فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۳٬۵۲۱ تا ۱۳٬۵۴۰ مورد از کل ۷۳٬۴۵۳ مورد.
۱۳۵۲۱.

بررسی معنایی واژه خسران در قرآن کریم با تکیه بر مضامین سوره عصر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: قرآن معناشناسی خسران سوره عصر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۷۷ تعداد دانلود : ۱۲۳
صحابه رسول خدا(ص) از فضای نزول و لغات بکار رفته در آیات قرآن، آگاه بودند و در اکثر موارد، مراد آیات الهی را می فهمیدند، اما با گذشت زمان و روی آوردن اهل عجم به دین اسلام، معنای برخی از آیات برای مخاطبان نسل های بعدی مشکل گردید. یکی از راه های شناخت معنای آیات الهی، دقت در تک واژه های قرآنی و مطالعه سیاق کلمات و عبارات قرآنی است. از این روی، نوشتار حاضر، به روش توصیفی تحلیلی در صدد تبیین واژه خَسِرَ و خُسران از آیات قرانی با تأکید بر سوره عصر انجام گرفته و با مفهوم شناسی این واژه و دیدگاه مفسران برجسته در مورد وجوه خسران در قران، و مصادیق خاسران بدین نتیجه رسید که؛ خسران در لغت به معنای کم شدن و زیان کردن و نیز گمراهی و ضلالت است. واژه خَسِرَ با مشتقات اش 65 بار در قرآن به کار رفته و سوره عصر نیز به طور ویژه به عوامل خسران و راه های نجات از آن پرداخته است. بنابراین خسران به معنای باختن سرمایه اعم از سرمایه های مادی یا معنوی است. سرمایه معنوی انسان عمر اوست که با ایمان به خدا، پیامبر، قرآن کریم، ولایت امام علی(ع) و انجام اعمال صالح است که عامل نجات از زیان می باشد همانگونه که توصیه به حق و صبر سبب فلاح و رستگاری در دنیا و آخرت می گردد.
۱۳۵۲۲.

خانواده گرایی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران با الهام از آموزه های قرآنی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: خانواده قانون اساسی قانون مدنی آموزه های قرآنی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۷ تعداد دانلود : ۶۲
قانون اساسی به عنوان سندی بنیادین و بالادستی شناخته می شود که با الهام از آموزه های قرآنی ، حاوی حقوق و آزادی های مردم است که توجه به توسعه و تقویت نهاد خانواده نیز از نگاه قانونگذار دور نمانده است، و اصولی از جمله اصل 10 قانون اساسی دولت را ملزم به قانونگذاری و برنامه ریزی به منظور تسهیل، تشکیل و تحکیم مبانی خانواده و حفظ قداست آن نموده است؛ البته اگرچه خانواده حیطه خصوصی است، اما برخی تصمیم گیری ها درباره آن ابعاد اجتماعی دارد. در چنین مواردی حمایت قانونگذار ضروری می شود. بدیهی است این حمایت نباید هرگز به دخالت منجر شود.
۱۳۵۲۳.

بررسی ارتباط میزان استفاده از رسانه های جدید ارتباطی (لاین، تلگرام، فیسبوک، اینستاگرام) و میزان دینداری جوانان 29-18 سال شهر مشهد(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: دینداری جوانان عقاید اخلاقیات شریعت رسانه های جدید ارتباطی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۶ تعداد دانلود : ۴۲۶
اولویت استفاده جوانان از شبکه های اجتماعی به ترتیب در زمینه امور تفریحی و سرگرمی و علمی آموزشی است؛ به نحوی که مردان بیشتر از زنان از فیلترینگ استفاده می کنند. آزمون فرضیه های پژوهش نشان می دهد بین مدت زمان استفاده با بعد شریعت از شاخص دینداری و نیز بین سرعت ارتباط با ابعاد اخلاقیات و عقاید از شاخص دینداری رابطه معکوس و معناداری برقرار است؛ همچنین بین سرعت ارتباط با شاخص دینداری رابطه معکوس و معناداری برقرار است در حالی که بین دو بعد دیگر با شاخص دینداری رابطه ای مشاهده نمی شود. در این پژوهش که متغیر دینداری با استفاده از الگوی کرم الهی و با سه بعد عقاید، اخلاقیات و شریعت سنجیده شده است، حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران، 220 نفر شده است که با روش نمونه گیری تصادفی و با استفاده از پرسشنامه استاندارد داده های تحقیق جمع آوری شده است. نتایج تحلیل رگرسیون نشان می دهد در متغیر سرعت ارتباط بر شاخص شریعت در متغیر دینداری، بیشترین و کمترین تأثیر را مدت زمان استفاده بر شاخص اخلاقیات متغیر دینداری دارند تا جایی که متغیر رسانه های نوین ارتباطی 27 درصد از تغییرات شاخص دینداری را تبیین می کند.
۱۳۵۲۴.

بررسی ابعاد و آثار کرامت انسان از دیدگاه امام رضا (علیه السلام) و مکاتب روان شناسی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کرامت انسانی امام رضا (ع) مکاتب روان شناسی شناخت انسان روان شناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۲۲ تعداد دانلود : ۴۷۴
شناخت جایگاه انسان و بررسی ابعاد و ویژگی های مختلف او یکی از موضوعات محوری در تعالیم ادیان آسمانی به ویژه اسلام و مکاتب بشری شمرده شده و تلاش ها و راهکارهای فراوانی برای رسیدن او به سعادت نهایی اش که در گروِ کرامت و عزت است، صورت گرفته است؛ کرامت به معنای شرافت، عزت و ارجمندی، که محل بحث و نقطه برخورد دین مبین اسلام با علوم بشری است. هدف پژوهش حاضر بررسی ابعاد و آثار کرامت انسانی در سیره امام رضا (علیه السلام) و روان شناسی بود که تلاش شد با استفاده از اسناد و منابع کتابخانه ای و به روش توصیفی تحلیلی، از نوع تحلیل محتوا، کرامت انسانی از منظر هر دو دیدگاه بررسی شود. نتایج پژوهش نشان داد، از دیدگاه امام رضا (علیه السلام) خاستگاه کرامت انسانی، ذاتی و وابسته به روح الهی بوده، جهت گیری معنوی و متعالی داشته و هدفش رسیدن به قرب الهی و خلیفه خدا شدن در زمین است که با تقوا و بندگی با محوریت خدا از قوه به فعل در می آید. اما در روان شناسی، عزت نفس از عوامل درون فردی و بیرونی حاصل شده، خاستگاه آن نیازها (کمبودها) و هدف رفع نیازها در محیط مادی و شکوفایی ظرفیت های انسانی جهت کسب موفقیت و پیشرفت است.
۱۳۵۲۵.

مهم ترین مؤلفه های حکومت مطلوب در اندیشه و کنش سیاسی امام رضا (علیه السلام)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: امام رضا (ع) حکومت مطلوب مأمون عباسی اسکینر هرمنوتیک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۸ تعداد دانلود : ۵۵۴
حکمرانی و حکومت مطلوب همواره موضوع بحث تشیّع بوده است. مذهب تشیّع برای تبیین حکومت مطلوب دینی به ثقلین رجوع کرده و تلاش داشته تا پس از مطالعه کتاب وحی و تبیین مفاهیم حکمرانی در آن، مؤلفه های حکومت مطلوب را از سیره اهل بیت (علیهم السلام) استخراج کند. از دوران های مهم جهت استخراج مهم ترین مؤلفه های حکومت مطلوب دینی دوران ولایتعهدی امام رضا (علیه السلام) است. حضرت رضا (علیه السلام) تلاش داشتند تا احکام اسلامی را در دوران ولایتعهدی خود اجرا کنند. این پژوهش در پی پاسخگویی به این سؤال است که مهم ترین مؤلفه های حکومت مطلوب از منظر حضرت رضا (علیه السلام) چیست؟ مسئله اصلی پژوهش این است که امام رضا (علیه السلام) در دربار عباسی، چه مؤلفه هایی را برای حکومت اسلامی مدّنظر داشتند؟ پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای به مطالعه دوره های مختلف ولایتعهدی ایشان پرداخته و مهم ترین مؤلفه های حکومت مطلوب از منظر ایشان را استخراج کرده است. روش قصدگرای هرمنوتیک اسکینر چارچوب نظری این پژوهش را تشکیل می دهد که بر طبق آن زمانه حضرت رضا (علیه السلام) شرح داده شده، سپس مفاهیم مهمّ حکومت مطلوب از منظر امام رضا (علیه السلام) تبیین شده است. البته، باید به این نکته اشاره داشت که مهم ترین مؤلفه های حکومت مطلوب از منظر ایشان که در این مقاله بیان شده، صرفاً مؤلفه های احتمالی مدّنظر نویسندگان پژوهش حاضر از دیدگاه امام رضا (علیه السلام) است وگرنه ایشان هیچ گاه به صورت مستقیم چنین مؤلفه هایی را برای حکمرانی مطلوب اسلامی بیان نکرده اند.
۱۳۵۲۶.

نقش و جایگاه هنر تذهیب قرآنی در تربیت دینی کودکان و نوجوانان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تذهیب قرآنی کودکان و نوجوانان تربیت دینی مفاهیم نمادین تصویرسازی ختایی اسلیمی خلاقیت تخیل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۸۱ تعداد دانلود : ۶۳۲
مسئله مهم برای نگارندگان این مقاله آن است که روزبه روز تصویرسازی های کتاب های کودک از جهت فرم ها، رنگ ها و پردازش های شخصیت های داستانی گیراتر می شود؛ ولی به ندرت از قابلیت منحصر به فرد نقوش و تزئینات قرآنی برای آزاد کردن و فعال کردن تخیل خلاّق کودکان - که اندام و ابزار وصول به عالم مثال (خیال) به عنوان منبع صور مثالی و تماثیل هنری در اسلام به شمار می رود - استفاده می شود. زیبایی شناسی اسلامی، که در نقوش تذهیب های قرآنی به ویژه در دوره تیموریه و صفویه مشهود است، شامل نقوش هندسی، ختایی ها و اسلیمی ها، نور، رنگ، مواد و تکنیک عالی اجرا و حسن ترکیب چون تعادل، هماهنگی، تکرار مداوم و حرکت پیوسته نقوش و رنگ هاست. ذهن کنجکاو کودک جویای حقیقت و دوستدار کشف است. فضای تذهیب های قرآنی به سبب تغییرات مناسب و بکر بودن عناصر تذهیبی و بی شباهتی به دنیای واقعی، قدرت کشف را در کودک و نوجوان بیشتر می کند و به او مجال تفکر می دهد. این مقاله در صدد است با روش پژوهش تطبیقی−تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای و با استفاده از پرسشنامه اثبات کند که تصویرسازی نسخه های قرآنی با تزئیناتی جذاب و تفکربرانگیز ویژه مخاطبان کودک با توجه به الگوهای شاخص قرآن آرایی به ویژه الگوهای متعلق به دوره صفویه امکان پذیر بوده و خاصیت انتزاعی این نقوش و نمادین بودن رنگ ها، به آنها توانایی فعال کردن قوه خیال را می بخشد.
۱۳۵۲۷.

عزت نفس و احکام فقهی آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: عزت نفس ذلت اذلال منت شأن مروت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳۸ تعداد دانلود : ۵۵۰
«عزت نفس» احساس ارزشمندی شخص نسبت به خود است. حفظ عزت نفس و پرهیز از تذلیل نفس که در دانش تعلیم و تربیت و اخلاق، بحثی مهم و اثرگذار به شمار می رود، در دانش فقه نیز مورد توجه قرار گرفته و زیر بنای احکام فراوانی واقع شده و ردپای آشکاری در فتاوای فقهی یافته است و این در حالی است که بحث از عزت نفس به صورت مستقل و منسجم در کتب فقهی معنون نشده است. نویسنده در این پژوهش بنیادی، با روش توصیفی کتابخانه ای، از میان متون فقهی پنج دلیل مرتبط به بحث را اصطیاد کرده و به بررسی دلالی آن پرداخته است. برخی از این ادله از قبیل دو قاعده نفی حرج و ضرر به عنوان ثانوی، منجر به صدور احکام مرتبط با عزت نفس می شوند؛ و بعضی نیز مانند ادله حرمت اذلال نفس و ذلت پذیری بیانگر حکم اولیه اند؛. بدین ترتیب باید اذعان کرد گستره و تنوع احکام مرتبط با عزت نفس، بیانگر نقش پررنگ و تأثیرگذار عزت نفس در احکام فقهی است. و می تواند در صدور احکام فقهی بیش از این به عنوان یک متغیر، در نظر گرفته شود.
۱۳۵۲۸.

هستی شناسی صدرایی و حکمت زندگی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ملاصدرا حکمت زندگی اصالت وجود بساطت وجود تشخص وجود

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۴۲ تعداد دانلود : ۵۲۰
زندگی و مسائل آن به هیچ وجه از فلسفه جدا نیستند. از همان آغاز کاوش های فلسفی در روزگار باستان، توجه به زندگی و یافتن شیوه درست زیستن یکی از مهمترین موضوعات تفکر فلسفی فیلسوفان بود. این روند با فراز و فرودهایی در طول تاریخ فلسفه ادامه داشت و امروزه نیز احیا شده است. بررسی فلسفی این موارد را می توان حکمت زندگی نامید. برخی از فیلسوفان چنین چیزی را موضوع اصلی تأملات فلسفی خود قرار داده اند. در این میان ملاصدرا این گونه نبوده است و در فلسفه متافیزیک محور او به طور مستقیم چنین مباحثی یافت نمی شود، اما این مطلب بدین معنا نیست که نمی توان از اندیشه های او چنین استفاده ای کرد. ادعای ما این است که اصول و مبانی هستی شناسی او این قابلیت را دارند که در زمینه حکمت زندگی مورد بهره برداری قرار بگیرند؛ مبانی و اصولی همچون اصالت وجود، بساطت وجود، تشخص وجود، سنخیت و یکی بودن کمالات و تشکیک وجود. این مبانی و اصول لوازم و دلالت های مهمی در مورد زندگی در بر دارند به طوری که می توانند راهنمای چگونگی زیست انسان واقع شوند.
۱۳۵۲۹.

بازجستی فقهی در مستندات عدم پذیرش شهادت تبرعی در حق الناس(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: شهادت شاهد متبرع حق الله حق الناس ورود تهمت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۰ تعداد دانلود : ۳۳۱
شهادت از روی تبرع، به حالتی گفته می شود که شخصی داوطلبانه و بدون اینکه از وی خواسته شود، مبادرت به ادای شهادت نماید. مشهور فقیهان چنین شهادتی را در حق الناس فاقد اعتبار دانسته و دیدگاه خود را معلّل به مستنداتی از قبیل در مظانّ اتهام قرار گرفتن شاهد، اجماع و برخی از اخبار باب نموده اند. تبصره 2 ماده 155 ق.آ.د.ک. سابق که شهادت تبرعی را در حقوق الناس غیرمسموع تلقی می نمود و ماده 204 قانون جدید (مصوب 1392) که احضار شهود را منوط به تشخیص بازپرس یا معرفی شاکی یا تقاضای متهم می نماید، ناظر به همین استظهار فقیهان می باشد. در مقابل، جستار حاضر در پژوهشی توصیفی تحلیلی و با نگاهی مسئله محورانه، به بازخوانی مستندات پیش گفته پرداخته و با مناقشه در اعتبار آن ها، مقتضای ادله و قواعد باب را پذیرش شهادت شخص متبرع یافته است.
۱۳۵۳۰.

بررسی داستان بت شکنی و در آتش افکنده شدن حضرت ابراهیم بر پایه ی الگوی روایی گریماس

کلید واژه ها: داستان داستان بت شکنی و در آتش افکنده شدن حضرت ابراهیم (ع) الگوی روایی گریماس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۰ تعداد دانلود : ۶۵۱
از مهم ترین ویژگی های ادبیات قرآنی ساختار رواییو داستانی است، از جمله داستان های بلند قرآن کریم که درسوره های متعددی آمده، داستان حضرت ابراهیم است که دارای عمیق ترین معناهاو آموزه های اسلامیمی باشد وباتوجه به ساختار ویژه و طرح منسجم و پیوند محکمی که بین اجزای آن است ،می توان آن را یکی از منحصر به فرد ترین داستان های قرآن به شمار آورد که با اسلوبیخاص بیان شده است.در پژوهشحاضر با تکیه بر روش توصیفی– تحلیلی به بررسی نظام رواییداستان بت شکنی حضرت ابراهیمو به آتش افکندهشدنوی بر پایه ی الگوی روایی گریماس پرداخته ایم. یافته های این پژوهشحاکی از این است که الگوی کنشو زنجیره ها و گزاره های روایی گریماس با داستان مذکورمنطبق می باشند ،و موقعیتهای مختلف اینداستان از جمله دعوت آزر به پرستش خدای یگانه و دوری از بت پرستیتوسط حضرت ابراهیم، تهدید کردنو نقشه ی حضرت ابراهیم برای شکستن بت ها و محاکمه ی آن حضرت و به آتش افکنده شدن وی توسط نمرودیان با الگوی مذکور مطابقت دارند اما این بدین معنا نیست که ارزش قصص قرآنی را به سبب مطابقتشان با الگوی گریماس بدانیم بلکه هدف اثبات دیگر ابعاد ارزشمند قصص قرآنی است که با توصیف الگوی گریماسدر سطح و عمق داستان مذکور نشان داده شده است .
۱۳۵۳۱.

ارزشیابی ترجمه واژگان اضداد در قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ارزشیابی ترجمه ترجمه قرآن واژگان اضداد واژگان اضداد قرآن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۲ تعداد دانلود : ۱۷۸
اشتراک لفظی در بخش قابل توجهی از مفردات قرآن به چشم می خورد. از زیر مجموعه های اشتراک لفظی، واژگان اضداد هستند که دارای دو معنای متضادند مانند « عسعس » . نکته قابل توجه در مورد این واژگان این است که می توان معنای آن ها را با استفاده از معیارهایی مانند آیات، روایات، کتب لغت و مفسرین به دست آورد. بعد از بدست آوردن معنای واژگان اضداد با استناد به معیارهای ذکر شده، می توان در ترجمه های فارسی قرآن ترجمه آن ها را ارزشیابی نمود. مطالعه واژگان اضداد در ترجمه های آیتی، الهی قمشه ای، انصاریان، حجتی، خرمشاهی، فولادوند، مجتبوی، مشکینی، مکارم و المیزان این نتیجه را به دست داد که بعضی واژگان در همه ترجمه ها به یک معنا (موافق با معیارهای ذکر شده) و بعضی واژگان در یک ترجمه به هر دو معنای ضد آورده شده اند و بعضی واژگان در یک ترجمه به یک معنا و در ترجمه دیگر به معنای دیگر آمده است. روش به کار رفته در این تحقیق توصیفی تحلیلی می باشد.
۱۳۵۳۲.

ملاک های نقد الحدیثی علامه مجلسی در تنقیح احادیث موضوعه در بحارالانوار(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: معیارهای نقد حدیث موضوع مجلسی بحارالانوار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۳۰ تعداد دانلود : ۶۶۹
ورود احادیث موضوعه به مجموعه نقل های معصومان علیهم السلام و صحابه کبار از زمان پیامبر اسلام (ص) شروع شد. معصومان علیهم السلام و به تبع آنها دانشمندان اسلامی در صدد تنقیح و پاک سازی احادیث نبوی از این احادیث بر آمدند و تالیفات و تحقیقات بسیاری در شناخت احادیث جعلی و جاعلان و عوامل و انگیزه های جعل انجام شد. در میان تالیفات شیعه، علامه مجلسی در کتاب گراسنگ بحار الانوار به فراخور جامعیت اثر به بررسی احادیث موضوعه پرداخته و با معرفی ملاک های سنجش احادیث موضوع و شناساندن انگیزه های جعل و بحث های علمی دامنه دار، موفقیت چشمگیری در این زمینه کسب کرده است. پژوهش حاضر با روش تحلیل محتوایی روش ها و ملاک های تشخیص احادیث جعلی در کتاب بحارالانوار را استخراج کرده و موضع گیری و شیوه علامه مجلسی در مواجهه با احادیث موضوعه را بررسی نموده و نمونه هایی از روش ایشان در معرفی روایات موضوع مانند: عرضه بر قرآن کریم، تعارض با احادیث متواتر، عرضه بر سنت، عرضه بر عقل، اتهام به غلو در معرفی سند، توجه به تقیه و داشتن عداوت به اهل بیت عرضه کرده است .
۱۳۵۳۳.

حذف به عنوان عامل انسجام متنی در برخی ادعیه صحیفه سجّادیّه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: زبان شناسی نقش گرا حذف انسجام متنی صحیفه سجادیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۵۲ تعداد دانلود : ۳۲۰
دستور نظام مند یکی از زیر مجموعه های زبان شناسی نقش گرا است که مایکل هلیدی و رقیه حسن این دستور را رشد و توسعه دادند و با هدف کاربردی کردن آن "نظریّه دستور زبان نقش گرای نظام بنیاد" را مطرح نمودند. در این پژوهش عامل انسجام متنی حذف براساس نظریه انسجام مایکل هلیدی، در شش دعای صحیفه سجّادیّه (2، 21 ، 25، 37، 50، 52) به صورت تحلیلی، توصیفی و آماری مورد بررسی قرار گرفته است. از آنجا که حذف قراین لفظی و معنایی در ساختار متن دارد که از طریق بخش ها و عناصر دیگر متن بازیابی می شود می تواند به عنوان یکی از عوامل انسجام متنی در صحیفه سجادیه لحاظ گردد. با توجّه به ارتباط نزدیکترِ امام سجاد (ع) به خداوندِ متعال و اصل اقتصاد زبانی، امام(ع) زبان خود را موجز و فشرده بیان کرده اند تا ارتباط و انتقال پیام و اجابت سریع و در کوتاه ترین زمان صورت گیرد. بنابراین جمله ها در صحیفه سجّادیّه بیشترکوتاه و موجز است و این به خاطر تعجیل در ایجاد پیوند با خالق هستی و درخواست حاجت است.
۱۳۵۳۴.

نقش امنیت در استطاعت و وجوب حج(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:

کلید واژه ها: حج امنیت استطاعت مقدمات وجودی اطمینان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۹ تعداد دانلود : ۱۷۰
هدف از این پژوهش، بررسی «جایگاه امنیت در تحقّق استطاعت و وجوب حج» است. تمام فقها امنیت یا همان خالی بودن مسیر از مانع (تخلیهالسرب) را شرط لازم برای وجوب حج می دانند و تفاسیر متفاوتی از آنان درباره این شرط ارائه گردیده است؛ به گونه ای که تحقّق این شرط (وجود امنیت) در قالب برخی مصادیق، شرط وجوب شمرده شده و مطابق با  نظری دیگر، از باب مقدمه واجب، واجب شده است.  ابهاماتی نظیر شرعی یا عقلی بودن مانع، خالی بودن مسیر از مانع، بالفعل یا بالقوه، موضوعیت داشتن مانع یا نداشتن آن و... سبب اختلاف تفاسیر فقها از این موضوع شده است؛ اما می توان گفت: تعابیر به کار رفته در اسناد شرعی مفسر و مبین استطاعت، در شرعی یا فعلی بودن این شرط ظهور دارند. بنابراین، زمانی مکلف مستطیع است که مسیر حج از هرگونه خطر و مانعی خالی باشد و اطمینان خاطر از برقراری امنیت محقق شود. دراین صورت، تحقق بخشی به این شرط در قالب مطالبه همراهی مَحرم یا دفع دشمن به هر طریق، تحصیل شرط بوده و واجب نیست و چنانچه دولت عربستان هزینه تأمین امنیت زائران را مطالبه کند، پرداخت هزینه بر زائران واجب نیست؛ اما حاکم اسلامی از باب تأمین مصالح مسلمین، می تواند این وجه را از بیت المال بپردازد.
۱۳۵۳۵.

اثر اقدام به خودکشی بر وضعیت حقوقی وصیت با رویکرد انتقادی به ماده 836 ق.م.(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اهلیت خاص خودکشی وصیت وصیت مالی ماده 836 قانون مدنی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۳۹ تعداد دانلود : ۴۰۵
قانون مدنی در ماده 836 فرد اقدام کننده به خودکشی را فاقد اهلیت خاص برای وصیت دانسته و وصیت او را چنانچه مسبوق به خودکشی بوده و فعل ارتکابیش به فوت منجر شود، باطل قلمداد کرده است. به لحاظ مبنایی باید گفت که فقیهان برای اثبات این ادعا، به ادله مختلفی همچون صحیحه أبی ولّاد، جنون، سفه، عدم استقرار حیات و مقایسه با قاتل مورث استناد جسته اند که از میان آنها، تنها می توان صحیحه أبی ولّاد را دلیل متقن این حکم محسوب کرد. گرچه برخی به استناد کلمه «ثلث» در صحیحه مذکور و لحاظ قرینیت برای آن واژه یا از باب قدرمتیقن یا از باب انصراف ظهوری، بطلان این نوع وصیت را مختص امور مالی می دانند؛ یافته های تحقیق، نشان می دهد که افزون بر اطلاق کلام بسیاری از فقیهان، اطلاق روایت یادشده نیز نظریه بطلان مطلق وصیت، اعم از وصیت های مالی و غیرمالی را تأیید می کند و اطلاق ماده 836 ق.م. نیز همین نتیجه را می دهد. همچنین، بر پایه همین اطلاق و برخلاف قول برخی، بطلان وصیت فرد اقدام کننده به خودکشی، متوقف بر این نیست که عمل انتحاری او به مرگ وی انجامیده باشد، بلکه برای بطلان، خود اقدام به خودکشی، موضوعیت دارد.
۱۳۵۳۶.

بررسی انگیزه ها و عوامل پیدایش نقل به معنا در روایات نبوی

کلید واژه ها: نقل به معنا نقل به مضمون نقل به الفاظ علل نقل به معنا آسیب شناسی روایات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۱ تعداد دانلود : ۴۰۹
پدیده نقل به معنا که یک حقیقت تأیید شده در تاریخ حدیث است یعنی برخی از راویان حدیث به ویژه در دوره متقدم حدیث، پیش از تدوین آثار حدیثی در مواردی شنیده های خود از معصوم را در قالب معانی حفظ می کردند و به هنگام انتقال در قالب الفاظی بیان می کردند که انتخاب واژگان و ترکیب نحوی آن مربوط به خود ایشان بود، البته با این تأکید که راوی مطمئن بود مطلب را به درستی منتقل می کند. کمتر می توان در باب واحد، احادیثی را منقول از راویان موازی بازجست که در آنها الفاظ عیناً با یکدیگر انطباق داشته باشند و می توان بر این پایه مدعی شد که نسبت نقل به معنا در مقایسه با نقل عین الفاظ، نسبتی قابل توجه است. ناتوانی و نبود امکانات، ی ا ب ی ت وجهی یا احس اس نیاز نکردن ب ه ن قل ع ین الفاظ، منع نگارش حدیث توسط خلفاء، عدم کتابت حدیث توسط راویان، ضعف حافظه برخی از راویان از جمله عواملی بود که در پی آن نقل به معنا به وجود آمد. یعنی شنیده های خود را با الفاظی دیگر یا ساختاری مشابه که اصل معنا را می رساند، بیان می کند. نویسنده در پى آن است که اثبات کند اکثر روایات موجود انعکاس عین الفاظ پیامبر(ص) و امام(ع) نیست، بلکه الفاظ اصحاب است. هدف دیگر محقق شناخت عواملی که موجب پیدایش و تسری نقل به معنی در روایات نبوی شده، می باشد. روش این تحقیق توصیفی-تحلیلی با فن کتابخانه ای است.
۱۳۵۳۷.

حج و امنیت روانی حجاج(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:

کلید واژه ها: امنیت امنیت روانی حرم ابراهیمی امنیت روانی حجاج

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۵ تعداد دانلود : ۲۵۲
امنیت روانی، از نیازهای اساسی انسان ها شمرده می شود و تأثیرات مهمی بر زندگی آنها می گذارد. حج، یکی از اعمال عبادی است که امنیت در آن مورد توجه قرار گرفته است. خداوند متعال، حرم ابراهیمی را منطقه امن اعلام کرده و از مسلمانان خواسته است که حرمت حرم را نگه دارند. ارتباط حج و امنیت روانی حجاج را از چند جهت می توان مورد بررسی قرار داد؛ «امنیت حرم و امنیت روانی»، «مناسک حج و امنیت روانی»، «اماکن حج و امنیت روانی»، «اوقات حج و امنیت روانی». حکم خداوند به امنیتِ حرم، تأثیر مهمی در احساس امنیت زائران و آسودگی آنان در انجام مناسک حج دارد. همچنین مناسک حج با متصل کردن بنده به خداوند و نشان دادن حقارت دنیا و مسائل آن، به افراد امنیت روانی می دهند. حضور در اماکن حج؛ از قبیل مسجدالحرام و مسعی نیز باعث آرامش و امنیت روانی زائران می شود. وقت حج که در میان ماه های حرام قرار گرفته، باعث احساس امنیت زائران خانه خدا می شوند.
۱۳۵۳۸.

تکامل نفس انسانی: بررسی دو تفسیر از حرکت جوهری در اندیشه ملاصدرا(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: حرکت جوهری ملاصدرا تجدد الامثال ابن عربی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۴ تعداد دانلود : ۳۹۶
در حکمت متعالیه غایت انسان در قوس صعود، نیل به مبدأ وجود است. نفس انسان مادامی که به بدن مادی تعلق دارد، بر اساس حرکت اشتدادی جوهری ( خروج تدریجی از قوه به فعل) به صورت لبس بعد از لبس تکامل می یابد. ملاصدرا معتقد است همین که انسان از جهان محسوس به معقول انتقال یافت حرکت در جوهره وجودی اش در عوالم غیرمادی از قوه و سایر لوازم حرکت جوهری مستغنی است. مقاله حاضر با روش توصیفی و تحلیلی درصدد تبیین تفسیر جدیدی از حرکت جوهری و چگونگی تکامل انسان در نشئآت بعد از دنیا است تا این مسئله به اثبات برسد که حرکت مستغنی از خروج  از قوه به فعل نیز ممکن است. خاستگاه این قسم از حرکت، وجود و حیات است، به این معنا که موجودات از آن نظر که وجود دارند، دارای حیات، حرکت و عشق به معنای شوق به کمال نامتناهی هستند و بر این اساس، تکامل، تبدیل و تغییر شامل تمام عوالم می شود.
۱۳۵۳۹.

نقش رفتار مبلغ در تبلیغ دین از دیدگاه امام رضا (ع)

کلید واژه ها: اهل بیت (ع) تبلیغ دین مبلغ امام رضا (ع)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۷۸ تعداد دانلود : ۵۷۲
تبلیغ نقش مهمی در معرفی، نشر و حفظ هر مکتب داشته ضامن استمرار اصول و مبانی هر مکتب و پیروان آن است. هدف از پژوهش حاضر آن است که ضمن بیان ضرورت تبلیغ، نقش ویژگی های مناسب مبلغ را در توفیق او بیان کند. مبلغ باید این ویژگی ها را به تأسی از اهل بیت (ع) دارا باشد. ازجمله نتایج این پژوهش که به روش توصیفی و تحلیلی انجام یافته آن است که دلایل چندی ضرورت تبلیغ و معرفی چهره حقیقی اسلام را ایجاب می کنند، ازجمله: 1- تهاجم فرهنگی که سبک زندگی اسلامی را نشانه گرفته است. 2- توطئه قدرت های بزرگ برای نشان دادن چهره هولناک از اسلام و ایجاد اسلام هراسی 3- ظهور گروه های تندرو و خشن که چهره رحمانی اسلامی را مخدوش نموده اند؛ ازاین رو مسلمانان دنیا باید ضمن پرهیز از اختلافات، با رفتار و گفتار مناسب خود در تبلیغ باورهای دینی بکوشند. لازمه موفقیت در تبلیغ دارا بودن ویژگی های لازم و استفاده از روش های مناسب است، درصورتی که ویژگی ها و شرایط لازم تبلیغ وجود نداشته باشند، تبلیغ اثر معکوس داشته آثار زیان باری برجای می گذارد، با توجه به آن که پیامبران و ائمه (ع)، ازجمله امام رضا (ع) کار تبلیغ می کرده اند، ویژگی های ایشان و روش هایی که برای تبلیغ استفاده نموده اند، بسیار مفید و راهگشا است. گفتگو در تبلیغ نقش مهمی ایفا می کند و در صورت رعایت اصول و شرایط لازم، گفتگو می تواند جلو بسیاری از خشونت ها و خونریزی ها را بگیرد.
۱۳۵۴۰.

دفاع از دفاع ناگاساوا از برهان وجودی آنسلم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: برهان وجودی آنسلم یوجین ناگاساوا صورپذیری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۹ تعداد دانلود : ۵۷۹
برهان وجودی آنسلم از همان بدو معرفی، هم از حیث تصوری که از خدا ارائه کرده و هم از حیث استدلالی که برای وجود او به دست داده، معرکه ی آرا بوده است. سنخی از نقدها معتقدند که الف) خدای آنسلمی مستلزم خدای مطلق است؛ اما ب) خدای مطلق ناممکن است. یوجین ناگاساوا، فیلسوف دین معاصر، در پاسخ به این نقدها معتقد است که حتی اگر (ب) صادق باشد، باز هم به سبب کذب (الف)، نقصی بر برهان آنسلم نیست؛ زیرا خدای آنسلمی نه مستلزم خدای مطلق، بلکه مستلزم خدای بیشینه است. اولاً نشان خواهم داد که ناگاساوا معتقد است که در سناریوهایی که خدای مطلق، ازلحاظ متافیزیکی ناممکن است، نمی توان او را تصور کرد؛ ثانیاً استدلال خواهم کرد که چنین ادعایی مخدوش است و خدشه ی به آن، استدلال ناگاساوا را از پا می اندازد؛ ثالثاً استدلال خواهم کرد که با یک تعدیل مختصر، یعنی فراسازدانستن امکان، می توان این خدشه را برطرف کرد و استدلال ناگاساوا را دوباره سر پا کرد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان