناع جامع و در نتیجه گذار از ناراحتی معنوی و تحقق راستین سلامت معنوی گروه هدف است.
۱۱۱۲۶.

ساختار معنایی سوره «الاحزاب» و جایگاه آیه تطهیر در آن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ساختار سوره «الاحزاب» غرض پیامبر(ص) آیه تطهیر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۷ تعداد دانلود : ۳۷۷
بررسی ارتباط بین آیات یک سوره و ساختار معنایی، روش نوینی در تفسیر قرآن است. ساختار معنایی بیان می کند که هر سوره دارای یک غرض اصلی است و تمامی آیات و مباحث مطرح شده در سوره به آن غرض مرتبط می شوند. با بررسی سیاق آیات و دیگر روش های کشف غرض سوره مشخص گردید که غرض سوره « الاحزاب » "برطرف نمودن فشار وارده بر پیامبر(ص) از طرف گروههای مختلف جامعه" است. یکی از فواید ترسیم ساختار معنایی سوره ها کمک به حل اختلافات تفسیری است. در سوره « الاحزاب » در مورد آیه تطهیر اختلاف تفسیری وجود دارد. اهل سنت با استناد به سیاق آیات، مصداق « اهل البیت » در آیه تطهیر را همسران رسول الله (ص) و مفسران شیعه با استناد به روایات معصومان علیهم السلام مصداق « اهل البیت » را خمسه طیبه می دانند. لیکن بررسی دقیق سیاق آیات، ساختار معنایی و غرض سوره « الاحزاب » ، دلیل اهل سنت را که سیاق آیات است، رد می نماید.
۱۱۱۲۷.

تحلیل رویکرد فخررازی در مواجهه با قرائات در تفسیر مفاتیح الغیب(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: قرائات فخر رازی مفاتیح الغیب ترجیح قرائت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۹ تعداد دانلود : ۳۰۶
میزان پایبندی مفسر برجسته ای همچون فخررازی در اختیار یک قرائت و تفسیر قرآن براساس آن از نکاتی است که افق دید مخاطب را در استفاده از تفسیر فراخ تر می نماید. در این پژوهش به شیوه ی تحلیلی توصیفی رویکرد فخررازی در تفسیر مفاتیح الغیب نسبت به اختلاف قرائات واکاوی گردیده است؛ بدین سان وی در مواجهه با این موضوع گاه ساکت است و گاه تنها به ذکر اختلاف قرائات اکتفا نموده و در تفسیر برخی آیات با ذکر دلایل به تحلیل و ترجیح یک قرائت پرداخته است. استفاده وی از دانش قرائات جهت بسط معنایی یک آیه یا عبارت، همچنین تقویت یک معنا و ابهام زدایی از آیات مشکل، بهره هایی است که این مفسر از این دانش در تفسیر خویش از آن سود جسته است.
۱۱۱۲۸.

صفات اخلاقی حیوانات از دیدگاه قرآن و روایات(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: حیوانات صفات اخلاقی قرآن روایات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۸ تعداد دانلود : ۱۰۵
انسان از همان زمانی که بر این گیتی پای نهاده تا همین زمانی کنونی سعی در شناخت و تسلط بر حیوانات داشته است؛ اما این شناخت از حیوانات زمانی دقیق تر می شود که بتوان به شناختی از صفات اخلاقی آن ها نیز دست یافت زیرا انسان با دانستن این صفات می تواند حیوانات را در اختیار بگیرد تا از آنان به درستی بهره ببرد. اخلاق حیوانات در زندگی انسان بسیار تأثیرگذار است زیرا حیوانات با انسان ها در محیطی مشترک زندگی می کنند و این شناخت علاوه بر بهره مندی هرچه بیش تر از حیوانات می شود؛ بلکه موجبات زندگی مسالمت آمیز با حیوانات می شود. به همین جهت و به خاطر اهمیت این موضوع، نگارندگان این مقاله بر آن شده اند که با روش توصیفی- تحلیلی با استناد به قرآن و روایات این موضوع به صورت مستدل بررسی کنند. نتایج پژوهش حاکی از آن است که هر یک از حیوانات خصوصیات اخلاقی منحصربه فرد دارند که در شناخت حیوانات و البته در بهره مندی از منافع این حیوانات بسیار مؤثر است به طوری که نه او آسیبی برساند و نه اینکه موجب آزار او شود.
۱۱۱۲۹.

«دگر اندیشان» و شیوه های تعامل محبّت آمیز با آنان در عهدجدید و قرآن

کلید واژه ها: دگر اندیش عهدجدید قرآن محبت همنوع

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۹ تعداد دانلود : ۷۹
«محبّت به همنوع» مفهومی است که در عهدجدید، ظهور چشمگیری دارد و در قرآن هم با کاربرد گسترده ی آن مواجهیم. امّا مسأله ی مهم این است که از میان اقسام همنوعان در این متون، «دگر اندیشان» و از میان آن ها «دشمنان» چه کسانی هستند و شیوه های تعامل محبّت آمیز با ایشان چگونه رقم می خورد؟ در این راستا منظور از آموزه ی «محبّت به دشمن» در عهدجدید چه می تواند باشد؟ در نوشتار حاضر، با استفاده از منابع کتابخانه ای و به روش توصیفی-تحلیلی، مفهوم همنوعِ «دگر اندیش» را بر اساس آموزه های این متون توضیح داده و به بررسی شیوه های تعامل محبّت آمیز با آنان می پردازیم. درنهایت بیان می کنیم همه ی این شیوه ها به تمامی اقسام دگر اندیشان «صلح جو» و «کینه توز» تعلّق می گیرد، اما تنها این شیوه ی «دفاع و جهاد» است که در برابر عدّه ای خاص از دشمنان دینی (کافران حربی)، آن هم به منظور حفظ سلامت و بقای جامعه ی ایمانی به وقوع می پیوندد؛ امری که خود عین محبّت است.  
۱۱۱۳۰.

الزام سنجی تربیتی والدین در قبال فرزندان از منظر قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مسئولیت والدین فرزندان تربیت اندیشه اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۶ تعداد دانلود : ۸۴
این پژوهش بر آن است تا دریابد از منظر قرآن کریم والدین چه الزامات تربیتی نسبت به فرزندان خود دارند تا بتوانند فرزندانشان را در راه رسیدن به کمال بشری هدایت نمایند که با مراجعه به مبانی قرآنی بر استخراج و تبیین علمی مفاهیم مهم مربوط به موضوع تمرکز شد. روش تحقیق در این پژوهش کیفی با رویکرد تحلیل محتوا یا «روش تحلیل منطقی فرارونده» می باشد. تحلیل محتوا از نظام مقوله ای قیاسی با استفاده از اسناد و مدارک و اطلاعات مورد نیاز منابع مکتوب و دیدگاه ها و نظریات علماء و اندیشمندان، بالأخص مباحث تربیتی و اخلاقی اسلامی، با ابزار کتابخانه ای از طریق فیش برداری می باشد. بر اساس یافته ها می توان گفت که از منظر قرآن کریم، ضروری ترین مؤلفه تربیتی، مسئولیت پذیری تربیتی والدین در مقابل فرزندان با شناخت مصداق های معین قرآنی، شیوه ها و اهداف تربیتی معروف و عمل به آن است که خانواده ها و جامعه به آرامش و نیز به مقصد می رسند.
۱۱۱۳۱.

تحلیل مقابله ای مؤلفه های معنایی و راه کارهای ترجمه اصطلاحات عرفانی از فارسی به انگلیسی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اصطلاحات عرفانی ایرانی و اسلامی راه کارهای ترجمه مؤلفه های معنایی تحلیل مؤلفه ای واژه های فرهنگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۸ تعداد دانلود : ۷۶
اصطلاحات عرفانی ایرانی و اسلامی به خاطر مقید بودن به فرهنگ و ویژگی های زبانی و فرهنگی فارسی مشکلاتی فراراه مترجمانی ایجاد می کنند که متون عرفانی فارسی را به انگلیسی برمی گردانند. مترجمان در طول تاریخ ارتباط بینازبانی روش ها و راهکارهایی را به کار گرفته اند و در انتقام پیام و مفهوم آن ها به درجات گوناگونی از موفقیت یا شکست رسیده اند. در تحقیق حاضر که به روش توصیفی و کتابخانه ای صورت گرفته، بیست اصطلاح عرفانی و بیست کلمه مشتق و مرکب آن ها انتخاب شده و معادل های انگلیسی آن ها از پیکره انتخابی استخراج شده است. داده ها بر اساس اصول ترجمه پژوهی و زبان شناسی مقابله ای تحلیل شده، راه کار های مورد استفاده مشخص شده، ویژگی های معادل ها از نظر معنایی و منظورشناختی بررسی شده و نقاط ضعف و قوت معادل ها و راه کارها بیان شده است. این تحلیل ها نشان می دهند که مترجمان در برگردان اصطلاحات عرفانی علاوه بر در نظر گرفتن تفاوت های زبانی و فرهنگی معادل ها، ابتدا باید اصطلاحات را به لحاظ مؤلفه های معنایی و منظورشناختی شان در دو زبان با هم مقایسه و مقابله کنند و سپس به ارزیابی راه کارها و معادل های مورد نظر بپردازند و در نهایت دست به انتخاب نزدیک ترین و طبیعی ترین و مصطلح ترین معادل بزنند. بدیهی است که دست یافتن به تناظر یک به یک بین معادل ها امری نادر است اما مترجمان با عنایت به نکاتی که در این مقاله بحث شده است می توانند درصد خطای معادل سازی و معادل یابی شان را کمتر کنند و ترجمه های مطلوب تری ارائه دهند.
۱۱۱۳۲.

واکاوی طریقت حروفیه در دوره عثمانی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ح‍روف‍ی‍ه عثمانی فَضَّلَ الله آسیای صغیر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۱ تعداد دانلود : ۷۳
حروفیه یکی از طریقت های صوفیانه مهم و تأثیرگذار در تاریخ امپراتوری عثمانی بود که بررسی مناسبات آن با دولت عثمانی، جهت روشن ساختن زاویه ای از پیوند دولت عثمانی با طریقت های صوفیه، از اهمیت بسیاری برخوردار است. زمینه های پیدایش حروفیه به قرن 8 ق./ 14 م. در ایران برمی گردد. آن زمان که این طریقت در آناطولی پایه گذاری شد، توانست از طریق پیوند با بکتاشیه نفوذ خود را در قلمرو امپراتوری عثمانی گسترش داده و چندین قرن در تحولات سیاسی و اجتماعی امپراتوری عثمانی نقش داشته باشد. خواست بنیادی پژوهش حاضر، بررسی چگونگی شکل گیری و نضج و بالندگی حروفیه در قلمرو عثمانی با نگاهی به زمینه های پیدایش و آغاز آن و نیز روابط و تأثیرات حروفیه بر دیگر طریقت های تصوف، بویژه بکتاشیه و همچنین نقش سیاسی و اجتماعی حروفیه در امپراتوری عثمانی می باشد. روش تحقیق در این پژوهش روش توصیفی-تحلیلی و شیوه گردآوری اطلاعات نیز کتابخانه ای است. نتایج و دستاوردهای این پژوهش نشان می دهد که از نخستین سال های تأسیس دولت عثمانی میان این دولت و طریقت حروفیه مناسباتی وجود داشته است و داعیان حروفیه با نفوذ در قلمرو عثمانی و ایجاد روابط محکم با بکتاشیه و نفوذ در میان ملیت های مسیحی و لشکر ینی چری، به ترویج عقاید حروفی گری پرداختند. حروفیان جهت دستیابی به اهداف اجتماعی و سیاسی خود، همواره در صدد فعالیت هایی بر علیه حکومتگران عثمانی بودند. آراء و عقاید بدعت آمیز و توطئه گری های آن ها علیه دولت عثمانی باعث گردیده بود، عثمانی ها همواره در طی قرون مختلف در پی سرکوبی و تعقیب و تعذیب آن ها باشند.
۱۱۱۳۳.

تجلی ولایت خلیفه الله ازمنظرعرفانی امام خمینی(ره)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اراده امام خمینی (ره) انسان کامل تصرف مشیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۲ تعداد دانلود : ۶۶
بر اساس بینش عرفانی انسان کامل آیینه تام و تمام خداوندی و مبین یک موجود کامل است که اراده شهود ذاتی، صفاتی و افعالی خداوند را جلوه گری می کند و در واقع تجلی اسما و صفات الهی است. از این روست که می توان از انسان کامل به تعبیری به خداگونگی تمثیلی نام برد به این معنا و مفهوم که اگرچه او خدا نیست و شانیت و فعلیت رب العالمین را ندارد، ولی به سبب استخلاف الهی و خلیفه وِیژه بودن خداوند در جهان هستی دارای ویژگی ها و برجستگی های نابی است که به حق می توان او را جانشین شایسته پروردگار عالم در جهان دید. این مقاله بر این فرض استوار است که از منظرحضرت امام خمینی(س) می توان یک خداگونگی تمثیلی برای انسان کامل در جهان استنباط و استخراج کرد که از مجرای آن انسان کامل می تواند در امور عالم دخل و تصرفی نماید. از این رو برای رسیدن به این موضوع در ابتدا لازم است که این مقوله به صورت اجمال از منظر عرفاو اندیشمندان عرفان اسلامی به بحث و بررسی گذارده شود و سپس به بیان و بررسی اندیشه امام خمینی (س) در این زمینه پرداخته شود.
۱۱۱۳۴.

بررسی درون مایه های عرفانی در ادبیات پایداری در شعر طاهره صفارزاده و بشری البستانی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: پایداری عرفان بشری البستانی طاهره صفارزاده

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۸ تعداد دانلود : ۸۴
عرفان و تصوف یکی از مکاتب اسلامی است که از اسلام ریشه دارد و در طول تارخ اسلام طرفداران زیادی داشته و هم اکنون هم دارد و نه تنها دراندیشه بلکه در حرکت های جهادی و پایداری و گاه در قالب گروه های مبارز پا به عرصه وجود گذاشته است. در ادبیات معاصر فارسی وعربی، مؤلفه ها و شاخصه های ادب عرفانی و پایداری در شعر بشری البستانی و طاهره صفارزاده الگوهای مهم در ترکیب این دو حوزه ادبی ست.، بشری البستانی شاعره معاصر عراقی از جمله شاعرانی است که بخش بسیاری از اشعارش را به مفاهیم و مؤلفه ای ادبیات پیداری و در عین حال زبان و درون مایه های عرفانی اختصاص داده و طاهره صفارزاده از جمله شاعران معاصر ایرانی است که به عنوان یک شاعر انقلابی بخش مغتنمی از اشعارش را به مفاهیم ادبیات عرفانی اختصاص داده است. این پژوهش با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی به مطالعه و تحلیل مؤلفه های عرفانی در شعر شاعران ادب پایداری چون بشری البستانی و طاهره صفار زاده می پردازد.
۱۱۱۳۵.

تحلیل گفتمان عرفانی حافظ در جدال با هژمونی تصوف (بر اساس نظریه تحلیل گفتمان انتقادی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: عرفان حافظ تحلیل گفتمان هژمونی تصوف شریعت قدرت ایدئولوژی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹ تعداد دانلود : ۶۵
هدف مقاله حاضر، آن است که با استفاده از نظریه تحلیل گفتمان انتقادی نورمن فرکلاف، قدرت، ایدئولوژی و هژمونی را در شعر حافظ، در سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین مورد بررسی قرار دهد. این مقاله بر آن است که شعر حافظ، به مثابه گفتمانی عرفانی است که سعی دارد، گفتمان های مسلط را خنثی کند. عرفان حافظ با به کارگیری ترفندهای زبانی و بلاغی و معنایی به جدال با نهادهای هژمونیک می پردازد و گفتمان دیگری را در بطن فرهنگ نهادینه می کند. به واقع، شعر حافظ با ترسیم این جدال، به خلق توانش فرهنگی جدیدی دست زده است. در پایان این مقاله به این نتیجه می رسد که حافظ به مدد چارچوب خاص عرفانی خویش، نهادهای هژمونیک تصوف وشریعت را به چالش می کشد و درست برخلاف هژمونی حرکت می کند. از این روی، می توان گفت نظام عرفانی حافظ، بر اساس نوعی واکنش سیاسی و اجتماعی و اخلاقی شکل گرفته است. این مقاله به روش تحلیلی و توصیفی به انجام رسیده است.
۱۱۱۳۶.

تجلی از منظر ابن عربی و بازتاب آن در اشعار شاه قاسم انوار(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: شعر عرفانی تجلی ابن عربی شاه قاسم انوار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۷ تعداد دانلود : ۶۶
تجلی، یکی از مهم ترین مباحث عرفان ابن عربی است. اهمیت این مؤلفه عرفانی در این است که از پایه های اساسی اندیشه وحدت وجود محسوب می شود و پرداخت هنری این مفهوم در آثار عرفای ایرانی اسلامی متأثر از همین نگرش است. در این جستار به شیوه توصیفی- تحلیلی، ضمن تبیین نگرش ابن عربی نسبت به انواع تجلی و بازخوانی گستره نفوذ اندیشه نظری ابن عربی در عرفان و تصوف، تلاش شده است به منظور کشف سرچشمه فکری- نظری اشعار شاه قاسم انوار، چگونگی بازتاب و تأثیر الگو و مفهوم تجلی از منظر ابن عربی در اشعار شاه قاسم انوار واکاوی گردد. از نتایج این پژوهش بر می آید که یکی از کلیدواژه های فهم آرای عرفانی شاه قاسم انوار، توجه به معنا و مفهوم تجلی و کشف سرچشمه دیدگاه او در باب تجلی است. بسامد فراوان و گوناگونی انواع تجلی در اشعار عرفانی شاه قاسم انوار ضمن تأیید تأثر او از ابن عربی گواه این نکته است که بن مایه معارف و تجارب عرفانی منعکس شده در اشعار شاه قاسم انوار، تلفیقی از آرای عرفای متقدم از جمله اندیشه ابن عربی است.
۱۱۱۳۷.

جامعیت قرآن در معناداری زندگی با نگاهی به آرای علامه طباطبایی

کلید واژه ها: جامعیت قرآن و علامه طباطبایی معناداری زندگی هدف زندگی فطرت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۸ تعداد دانلود : ۳۰۱
آدمی به دلیل فطرت کنجکاو خویش، همواره در جستجوی علت پدیده ها است. پرسش از چرایی هستی و مبدأ و منتهای خود، بنیادی ترین موضوعاتی هستند که پاسخ صحیح به آنها، زندگی را معنادار کرده، آدمی را از افتادن در دام پوچ گرایی می رهاند. پوچ گرایان به دلیل ناتوانی در تبیین علت غایی پدیده ها زندگی را محدود به این دنیا می کنند و سرنوشت تلخ فنا و نابودی را برای انسان رقم می زنند. قرآن کریم با تبیین غایت نظام هستی به طورعام و زندگی انسان به طورخاص، هر نوع پوچی و بی هدفی را از نظام هستی نفی می کند. در این مقاله با نگاهی به آرای علامه طباطبایی ضمن اثبات معنای زندگی از طریق برهانی کردن آن، با ذکر آیاتی از هدف داری نظام آفرینش، این حقیقت تبیین خواهد شد که قرآن جامع ترین پاسخ ها را به پرسش های برخواسته از فطرت آدمی به بشریت عرضه می کنند. روش تحقیق درنوشتار حاضر، عقلانی - وحیانی است که داده ها را به شیوه تحلیلی - توصیفی پردازش کرده است. از جمله مهم ترین نتایج این پژوهش عبارت اند از: اثبات معناداری زندگی با اقامه چهار استدلال و مستند کردن آنها به آیات قرآن، رهایی بشر از پوچ گرایی و بی معنایی زندگی در سایه تعالیم وحیانی قرآن از قبیل ارائه جهان بینی جامع و عقلانی در رابطه با آغاز و انجام انسان و نظام هستی.
۱۱۱۳۸.

معرفی کتاب: سیر مطالعاتی مقاتل امام حسین (ع)/ مهدی پیشوایی و ...

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸۶ تعداد دانلود : ۳۵۱
سیر مطالعاتی مقاتل امام حسین7، مهدی پیشوایی و همکاران، قم، دفتر مقتل جامعه ایمانی مشعر، 1398ش، 111ص. کتاب مورد بررسی به بازخوانی و تلخیص 23 عنوان از مهم ترین منابعی می پردازد که یا مقتل هستند و یا جنبه های مقتلی در آنان بسیار پررنگ است. در تهیه این مجموعه، افزون بر آقای مهدی پیشوایی، آقایان محمد هادی یوسفی غروی، محمدرضا جباری و محمدحسین رجبی نیز همکاری داشته اند. هدف از تهیه این مجموعه کوچک، آشنا کردن جامعه مداحان کشور با گستره ای از مقاتل است که هر مطلبی به دستشان می رسد، در برنامه های خود بازگو نکنند.
۱۱۱۳۹.

نقش سیره عقلاء در استنباط احکام شرعی

کلید واژه ها: سیره حجیت سیره عقلاء حجیت استصحاب از دیدگاه عقلاء سیره عقلائیه از دیدگاه شرع مقدس و قرآن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۷۹ تعداد دانلود : ۵۲۶
با توجه به پیشینه عظیم تاریخی، نقش سیره عقلاء از موضوعات مهمی است که از دیر باز محل بحث و اختلاف نظر بین اصولیان و فقیهان است بحث در خصوص سیره و عرف عقلاء در استباط احکام شرعی و ماهیت آنها از جمله مباحث مهمی است که در این نوشتار مورد بحث و بررسی قرار گرفته و با بررسی تطبیقی دیدگاههای اندیشمندان اسلامی از دوره های فقه و اصول استدلالهای هرگروه به طور دقیق و علمی در بوته نقد و بررسی قرار گرفته است و در آخر هر بحث و به جمع بندی هر بحث به جمع بندی نهائی از مباحث پیشین پرداخته شده است. بحث از سیره عقلا در استنباط احکام شرعی ازجمله مواردی است که مربوط به همه ادیان می باشد و به همین خاطر در بسیاری از مواقع مورد هجمه هایی از طرف معاندین با اسلام و مذاهب دیگر قرار می گیرد و همین موضوع لازم می نماید که در خصوص شرایط و عوامل خاص سیره عقلاء و همچنین فلسفه این حکم از سوی اسلام و مذاهب دیگر مورد تحقیق و بررسی مجددی صورت گیرد. در این تحقیق در خصوص بررسی ماهیت اصولی سیره عقلاء ازمنظر اصول و حقوق شرع تحلیل فلسفه و علل تشریح سیره عقلاء در احکام شرعی وعقلی به بحث های مفصل پرداخته شده است و درآخرمی توان به نتایجی مبنی بر اینکه سیره عقلاء در استنباط احکام شرعی از مسلمات مورد پذیرش دین اسلام می باشد و با ملاک قرار دادن ماهیت شرعی آن بسیاری ازاختلاف نظر ها را می شود سامان داد. بنابراین سیره عقلاء در شرایط خاص به خاطر ارزش گذاری بی شمار به هویت انسان در احکام و شرع می باشد.
۱۱۱۴۰.

مضامین عشق و جبر در داستانهای ناتورالیستی صادق چوبک(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: عشق جبر صادق چوبک ناتورالیسم داستان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۵ تعداد دانلود : ۳۳۳
عشق وجبر از برجسته ترین مضامین ادبیات فارسی است.جبر دربرابرواژه پربسامد اختیارقرار می گیرد وعشق در بعد معنوی وروحانی خود یادآور عرفان وحب ذات اقدس الهی می باشدودربعد جسمانی وباسر منشأ غریزه اش، عشق زمینی وجنسیتی نام می گیرد.نگارنده دراین پژوهش برآن است که بابررسی، توصیف وتحلیل آثار داستانی ناتورالیستی صادق چوبک دیدگاه وی را از نظر عشق زمینی وبعد جسمانی آن وسرنوشت انسان محکوم به تقدیررابیان کند. حیوانی بودن طبع انسان در این داستان ها واین که انسان بنا به سرشت حیوانی اش به صورت موجودی زیاده طلب ، شهوت ران تصویر می شود نگاهی ناتورالیستی است وعشق به صورت خواست جسمانی و جنسیتی به عنوان یک تجربه مشروع مطرح می شودوبه سبب جبر زیست شناختی؛ یعنی انسان، ناگزیر از تن دادن به الزام های زیستی است. وناکامی در اِعمال کردن اراده فردی مقهور بودن انسان در برابر سرنوشت محتوم است. چوبک در داستان هایش متکی بر تأثیرعناصرناتورالیستی سرنوشت، جبر محیط و وراثت بر شخصیت های داستان های خود می باشد

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان