درخت حوزه‌های تخصصی

علوم اسلامی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی ادبیات عرب تاریخ اسلام و سیره تصوف و عرفان اسلامی تفسیر و علوم قرآن حدیث و علوم حدیث علوم غریبه فقه و اصول گروه های ویژه منطق، فلسفه و کلام اسلامی
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۷٬۳۴۱ تا ۷٬۳۶۰ مورد از کل ۷۳٬۴۵۳ مورد.
۷۳۴۱.

سازوکار تأمین امنیت روانی خانواده با نگاه به منابع فقهی و روان شناسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال سی ام دی ۱۴۰۰ شماره ۲۸۹ 45-54

کلید واژه ها: امنیت روانی امنیت خانواده فقه امنیت فقه سیاسی حفظ عقل روان شناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۰ تعداد دانلود : ۳۱۸
واژه امنیت، مصدر جعلی از ماده امن است. کلمه امن در لغت به معنای اطمینان خاطر، احساس آرامش و نبود هراس و نگرانی است. براساس این تعریف، واژه های امن و امنیت، هر دو دربردارنده ابعاد ایجابی و سلبی است؛ یعنی ازیک سو، بیانگر اطمینان و آرامش روانی، و از سوی دیگر، بیانگر نبود ترس و نگرانی هستند. امنیت روانی عبارت است از: احساس نسبی رهایی از خطر، رهاورد این احساس، حالتی خوشایند است که آرامش جسمی و روانی را به دنبال دارد. پژوهش حاضر کوشیده تا با بهره گیری از دانش فقه و روان شناسی، مؤلفه های امنیت سوز در عرصه امنیت روانی خانواده را بررسی و با طرح راهکارهای امنیت ساز براساس این دو دانش، سازوکار تأمین امنیت روانی را پیش روی مخاطب خود قرار دهد. مقاله با روش تحلیلی توصیفی و با بهره گیری از دیدگاه امنیتی شهید اول که آن را تحت عنوان «مصالح خمسه» در فقه بیان کرده، موضوعات محوری در حوزه امنیت روانی را مورد واکاوی قرار داده، و از سوی دیگر، با استفاده از دانش روان شناسی نقاط مشترک و حتی متضاد این دو دانش در عرصه امنیت روانی را مورد بررسی قرار داده است. اما با توجه به ظرفیت محدود مقاله، تلاش شده تا محوری ترین عوامل امنیت سوز و امنیت ساز مورد توجه قرار گیرد. بنابراین پرداختن به سایر مؤلفه های امنیت روانی از حوصله این پژوهش خارج است.
۷۳۴۲.

کتیبه های قرآنی مسجد مظفریه (کبود) تبریز، بررسی و تحلیل مضامین آیات در بستر تحولات زمان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی و فرهنگ اسلامی سال ۵ پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیایی ۱۹) 117-144

کلید واژه ها: کتیبه های قرآنی مسجد کبود تبریز قراقویونلوها تشیع تصوف

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۸ تعداد دانلود : ۱۹۲
کتیبه های قرآنی در ابنیه اسلامی متناسب با نیاز زمان و کاربرد بنا انتخاب می شدند و تحولات اجتماعی نقش به سزایی در انتخاب آیات برای کتیبه ها داشت. چنانچه حکام و سازندگان بناها این کتیبه ها را به عنوان تاییدی بر اعمال و اندیشه های خود بکار می بردند. قرن نهم هجری از منظر دگرگونی های اجتماعی رخ داده در ایران حائز اهمیت بسیاری است. روی کار آمدن ترکمانان قراقویونلو که منجر به تقویت جریان گرایش های شیعی در جامعه ایران گردید و در نهایت کار صفویان را برای رسمی شدن تشیع در ایران هموار کرد از جمله مهمترین این تحولات است. این مقاله به دنبال پاسخ به این سوال است که آیات در کتیبه های مسجد کبود بر چه اساسی انتخاب و استفاده شده و بازنمودی از چه اندیشه-ها یی در دوره خود است؟ برای پاسخ به سوال از روشهای توصیفی – تحلیلی و تاریخی – تفسیری استفاده شد. نتایج نشان می دهد که تلاش شده است از آیات در جهت ارائه آراء دینی و معنوی، تایید قدرت حاکم و نیز در برخی موارد مفاهیم متصوفه استفاده شود، در این مقاله ضمن بررسی آیات قرآنی بکار رفته در کتیبه ها به تحلیل مفاهیم آنها در بستر تحولات تاریخی و چرایی استفاده از این آیات پرداخته خواهد شد.
۷۳۴۳.

طراحی الگوی تربیت شهروندی برای دانش آموزان دوره ابتدایی، برآمده از مؤلفه های مکتب اسلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی سال ششم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۲۱) ۵۲-۳۱

کلید واژه ها: تربیت شهروندی طراحی الگو دوره ابتدایی مکتب اسلام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۷ تعداد دانلود : ۱۷۳
هدف: پژوهش حاضر با هدف کلی مطالعه تربیت شهروندی در مکتب اسلام و ارائه الگویی برای تربیت شهروندی دانش آموزان دوره ی ابتدایی صورت پذیرفته است. روش: این پژوهش ترکیبی است که در مرحله کیفی از روش تحلیل محتوای کیفی و در مرحله کمی از تکنیک دلفی استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش در مرحله کیفی شامل اندیشمندان و صاحبنظران اسلامی است که به صورت مستقیم و غیرمستقیم در مورد تربیت شهروندی در اسلام اظهار نظر نموده اند که در این بین به شکل هدفمند افکار و اندیشه های ایشان در مقالات، کتب، مجلات، رساله های دکتری و سایت های اینترنتی بررسی، و این فرایند تا دستیابی به اشباع نظری ادامه یافت. همچنین، جامعه آماری در مرحله کمی شامل خبرگان حوزه تربیت شهروندی بود که به شکل هدفمند 15 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شد. برای جمع آوری داده های کیفی از فیش برداری و داده های کمی از پرسشنامه استفاده شد. با کاربرد تکنیک تحلیل محتوا و کدگذاری باز، محوری و انتخابی داده های جمع آوری شده تحلیل گردید. یافته ها: یافته های پژوهش حاکی از شناسایی 30 مؤلفه جهت تربیت شهروندی از منظر اسلام در ابعاد چهارگانه اخلاقی-اعتقادی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی بود که در ادامه 22 مؤلفه از قبیل "انسان در جستجوی خداوند ، لزوم تربیت دینی، مهرورزی و بخشش در پرتو تربیت، احیای باورهای فطری، پرورش روحیه عدالت خواهی، توجه به میانه روی ، قانون گرایی، تأکید بر مشورت و پذیرش خردجمعی، تشویق پرسشگری، منزلت سخت کوشی ، قناعت پیشگی و ... به عنوان مؤلفه های الگوی تربیت شهروندی در دوره ابتدایی شناسایی شد. نتایج: تربیت شهروندی برآمده از رویکرد اسلامی می تواند به عنوان الگویی جهانشمول و کامل در خدمت تربیت دانش آموزان دوره ابتدایی قرار گیرد.
۷۳۴۴.

تاثیر حفظ موضوعی قرآن بر میزان خودکارآمدی دانش آموزان دختر متوسطه اول شهرستان فراهان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی سال ششم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۲۱) ۱۲۲-۱۰۳

کلید واژه ها: قرآن حفظ موضوعی خودکارآمدی دانش آموزان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۹ تعداد دانلود : ۱۳۱
هدف: انجام پژوهش حاضر با هدف بررس ی تاثیر حفظ موضوعی قرآن کریم بر خودکارآمدی دانش آموزان دختر متوسطه اول صورت گرفته است. ] روش: پژوهش حاضر از نوع نیمه آزمایشی و از نظر هدف کاربردی می باشد. جامعه ی آماری این پژوهش را، کلیه دانش آموزان دختر پایه ی هفتم شهرستان فراهان که در سال تحصیلی 1399-1400مشغول به تحصیل بودند تشکیل می داد. از بین مدارس متوسطه ی اول دخترانه ی شهرستان فراهان به صورت تصادفی یک مدرسه و از بین کلاس های پایه ی هفتم این مدرسه دو کلاس به صورت تصادفی انتخاب شد. تعداد دانش آموزان هر دو کلاس مجموعا 30 نفر بودند و این دو کلاس به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. بدین منظور طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل مورد استفاده قرار گرفت. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه خودکارآمدی عمومی شرر با پایایی 85/0 بود. یافته ها: یافته ها بیانگر وجود تفاوت معنی دار در پس آزمون میان دو گروه بود و گروه آزمایش از میزان خودکارآمدی بالاتری (001/0(p< نسبت به گروه کنترل برخوردار بود. شاخص اندازه اثر (ضریب اتا) به دست آمده حاکی از این است که 8/42 درصد افزایش میزان خودکارآمدی آزمودنی های شرکت کننده در گروه آزمایش را می توان به آموزش حفظ موضوعی قرآن کریم نسبت داد. نتیجه گیری : می توان گفت به برکت حفظ آیات الهی و انس با قرآن کریم، بر میزان خودکارآمدی دانش آموزان افزوده شد. لذا پیشنهاد می گردد از روش حفظ موضوعی در برنامه درسی قرآن مدارس استفاده گردد.
۷۳۴۵.

مبانی قرآنی و روایی راهکارهای تحقق تمدن نوین اسلامی در بیانیه گام دوم انقلاب(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه علوم حدیث تطبیقی سال هشتم پاییز و زمستان ۱۴۰۰شماره ۱۵ 9 - 29

کلید واژه ها: بیانیه گام دوم انقلاب تمدن نوین اسلامی تمدن در قرآن و روایت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۲۰ تعداد دانلود : ۴۲۰
مقام معظم رهبری در بیانیه گام دوم انقلاب برای دست یابی به تمدن نوین اسلامی راهکارهایی را ارائه نموده که ریشه در آموزه های قرآنی و روایی دارند. این نوشتار با هدف تبیین راهکارها و بیان مستندات آن ها در آموزه های دینی سامان یافته و تلاش کرده با شیوه توصیفی- تحلیلی، مستندات این راهکارها را در آموزه های دینی نشان دهد. دستاوردهای پژوهش نشان می دهد رهنمودهایی که از سوی رهبری در بیانیه گام دوم در راستای دست یابی به تمدن نوین اسلامی ارائه شده اند، دارای مبانی اصیل دینی بوده و ریشه در آموزه های قرآنی و روایی دارند. در آموزه های دینی نسبت به بهره گیری از تجربه پیشین و به مقوله علم بسیار تاکیده شده و معنویت، اخلاق و عدالت مورد توجه قرار گرفته است؛ علاوه بر این ها مبارزه با فساد و سروسامان دادن به زندگی دنیوی و کسب عزت مورد سفارش همیشگی اسلام بوده و این امور از مهم ترین اسباب رشد و تعالی معرفی شده اند. مقوله هایی این گونه در بیانیه گام دوم به عنوان راهکارهای اساسی در جهت دست یابی به تمدن نوین اسلامی مورد توجه قرار گرفته اند.
۷۳۴۶.

عدم عمومیت دستیابی به مقام انسان کامل از دیدگاه ملاصدرا ؛ دلایل و پیامدهای آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: خردنامه صدرا دوره ۲۶ زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۱۰۶) 105 - 102

کلید واژه ها: انسان شناسی استکمال انسان مراتب تشکیکی انسان کامل کثرت پیشینی نفوس کثرت پسینی نفوس ملاصدرا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۳ تعداد دانلود : ۱۱۹
انسان شناسی در نظام حکمیِ صدرایی از جامعترین پژوهشهای صورت گرفته در این حوزه است. یکی از نمودهای جامعیت این بحث، پرداختن به ماهیت و جایگاه انسان کامل در نظام هستی، مصادیق و کارکردهای دنیوی و اخروی آن است که در پژوهشهای متعددی بدان پرداخته شده است؛ اما آنچه کم وبیش در این پژوهشها مغفول مانده، توجه به دلایل خاص بودن این مقام و پیامدهای حاصل از آن در این نظام فکری است که بنظر میرسد پرداختن به آن موجب تعمیق بیشتر مباحث انسان شناسانه در نظام حکمت متعالیه و فلسفه اسلامی خواهد شد. بر این اساس مسئله اصلی این جستار، بررسی تحلیلیِ دلایل عدم عمومیت این مقام در آثار ملاصدرا است. در این پژوهش، ضمن بررسی تحلیلیِ عوامل مؤثر در پدیدآیی و استکمال آدمی بواسطه تباین و تفاضل نفوس در قالب کثرت پیشینی و پسینی، دلایل خاص بودن این مقام برای معدودی از انسانها تبیین میشود. نتیجه اینگونه است که اصل مقام انسان کامل بواسطه دعوت انبیاء، تکلیف، تأدیب و ... قابل دستیابی است، اما دستیابی به نهایت مراتب عالیه این مقام، برای همگان امکانپذیر نیست که این امر خود موجب توجیه عقلانیتر کیفیت استکمال ارادی پیامبران(ص) و امامان معصوم(ع) خواهد بود.
۷۳۴۷.

معناشناسی واژه «إحصان» در قرآن با تکیه بر روابط هم نشینی و جانشینی

نویسنده:
منبع: مطالعات سبک شناختی قرآن کریم سال پنجم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۹) 314 - 331

کلید واژه ها: احصان معناشناسی جانشینی همنشینی قرآن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۴ تعداد دانلود : ۱۲۴
دانش معناشناسی یکی از ابزار معتنابه برای فهم معنای واژگان بر اساس نظام معنایی و چینش منسجم الفاظ قرآن است. از جمله واژگان برجسته در حوزه احکام دین، «إحصان» است که به دلیل کارکردهای مختلف در مباحث فقهی، به ویژه مبنا بودن تحقق آن در «رجم»، فهم معنای آن در بافت قرآنی قابل تأمل خواهد بود. بدین منظور در مقاله حاضر، ابتدا تمامی مشتقات واژه مذکور از ریشه «حصن» در آیات قرآن احصا شد که پنج بار در قالب فعلی ذکر شده اند-أُحْصِنَّ، أَحْصَنَت(2بار)، تُحْصِنُونَ و لِتُحْصِنَکُمْ - که غالبا در باب افعال است و 13 بار نیز در قالب اسمی به کار رفته که اکثر آن ناظر به جنس مؤنث- الْمُحْصَناتِ(4بار)، الْمُحْصَناتُ(3بار)، مُحْصَناتٍ، تَحَصُّناً – است. سپس بر اساس روش توصیفی- تحلیلی و معناشناسی به تبیین رابطه مشتقات واژه «احصان» با واژگان همنشین(شامل «نکح»، «مومن»، «فرج»، «قری»، «لبس»، «حلل»، «رمی» و «منع»)، جانشین(شامل «عفف» و «حفظ») و دارای تقابل معنایی(«أیم»، «فتی»، «فاحشه»، «مسافحه»، «بغی») با آن در قرآن پرداخته شد. بر اساس نتایج پژوهش، «احصان» فارغ از شرایط حداقلی آن در فقه(ازدواج و اسلام) و حداکثری آن در اخلاق(تقوا و عفت ورزی) حالتی در انسان ایجاد می کند که به صورت خودمراقبتی از هرگونه عبور از حریم های الهی به ویژه در زمینه مسائل جنسی پرهیز نماید و مانند یک زره، مانع از رسیدن آسیب های ناشی از انحرافات و به تبع آن، تهمت های مرتبط با آن به انسان گردد.
۷۳۴۸.

تحلیل مبانی فلسفی حقوق جزا (با نگاهی قرآنی- روایی)

نویسنده:
منبع: پژوهش و مطالعات علوم اسلامی سال سوم اردیبهشت ۱۴۰۰ شماره ۲۲ 28 - 12

کلید واژه ها: حقوق مبنا الزام عدالت فایده گرایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۷ تعداد دانلود : ۱۹۴
از دیر باز مساله حقوق جزء دغدغه های اندیشمندان بوده است و در این عرصه به تفکر و نظریه پردازی پرداخته اند و آثاری از خود به جای گذاشته اند، از جمله از موضوعاتی که در حقوق به آن پرداخته می شود بحث فلسفه حقوق است که اجمالا در آن از منشأ و مبنای الزام حقوقی بحث می شود. سؤال مهمی که در این جا به ذهن می رسد این است که مبانی فلسفی حقوق جزا چیست؟ در جواب این پرسش، به ذهن می رسد که «عدالت» و «فایده گرایی» می تواند دو مورد از مبانی فلسفی حقوق جزا باشند. شناخت اجمالی از عدالت و فایده گرایی به عنوان مبنای فلسفه حقوق، بدین معنا که ماهیت این دو مقوله به چه شکل هست و چگونه به عنوان مبنای حقوق قرار می گیرند و همچنین بررسی رابطه بین عدالت و فایده گرایی با برخی از مکاتب حقوقی از جمله مکتب حقوقی اسلام، بدین معنا که هر کدام از این مکاتب تا چه اندزه از این دو مقوله متاثر شده اند از اهداف این تحقیق می باشد.
۷۳۴۹.

بررسی تناقض میان عرضه اعمال و ستار العیوب بودن خدا

نویسنده:
منبع: پژوهش و مطالعات علوم اسلامی سال سوم اردیبهشت ۱۴۰۰ شماره ۲۲ 80 - 72

کلید واژه ها: عرضه اعمال شاهدان قیامت ستارالعیوب پوشاندن گناهان کرام الکاتبین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۰ تعداد دانلود : ۲۹۵
ستارالعیوب، یکی از صفات خداوند است. در دعای کمیل فرازی وجود دارد که شدت ستارالعیوب بودن خداوند را بیان می کند که عبارت است از پوشاندن بعضی اعمال حتی بر کاتبان اعمال که شاهد بر انسان هستند. در عین حال مسئله ای در اعتقادات شیعه وجود دارد به نام عرضه اعمال بر پیامبر صل الله علیه و آله و ائمه علیهم السلام که ظاهرا با مسئله پوشاندن گناهان در تعارض است. این پژوهش، که به روش توصیفی - تحلیلی انجام شده است، مباحث ثبت اعمال، عرضه اعمال و پوشاندن گناهان را بررسی کرده و در نتیجه به عدم تعارض میان ستارالعیوب بودن خداوند و عرضه اعمال نظر می دهد.
۷۳۵۰.

مطالعه تطبیقی حقوق و آزادی های فردی در قانون مشروطه و قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران

نویسنده:
منبع: پژوهش و مطالعات علوم اسلامی سال سوم اردیبهشت ۱۴۰۰ شماره ۲۲ 130 - 117

کلید واژه ها: حقوق اساسی آزادی مشروطه جمهوری اسلامی ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۱ تعداد دانلود : ۲۹۸
میزان آزادی و نوع آن در هر جامعه ای بیانگر ارزشی است که برای حقوق فردی و جمعی افراد آن جامعه قائل هستند. قانون اساسی در هر جامعه تعیین کننده و در عین حال تضمین کننده ی میزان این آزادی است. حال هدف ما در این پژوهش مطالعه تطبیقی حقوق و آزادی های فردی در قانون مشروطه و قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران است. در این پژوش ابتدا اصول آزادی و حقوق فردی در قانون مشروطه و متمم آن مورد واکاوی قرار گرفت و سپس اصول آزادی و حقوق فردی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مورد بررسی قرار گرفت. بعد از بررسی این اصول، موارد تغییر و تحول آن ها نسبت به قانون قبل مورد بررسی قرار گرفت و اصول آن با یکدیگر مقایسه شد. نتایج این تطبیق نشان داد که هم در قانون مشروطه و هم در قانون جمهوری اسلامی آزادی مطبوعات نباید به (مبانی اسلام) ضربه وارد کند، اما مبانی اسلام به طور صریح بیان نشده است. با اینکه در مشروطه تعداد احزاب به لحاظ کمی زیاد بود ولی به لحاظ کیفی احزاب کارکرد دقیق امروزی را نداشته اند، در قانون جمهوری اسلامی نیز احزاب دارای سازماندهی هستند اما کارکرد آنچنانی ندارند و در یک راستا عمل می کنند. چه در مشروطه و چه در جمهوری اسلامی این دولت است که متولی تحصیلات و نظام آموزشی می باشد و اگر بخش خصوصی نیز در این راه گام بردارد، باید در چارچوب تمامی ضوابط و مقررات آموزشی کشور و نظام این وظیفه را بر عهده بگیرد، در نتیجه نوآوری در امر آموزش دیده نمی شود و روش تدریس همچنان قدمی است. در مشروطه به (امنیت مسکن) اشاره شده است و در جمهوری اسلامی (تهیه مسکن) مهم شمرده شده است در زمان مشروطه (مجازات های خود خوانده) و (مجازات های خود تعریف شده) بسیار رواج داشت، به خصوص در بافت قومی و قبیله ای و در بستر سنت های روستایی برخی افراد به خاطر جرم های کوچک، کیفرهای سنگین را متحمل شوند. هم قانون اساسی مشروطه و هم قانون اساسی جمهوری اسلامی با استحکام و قدرت به اصول جوهری خود پایبند هستند و تحت هیچ شرایطی حاضر نیستند، اصول جوهری قوانین دگرگون شود.
۷۳۵۱.

سقط درمانی؛ جستاری انتقادی درباره انحصار رضایت مادر در رفع مطلق ضمان سقط (نقد و پیشنهاد اصلاح اثر حقوقی اذن پدر در ماده واحده سقط درمانی)(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: فقه سال بیست و هشتم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۱۰۸) 224 - 248

کلید واژه ها: سقط درمانی دیه سقط جنین رضایت مادر رضایت پدر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۵ تعداد دانلود : ۱۴۰
قانون گذار در ماده واحده سقط درمانی مقرر داشته که اگر بیماری مادر یا بیماری جنین حاصل شود، با تأیید سه پزشک متخصص و اذن مادر، سقط درمانی ممکن خواهد بود. لکن از عبارت قانونی «سقط... با رضایت زن مجاز می باشد و مجازات و مسئولیتی متوجه پزشک مباشر نخواهد بود» معلوم می شود که صرف اذن مادر حامل برای سقط درمانی می تواند رافع مسئولیت دیه سقط از پزشک مباشر باشد. اما تقنین مذکور با تعارض های فقهی و قانونی مواجه است؛ زیرا جواز سقط درمانی به همراه عدم مسئولیت ضمان دیه در فقه امامیه منصرف است به فرض بیماری مادر و حفظ نفس مادر، نه فرض بیماری جنین. همچنین بر اساس تبصره ماده ۷۱۸ ق.م.ا، عدم ثبوت دیه در سقط درمانی، منوط به انجام سقط برای بیماری مادر یا همان حفظ نفس مادر است. این در حالی است که «بیماری جنین» در ماده واحده سقط درمانی از جمله مجوزهای سقط به همراه عدم مسئولیت پزشک مباشر شناخته شده است. پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی در مقام اثبات آن است که رضایت مادر در فرض «بیماری جنین» برای عدم مسئولیت پزشک مباشر به سقط کافی نبوده و سقوط دیه جنین از ذمه پزشک مباشر، به اذن پدر جنین هم نیازمند است.
۷۳۵۲.

پیوند سیاست أعلی و أدنی: نقش سردار سلیمانی در تصویرسازی از جمهوری اسلامی ایران به عنوان نماد مقاومت

نویسنده:
منبع: جامعه مهدوی سال دوم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۴) 35 - 58

کلید واژه ها: سیاست أعلی سیاست أدنی قدرت نرم دیپلماسی عمومی مدیریت تصویر برندسازی ملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۴ تعداد دانلود : ۱۱۰
بر اساس تقسیم بندی کلاسیک، موضوعات روابط بین الملل به سیاست أعلی و سیاست أدنی تقسیم می گردد. موضوعات و مسائل نظامی <strong>– امنیتی همواره در طبقه بندی سیاست أعلی می گنجد و صاحب نظران و تحلیل گران فعالیت های مقامات نظامی در این حوزه را بررسی می کنند و این موضوع به حوزه سیاست أدنی که مختص موضوعات اقتصادی، رفاهی و فرهنگی است، ارتباطی ندارد. در این میان سردار سلیمانی نمونه نادری بود که توانست میان دو حوزه سیاست أعلی و أدنی پیوند بزند. مقاله حاضر با روش توصیفی <strong>– تحلیلی و با تمرکز بر الگوی رفتاری سردار سلیمانی به این پرسش اصلی می پردازد که شهید سلیمانی چه نقشی در تصویرسازی فراملی از جمهوری اسلامی ایران ایفا کرده است؟ در پاسخ به این نتیجه دست یافته ایم که شهید سلیمانی به رغم هویت نظامی شان، به دلیل توجه ویژه به مظاهر قدرت نرم و ابزار دیپلماسی عمومی توانست از طریق رابطه سازی، مدیریت تصویر، اعتباربخشی و برندسازی ملی و ارائه یک الگوی سیاست خارجی بشردوستانه و غیرمنفعت طلبانه، وجهه جمهوری اسلامی ایران را نزد دولت ها و ملت های هدف به طرز قابل توجهی ارتقا بخشد. ضرورت طرح چنین موضوعی از آن روست که الگوی موفق سردار سلیمانی در عرصه عمل نیازمند تبیین، تنقیح و نظریه پردازی است تا جنبه علمی پیدا کند و قابلیت ارائه در محافل دانشگاهی و نخبگانی را داشته باشد.
۷۳۵۳.

بررسی مساله جزع در عزاداری اهل بیت

نویسنده:
منبع: مناهل سال ۱۳۹۹-۱۴۰۰ شماره ۲ 79-92

کلید واژه ها: جزع خدش لطم وجوب جواز جزع استحباب جزع سیدالشهدا عزاداری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۳ تعداد دانلود : ۷۷
بررسی چیستی، چرایی و چگونگی جزع در مصیبت اهل بیت علیهم السلام از مسائلی است که از دیرباز در اذهان محققین و مومنین از شیعان نقش بسته و جای تحقیق داشته است. این قلم با بررسی روایات موجوده در این باب بدان نتیجه رسیده است که در روایات اهل بیت مشاهده می شود که ایشان از جزع نهی نموده اند و برای موردی خاص استثنا قائل شدند و آن چه که از روایات برداشت میشود عمومیت مصادیق آن است ، و لذا تخصیص بی مورد برخی محققین دلیل و توجیهی ندارد. بنابراین بیان چیستی، چرایی و چگونگی جزع در مصیبت اهل بیت علیهم السلام ضروری به نظر می رسد.
۷۳۵۴.

Constituting Geometry of the Title “Islamic Medicine”

نویسنده:
منبع: Quran and Religious Enlightenment, Volume ۱, Issue ۲, October ۲۰۲۱ 73 - 92

کلید واژه ها: Islam Hadith Islamic Medicine

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۲ تعداد دانلود : ۱۶۵
The Qur’anic and Hadith materials of medicine are crude propositions that without their systematization cannot be entitled as the science of “Islamic medicine”. Looking into the general position of medicine in the Qur’an, this article draws a thematic outline of medicine in the narrations through thematic classification. After identifying the materials, a process should be done in seven steps to reach the title of the Islamic medicine. According to these steps, after ensuring the authenticity of the hadiths, it is necessary to make sure that the narrations were recorded correctly by the authors of the narrative books. Then, through examining possible harms inflicted on the narrations, being in three stages of issuing, quoting, and understanding, it will be possible to know that the narrations have been protected or are amendable. Afterwards, we need to provide a proper translation, identify similar and conflicting hadiths, investigate the connected and separate evidence, and gather the opinions of scholars and commentators to have a fair understanding of hadiths. In the final step, the interdisciplinary interaction between the experts in the two fields of hadith and medicine should be established in a mutual, step-by-step and joint way.
۷۳۵۵.

Modified article of Quranic arguments to prove the divinity of the words of the Holy Quran(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: Quran and Religious Enlightenment, Volume ۲, Issue ۱ - Serial Number ۳, December ۲۰۲۱ 9 - 27

کلید واژه ها: Being divine words being revelatory Quran

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۵ تعداد دانلود : ۱۳۷
One of the first and most important principles of the interpretation of the Holy Quran is the issue of the sanctity of theThe holy prophets performed miracles as a One of the first and most important principles of the interpretation of the Holy Qur’an is the issue of the sanctity of the Holy Qur’an. The meaning of the holiness of the Qur'an is that the Qur'an (both in word and meaning) is from God. And human beings and other creatures, including jinn, angels, etc., have no involvement in its creation. Therefore, this Qur'an is holy, so it is pure and completely true, and unlike the unholy texts, it cannot be criticized or damaged. When it is said that the Holy Qur'an is sacred both in word and meaning, this statement implies three characteristics of the Holy Qur'an: the divinity of the words of the Holy Qur'an, the soundness of the text, and its wisdom. In this article, the discussion of the divinity of the words of the Holy Qur’an has been examined and an attempt has been made to prove by quoting the verses of the Holy Qur’an that both the words and meanings of Qur’an are from God and it is not human but it is divine.  
۷۳۵۶.

An Analysis on Guidance and Training in the Light of the Concealment of Laylat al-Qadr, from Perspective of the Qur'an and Hadith(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: Quran and Religious Enlightenment, Volume ۲, Issue ۱ - Serial Number ۳, December ۲۰۲۱ 67 - 78

کلید واژه ها: Ramadan Laylat al-Qadr concealment Concealment of Laylat al-Qadr

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۵ تعداد دانلود : ۱۱۰
The lack of determining the exact time of some creative and legislative categories and their concealment by God Almighty has raised some questions. Some of these questions are about the time of death, the Day of Judgment, the middle (wustā) prayer, the time for prayer to be answered on Friday and also the Laylat al-Qadr. These have led to questions like: What is the wisdom of this concealment? What are the results? The present article has a descriptive-analytical method and by referring to the verses of the Holy Qur’an and the narrations of the Infallibles (AS) has examined the issue of the concealment of Laylat al-Qadr among the nights of the holy month of Ramadan in general and the nights of the nineteenth, twenty-first and twenty-third in particular and has considered the effects of the mentioned concealment. The findings of the research indicate that the concealment of the exact time of Laylat al-Qadr, for the believers, can have effects such as adherence to the manners of the Infallibles (AS), immunity from arrogance, self-discipline, and ijtihad in worship, all of whom are meaningful in order to value the human souls, their education and excellence in the path of divine guidance. 
۷۳۵۷.

تفسیر مفهومی أولی الامر در نظام هندسی سوره نساء(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تفسیری سال دوازدهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴۸ ۲۶-۷

کلید واژه ها: آیه 59 نساء تفسیر کلامی أولی الامر نظام هندسی سوره

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۶ تعداد دانلود : ۱۲۵
خدای متعال در آیه 59 نساء می فرماید: «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا أَطیعُوا اللَّهَ وَ أَطیعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِی الأَمْرِ مِنْکُمْ» ابهام موجود در این آیه پیرامون واژه «أولی الامر» است که اینان چه کسانی اند که اطاعت آنان در ردیف اطاعت خدا و رسول قرار گرفته و به طور مطلق واجب گردیده است. در مقاله حاضر با تحلیل مفهومی أولی الامر در نظام هندسی سوره نساء، کوشش شده تا مسئله فوق مورد تبیین قرآنی قرار گیرد. روش تحقیق تحلیلی استدلالی و استنباطی با استفاده از منابع کتابخانه ای و نرم افزاری است. نظام هندسی سوره نساء ترسیم کننده نظام خانواده و نظام جامعه و روابط اجتماعی مسلمانان می باشد. بر پایه آموزه های این سوره، عدل و امانت؛ ریشه حکومت اسلامی و اطاعت از خدا و رسول و أولی الامر، اساس جامعه اسلامی است. از نگاه قرآن کریم هر صاحب فرمان یا هر صاحب شأنی، أولی الامر نیست. مهم ترین شاخصه های أولی الامر در نظام هندسی سوره نساء عبارتند از: ضدّیت با طاغوت، حق حاکمیت، برگزیدگان الهی از میان مردم، برخورداری از علم آسمانی و الهی، صاحب مُلک عظیم، عدل و امانت و عصمت. معیار قرار گرفتن چنین شاخصه هایی برای شناخت أولی الامر، تشخیص مصداق آن را آسان می نماید.
۷۳۵۸.

تحلیل انتقال حق تألیف در قالب عقد بیع در فقه امامیه و اهل سنت و حقوق ایران و مصر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تقریبی مذاهب اسلامی سال شانزدهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۵۵ 91 - 106

کلید واژه ها: حق تألیف عقد بیع فقه امامیه حقوق ایران فقه اهل سنت حقوق مصر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۶ تعداد دانلود : ۱۷۲
یکی از مهم ترین حقوق پدیدآورندگان آثار ادبی هنری، حق تألیف می باشد. این حق، حقوق اقتصادی پدیدآورنده تلقی می شود و امروزه نیز مورد دادوستدهای فراوان بین پدیدآورندگان و ناشران قرار گرفته است. از دو جهت این حق محل تأمل است: اول؛ اعتبار شرعی این حق که مورد انکار برخی از فقیهان قرار گرفته است. دوم؛ فقدان وجود نص قانونی در خصوص ماهیت دادوستد حق تألیف که نقل وانتقال این حق را با ابهام مواجه کرده است. اکثر حقوقدانان قائل به انعقاد این قرارداد در قالب ماده 10 قانون مدنی هستند و انعقاد حق تألیف در قالب عقد بیع را با توجه به عناصر موجود در تعریف این عقد مورد انکار قرار داده و اشکالاتی را نسبت به انتقال این حق در قالب عقد بیع مطرح نموده اند. در مقابل در نظام حقوقی مصر و اکثر فقهای اهل سنت به جز حنفیه انتقال این حق را در قالب عقد بیع امکان پذیر دانسته اند. در نهایت، با بررسیهای به عمل آمده توسط نگارندگان این نتیجه حاصل شد که حق تألیف یک حق مشروع و قانونی است و همچنین مقتضی برای انشاء نقل این حق در قالب عقد بیع موجود و مانع مفقود است و نیازی به ماده 10 قانون مدنی برای تبیین ماهیت نقل حق تألیف وجود ندارد، بلکه قصد طرفین می تواند به نقل حق تألیف، چهره عقد بیع را اعطا نماید.
۷۳۵۹.

بررسی انتقادی دیدگاه شحرور درباره گستره عصمت پیامبران(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: نقد و نظر سال بیست و ششم بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۱۰۱) 155 - 184

کلید واژه ها: عصمت پیامبران نبوت رسالت محمد شحرور قرآنیون

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۹ تعداد دانلود : ۳۴۱
عصمت پیامبران موضوعی بحث برانگیز است که از زوایای گوناگون کانون توجه اندیشمندان اسلامی قرار گرفته است. محمد شحرور که از «قرآنیون» معاصر است، با استناد به برخی ادله، تنها پیامبر اسلام| را، آن هم با شرایطی، دارای عصمت تکوینی می داند و این مقام را از دیگر پیامبران سلب می کند. به اعتقاد این نواندیش سوری، هر چند پیامبر اسلام| در مقام رجلیت و نبوت معصوم نیست، مقام رسالت با ویژگیِ عصمت رسول| همراه است. وی در این ادعایش به برخی آیات قرآن کریم و مبانی عقلی خویش استناد می کند. هدف پژوهش حاضر آن است که با استناد به ادّله عقلی و نقلی، ادعاهای شحرور درباره عصمت انبیا را به روش توصیفی- تحلیلی بیان و با رویکردی انتقادی بررسی کند. نتیجه اینکه ظاهرگرایی در تفسیر آیات، جواز استفاده از روش عقلی مبتنی بر تدبّر و اجتهاد آزاد، اکتفا به قرآن و اعتقاد به بی نیازی به تفسیر، مهم ترین زمینه های تصویر نادرست شحرور از مسئله عصمت پیامبران است که به التقاط و رأی گرایی در برداشت از آیات منجر شده است.
۷۳۶۰.

بررسی وجود ضمیر شأن محذوف و تأثیر آن در فهم و ترجمه معنای آیات قرآن (مطالعه موردی ترجمه های مصباح زاده، مصطفوی و مشکینی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ترجمه قرآن و حدیث دوره ۸ بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱۵ 249-277

کلید واژه ها: قرآن ضمیر شأن ضمیر محذوف تأکید ترجمه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۳ تعداد دانلود : ۲۹۸
یکی از مفردات مهم به کار رفته در قرآن کریم، ضمیر شأن است که تأکید و تفخیم ویژه ای به کلام می بخشد و جز در موارد بسیار مهم به کار نمی رود. برخی از نحویان و مفسران قرآن در موارد متعددی ادعا نموده اند ضمیر شأن درآیاتی از قرآن مقدر است و برای این مدعا ادله ای ذکر نموده اند. در این پژوهش که به روش تحلیلی- توصیفی صورت گرفته، برای بررسی صحت این ادعا، ابتدا تبیین گردید ضمیر شأن به دلیل ایجاد ابهام، اسم بودن و رکن کلام بودن؛ از معنای تأکیدی فوق العاده و فراتر از دیگر ادوات تأکید برخوردار است و همچنین از جهات متعددی خلاف قیاس است؛ آنگاه ادله قائلین به تقدیر ضمیر شأن در موارد گوناگون ذکر و مورد نقد و بررسی قرارگرفت و سپس عدم تأیید تقدیر ضمیر شأن نزد عرف عرب و ناسازگاری تأکید با حذف به عنوان ادله نادرستی ادعای اضمار ذکر شده و اثبات گردید در هیچ یک از موارد ادعا شده ضمیری مقدر نیست. با بررسی ترجمه های مصباح زاده (تحت اللفظی)، مصطفوی (آزاد) و مشکینی (تفسیری) روشن گردید ترجمه مصطفوی دقیق تر از دیگر ترجمه ها بوده و ترجمه مشکینی در خصوص این مسئله، از دقت کمتری نسبت به دیگر ترجمه ها برخوردار است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان